زمینه و هدف: سازمان ‌‌بهداشت جهانی بر نقش مهم نظارت ‌حمایتی بر اثربخشی ارائه خدمات ‌بهداشتی تأکید دارد. تاکنون ابزار یا مقیاس ویژه‌ای برای بررسی وضعیت نظارت به طور کلی و نظارت ‌حمایتی به طور خاص، در نظام ارائه مراقبت‌های اولیه ‌سلامت در ایران طراحی نشده است. هدف از انجام این پژوهش، طراحی و روانسنجی ابزار ارزیابی وضعیت نظارت‌ حمایتی از دیدگاه کارکنان و ناظران مراکز بهداشتی می‌باشد.

مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر از نوع مقطعی است. پس از بررسی اسناد علمی معتبر بین‌المللی در زمینه نظارت ‌حمایتی و با توجه به شرایط نظام سلامت کشور، بانک سؤالات شامل 41 گویه برای ابزار کارکنان و 33 گویه برای ابزار ناظران فراهم شد. روایی ابزارها به روش‎های صوری و محتوایی تعیین گردید. برای تعیین روایی ‌صوری، پرسش‌نامه‌ها از نظرسطح دشواری، میزان تناسب و ابهام توسط 10 نفر از افراد متخصص در این زمینه بررسی شدند. روایی‌ کمی‌ محتوا از طریق ضریب ‌نسبی روایی ‌محتوا و شاخص‌ روایی ‌محتوا تعیین شد. پایایی پرسش‌نامه‌ها با استفاده از ضریب آلفای‌ کرونباخ و روش آزمون- بازآزمون با استفاده از ضریب ‌همبستگی پیرسون تعیین گردید.

یافته‌ها: پس ‌از انجام دقیق مراحل روایی و پایایی، ابزار کارکنان و ناظران به ترتیب با 30 و 32 گویه طراحی شدند. آلفای‌کرونباخ برای پرسش‌نامه ناظران 89/0 و برای پرسش‌نامه کارکنان 94/0 بوده ‌است. ضریب ‌همبستگی پرسش‌نامه ناظران و کارکنان به ترتیب 95/0 و 78/0 و معنی‌دار بود (001/0=p).

نتیجه‌گیری: با عنایت به اعتبار و پایایی مناسب ابزار ارزیابی وضعیت نظارت ‌حمایتی، پرسش‌نامه‌های مذکور می‌توانند ابعاد مختلف نظارت حمایتی را در مراقبت‌های بهداشتی اولیه مورد اندازه‌گیری قرار دهند.

واژه‌های کلیدی: نظارت حمایتی، بهبود، عملکرد