چکیده
زمینه و هدف: گیاه استویا ربادیانا، اخیراً به‌عنوان یک عامل ضدالتهاب و آنتی‌اکسیدان شناخته شده است. با توجه به شیوع فزاینده دیابت، مطالعه حاضر جهت ارزیابی اثرات حفاظت کبدی و ضد دیابتی عصاره الکلی قسمت تلخ گیاه استویا ربادیانا در موش سوری نر دیابتی انجام شد.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه تجربی، دیابت با تزریق داخل صفاقی 60 میلی‌گرم بر هر کیلوگرم وزن بدن استرپتوزوتوسین در 28 موش سوری نر بالغ القا شد و موش‌ها به‌طور تصادفی به 4 گروه تقسیم شدند. گروه کنترل منفی (دیابتی تیمار نشده) نرمال سالین و سه گروه دیگر به ترتیب 5/0 میلی‌گرم بر هر کیلوگرم وزن بدن گلی‌بنکلامید و 200 و 400 میکروگرم بر هر کیلوگرم وزن بدن عصاره الکلی استویا ربادیانا را 15 روز به‌صورت گاواژ دریافت کردند. یک گروه نیز کنترل مثبت (غیردیابتی) در نظر گرفته شد. در روز پایان، سطوح گلوکز خون و آنزیم‌های آلکالین فسفاتاز، آسپارتات آمینوترانسفراز و آلانین آمینوترانسفراز اندازه‌گیری شد. در مقاطع بافتی حجم تام کبد، سینوزوئیدها، هپاتوسیت‌ها، سیاهرگ مرکزی، سیاهرگ باب، سرخرگ کبدی و مجاری صفراوی تخمین زده شد. داده‌ها با استفاده از آنالیز واریانس یک‌طرفه و آزمون تعقیبیDuncan  تحلیل شدند.
یافته‌ها: عصاره الکلی استویا ربادیانا توانست قند خون را نسبت به گروه کنترل منفی به‌طور معناداری کاهش دهد (05/0>p). سطوح افزایش‌یافته آنزیم‌های آلانین آمینوترانسفراز و آلکالین فسفاتاز و حجم تام کبد، هپاتوسیت‌ها و سینوزوئیدها پس از درمان با دوز بالای عصاره استویا ربادیانا نسبت به گروه‌های کنترل منفی و گلی‌بنکلامید کاهش معنی‌داری نشان داد (05/0>p).
نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد عصاره الکلی قسمت تلخ گیاه استویا ربادیانا می‌تواند قند خون را تنظیم نموده و از تخریب کبد در موش‌های سوری دیابتی شده پیشگیری نماید.
واژه‌های کلیدی: استویا ربادیانا، استرپتوزوتوسین، موش سوری، کبد