جلد 18، شماره 2 - ( 2-1398 )                   جلد 18 شماره 2 صفحات 132-121 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Otared N, Narimani M, Sadeghi G, Mahmood Aliloo M, Atadokht A. Comparison of Components of Psychological Inflexibility in Students with Major Depressive Disorder, Generalized Anxiety Disorder, Social Anxiety Disorder and Normal Students of Tabriz University of Medical Sciences in the 2017-2018 . JRUMS 2019; 18 (2) :121-132
URL: http://journal.rums.ac.ir/article-1-4335-fa.html
عطارد نسترن، نریمانی محمد، صادقی گودرز، محمود علیلو مجید، عطادخت اکبر. مقایسه‌ مؤلفه‌های انعطاف‌ناپذیری روان‌شناختی در دانشجویان مبتلا به اختلال افسردگی اساسی، اختلال اضطراب فراگیر، اختلال اضطراب اجتماعی و دانشجویان عادی دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال تحصیلی 97-1396: یک مطالعه توصیفی. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان. 1398; 18 (2) :121-132

URL: http://journal.rums.ac.ir/article-1-4335-fa.html


دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه محقق اردبیلی
متن کامل [PDF 320 kb]   (1287 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (3401 مشاهده)
متن کامل:   (2153 مشاهده)
مقاله پژوهشی
مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
دوره 18، اردیبهشت 1398، 132-121
 
 
 
مقایسه­ مؤلفه­های انعطاف­ناپذیری روان­شناختی در دانشجویان مبتلا به اختلال افسردگی اساسی، اختلال اضطراب فراگیر، اختلال اضطراب اجتماعی و دانشجویان عادی دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال تحصیلی 97-1396: یک مطالعه توصیفی
 
نسترن عطارد[1]، محمد نریمانی[2]، گودرز صادقی[3]، مجیدمحمود علیلو[4]، اکبر عطادخت[5]
 
دریافت مقاله: 5/4/97     ارسال مقاله به نویسنده جهت اصلاح: 26/4/97    دریافت اصلاحیه از نویسنده: 4/10/97         پذیرش مقاله: 16/10/97
 
 
 

چکیده
زمینه و هدف: با توجه به شیوع بالای اختلال­های اضطرابی و افسردگی در دانشجویان و نقش انعطاف­ناپذیری روان­شناختی در طیف وسیعی از مسائل روان­شناختی، پژوهش حاضر با هدف مقایسه­ مؤلفه­های انعطاف­ناپذیری روان­شناختی در دانشجویان مبتلا به اختلالات افسردگی اساسی، اضطراب فراگیر، اضطراب اجتماعی و دانشجویان عادی انجام گرفت.
مواد و روش­ها: در این پژوهش توصیفی، 30 فرد مبتلا به افسردگی اساسی، 30 فرد مبتلا به اضطراب فراگیر و 30 فرد مبتلا به اضطراب اجتماعی به روش نمونه­گیری هدف‌مند و 30 فرد به‌هنجار به روش نمونه­گیری در دسترس، از بین دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تبریز انتخاب شدند. اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسش­نامه­های مشخصات جمعیت‌شناختی و مقیاس ارزیابی جامع فرآیندهای درمان پذیرش و تعهد گردآوری شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده­ها از تحلیل واریانس چند متغیره و Scheffe test استفاده شد.
یافته­ها: نتایج پژوهش نشان داد که افراد بههنجار در تمام مولفه­های انعطاف­ناپذیری روان­شناختی نمرات پایین­تری از سه گروه بیمار کسب کردند (001/0p<). در بین سه گروه بیمار نیز افراد افسرده در مؤلفه­ هم­جوشی شناختی و اجتناب تجربه­ای (37/240=F، 001/0p<) و افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر در مؤلفه خود مفهوم­ سازی شده و تسلط گذشته و آینده  (76/108=F، 001/0p<) ، به طور معنی‌داری نمرات بالاتری از دو گروه دیگر کسب کردند.
نتیجه­گیری: با توجه به یافته­های پژوهش به نظر می­رسد که مؤلفه­های انعطاف­ناپذیری روان­شناختی می­توانند به عنوان عواملی مهم در آسیب­شناسی روانی افراد مبتلا به اختلالات افسردگی و اضطرابی مورد توجه قرار گیرند.
واژه­های کلیدی: اختلال افسردگی اساسی، اختلال اضطراب فراگیر، اختلال اضطراب اجتماعی، دانشجویان، تبریز
 
