جلد 18، شماره 3 - ( 3-1398 )                   جلد 18 شماره 3 صفحات 250-237 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Narimani M, Kazemi N, Basharpoor S. The Effectiveness of Holographic Reprocessing on General Health and Cognitive Emotion Regulation in Female Divorce Applicants Referred to Bijar County Court in 2015-2016: An Educational Trial . JRUMS 2019; 18 (3) :237-250
URL: http://journal.rums.ac.ir/article-1-3924-fa.html
نریمانی محمد، کاظمی نسا، بشرپور سجاد. بررسی اثربخشی آموزش پردازش مجدد هولوگرافیک بر سلامت عمومی و نظم-جویی شناختی هیجانی زنان متقاضی طلاق مراجعه‌کننده به دادگاه شهرستان بیجار در سال ۹۵-۱۳۹۴: یک کارآزمایی آموزشی. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان. 1398; 18 (3) :237-250

URL: http://journal.rums.ac.ir/article-1-3924-fa.html


دانشگاه محقق اردبیلی
متن کامل [PDF 320 kb]   (796 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (2455 مشاهده)
متن کامل:   (1405 مشاهده)
مقاله پژوهشی
مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
دوره 18، خرداد 1398، 250-237
 
 
 
بررسی اثربخشی آموزش پردازش مجدد هولوگرافیک بر سلامت عمومی و نظم­جویی شناختی هیجانی زنان متقاضی طلاق مراجعه­کننده به دادگاه شهرستان بیجار در سال ۹۵-۱۳۹۴: یک کارآزمایی آموزشی
 
 
 
محمد نریمانی[1]، نسا کاظمی[2]، سجاد بشرپور[3]
 
 
 
دریافت مقاله: 20/6/96   ارسال مقاله به نویسنده جهت اصلاح: 4/10/97    دریافت اصلاحیه از نویسنده: 17/10/97       پذیرش مقاله: 19/10/97
 
 
 

چکیده
زمینه و هدف: طلاق به عنوان یکی از استرس­آورترین منابع می­تواند وضعیت شناختی افراد را دچار اختلال کند. از طرفی در سال­های اخیر نقش عوامل شناختی در درک پویایی­های تعاملات و روابط زناشویی، بیش‌تر مورد توجه قرار گرفته است. بنابراین هدف از این پژوهش تعیین اثربخشی آموزش پردازش مجدد هولوگرافیک بر سلامت عمومی و نظم­جویی شناختی هیجانی زنان متقاضی طلاق بود.
مواد و روش­ها: در این مطالعه کارآزمایی آموزشی، از بین کلیه زنان متقاضی طلاق مراجعه کننده به دادگاه شهرستان بیجار در سال ۹۵-۱۳۹۴، 30 نفر به صورت تصادفی ساده انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل، هر کدام 15 نفر جایگزین شدند. برای گروه آزمایش برنامه درمانی 9 جلسه 45 دقیقه­ای به صورت گروهی اجرا گردید. در حالی که گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکردند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسش­نامه سلامت عمومی و نظم­جویی شناختی هیجانی استفاده شد. داده­ها توسط شاخص­های توصیفی و تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل شدند.
یافته­ها: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد تفاوت معنی­داری بین میانگین نمرات پس آزمون دو گروه آزمایش و کنترل در نمره کل سلامت عمومی (98/92 F= و 00۱/0p<) و نظم­جویی شناختی هیجانی (95/0 F= و 003/0p=) وجود داشت.
نتیجه گیری: با توجه به نتایج، درمان پردازش مجدد هولوگرافیک در بهبود سلامت عمومی و نظم­جویی شناختی هیجانی زنان متقاضی طلاق مؤثر بوده است. لذا استفاده از پکیج پردازش مجدد هولوگرافیک به صورت یک راهنمای درمانی جهت ارتقای سلامت روان و پیش­گیری از طلاق برای مراجعان حوزه خانواده در مراکز بهداشت پیشنهاد می­گردد.
واژه­های کلیدی: پردازش مجدد هولوگرافیک، سلامت عمومی، نظم­جویی شناختی هیجانی، زنان متقاضی طلاق
 
