مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان

چکیده

زمینه و هدف: بی‌حوصلگی یک پدیده روان‌شناختی است که عوارض متعددی به دنبال دارد. مادران دارای فرزند مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ((ASD به خاطر ویژگی‌های خاص کودک، در شرایطی هستند که احتمال ابتلای به این پدیده را دارند. بنابراین، سنجش این متغیر به‌عنوان اولین گام جهت درمان، ضرورت دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی نسخه فارسی مقیاس چندبعدی حالت بی‌حوصلگی (MSBS-PV) در مادران دارای فرزند مبتلا به ASD انجام گرفت.

مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر از نوع مقطعی و اعتبارسنجی بود که در سال 1394 در شهر اصفهان انجام پذیرفت. جامعه آماری پژوهش، مادران دارای فرزند مبتلا به ASD در شهر اصفهان بود. نمونه‌های پژوهش، شامل 150 نفر بودند که به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. پس از بررسی روایی محتوایی MSBS-PV، از همبستگی نمره‌ها با نمره کل و همبستگی خرده‌مقیاس‌ها استفاده شد. برای تعیین ساختار عاملی مقیاس، تحلیل عاملی اکتشافی مورد استفاده قرار گرفت. روایی ملاکی از نوع مقایسه مادران دارای فرزند با و بدون ASD بود. برای تعیین همسانی درونیِ MSBS-PV، از ضریب آلفای کرونباخ و برابر تعیین پایایی از روش باز‌آزمایی استفاده شد.

یافته‌ها: حداقل و حداکثر نسبت روایی محتوایی (CVR) برابر با 8/0 و 1 و شاخص روایی محتوایی (CVI) برابر با 93/0 برآورد گردید. همه گویه‌ها با نمره کل و خرده‌مقیاس‌ها با یکدیگر همبستگی مثبت و معنی‌داری داشتند. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که مقیاس از 5 عامل تشکیل‌شده که در مجموع 72/67% از واریانس مقیاس را تبیین می‌کند. همچنین، بین میانگین MSBS-PV در دو گروه مادران دارای فرزند با و بدون ASD تفاوت معنی‌داری وجود داشت (001/0P˂). ضریب آلفای کرونباخ برای کل پرسش‌نامه برابر با 92/0 و ضریب باز‌آزمایی برابر با 71/0 محاسبه گردید.

نتیجه‌گیری: MSBS-PV، از روایی و پایایی قابل قبولی برخوردار است و می‌تواند به‌عنوان ابزاری بالینی و پژوهشی، در خانواده‌های دارای فرزند مبتلا به ASD، مراقبان و سایر افرادی که به‌نوعی با بیماران سروکار دارند، مورد استفاده قرار گیرد.

واژه‌های کلیدی: مادران دارای فرزند مبتلا به ASD، بی‌حوصلگی، روایی، پایایی، MSBS-PV، اصفهان