مقدمه
پژوهش­های انجام گرفته حاکی از شیوع بالای اختلال‌های اضطرابی و افسردگی در میان دانشجویان است ]2-1[. اختلال­های اضطرابی و افسردگی که تحت عنوان اختلال­های هیجانی شناخته می­شوند، به ترتیب با شیوع طول عمر 29% و 19% ]3[، دو علت از پنج علت برجسته ناتوانی در سراسر جهان محسوب می­شوند ]4[. در میان افرادی که به اختلال­های اضطرابی تشخیص داده می­شوند، همبودی (Comorbidity) با افسردگی از 28 تا 63 درصد متغیر است. این همبودی با مزمن بودن و شدت بیشتر اختلال همراه است ]5 ،3[. هم­چنین این اختلال­ها همبودی بالایی با سایر اختلال­ها از جمله اختلال مصرف مواد دارند. به دلیل مزمن بودن، عود مکرر و بازگشت، درصد بهبود بدون درمان این اختلال­ها پایین است ]3[.
اختلال­های اضطرابی و افسردگی به عنوان اختلال­های شایع، پرهزینه، مزمن و تضعیف­کننده­ کیفیت و کارکردهای سالم زندگی، سالانه زندگی میلیون­ها نفر را در دنیا دچار مشکل می­سازند ]3[ و با مسائل بسیاری از قبیل خودکشی ]6[، اختلالات خوردن ]8-7[، اختلالات خواب ]9[، بدکارکردی اجتماعی، خانوادگی و تحصیلی ]11-10[ و ابراز پرخاش‌گری ]12[ مرتبط هستند. نتایج پژوهش­های اخیر نشان می­دهد که انعطاف­ ناپذیری روان­شناختی (Psychological inflexibility) عامل خطر مهمی برای دامنه­ی گسترده­ای از مشکلات روان­شناختی از قبیل افسردگی، اضطراب اجتماعی، مصرف مواد، گذرهراسی، فوبی خون، اختلال موکنی، تنش­های شغلی، سوء مصرف مواد و نگرانی محسوب می­شود ]16-13[.
انعطاف­ناپذیری روان­شناختی، هسته­ی اصلی نظریه­ فراتشخیصی از سلامت روان است که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (Acceptance and Commitment therapy: ACT) براساس آن استوار است و با شش فرآیند مربوط به هم مشخص می­شود: یعنی اجتناب تجربه­ای، آمیختگی شناختی، دل‌بستگی به خود مفهوم­سازی شده، فقدان تماس با لحظه حال، عدم وضوح ارزش­ها، عمل غیرمتعهدانه ]17[. از این فرآیندها، اجتناب تجربه­ای بیش‌ترین توجه تجربی را دریافت کرده است ]17[. به طور نظری، استدلال شده که تمام این شش فرآیند در تمام جهت­ها با یکدیگر مرتبط هستند اما تجربیات خاص زندگی، الگوهای فرد و موقعیت‌های جاری این فرآیندها و ارتباطات آن­ها را با یکدیگر کاهش یا افزایش می­دهند ]13[.
براساس این تئوری، رفتاری که به لحاظ روان­شناختی انعطاف­پذیر است، بهزیستی آدمی را حفظ می­کند در حالی که رفتار انعطاف­ناپذیر روان­شناختی موجب ایجاد و حفظ مشکلات سلامت روان می­شود. انعطاف­پذیری روان­شناختی به «تغییر یا تداوم رفتار در راستای ارزش­های انتخاب شده» اشاره دارد ]18[ در­ حالی­که انعطاف­ناپذیری روان­شناختی زمانی رخ می­دهد که رفتار به طور سفت و سخت، توسط واکنش­های روان­شناختی مانند هم­جوشی شناختی و اجتناب تجربه­ای هدایت می­شود نه توسط وابستگی­های مستقیم یا ارزش­های شخصی ]19[.
با توجه به شیوع بالای اختلال­های اضطرابی و افسردگی در دانشجویان ]21-20 [و در نظر داشتن نقش انعطاف‌ ناپذیری روان­شناختی در طیف وسیعی از مسائل روان‌شناختی به ویژه اختلال­های اضطرابی و افسردگی ]23-22 ،14[ و نیاز به درک بیش‌تر و نظریه بهتر از فرآیندهای آسیب­شناختی، پژوهش حاضر با هدف تعیین و مقایسه­ مؤلفه­های آسیب­شناسی روانی ACT در دانشجویان مبتلا به اختلال افسردگی اساسی، اختلال اضطراب فراگیر، اختلال اضطراب اجتماعی و دانشجویان عادی دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال تحصیلی 97-1396 انجام گرفت.
مواد و روش­ها
طرح پژوهش حاضر از نوع توصیفی بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه افراد مبتلا به اختلال افسردگی اساسی، اختلال اضطراب فراگیر و اختلال اضطراب اجتماعی تشکیل می­دادند که در سه ماهه سوم و چهارم سال 97-1396 به دفاتر مشاوره دانشکده­های پزشکی، دندان‌پزشکی، داروسازی، پرستاری و مامایی، پیراپزشکی، توان‌بخشی، مدیریت و اطلاع­رسانی پزشکی، تغذیه و بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تبریز مراجعه کرده بودند. با توجه به این که در پژوهش­های از نوع علی- مقایسه­ای حجم نمونه حداقل 30 نفر در هر گروه پیشنهاد می­شود ]24[، به همین دلیل از میان افراد مراجعه کننده، تعداد 30 فرد مبتلا به اختلال افسردگی اساسی، 30 فرد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر و 30 فرد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی براساس ملاک‌های تشخیصی نسخه پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی ]25[، به روش نمونه­گیری هدف‌مند توسط روان­شناس بالینی مرکز مشاوره انتخاب شدند. یک گروه 30 نفری از افراد به‌هنجار نیز با روش نمونه­گیری در دسترس انتخاب شد.