 
مقدمه
طلاق یکی از عوامل ایجاد کننده اختلال و آشفتگی در زندگی انسان­هاست و در افرادی که بخشی از این پدیده هستند یک تجربه فردی شدید است [۱]، که آثار مخرب آن در ابعاد اجتماعی زیاد بوده و موجب ایجاد ناهنجاری­های اجتماعی بسیاری می­شود ]۲[. تعارضات و اختلافات شدید زناشویی یکی از عوامل مهمی است که کیفیت زندگی زناشویی و پایداری ازدواج را به صورت منفی تحت تأثیر قرار می­دهد [۳]. بسیاری از اختلالات روان­پزشکی از جمله اختلال­های جسمانی، شناختی، رفتاری و استرس تحت تأثیر آشفتگی زناشویی و روابط بین فردی آشفته به وجود می­آید [۴].
از جمله پیامدهای روان­شناختی که افراد متقاضی طلاق به احتمال زیاد با آن رو به رو هستند، کاهش سلامت روان است [۵]. سلامت روان نیازی اساسی و برای کیفیت زندگی انسان امری حیاتی است که با ویژگی­های توان‌مند سازی درونی یا منابع درونی قدرت ارتباط دارد [۶]. نتایج تحقیقات بیان­گر این است زنان مطلقه از سلامت روانی پایین­تری برخوردارند [۵].
یکی دیگر از متغیرهایی که به نظر می­رسد با پدیده طلاق مرتبط باشد، تنظیم شناختی هیجان (Cognitive emotion regulation) است. مفهوم کلی تنظیم شناختی هیجان دلالت به شیوه شناختی دستکاری ورود اطلاعات فراخواننده هیجان دارند، یا به نحوه تفکر افراد پس از بروز یک تجربه منفی یا واقعه آسیب­زا اطلاق می­گردد [۸-۷]. پژوهش­ها نشان می‌دهد که میان راهبرد­های تنظیم شناختی هیجان، رضایت زناشویی، دل­زدگی و صمیمیت زناشویی رابطه وجود دارد [۹]. بسیاری از پاسخ­های عاطفی، شناختی و رفتاری در واکنش پدیده طلاق با معیارهای اختلال استرس پس از سانحه Posttraumatic) (stress disorder; PTSD هماهنگ هستند [۱۰].
روش پردازش مجدد هولوگرافیک (Holographic reprocessing; HR) یک شیوه روان درمانی شناختی- تجربی است که مبتنی بر نظریه خود شناختی – تجربی اپستین (Epstein) درباره شخصیت می­باشد. طبق این نظریه ما دو سیستم مجزای عقلانی و تجربی برای پردازش اطلاعات داریم. سیستم عقلانی اطلاعات را به صورت منطقی و خطی در حالی که سیستم تجربی آن­ها را به صورت هیجانی و توسط تداعی‌ها پردازش می­کند. در HR الگوی بازآفرینی تجارب با استفاده از هولوگرام به عنوان یک مدل توصیف می­شود. هولوگرام یک تصویر سه بعدی است که مشتمل بر 6 جنبه می­باشد و به عنوان یک پشت صحنه برای حادثه تروماتیک درمان­جویان عمل می­کند تا به این طریق آن­ها باورهایشان در مورد خود، دیگران و دنیا را برون ریزی کنند. HR یک روی­کرد التقاطی به روان درمانی است که روش­های شناختی، مواجهه درمانی و روان­پویشی و درمان تجربی را با هم تلفیق نموده و برای بازسازی خاطرات هم از هولوگرام به عنوان یک مدل استفاده می­کنند [۱۱]. نتایج پژوهش­ها نشان دادند HR در کاهش علائم روان­شناختی و خاطرات آسیب­زا، تغییر شناخت­های مرتبط با تروما، بهبود علائم برانگیختگی افراد مواجه شده با آسیب ثمربخش است [۱۷-۱۲].
خانواده بنیادی­ترین تشکل اجتماعی و اصلی­ترین جزء اجتماع است و دست­یابی به جامعه سالم در گرو سلامت خانواده و مشروط به برخورداری آنان از سلامت روانی و داشتن ارتباط مطلوب با یک­دیگر است [۱۸]. حجم و تنوع گسترده مشکلات زوجین و خانواده­ها و سیر نسبتاً صعودی آمار طلاق در کشورمان، هم­چنین با توجه به نقش تعارض زناشویی در سلامت زوجین و اهمیت انتخاب رویکرد درمانی مؤثر در مواجهه با تعارض­های زناشویی، نیاز به کاربرد درمان­های اثربخش­تر را می­طلبد [۱۹]. با توجه به جدید بودن و کارایی این درمان در حوزه تروما و اینکه در ایران فقط یک پژوهش [۱۷] در خصوص اثربخشی این درمان در حوزه اختلافات زناشویی صورت گرفته است، بنابراین پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش پردازش مجدد هولوگرافیک بر سلامت عمومی و نظم­جویی شناختی هیجانی زنان متقاضی طلاق انجام گرفت.
مواد و روش­ها
پژوهش حاضر از نوع کارآزمایی آموزشی به صورت پیش‌آزمون، پس­آزمون با یک گروه تؤام با مداخله و یک گروه کنترل بود و با توجه به اینکه دانشگاه مربوطه زیر نظر وزارت علوم می­باشد موفق به دریافت کد اخلاق نشدیم. پس از تصویب در شورای پژوهشی دانشگاه محقق اردبیلی و انجام هماهنگی­های لازم، جهت جمع­آوری اطلاعات بعد از اخذ مجوز از دادگاه شهرستان بیجار به شوراهای حل اختلاف این شهر مراجعه شد. پس از هماهنگی با مسئولین دادگاه شهرستان بیجار، ضمن ارائه مدارک شناسایی و تحصیلی پژوهش­گر، شرایط و اهداف این پژوهش برای مسئولین مربوطه توضیح داده شد.
پس از دریافت لیست زنان متقاضی طلاق در سال ۹۵-۱۳۹۴، به صورت تصادفی (با قرعه کشی) 45 نفر را انتخاب کرده و با آن­ها جهت شرکت در این پژوهش تماس گرفته شد. بعد از توضیح کلی اهداف پژوهش برای آزمودنی­ها و مصاحبه غربال­گری و معیارهای ورود،30 نفر (با استفاده از جدول مورگان) به عنوان اعضاء نمونه انتخاب شدند و به صورت کاملاً تصادفی (با قرعه کشی) در دو گروه مداخله و کنترل قرار داده شدند که هر کدام 15 نفر قرار گرفتند. از کلیه شرکت­کنندگان در پژوهش رضایت آگاهانه اخذ گردید. پکیج درمان پردازش مجدد هولوگرافیک این پژوهش هیچ ضرری برای آزمودنی­ها در پی نداشت. صرفأ جنبه آموزشی داشته و درمان دارویی و تحریک مغزی را در بر نداشته، همچنین اطلاعات شخصی افراد در این پژوهش به صورت محرمانه حفظ گردید و نتایج پژوهش برای هر یک از آزمودنی­ها به صورت جداگانه تهیه و همراه با توضیحات مناسب در اختیارشان قرار گرفت.
    ابتدا از هر دو گروه مداخله و کنترل پیش­آزمون گرفته شد، سپس برای گروه مداخله برنامه درمانی، 9 جلسه 45 دقیقه­ای در پنج هفته و هر هفته دو جلسه به صورت گروهی در سالن اجلاس شورای حل اختلاف اجرا گردید. در حالی که گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکردند. کل مدت مداخله دو ماه طول کشید. خلاصه محتوای هر جلسه در جدول ۱ نشان داده شده است [۱۱].
    معیار­های مورد نظر برای ورود آزمودنی­ها به این مطالعه عبارت بودند از: داشتن نمره بالاتر از  65 در مقیاس PTSD می سی سی پی، سن آزمودنی­ها 20 تا 40 سال و سطح تحصیلات دیپلم تا کارشناسی، بدون فرزند، هم­چنین ازدواج اول این زنان بود.
  
