چکیده

زمینه و هدف: با توجه به خصوصیات سمی و خطرناک کروم شش‌ظرفیتی )(Cr (VI)، حذف آن به‌وسیله یک روش کارآمد و اقتصادی، امری ضروری است. استفاده از کربن فعال به‌عنوان جاذب، در حذف کروم شش‌ظرفیتی یک روش متداول و کارآمد است. هدف از این مطالعه تولید کربن فعال به شکل گرانولی و پودری از دانه اسپند و مقایسه کارایی آنها در حذف کروم شش‌ظرفیتی از محلول‌های آبی بوده است.

مواد و روش‌ها: این مطالعه به‌صورت آزمایشگاهی در رآکتور ناپیوسته انجام شده است. برای تولید کربن فعال، از دانه اسپند استفاده گردیده و برای فعال‌سازی از امواج اولتراسونیک و برای تعیین سطح ویژه کربن فعال از آزمون Brunauer–Emmett–Teller (BET) استفاده شده است. در این تحقیق اثر pH، دوز جاذب، غلظت اولیه کروم، زمان تماس و سرعت اختلاط مورد بررسی قرار گرفته است. برای اندازه‌گیری (Cr (VI از روش رنگ‌سنجی با استفاده از UV/VIS SpectrometerT80+ استفاده گردید.

یافته‌ها: آزمون BET نشان داد سطح ویژه کربن فعال پودری و گرانولی به ترتیب برابر با 442 و 310 مترمربع بر گرم بود که نشان‌دهنده مؤثر بودن فرایند فعال‌سازی است. آزمایش‌های جذب نشان داد که pH بهینه حذف (Cr (VI توسط هر دو جاذب برابر با 2 بوده و راندمان حذف کروم توسط کربن فعال پودری به‌مراتب بیشتر از کربن فعال گرانولی است. نتایج سینتیک واکنش‌ها بیانگر تبعیت فرایند جذب هر دو جاذب از سینتیک درجه دوم کاذب است.

نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج حاصله مشخص شد که کربن فعال‌های تولیدی می‌توانند به‌عنوان جاذب‌هایی کارآمد و مقرون‌به‌صرفه برای جذب کروم مورد استفاده قرار گیرند.

واژه‌های کلیدی: کربن فعال، جذب سطحی، کروم شش‌ظرفیتی، دانه اسپند، اولتراسونیک