افراد هر چهار گروه بر حسب متغیرهای سن، جنسیت، فقدان بیماری­های جسمی و عدم ابتلاء به سایر بیماری­های روانی همتاسازی شدند. ملاک­های خروج از پژوهش عبارت بودند از: 1- ابتلاء به هرگونه بیماری جسمی مانند دیابت، فشار خون بالا، کم کاری یا پرکاری تیروئید، 2- ابتلاء به سایر اختلالات روانی همراه مانند اختلال دوقطبی، اختلال وسواس فکری عملی، اختلال وحشت‌زدگی، آگورافوبیا و غیره، 3- سابقه بستری در بیمارستان روانی و 4- عدم تکمیل کامل پرسش­نامه. شرکت در مطالعه اختیاری و با رضایت­مندی آگاهانه بوده است. هم­چنین در خصوص محرمانه بودن اطلاعات و جنبه­های اخلاقی آن، به دانشجویان اطمینان کامل داده شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده­ها در بخش آمار توصیفی از شاخص­های میانگین و انحراف استاندارد و در بخش آمار استنباطی از تحلیل واریانس چند متغیره  و تست تعقیبی scheffe استفاده شد. سطح معنی­داری در  آزمون­ها، 05/0 در نظر گرفته شد. داده­ها با نرم‌افزار SPSS نسخه 16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
مقیاس ارزیابی جامع فرآیندهای درمان پذیرش و تعهد (Comprehensive assessment of acceptance and commitment therapy processe: compACT): این مقیاس توسط  Francisو همکاران برای ارزیابی جامع فرآیندهای درمان پذیرش و تعهد و در پاسخ به محدودیت­های ابزارهای کنونی ساخته شده است. compACT دارای 23 سؤال است و سؤال­ها در یک مقیاس 7 نقطه­ای از صفر (کاملاً نادرست) تا 6 (کاملاً درست) رتبه­بندی می­شوند. تحلیل عامل اکتشافی، سه عامل منسجم را نشان می­دهد که شامل پذیرش- گسلش؛ خود به عنوان زمینه-تماس با لحظه حال؛ و ارزش­ها- اقدام متعهدانه می­باشد ]26[.
سؤالات 1 تا 10 به ارزیابی زیرمقیاس پذیرش-گسلش (8 سؤال پذیرش؛ 2سؤال گسلش؛  آلفای کرونباخ = 90/0)، سؤالات 11 تا 15 به ارزیابی زیرمقیاس خود به عنوان زمینه - تماس با لحظه حال (آلفای کرونباخ = 87/0) و سؤالات 16 تا 23 به ارزیابی زیر مقیاس ارزش­ها-اقدام متعهدانه (آلفای کرونباخ = 90/0) اختصاص دارند. آلفای کرونباخ برای مجموع آزمون برابر با 91/0 می­باشد. سؤالات 7، 8، 10، 16، 17، 18، 19، 20، 21، 22 و 23 نمره­گذاری معکوس دارند. نمره بالا نشان دهنده­ انعطاف­ناپذیری روانشناختی بالا است]26[.
Francis و همکاران هم‌سانی درونی و روایی هم‌گرایی و واگرایی بالای compACT را با سایر ابزارها نشان داده­اند. سطوح بالای انعطاف­ناپذیری روان‌شناختی با سطوح بالای پریشانی و سطوح پایین سلامتی و بهزیستی مرتبط است. تحلیل compACT هم‌بستگی قابل توجهی با AAQ-II نشان می­دهد (79/0=r) که حاکی از روایی هم‌گرایی بالای این مقیاس است. compACT روابط مثبت بزرگی (65/0- 57/0= rs) را با هر سه خرده مقیاس DASS-21 به ویژه خرده مقیاس افسردگی (65/0=r)، رابطه منفی بزرگی با خرده مقیاس سلامت روانی SF-12v2 (67/0- = r) و رابطه منفی معنی‌دار اما کوچکی با خرده مقیاس سلامت فیزیکی آن (23/0- =r) دارد ]26[. در پژوهش حاضر آلفای کرونباخ برای زیر مقیاس­های پذیرش- گسلش؛ خود به عنوان زمینه - تماس با لحظه حال؛ و ارزش­ها-اقدام متعهدانه به ترتیب 91/0، 86/0، 83/0 و برای کل مقیاس 87/0 به دست آمد.
نتایج
در پژوهش حاضر میانگین و انحراف معیار سنی دانشجویان مبتلا به اختلال افسردگی اساسی، اضطراب فراگیر، اضطراب اجتماعی و افراد عادی به ترتیب 92/4 ± 34/25، 46/4 ± 66/24، 92/4 ± 16/23، 49/4 ± 35/23 بود. آنالیز واریانس یک‌طرفه نشان داد چهار گروه از نظر میانگین سنی تفاوت آماری معنی‌داری با یکدیگر ندارند(345/0=p). در جدول 1، نتایج سایر متغیرهای جمعیت­شناختی شرکت کنندگان در پژوهش گزارش شده است.
 