 
 
جدول ۱- خلاصه محتوای جلسات آموزش پردازش مجدد هولوگرافیک برای ۱۵ آزمودنی در سال ۹۵-۱۳۹۴ [۱۱]
جلسه محتوا
جلسات ۲-۱ برقراری اتحاد درمان بخش، دریافت نگرانی­هایی واقعی درمان­جویان، آموزش، هنجار سازی علائم: در این مرحله به درمان­جویان توضیح داده می­شود که چطور رفتارهای به ظاهر گنگ آنها در واقع علائمی هستند که معیار تشخیصی خاصی را اثبات می­کنند.
جلسات ۴-۳ آموزش مهارت­های مقابله­ای: در این قسمت 18 مهارت مقابله­ای به درمان­جو آموزش داده می­شود. برخی از تکنیک­ها شامل آرامش آموزی، دستگاه پس­خوراند شخصی، ایجاد تاب‌آوری و انعطاف­پذیری هیجانی و اکتشاف احساسات بود.
جلسات ۶-۵ شناسایی احساسات درمان‌جو و کشیدن هولوگرام تجربی: در این مرحله درمان‌جویان به اکتشاف تجربی می‌پردازند، این تکنیک­ها شامل ارتباط بر قرار کردن با تجربه، شناسایی احساسات، تداعی آزاد با تصاویر، خاطرات و احساسات دیگر می­باشد، مثلاَ کشیدن هولوگرام تجربی درمان­جو با استفاده از تصویر ساده کتری روی بخاری.
جلسات ۸-۷ تغییر و بازسازی ادراک درمان­جو از یک حادثه گذشته با استفاده از پردازش مجدد هولوگرام تجربی: کاربست 9 گام (اجازه خواستن، زمینه سازی صحنه، آرامش­آموزی، روی آوردن به صحنه، قرار دادن مرحله، دستیابی به سطح ناراحتی درمانجو، سناریو سازی مجدد صحنه، کامل کردن صحنه و اتمام تمرین، بحث کردن با مراجع) برای پردازش مجدد رویداد آسیب­زا.
جلسه ۹ برقراری الگوهای جدید: این دوره بحث درباره تأثیر پردازش مجدد و کاربردهای آن برای درمان­جویان در آینده را در بر می­گیرد که شامل ایجاد اهداف جدید برای زندگی، و رشد یک خودانگاره مثبتی می­باشد.
 
