gte vml 1]> چکیده

زمینه و هدف: مداخلات مبتنی بر ورزش به عنوان یک روش درمان غیردارویی اثربخش، هم در زمینه پیشگیری و هم در درمان مشکلات خواب افراد سالم و جمعیت‌های بالینی مورد استفاده قرار گرفته است. هدف از این مطالعه بررسی اثربخشی تمرینات ورزشی هوازی در ارتقاء کیفیت خواب بیماران روانی مزمن بستری در مرکز توانبخشی دارالشفاء اردبیل بود.

مواد و روش‌ها: این مطالعه از نوع کارآزمایی بالینی است. نمونه‌ها شامل 22 نفر از بیماران روانی مزمن بستری در مرکز توانبخشی دارالشفاء اردبیل بودند که با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار داده شدند. گروه آزمایش به مدت 10 جلسه 45 دقیقه‌ای در تمرینات ورزشی هوازی شرکت داده شد ولی گروه کنترل هیچ نوع مداخله‌ای را دریافت نکردند. برای جمع‌آوری داده‌ها از شاخص کیفیت خواب پیتزبورگ (PSQI) استفاده شده و داده‌ها با آزمون‌های آماری مجذور کای و تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل شد.

یافته‌ها: نتایج نشان داد بعد از کنترل اثر پیش‌آزمون، میانگین نمرات پس‌آزمون گروه آزمایش در مؤلفه‌های کیفیت خواب ذهنی (36/0)، تأخیر در خواب (73/0)، مدت خواب (09/0)، استفاده از داروهای خواب‌آور (89/0)، بدکارکردی روزانه (09/0) و کیفیت کلی خواب کمتر از میانگین نمرات پس‌آزمون گروه کنترل است (05/0p<) و 75-19% واریانس این نمرات وابسته به دریافت یا عدم دریافت مداخله توسط بیماران می‌باشد.

نتیجه‌گیری: تمرینات ورزشی هوازی در برنامه روزانه بیماران روانی بستری در مراکز، می‌تواند موجبات ارتقاء ‌کیفیت خواب آنها را فراهم و از بسیاری از مشکلات مرتبط و ثانوی خواب پیشگیری نماید.

واژ‌ه‌های کلیدی: کیفیت خواب، ورزش هوازی، بیماران روانی مزمن، مراکز توانبخشی