جدول1- متغیرهای جمعیت شناختی دانشجویان مبتلا به اختلال افسردگی اساسی، اختلال اضطراب فراگیر، اختلال اضطراب اجتماعی و دانشجویان عادی دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال تحصیلی 97-1396 
متغیرها افسردگی اساسی
          (30n=)
اضطراب فراگیر
(30n=)
اضطراب اجتماعی
(30n=)
افراد عادی
(30n=)
مقدار P
فراوانی درصد فراوانی درصد فراوانی درصد فراوانی درصد
تحصیلات لیسانس 22 34/73 23 67/76 23 67/76 23 67/76 *096/0
فوقلیسانس 7 33/23 6 00/20 5 66/16 6 00/20
دکتری 1 33/3 1 33/3 2 67/6 1 33/3
وضعیت تأهل مجرد 25 33/83 26 67/86 27 00/90 25 33/83 *087/0
متأهل 5 67/16 4 33/13 3 00/10 5 67/16
وضعیت شغلی شاغل 9 00/30 11 67/36 12 00/40 11 67/36 *126/0
بیکار 21 00/70 19 33/63 18 00/60 19 33/63
 
     * آنالیز واریانس یک‌طرفه
 
نتایج جدول 1 نشان می دهد که در هر سه متغیر جمعیت شناختی تحصیلات، وضعیت تأهل و وضعیت شغلی در 4 گروه مورد مطالعه تفاوت معنی‌داری وجود ندارد (05/0<p).
در جدول 2، نتایج میانگین و انحراف معیار نمرات مؤلفه‌های انعطاف­ناپذیری روان­شناختی به تفکیک 4 گروه مورد مطالعه گزارش شده است.
 
جدول 2- میانگین و انحراف معیار نمرات مولفه­های انعطاف­ناپذیری روان­شناختی در دانشجویان مبتلا به اختلال افسردگی اساسی، اختلال اضطراب فراگیر، اختلال اضطراب اجتماعی و دانشجویان عادی دانشگاه علوم پزشکی تبریز  در سال تحصیلی 97-1396
متغیرها افسردگی اساسی
        (30n=)
اضطراب فراگیر
(30n=)
اضطراب اجتماعی
(30n=)
افراد عادی
(30n=)
میانگین انحراف معیار میانگین انحراف معیار میانگین انحراف معیار میانگین انحراف معیار
هم­جوشی شناختی و
 اجتناب تجربه­ای
40/44 46/3 53/38 78/3 93/32 66/3 06/25 50/3
خود مفهوم سازی شده و تسلط گذشته و آینده 70/20 63/3 66/23 77/3 73/17 44/3 40/13 08/3
فقدان ارزش ها و عمل متعهدانه 46/28 11/3 73/28 54/3 26/28 22/3 73/17 19/3
میانگین و انحراف معیار
 
برای بررسی تفاوت در چهار گروه، از تحلیل واریانس چند متغیری استفاده گردید. قبل از استفاده از آزمون پارامتریک تحلیل واریانس چند متغیری، لازم است پیش فرض های آن مورد بررسی قرار گیرد. یکی از پیش فرض‌های این آزمون، هم‌بستگی متعارف بین متغیرهای مقایسه­ای است که به وسیله Bartlett's test of sphericity بررسی می شود. مندرجات جدول  Bartlett's test of sphericity نشان داد که متغیرهای مورد مطالعه دارای همبستگی متعارف بوده و قادرند متغیر ترکیبی به وجود آورند زیرا مقدار کای دو محاسبه شده (212/2X2=) در سطح 05/0 معنی‌دار نمی‌باشد، بنابراین پیش فرض هم‌بستگی متعارف متغیرها محقق شده است. یکی دیگر از پیش شرط‌ها برابری ماتریس واریانس/کوواریانس است. براساس Box's test، شرط همگنی ماتریس­های واریانس/کوواریانس به درستی رعایت شده است (18=df، 079/0=P، 50/1=F). پیش شرط دیگر، همگنی واریانس‌های خطاست.
مندرجات جدول آزمون Levene نشان داد که این پیش فرض نیز در هر سه مؤلفه هم جوشی شناختی و اجتناب تجربه­ای (116=2df، 3=1df، 330/0=P، 15/1=F)، خود مفهوم سازی شده و تسلط گذشته و آینده (116=2df، 3=1df، 074/0=P، 37/2=F) و فقدان ارزش‌ها و عمل متعهدانه (116=2df، 3=1df، 545/0=P، 71/0=F) محقق شده است. با توجه به این که هر سه پیش شرط انجام تحلیل واریانس چند متغیره مورد تایید قرار گرفت، در ادامه برای بررسی اثر متغیر گروه بر متغیرهای وابسته از مانوا استفاده شد و نتایج آن نشان داد که تفاوت معنیداری در ترکیب خطی متغیرها بین چهار گروه وجود دارد (001/0 >P و 59/0= مجذور Eta و 108/56F=  و77/1= Bartlett's test of sphericity).
پس نتیجه می گیریم که بین چهار گروه حداقل در یکی از متغیرها تفاوت معنی‌داری وجود دارد. اتای 59/0 نشان دهنده اندازه اثر زیاد است. این مقدار از Eta، دلیل بر سهمی از واریانس است که مربوط به متغیر ترکیبی جدید، یعنی عامل گروه می­باشد. نتایج تحلیل واریانس چند متغیره برای هر یک از مؤلفه ها در جدول 3 ارائه شده است.
چنان‌چه جدول 3 نشان می‌دهد بین چهار گروه در تمامی مؤلفه ها تفاوت آماری معنی‌داری وجود دارد (001/0>P). هم‌چنین مجذور Eta دلیلی بر سهمی از واریانس است که مربوط به متغیر ترکیبی جدید یعنی گروه می‌شود و در اینجا مقادیر بالای مجذور Eta نشان دهنده تأثیر گروه‌ها در تفاوت معنی‌دار بین آنها می‌باشد.
 