ابزار پژوهشی مورد استفاده در این پژوهش شامل:
  1. پرسش­نامه PTSD می سی سی پی: مقیاس اختلال استرس پس آسیبی در سال 1997 توسط Norris و Reid تهیه و معرفی و توسط  Goodarzi (۱۳۸۲) در ایران اعتباریابی شده است [۲۰]. این پرسش­نامه دارای 39 مقیاس می­باشد و دارای چهار خرده مقیاس شامل خاطرات رخنه کننده (سؤالات 4، 7، 13، 14، 18، 29، 13، 36، 37، 39)، مشکل در ارتباطات بین فردی (سؤالات 1، 5، 6، 19، 22 ،28، 30، 35، 38)، ناتوانی در کنترل عاطفی (سؤالات 3، 16، 20، 23، 24، 25، 26، 27، 31، 32) و فقدان و افسردگی (سؤالات 2، 8، 9، 10، 11، 12، 15، 17، 21، 34) می­باشد. این پرسش­نامه در پنج درجه به شیوه­ لیکرت (اصلا صادق نیست=۱، کمی صادق است=۲، تا حدی صادق است=۳، تا حد بسیار زیادی صادق است=۴، کاملا صادق است=۵) نمره گذاری می­شود. در این پرسش­نامه حداقل نمره 39 و حداکثر نمره 195 می­باشد. نمرات کمتر از 65 بیان­گر PTSD خفیف، نمره 65 تا 130 مبین PTSD متوسط و بالاتر از 130 نشانه PTSD شدید ارزیابی می­گردد. Foa و همکاران [۲۱] پایایی از نوع بازآزمایی این پرسش­نامه را 97/0، هم­سانی درونی با آلفای کرونباخ را 94/0، حساسیت آن را 93/0 و کارایی آن را 90/0 گزارش داده­اند. در ایران نیز پایایی آزمون براساس هم‌سانی درونی 92/0، براساس روش دو نیمه کردن 92/0، بر اساس روش بازآزمایی 91/0 و روایی آن با استفاده از روش روایی هم‌زمان با آزمون همتا 82/0 ارزیابی گردید [۲۲].
  2. پرسش­نامه سلامت عمومی (General Health Questionnaire): این پرسش­نامه توسط Goldberg و Hillier معرفــی شــد [۲۳]. این پرسش­نامه دارای 28 سؤال با پاسخ­های چهار گزینه­ای است که توسط آزمودنی پاسخ داده می­شود. پرسش­نامه سلامت عمومی از چهار زیر مقیاس جسمی سازی، اضطراب و بدخوابی، اختلال در عملکرد اجتماعی و افسردگی شدید تشکیل شده است. سؤال 1 تا 7 نشانه­های جسمانی، 8 تا 14 اضطراب و بدخوابی، 15 تا 21 اختلال در عملکرد اجتماعی و 21 تا 28 افسردگی شدید را می­سنجد. در نمره گذاری این پرسش‌نامه از سیستم لیکرت استفاده می­شود، که براساس این شیوه نمره گذاری هر یک از سؤال­ها ۴ درجه­ای آزمون به صورت (۰-۱-۲-۳) می­باشد که در نتیجه نمره کل یک فرد از صفر تا ۸۴ متغیر خواهد بود. نتایج انجام این پرسش­نامه بر روی دانش­جویان ایرانی حاکی از روایی و پایایی در میان آن­ها بوده است. آلفای کرونباخ محاسبه شده 91/0 بوده است [۲۴]. Masudzadeh و همکاران [۲۵] اعتبار این پرسش­نامه را 91% گزارش کردند. این پرسش­نامه در پژوهشی دیگر مورد استفاده قرار گرفت که بدین ترتیب روایی آن مورد تأیید قرار گرفت [۲۶].
  3. پرسش­نامه نظم­جویی شناختی هیجانی (Cognitive Emotion Regulation Questionnaire): این پرسش­نامه توسط Garnefski و  Kraaijدر کشور هلند تدوین شده است [۲۷]. یک پرسش­نامه چند بعدی است که جهت شناسایی راهبردهای مقابله­ای شناختی افراد پس از تجربه وقایع یا موقعیت‌های منفی مورد استفاده قرار می­گیرد. دارای 36 ماده می­باشد و برای افراد 12 سال به بالا قابل استفاده است. از 9 خرده مقیاس راهبرد شناختی ملامت خویش، پذیرش، نشخوارگری، تمرکز  مجدد مثبت، تمرکز مجدد بر برنامه ریزی، ارزیابی مجدد مثبت، دیدگاه گیری، فاجعه سازی و ملامت دیگران تشکیل شده است. دامنه نمرات مقیاس از ۱ (تقریباً هرگز) تا  ۵ (تقریباً همیشه) می­باشد. هر خرده مقیاس شامل ۴ ماده است. نمره کل هر یک از خرده مقیاس­ها از طریق جمع کردن نمره ماده­ها به دست می­آید. بنابراین دامنه نمرات هر خرده مقیاس بین ۴ تا ۲۰ خواهد بود. نمرات بالا در هر خرده مقیاس بیان­گر میزان استفاده بیش‌تر راهبرد مذکور در مواجهه و مقابله با وقایع استرس­زا و منفی می­باشد. نسخه فارسی این پرسش­نامه در فرهنگ ایرانی مورد هنجاریابی قرار گرفته است که آلفای کرونباخ با دامنه 76/0 تا 92/0 و بازآزمایی با دامنه هم­بستگی 51/0 تا 77/0 و روایی پرسش­نامه با دامنه هم­بستگی 32/0 تا 67/0 گزارش شده است [۲۸].
پرسش­نامه اطلاعات دموگرافیک: این پرسش­نامه توسط پژوهش­گران تدوین شده و شامل اطلاعات جمعیت شناختی فرد از جمله سن، سطح تحصیلات، وضعیت اشتغال بود.
پس از جمع­آوری و گردآوری اطلاعات، ابتدا داده­ها وارد نرم افزار SPSS نسخه ۲۰ گردید، سپس در سطح توصیفی از طریق شاخص­های میانگین، انحراف معیار، فراوانی و درصد و در سطح استنباطی از طریق تحلیل کوواریانس چند متغیره و تحلیل کوواریانس تک متغیره تجزیه و تحلیل گردیدند. هم‌چنین سطح معنیداری در آزمون­ها ۰۵/۰ در نظر گرفته شد.
نتایج
تعداد 30 نفر از زنان متقاضی طلاق با دامنه سنی بین 21 تا 36 سال و میانگین سنی ۰2/2۸ سال و انحراف معیار 05/1 در این پژوهش شرکت داشتند. سطح تحصیلات اعضاء گروه نمونه دیپلم تا کارشناسی بود، که 14 نفر (66/46 درصد) دیپلم، 8 نفر (67/26 درصد) فوق دیپلم و 8 نفر (67/26 درصد) دارای مدرک تحصیلی کارشناسی بودند. از لحاظ وضعیت اشتغال نیز 5 نفر (67/16 درصد) شاغل و 25 نفر (33/83) غیر شاغل بودند. هم­چنین به لحاظ وضعیت اقتصادی نیز با توجه به میزان درآمد ماهیانه و احساس رضایت اعضاء گروه نمونه، تعداد 13 نفر (33/43 درصد) از زنان متقاضی طلاق وضعیت اقتصادی خود را ضعیف، 12 نفر (00/40 درصد) متوسط و 5 نفر (67/16 درصد) خوب گزارش کردند. هم­چنین بین متغیر­های دموگرافیک در سطح معناداری ۰۵/۰ p< بین دو گروه آزمایش و کنترل تفاوت آماری معنی­داری مشاهده نشد.
جدول ۲ داده­های توصیفی شامل میانگین و انحراف معیار را برای سلامت عمومی و 4 مؤلفه­ آن (جسمی سازی، اضطراب و بدخوابی، اختلال در عملکرد اجتماعی، افسردگی) و راهبردهای نظم جویی شناختی هیجانی سازگارانه یا مثبت (شامل مؤلفه‌های تمرکز مجدد مثبت، دیدگاه دیگری، تمرکز مجدد در برنامه ریزی، پذیرش، ارزیابی مجدد مثبت) و راهبردهای نظم جویی شناختی هیجانی ناسازگارانه یا منفی (شامل مؤلفه­های ملامت خویش، نشخوارگری، فاجعه سازی، ملامت دیگران) در پیش­آزمون و پس­آزمون برای گروه کنترل و آزمایشی نشان می­دهد.
 
 
جدول ۲-  میانگین و انحراف معیار سلامت عمومی و نظم جویی شناختی هیجانی و مؤلفه­های آن­ها در پیش آزمون و پس آزمون برای گروه کنترل و آزمایشی زنان متقاضی طلاق شهر بیجار در سال ۹۵-۱۳۹۴
 
                                             گروه
                 متغیر
کنترل
   میانگین              انحراف معیار
آزمایشی
   میانگین         انحراف معیار 
پیش نظم جویی شناختی هیجانی مثبت 60/41 35/7 15/42 43/6
نظم جویی شناختی هیجانی منفی 80/30 72/6 05/31 96/6
سلامت عمومی 80/35 05/5 06/35 91/5
آزمون اضطراب و بدخوابی 06/10 63/3 66/9 47/3
افسردگی 53/10 81/3 46/10 25/4
اختلال در عملکرد اجتماعی 46/7 64/3 33/7 03/3
جسمی سازی 73/7 43/3 60/7 87/2
پس آزمون نظم جویی شناختی هیجانی مثبت 76/42 15/7 26/54 44/8
نظم جویی شناختی هیجانی منفی 93/29 15/6 66/22 54/7
سلامت عمومی 40/37 44/6 40/11 74/5
اضطراب و بدخوابی 20/10 62/3 46/3 58/2
افسردگی 73/10 76/3 53/3 85/2
اختلال در عملکرد اجتماعی 13/8 46/3 06/2 57/1
جسمی سازی 33/8 06/3 33/2 91/1
 - داده­ها به صورت میانگین و انحراف معیار ارائه شده است.    
 
 
در جدول ۳ نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیری بر روی متغیرهای سلامت عمومی و نظم­جویی شناختی هیجانی مشاهده می­شود. همان­طور که نتایج این جدول نشان می‌دهد آزمون­های اثر پیلایی با ارزش 899/0، لامبدای ویلکز با ارزش 101/0، اثر هتلینگ با ارزش 83/1068 و بزرگترین ریشه روی با ارزش 83/1068 و میزان F برابر با 345/76 و سطح معنیداری به دست آمده برابر با 008/0 از لحاظ آماری معنی­دار می­باشند. در واقع، باتوجه به نتیجه آزمون اثر پیلایی (899/0) حدود ۹۰ درصد از تغییرات سلامت عمومی و نظم جویی شناختی هیجانی زنان متقاضی طلاق در گروه آزمایشی به­خاطر اثر متغیر مستقل (درمان پردازش مجدد هولوگرافیک) می­باشد.
 

جدول ۳- نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیره برای سلامت عمومی و نظم جویی شناختی هیجانی و مؤلفه­های آن­ها در زنان متقاضی طلاق شهر بیجار در سال ۹۵-۱۳۹۴
                شاخص
آزمون
ارزش مقدار F درجه آزادی فرضیه ها خطا مقدار P اندازه اثر
اثر پیلایی 899/0 345/76 000/14 000/1 008/0 899/0
لمبدای ویلکز 101/0 345/76 000/14 000/1 008/0 899/0
اثر هتلینگ 83/1068 345/76 000/14 000/1 008/0 899/0
بزرگترین ریشه­ی روی 83/1068 345/76 000/14 000/1 008/0 899/0
 
     - تحلیل کوواریانس چند متغیره، 05/0p<  به عنوان اختلاف معنی­داری آماری در نظر گرفته شده است.
 
 
طبق نتایج جدول ۴ بین بهبود سلامت عمومی در گروه                                                                                  آزمایشی و کنترل در پس­آزمون تفاوت معنی­داری وجود دارد (98/92 F= و 00۱/0p<).
 
 
جدول ۴- نتایج تحلیل کواریانس تک متغیره بر روی میانگین نمرات پس­آزمون سلامت عمومی گروه­های آزمایش و کنترل با کنترل پیش آزمون در زنان متقاضی طلاق شهر بیجار در سال ۹۵-۱۳۹۴
متغیر منبع تغییرات مجموع مجذورات درجه آزادی میانگین مجذورات مقدار F مقدار P اندازه اثر توان­آماری
سلامت عمومی پیش­آزمون 92/2183 1 92/2183 60/41 034/0 116/0 145/0
گروه 73/4880 1 73/4880 98/92 00۱/0 775/0 00/1
خطا 84/192 27 14/7  
 
   - تحلیل کوواریانس تک متغیره، 05/0p<  به عنوان اختلاف معنی­داری آماری در نظر گرفته شده است.
 
 
طبق نتایج جدول ۵ بین بهبود نظم جویی شناختی هیجانی مثبت زنان متقاضی طلاق در دو گروه آزمایشی و کنترل در پس­آزمون تفاوت معناداری وجود دارد (68/80 F= و 003/0p=).
 
 
جدول ۵- نتایج تحلیل کواریانس تک متغیره بر روی میانگین نمرات پس آزمون نظم جویی شناختی هیجانی مثبت گروه­های آزمایش و کنترل با کنترل پیش­آزمون در زنان متقاضی طلاق شهر بیجار در سال ۹۵-۱۳۹۴
متغیر منبع تغییرات مجموع مجذورات درجه آزادی میانگین مجذورات مقدار F سطح معناداری اندازه اثر توان آماری
نظم جویی شناختی هیجانی مثبت پیش­آزمون 12/517 1 12/517 31/27 00۱/0 203/0 115/0
گروه 44/1647 1 44/1647 68/80 003/0 625/0 00/1
خطا 14/511 27 93/18  
 
   - تحلیل کوواریانس تک متغیره، 05/0p<  به عنوان اختلاف معنی­داری آماری در نظر گرفته شده است.
 
 
     طبق نتایج جدول ۶ بین بهبود نظم جویی شناختی هیجانی منفی زنان متقاضی طلاق در دو گروه آزمایشی و کنترل در پس­آزمون تفاوت معنیداری وجود دارد (30/94 F= و 00۱/0p<).
 

جدول ۶- نتایج تحلیل کواریانس تک متغیره بر روی میانگین نمرات پس­آزمون نظم جویی شناختی هیجانی منفی گروه­های آزمایش و کنترل با کنترل پیش آزمون در زنان متقاضی طلاق شهر بیجار در سال ۹۵-۱۳۹۴
متغیر منبع تغییرات مجموع مجذورات درجه آزادی میانگین مجذورات مقدار F سطح معناداری اندازه اثر توان­آماری
نظم جویی شناختی هیجانی منفی پیش­آزمون 50/266 1 50/266 01/8 009/0 229/0 108/0
گروه 13/1240 1 13/12 30/94 00۱/0 706/0 00/1  
خطا 76/75 27 80/2  
   - تحلیل کوواریانس تک متغیره، 05/0p<  به عنوان اختلاف معنی­داری آماری در نظر گرفته شده است.
 