جدول3- نتایج تحلیل واریانس چندمتغیره برای بررسی الگوهای تفاوت در دانشجویان مبتلا به اختلال افسردگی اساسی، اختلال اضطراب فراگیر، اختلال اضطراب اجتماعی و عادی در سال تحصیلی 97-1396 (120n=)
متغیرها مجموع مجذورات بین گروهی درجه آزادی میانگین مجذورات مقدار F مقدار P مجذور Eta
هم جوشی شناختی و
 اجتناب تجربه ای
06/6107 3 69/2035 37/240 *001/0 86/0
خود مفهوم سازی شده و
 تسلط گذشته و آینده
09/1727 3 70/575 76/108 *001/0 74/0
فقدان ارزش ها و عمل متعهدانه 13/2606 3 71/868 42/173 *001/0 82/0
* 001/0>p به عنوان اختلاف معنیدار
 
در ادامه به منظور تعیین این‌که بین کدام یک از جفت گرو­ه­ها از لحاظ آماری تفاوت معنی­دار وجود دارد، از  Scheffe test استفاده شد. نتایج Scheffe test مشخص کرد که افراد به‌هنجار در تمام مؤلفه­های انعطاف­ناپذیری روان‌شناختی (مولفه­ی هم­جوشی شناختی و اجتناب تجربه‌ای، مولفه­ خود مفهوم­سازی شده و تسلط گذشته و آینده و مؤلفه­ی فقدان ارزش­ها و عمل متعهدانه) نمرات پایین­تری نسبت به سه گروه دیگر دارند (001/0>P). در بین سه گروه بیمار نیز افراد افسرده در مؤلفه­ هم­جوشی شناختی و اجتناب تجربه­ای به طور معنیداری نمراتشان بالاتر از دو گروه دیگر می باشد (001/0>P) و در مؤلفه­ی خود مفهوم­ سازی شده و تسلط گذشته و آینده، نمرات افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر به طور معنیداری از دو گروه دیگر بالاتر است(001/0>P). اما در مؤلفه­ فقدان ارزش­ها و عمل متعهدانه تفاوت آماری معنی‌داری بین سه گروه بیمار مشاهده نشد (999/0=P).
بحث
هدف از پژوهش حاضر، مقایسه­ مؤلفه­های انعطاف­ناپذیری روان‌شناختی در دانشجویان مبتلا به اختلال افسردگی اساسی، اختلال اضطراب فراگیر، اختلال اضطراب اجتماعی و دانشجویان عادی بود. یافته­های پژوهش نشان داد که مؤلفه‌های انعطاف­ناپذیری روان­شناختی در افراد افسرده، مضطرب و بههنجار متفاوت است؛ البته این تفاوت بیش‌تر میان افراد بهنجار با سه گروه بیمار وجود داشت. افراد به‌هنجار در تمام مؤلفه­های انعطاف­ناپذیری روان­شناختی نمرات پایین‌تری از سه گروه بیمار کسب کردند. در بین سه گروه بیمار نیز افراد افسرده در مؤلفه­ هم­جوشی شناختی و اجتناب تجربه­ای و افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر در مؤلفه­ خودمفهوم­سازی شده و تسلط گذشته و آینده به طور معنیداری نمرات بالاتری نسبت به دو گروه دیگر کسب کردند. در مؤلفه­ فقدان ارزش­ها و عمل متعهدانه تفاوت معنیداری بین سه گروه مشاهده نشد.
با توجه به بررسی­های صورت گرفته، تاکنون پژوهشی که مستقیماً این مؤلفه­ها را در گروه­های بیمار و به‌هنجار مورد مقایسه قرار داده باشد انجام نشده است، اما نتایج این پژوهش با چندین پژوهشی که در زمینه انعطاف­ناپذیری روان­شناختی و اجتناب تجربه­ای صورت گرفته، همسو می‌باشد. برای مثال Kato ]14[ در یک زمینه­یابی بر روی 900 فرد بزرگ‌سال آسیایی، به بررسی رابطه بین انعطاف‌ناپذیری روان‌شناختی و علائم افسردگی پرداخت. تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که انعطاف­ناپذیری روان­شناختی بالا به طور معناداری با سطوح بالاتری از علائم افسردگی مرتبط است. هم­چنین نتایج پژوهش  Levinو همکاران نشان داد که انعطاف­ناپذیری روان­شناختی با اختلالات اضطرابی، افسردگی، مصرف مواد و خوردن مرتبط است ]22[. این یافته­ها همسو با نتایج پژوهش حاضر است که افراد به‌هنجار در تمام مؤلفه­های انعطاف­ناپذیری روان‌شناختی نمرات پایین­تری نسبت به سه گروه بیمار کسب کردند.