 
بحث
هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش پردازش مجدد هولوگرافیک بر سلامت عمومی و نظم جویی شناختی هیجانی زنان متقاضی طلاق بود. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که میانگین نمرات سلامت عمومی گروه آزمایشی در مرحله پس­آزمون نسبت به مرحله پیش­آزمون تفاوت معنی­داری داشته است. این نتیجه با تحقیقات [۱۲، ۱۵-۱۷] هم­خوان می­باشد. با توجه به این­که این شیوه درمانی نوین پژوهش اندکی را به دنبال داشته است و در حوزه خانواده فقط یک مورد انجام شده است و در نتیجه تحقیقی نا هم­خوان در این زمینه وجود ندارد.
مواجهه سازی به عنوان یکی از تکنیک­های خط اول درمان اضطراب به حساب می­آید، لذا اثربخشی این شیوه­های درمان بر کاهش اضطراب می­تواند بیش‌تر به واسطه مواجهه سازی تجربی هولوگرافیک در پردازش مجدد باشد. مواجهه سازی به آن­ها کمک می­کند تا حادثه تروماتیک خود را در قصه وسیع زندگی­شان بسط داده و با آن تلفیق کنند. هم‌چنین با استفاده از تکنیک کامل کردن ارتباط، به درمان‌جویان کمک می­شود تا به طور تحت اللفظی به خطا کاران، همسر، یا هر فرد دیگری که می­خواهند با آن­ها صحبت کنند و چیز­هایی را بگویند [۲۹]. به این ترتیب پردازش مجدد باعث افزایش حس ایمنی خواهد بود. این امر نیز به وسیله مطمئن ساختن درمان­جو از خودش و راحت ساختن او با خودش به دست می­آید. درمان­جویان می­توانند نسخه قبلی خودشان را مشاهده کرده و به خود اطمینان دهند که از حادثه نجات یافته و وضعیت بهتری دارند [۱۱]. با استفاده از برجسته کردن مزیت­ها، درمان­جویان می­آموزند با احساسات ایمنی خود ارتباط مجددی برقرار کرده و اعتماد داشته باشند که می­توانند در موقعیت­های دشوار مطمئن بوده و باز هم دوباره سرحال باشند. احساسات گناه، شرم و خود سرزنشی نیز در درمان­جویان از طریق تکنیک رها سازی عاطفه و بخشش خود برطرف می­شود [۱۱].
پردازش مجدد به درمان­جویان کمک می­کند تا به شیوه‌ای جدید آن حادثه را درک کرده و خود پذیری و خود بخششی را تسهیل نمایند [۱۷]. باتوجه به تعدد فنون مواجهه سازی و آرامش آموزی در درمان پردازش مجدد هولوگرافیک، هم­چنین استفاده از تکنیک­های ایجاد تاب آوری و انعطاف پذیری هیجانی (با استفاده از مهارت­هایی نظیر افزایش شوخ طبعی و فراهم ساخت حمایت اجتماعی) و بررسی و مقابله با افکار مزاحم و بی­خوابی (با استفاده از تکنیک­های تنفس اصلاحی، مشاهده احساسات، خودگویی مثبت، تبیین در جهت رفع افکار مزاحم و رعایت مناسب بهداشت خواب، انجام روش­های آرامش دهنده قبل از خواب نظیر مراقبه برای برطرف ساختن بی­خوابی) [۱۱]، این درمان باعث بهبود سلامت عمومی در زنان متقاضی طلاق می­شود.
هم­چنین نتایج نشان می­دهد درمان پردازش مجدد هولوگرافیک باعث اصلاح راهبردهای مقابله­ای شناختی در زنان متقاضی طلاق می­شود. به عبارتی بین پس آزمون گروه کنترل و آزمایشی در راهبردهای مقابله­ای شناختی تفاوت معنی­داری به لحاظ آماری مشاهده می­شود. این نتیجه نیز با نتایج تحقیقات پیشین [۱۲، ۱۶-۱۴]  هم­خوان می­باشد.
افراد مضطرب بیشتر از راهبرد­های ناسازگار برای تنظیم هیجانات­شان استفاده می­کنند که موجب می­شود فرد در رسیدن به اهدافش در محیط با ناکامی مواجه شود و در چرخه ناکامی اضطراب گرفتار شود [۳۰]. در زوجین متقاضی طلاق تفکراتی چون غرق شدن فرد در تفکر درباره رخداد منفی باعث جدایی فرد از اطرافیان یا طرد از سوی آن­ها و نیز باعث تحریک کینه جویی می­شود که باعث اخلال در عملکرد اجتماعی و مقصر دانستن دیگران در وقایعی که خود نیز ممکن است مقصر باشد، می­شود [۳۱].
در درمان پردازش مجدد هولوگرافیک با استفاده از روش‌های اکتشاف احساسات (اسکن بدنی- اسکن هیجانی) احساسات درمان­جو شناسایی می­شوند و مهارت­های مقابله‌ای و فنون ذهن آگاهی به وی آموزش داده می­شود. در مرحله اکتشاف تجربی نیز با استفاده از اصول درمان تجربی از طریق ارائه اطلاعاتی درباره احساسات فیزیکی و آگاهی بدنی به ویژه برای ارتباط با هیجانات متداعی با تروما سودمند می­باشد. فنونی نظیر تمرکز کردن به درمان­جویان کمک می­کند تا از احساسات خود آگاه شوند. از طریق روی آوری و زمینه سازی مجدد صحنه یک حادثه گذشته که به درستی پردازش نشده را بازسازی کرده و از طریق تکنیک‌های ایجاد فاصله هیجانی درمان­جو خود ارزش‌مندی و عزت نفس بالایی را گزارش می­کند [۱۱].
به عبارتی پردازش مجدد موضعات هیجانی حل نشده (مانند فقدان قدرت شخصی، ناتوانی در ابراز وجود و کاهش عزت نفس، عاطفه محدود کننده، سوگ حل نشده) را شناسایی نموده و با پردازش مجدد باعث تخلیه آن شده و در نهایت با ایجاد الگو­های ارتباطی جدید و شناسایی اهداف جدید در زندگی، رفتار­های انطباقی خاصی مورد بحث و تمرین قرار می­گیرند و به روش­های سازگارانه و انعطاف پذیر کنار آمدن با زندگی تقویت می­گردند [۱۱] و درمان­جویان می­توانند خود ادراکی خود را تغییر ­دهند و خود انگاره جدید را در خود رشد دهند.
مطالعه حاضر دارای محدودیت­هایی بود که در نتیجه‌گیری و تعمیم نتایج باید به آن توجه شود. ناتوانی در کنترل برخی متغیر­های مزاحم نظیر تعداد سال زندگی مشترک آزمودنی­ها از محدودیت­های پژوهش حاضر بود. هم­چنین در پژوهش حاضر پیگیری بلند مدت درمان بعد از آموزش وجود نداشت. با توجه به مثمرثمر بودن روش درمانی پردازش مجدد هولوگرافیک در پژوهش حاضر، پیشنهاد می­شود در پژوهش­های آتی برای بررسی ثبات و پایداری روش درمانی مطالعات پیگیری انجام شود.
نتیجه‌گیری
نتایج مطالعه نشان داد درمان پردازش مجدد هولوگرافیک در بهبود سلامت عمومی و نظم­جویی شناختی هیجانی زنان متقاضی طلاق مؤثر می­باشد. به نظر می­رسد با همراه نمودن مداخلات روان­شناختی در کنار درمان­های دارویی و پزشکی بتوان به سلامت عمومی مراجعان حوزه خانواده در مراکز بهداشت کمک نمود.
تشکر و قدردانی
بدین وسیله از مسئولین محترم و کارکنان دادگاه شهرستان بیجار جهت فراهم نمودن نمونه­های پژوهش و هم­چنین از کلیه شرکت­کنندگان بزرگوار که ما را در انجام مطالعه یاری نمودند، تشکر و قدردانی می­شود.
 