در زمینه اجتناب تجربه­ای نیز، پژوهش­ها حاکی از نقش این مؤلفه به عنوان یک عامل آسیب­شناختی برای مشکلات روان­شناختی است. برای مثال در پژوهشی که Mellick و همکارانش انجام دادند، یافته­های پژوهش از نقش اجتناب تجربه­ای به عنوان عامل آسیب­پذیری برای افسردگی حمایت کرد ]23[. نتایج پژوهش Bardeen و همکاران حاکی از اثر تعاملی هم­جوشی شناختی و اجتناب تجربه­ای در پیش­بینی اضطراب و افسردگی بود. افرادی که نمرات هم­جوشی شناختی و اجتناب تجربه­ای بالاتری داشتند، در برابر اختلال­های هیجانی آسیب­پذیرتر بودند ]27[.Spinhoven  و همکاران نشان دادند که اجتناب تجربه­ای، پیش­بینی­کننده­ پریشانی (اختلال افسردگی اساسی، افسرده­خویی و اضطراب فراگیر) و اختلال­های ترس (اختلال اضطراب اجتماعی، اختلال وحشت­زدگی با/ بدون آگورافوبیا، آگورافوبیا بدون وحشت­زدگی) است.]28[. این یافته­ها همسو با نتایج پژوهش حاضر است که افراد افسرده در مؤلفه اجتناب تجربه­ای و هم­جوشی شناختی نمرات بالاتری از گروه­های دیگر کسب کردند.
در تبیین این یافته­ها می­توان گفت که از دیدگاه ACT، رنج انسان عمدتاً از فرایندهای روان‌شناختی به‌هنجار در برگیرنده زبان سرچشمه می­گیرد. انسان­ها عمدتاً به برکت توانایی­شان در پرداختن به فعالیت­های نمادین، موجودات بسیار متفاوتی هستند. آن­ها می­توانند رویدادهای آزارنده را جلو بیاندازند؛ بین رویدادها تشابه و اختلاف بیابند؛ و براساس شباهت­های ایجاد شده میان رویدادهای گذشته و جاری، رابطه برقرار نمایند. انسان­ها می­توانند درباره موقعیت­هایی که هنوز تجربه نشده­اند به پیش­بینی بپردازند. آن­ها می­توانند به گونه­ای پاسخ دهند که انگار یک رویداد آزارنده که مدت­ها قبل رخ داده است، اکنون حضور دارد. نقش تأثیرگذاری غیرمستقیم زبان و شناخت­های سطح عالی، امکان ایجاد ناراحتی روانی را در غیاب علامت­های جاری محیط فراهم می­آورد؛ در حالی که این­ها همان توانایی­های شناختی هستند که برای انسان بسیار ارزش‌مند بوده و موجبات پیشرفت او را فراهم آورده­اند ]29[.
اگر بپذیریم که زبان منشا درد و رنج انسان­هاست، باید این را نیز بپذیریم که همه انسان­ها به گونه­ای گرفتار رنج، ناشادمانی و نگرانی­هایی می‌شوند که در حوزه آسیب­شناسی روانی به آن­ها برچسب «بیماری» زده می­شود. در رویکرد درمان وابسته به پذیرش و تعهد چیزی به اسم بیماری روانی به معنی متداول آن پذیرفته نشده است ]29[.
درمان وابسته به پذیرش و تعهد یک الگوی سلامت را دنبال می­کند نه بیماری، و فرض می­کند که مشکلات روان‌شناختی انسان ناشی از زبان­ هستند. مشکل این نیست که مردم به غلط فکر می­کنند- مشکل خودِ فکر است و این که چگونه جامعه کلامی استفاده از آن را به صورت مشکلی از تنظیم رفتاری مورد حمایت قرار می­دهد ]30[. برای کمک به انسان­ها در مقابله با مشکلات شناختی و هیجانی، درمان وابسته به پذیرش و تعهد عمدتاً بر روی زبان کار می­کند. ما باید یاد بگیریم که زبان را مورد استفاده قرار دهیم بدون این که مورد استفاده آن قرار گیریم. ما باید یاد بگیریم آن را اداره کنیم، بدون این که به وسیله آن اداره بشویم ]30[.
علی­رغم نتایج مهمی که از پژوهش حاضر حاصل شده است، به علت محدودیت­هایی که وجود دارد باید در تعمیم این نتایج جوانب احتیاط را رعایت نمود. از محدودیت­های پژوهش حاضر می­توان به جامعه آماری پژوهش حاضر اشاره داشت که محدود به دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال تحصیلی 97-1396 بود. از این رو پیشنهاد می­شود در پژوهش­های آتی، جمعیت­های بالینی و گروه­های سنی دیگر مورد بررسی قرار گیرند. هم­چنین در این پژوهش از ابزارهای خودگزارشی استفاده شد که عدم دقت آزمودنی­ها در پاسخ­گویی به سؤالات یا تمایل به ارائه تصویر نادرست از خود، می­تواند نتایج را تحت تأثیر قرار دهد.
نتیجه‌گیری
با توجه به یافته­های پژوهش حاضر مؤلفه­های انعطاف‌ ناپذیری روان‌شناختی می­تواند در شکل­گیری و تداوم اختلال‌های هیجانی نقش داشته باشد از این رو لازم است، این مؤلفه­ها به عنوان عواملی مهم در این بیماران مورد توجه درمانگران قرار گیرند. درمان­های مبتنی بر پذیرش و تعهد می­تواند با تاکید بر این مؤلفه­ها، موجب تسهیل روند درمان و هم­چنین بهبود علائم این گونه بیماران شوند.
تشکر و قدردانی
به این وسیله نویسندگان این مقاله از کلیه دانشجویانی که در این پژوهش شرکت نمودند، کمال تشکر و قدردانی می‌نمایند.
 
 
 
 
References
 
 
[1] Motaz BI, Moataz HA. Prevalence of anxiety and depression among medical and pharmaceutical students in Alexandria University. Alexandria Med J 2015; 51(2): 167-73.
[2] Ibrahim AK, Kelly SJ, Adams CE, Glazebrook C. A systematic review of studies of depression prevalence in university studentsJ. Psychiatr. Res 2013; 47(3): 391-400.
[3] Kessler RC, Chiu WT, Demler O, Merikangas KR, Walters EE. Prevalence, severity, and comorbidity of 12-month DSM-IV disorders in the National Comorbidity Survey Replication. Arch Gen Psychiatry 2005; 62(6): 617–27.
[4] Vos T, Barber RM, Bell B, Bertozzi-Villa A, Biryukov S, Bolliger I, et al. Global, regional, and national disability-adjusted life years (DALYs) for 306 diseases and injuries and healthy life expectancy (HALE) for 188 countries, 1990-2013: quantifying the epidemiological transition. Lancet 2015; 28(10009): 2145-91.
[5] Lamers F, van Oppen P, Comijs HC, Smit JH, SpinhovenP, van Balkom AJ, et al. Comorbidity patterns of anxiety and depressive disorders in a large cohort study: the Netherlands study of depression and anxiety (NESDA). J Clin Psychiatry 2011; 72(3): 341–348.
[6] Shoaa Kazemi M, Momeni Javid M. The relationship between mental health and women's tendency to suicide in sardasht. Procedia - Social and Behavioral Sciences 2010; 5: 1381- 6.
[7] Santos AM, Benute GR, Santos NO, Nomura RM, Lucia MC, Francisco RP. Presence of eating disorders and its relationship to anxiety and depression in pregnant women. Midwitery 2017; 51: 12-15.
[8] Al maghaireh DF, Abdullah KL, Chong MC, Chua YP, Al Kawafha MM. Stress, Anxiety, Depression and Sleep Disturbance among Jordanian Mothers and Fathers of Infants Admitted to Neonatal Intensive Care Unit: A Preliminary Study. Journal of Pediatric Nursing  2017; 36: 132- 40.
[9] Rutten S, Vriend C, van der Werf YD, Berendse HW, Weintraub D, van der Heuvel OA. The bidirectional longitudinal relationship between insomnia, depression and anxiety in patients with early-stage, medication-naïve Parkinson's disease. Parkinsonism & Related Disorders  2017; 39: 31- 36.
[10] Kupferberg A, Bicks L, Hasler G. Social functioning in major depressive disorder. Neuroscience & Biobehavioral Reviews 2016; 69: 313-32.
[11] Al-Quisy LM. The relation of depression and anxiety in academic achievement among group of university students. International Journal of Psychology and Counselling 2011; 3 (5): 96- 100.
 [12] Khakbaz H, Karami H, Shafi'e-Abadi A, Malmir M, Farhadi M H. The Relationship between Depression, Anxiety, Stress and Aggression in Patients with Drug Dependence. Jrehab 2014; 14 (S1): 15-20. [Farsi]
[13] Hayes SC, Strosahl K, Bunting K, Twohig M, Wilson KG. What is Acceptance and Commitment Therapy? In Hayes, S.C. & Strosahl, K.D. (Eds.), A practical guide to Acceptance and Commitment Therapy. New York: Springer Science + Business Media 2005; 3-29.
[14] Kato T. Psychological inflexibility and depressive symptoms among Asian English speakers: A study on Indian, Philippine ,and Singaporean samples. Psychiatry Research 2016; 23(8): 1–7.
[15] Masuda A, Mandavia A, Tully EC. The role of psychological inflexibility and mindfulness in somatization, depression, and anxiety among Asian Americans in the United States. Asian Am J Psychol 2014; 5: 230–36.
[16] Woodruff SC, Glass CR, Arnkoff DB, Crowley KJ, Hindman RK, Hirschhorn EW. Comparing self-compassion, mindfulness, and psychological inflexibility as predictors of psychological health. Mindfulness 2014; 5: 410–21.
 [17]  Chawla N, Ostafin B. Experiential avoidance as a functional dimensional approach to psychopathology: An empirical review. J. Clin. Psychol. 2007; 63: 871–90
 [18] Zettle RD, Hayes SC, Barnes-Holmes D, Biglan A. The Wiley Handbook of Contextual Behavioral Science. John Wiley & Sons 2016; 458-60.
[19] Hayes SC, Luoma JB, Bond FW, Masuda A, Lillis J. Acceptance and commitment therapy: Model, processes and outcomes. Behaviour Research and Therapy 2006; 44: 1-25.
[20] Bahrami M, Dehdashti A, Karami M. Investigation Depression Prevalence and Related Effective Factors Among Students at Health Faculty Semnan University of Medical Sciences in 2017, Iran. ZANKO Journal of Medical Sciences 2017; 18(58): 24-32.
[21] Labbafinejad Y, Bossaghzade A. Assessment of anxiety prevalence and its contributing factors in female medical students of Tehran University of Medical Sciences in 2010-2011. Iran Occupational Health 2012; 9 (3): 32-8.
[22] Levin ME, MacLane C, Daflos S, Seeley J, Hayes SC. Examining psychological inflexibility as a transdiagnostic process across psychological disorders. Journal of Contextual Behavioral Science 2014; 3(3): 155-63.
[23] Mellick W, Vanwoerden S, Sharp C. Experiential avoidance in the vulnerability to depression among adolescent females. J. Affective Disord 2016; 208: 497-502.
[24] Delavar A. Research methods in psychology. Tehran, Virayesh Publications. [Farsi]
[25] American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders. 5th ed. (DSM-5). Washington, 2013; 133-234.
[26] Ferancis A, Dawson D, Golijani- Moghaddam N. The development and validation of the comprehensive assessment of acceptance and commitment therapy processes (compACT). Journal of Contextual Behavioral Science 2016; 5 (3): 134-45.
[27] Bardeen JR, Fergus TA. The interactive effect of cognitive fusion and experiential avoidance on anxiety, depression, stress and posttraumatic stress symptoms. Journal of Contextual Behavioral Science 2016; 5(4): 1–6.
[28] Spinhoven P, Drost J, de Rooji M, van Hemert AM, penninx BW. A Longitudinal Study of Experiential Avoidance in Emotional Disorders. Behavior Therapy 2014; 45(6): 840-50.
 [29] Hayes SC, Strosahel KD, Wilson KG. (2012). Acceptance and Commitment therapy; The process and practice of mindful change (2nd, ed.), New York: Guilford Press 2012; 1-25.
[30] Hayes SC, Strosahl K, Wilson KG. (1999). Acceptance and Commitment Therapy: An experiential approach to behavior change. New York: Guilford Press 1999; 12-50.
 