 
 
References
 
 
]1] Sun Y, Li Y. Parental divorce, sibshipsize, family resources, and children's academic   performance. Soceial Seience Research 2009; 38(3): 622-34.

1-1 [2]  Naeimi E, Shirashtiani A. The effectiveness of the combination of solution-focused therapy and narrative therapy on vitality and emotional control in divorce applicant women. Culture counseling 2016; 7(27): 149-69. [Farsi]

[3]  Ahmadi K, Rezazade M, Saadat H, Kimiaei SA, Zade NH. Contribution of marital conflict to marital quality in short and long-term marriages: An actor-partner interdependence model. J Educ Health Promot 2015; 4(1): 42-5. [Farsi]
[4]  Burrell N, Allen M, Gayle BM, Preiss RW. Managinginterpersonal conflict: advances through meta analysis. First Edition, New York, Routledge Press. 2014; 1-327
[5] Krumrei J, Elizabeth MA, Pargament K. Spiritual stress and coping model of divorce: A longitudinal study. J of Family Psychology 2011; 25(6): 973-85.
[6]  Gholami A, Bashlide K. Effect of Emotional Intelligence on General Health of Divorced Women. Quarterly j  of social work 2014; 3(4): 28-39. [Farsi]
[7] Ochsner KN, Gross JJ. Thinking makes it so: A social cognitive neuroscience approach to emotion regulation. In R. F. Baumeister & K. D. Vohs (Eds.), Handbook of self regulation: Research, theory, and applications 2004; 229-55.
[8]  Ochsner KN, Gross JJ. The cognitive control of emotion. Trends in Cognitive Sciences 2005; 9: 242-49.
[9]  Omidifar H, Pourebrahim T, Khoshkonesh A, Moradi A. The Comparison and Relationship between Emotional Self-Regulation with Marital Burnout and Intimacy in One Career and Dual-Career Couples in Governmental Offices. Quarterly J  of Career & Organizational Counseling 2016; 8(26): 50-67. [Farsi]
[10] Basharpoor S. Effectiveness cognitive processing therapy in alleviating symptoms of posttraumatic quality of life, self-esteem and marital satisfaction in women with marital infidelity. J of Counseling and Psychotherapy family 2012; 2(2): 193-208. [Farsi]
[11]  Katz SL. Holographic reprocessing: a cognitive- experientional psychotherapy for treatment of trauma. First Edition, New York, Routledge. 2005; 1-248.
[12]  Basharpoor S, Narimani M, Ghamari Give H, Abolgasemi A. The prevalence of traumatic events and some of the related factors in male high school students in Urmia, Iran. Research in behavioral science 2012; 10(1): 38-49. [Farsi]
[13]  Katz  LS, Snetter  MR, Robinson AH, Hewitt  P, Cojucar G. Holographic reprocessing: emprcal evidence to reduce posttraumatic cognitions in women weterand with PTSD from sexual trauma and abuse. Psychotherapy: Theory/Research/Practice/Training 2008; 45:(2): 186-98.
[14]  Katz LS, Douglas S, Zaleski K, Williams J, Huffman C, Cojucar. Comparing Holographic Reprocessing and Prolonged Exposure for Women Veterans with Sexual Trauma: A Pilot Randomized Trial. J of Contemporary Psychotherapy 2014; 44(1): 9–19.
[15]  Katz LS. Holographic Reprocessing as a Treatment for Military Sexual Trauma. Warrior Renew: Healing from Military Sexual Trauma. Spring Publishing Company 2015; 45(1): 191-92.
[16]  Otared N, Borjali A, Sohrabi F, Basharpoor, S. Efficacy Of Holographic Reprocessing The rapy on Arousal And Intrusion Symptoms In Veterans With Post Traumatic Stress Disorder. The J of Urmia University of Medical Sciences 2016; 27(5): 1027-3727. [Farsi]
[17] Narimani M, Kazemi N, Basharpoor S. Effectiveness of holographic reprocessing on improrement of traumatic memories and Posttraumatic Cognitions in Womens asked divorce. J of counseling research 2017; 15(61): 35-59. [Farsi]
[18]  Raisi SJ, Mohammadi K, Zarei E, Najarpouriyan S. Effectiveness of emotionally coupled therapy and redecision therapy on changing of marital communication skills in married women. J Gorgan Univ Med Sci 2018; 20(1): 64-70. [Farsi]
[19]  Karimian N, Zarei E, Mohammadi M, Christensen A. Integrative treatments, Sex and Couple Therapy: study and comparison of the effectiveness of integrative behavioral couple therapy and redecision therapy in improvement of marital commitment of competing couples. J of Family Counseling & Psychotherapy 2017; 6(22): 21-38. [Farsi]
[20]  Norris FH, Riad. JK. Standardized self-report measure of Civilian Trauma and post Traumatic stress Disorder. In John P, Wilson and Terence M. Keane (ed). Assessing psychological trauma and PTSD. second edition, New York, Guilford Publications. 1997; 7-42.
[21] Foa EB, Ehlers A, Clark DM, Tolin DF, Orsillo SM. The posttraumatic cognitions inventory (PTCI): development and validati on. Psychological Assessment 1999; 11(3): 303-14.
[22] Goodarzi M. The validity and reliability of Mississippi Post Traumatic Stress Scale. J Psychology 2003; 7(2): 153-78. [Farsi]
[23]  Goldberg DP, Hillier VF. A scaled version of the General Health Questionnaire. Psychol Med 1979; 9(1): 139-45.
.. [24]Molavi H. Validation. factor structure and reliability of the Farsiversion of General Health Questionnaire28 in Iranian students. Pakistan J of Psychological Researach 2002; 17(3): 3­15-23. [Farsi]
[25]  Masudzadeh A, Khaliliyan AR, Ashrafi M, Kimiyabiegi K. Status of mental health among high schools among students in Sari at 2002-2003. Mazandaran University of Medical Sciences J 2004; 14(45): 74-83. [Farsi]
[26]  Banihashemiyan K, Golestan Jahrumi F, Ghanbary Pirkashani N, Sharafy M. Relationship between general health and manager's leadership style and its effect on staff's job satisfaction in Shiraz university of medical sciences. Payavard Salamat 2012; 5(4): 32-40. [Farsi]
[27] Garnefski N, Kraaij V. Relationships between cognitive emotion regulation strategies and depressive symptoms: A comparative study of five specific samples. Personality and Individual Differences 2006; 40(8): 1659-69.
[28] Hasani J. The Psychometric Properties of the Cognitive Emotion Regulation Questionnai [CERQ]. J Clin Psychol 2011; 2(7):73-83. [Farsi]
[29] Narimani M, Basharpoor S, Gamari-Givi H, Abolgasemi A. Effectiveness of Cognitive Processing Therapy and Holographic Reprocessing on the Reduction of Psychological Symptoms in Students Exposed to Trauma. J of Clinical Psychology 2011; 3(3): 41-53. [Farsi]
[30] Rabie M, Zerehpush A, Palahang H, Zarie Mahmood Abadi H. Relationship between components of cognitive emotion regulation and anxiety disorders. J Res Behave Sci 2014; 11(5): 363-74. [Farsi]
[31]  Kiani A, Bahrami F. Setting children's excitement. second edition, Tehran, Arjomand Publication & Tomorrow generation. 2017; 1-256.