 

Comparison of Components of Psychological Inflexibility in Students with Major Depressive Disorder, Generalized Anxiety Disorder, Social Anxiety Disorder and Normal Students of Tabriz University of Medical Sciences in the 2017-2018 Academic Year: A Descriptive Study
 
N. Otared[6], M. Narimani[7], G. Sadeghi[8], M. Mahmood Aliloo[9], A. Atadokht[10]
 
Received: 26/06/2018  Sent for Revision: 17/06/2018    Received Revised Manuscript: 25/12/2018              Accepted: 06/01/2019
 
Background and Objectives: According to the high prevalence of anxiety and depression disorders in college students and the role of psychological inflexibility in a wide range of psychological issues, the present study was conducted aiming at comparing components of psychological inflexibility in students with major depressive disorder, generalized anxiety disorder, social anxiety disorder and normal students.
Materials and Methods: In this descriptive study, 30 individuals with major depression disorder, 30 individuals with generalized anxiety disorder and 30 individuals with social anxiety disorder were selected through purposive sampling and 30 normal individuals by available sampling method among students of Tabriz University of Medical Sciences in the 2017-2018 academic year. The required information was collected through demographic characteristics questionnaire and the comprehensive assessment of acceptance and commitment therapy processes. MANOVA and Scheffe’s test were used to analyze data.
Results: The findings of this study showed that normal individuals got significantly lower scores in all components of psychosocial inflexibility (p<0.001). Among the three groups of patients, depressed individuals got significantly higher scores in the cognitive fusion and experiential avoidance component (F=240.37, p<0.001) and patients with generalized anxiety disorder got significantly higher scores in the self-conceptualized and past and future domination component (F=108.76, p<0.001).
Conclusion: According to the findings of this study, it seems that the components of psychological inflexibility can be considered as important factors in the psychopathology of individuals with depression and anxiety disorders.
Key words: Major depressive disorder, Generalized anxiety disorder, Social anxiety disorder, Students, Tabriz
Funding: This study did not have any funds.
Conflict of interest: None declared.
Ethical [j1] approval: The Ethics Committee of Mohaghegh Ardebili University approved the study.
How to cite this article: Otared N , Narimani M, Sadeghi G, Mahmood Aliloo M, Atadokht A. Comparison of Components of Psychological Inflexibility in Students with Major Depressive Disorder, Generalized Anxiety Disorder, Social Anxiety Disorder and Normal Students of Tabriz University of Medical Sciences in the 2017-2018 Academic Year: A Descriptive Study. J Rafsanjan Univ Med Sci 2019; 18 (2): 121-32. [Farsi]
 
 
-[1]  دانشجوی دکتری تخصصی روان­شناسی، دانشکده روان­شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
-[2]  (نویسنده مسئول) استاد گروه روان­شناسی، دانشکده روان­شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
تلفن: 5512081-0451، دورنگار: 5516402- 0451، پست الکترونیکی: m-narimani@uma.ac.ir
-[3]  استاد گروه روان­شناسی، دانشکده روان­شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
-[4]  استاد گروه روان­شناسی، دانشکده روان­شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
-[5]  دانشیارگروه روان­شناسی، دانشکده روان­شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
 
[6]- PhD Student of Psychology, Dept. of Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Mohaghegh Ardebili, Ardebil, Iran, ORCID:0000-0002-3240-6713
[7]- Prof., Dept. of Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Mohaghegh Ardebili, Ardebil, Iran ORCID:0000-0003-2838-0974
(Corresponding Author) Tel: (0451) 5512081, Fax: (0451) 5516402, E-mail: m-narimani@uma.ac.ir
[8]- Prof., Dept. of Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Mohaghegh Ardebili, Ardebil, Iran ORCID:0000-0002-3355-9375
[9]- Prof., Dept. of Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran
ORCID:0000-0003-3355-9375
[10]- Associate Prof., Dept. of Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Mohaghegh Ardebili, Ardebil, Iran, ORCID:0000-0001-5538-9242

  1.  [j1]کد اخلاق ارائه گردد.
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: روانپزشكي
دریافت: 1397/4/2 | پذیرش: 1397/10/16 | انتشار: 1398/2/25

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences

Designed & Developed by : Yektaweb