 
The Effectiveness of Holographic Reprocessing on General  Health and Cognitive Emotion Regulation in Female Divorce Applicants Referred to Bijar County Court in 2015-2016: An Educational Trial
 
M. Narimani[4], N. Kazemi[5], S. Basharpoor[6]
 
Received: 11/09/2017  Sent for Revision: 25/12/2018    Received Revised Manuscript: 07/01/2019              Accepted: 09/01/2019
 
Background and Objectives: Divorce as one of the most stressful sources can cause default in people’s cognitive structures, and on the other hand the role that cognitive factors play in understanding the dynamics of marital interactions and relationship, has been in the spot light in the recent years. So the purpose of this survey was to determine the effectiveness of holographic reprocessing on general health and cognitive emotion regulation on female divorce applicants.
Materials and Methods: In this educational trial, 30 women were randomly picked from all the female divorce applicants who referred to Bijar county court in 2015-2016 and were randomly put in 2 groups of experiment and control (each group 15 people). For the experiment group 9 sessions of group therapeutic plan was held while the control group didn’t receive any education. For gathering information, general health and cognitive emotion regulation questionnaire was used and data was analyzed by descriptive indicators and covariance analysis.
Results: The result of covariance analysis indicated a meaningful difference between the average test grades of the two groups of experiment and control in the total grade of general health (F=92.98, p<0.001) and cognitive emotion regulation (F=0.95, p=0.003).
Conclusion: According to the results, the holographic reprocessing treatment was actually effective in improving general health and cognitive emotion regulation in female divorce applicants. Therefore, using the holographic reprocessing packages as a treatment guide for improving mental health and divorce prevention is suggested to people who refer to the family domain in health centers.
Key words: Holographic reprocessing, General health, Cognitive emotion regulation, Female divorce applicants
 
Funding: This study did not have any Funds.
Conflict of interest: None declared.
Ethical approval: The Research Committee of Faculty of Psychology of Mohaghegh Ardabili University approved the study.
 
How to cite this article: Narimani M, Kazemi N, Basharpoor S. The Effectiveness of Holographic Reprocessing on General  Health and Cognitive Emotion Regulation in Female Divorce Applicants Referred to Bijar County Court in 2015-2016: An Educational Trial. J Rafsanjan Univ Med Sci 2019; 18 (3): 237-50. [Farsi]
 
 
[1]- استاد گروه روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
[2]- (نویسنده مسئول) دانشجوی دکتری روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
تلفن: ۰۴۵۳۳۵۱۲۰۸۱، دورنگار: ۰۴۵۳۳۵۱۲۰۸۱ ، پست الکترونیکی:  n.kazemi1991@gmail.com.
[3]- دانشیار گروه روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
 
[4]- Prof., Dept. of Psychology,University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran, ORCID: 0000-0002-9710-4046.
[5]- PhD Student of  Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran, ORCID: 0000-0001-7117-9990.
(Corresponding Author) Tel: (045) 33512081, Fax: (045) 33512081 , E-mail: n.kazemi1991@gmail.com
[6] -Associate Prof., Dept. of Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran, ORCID: 0000-0002-2920-2605.
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: روانپزشكي
دریافت: 1396/5/10 | پذیرش: 1397/10/19 | انتشار: 1398/3/25

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences

Designed & Developed by : Yektaweb