خلاصه

سابقه و هدف: مطالعات قبلی نشان دادند که تجویز مورفین می‌تواند به بروز ناهنجاری‌های رفتاری در انسان و مدل‌های حیوانی منجر شود. این پژوهش به بررسی اثر مصرف مورفین توسط مادر بر تکوین جنینی لوله عصبی درموش‌های صحرایی پرداخته است.

مواد و روش‌ها: بدین منظور، موش‌های صحرایی از نژاد ویستار با محدوده وزنی 300-250 گرم استفاده شدند. گروه‌های آزمایشی پس از باروری، مورفین را با دوزهای mg/ml01/0، 05/0و 1/0 در آب آشامیدنی دریافت کردند. گروه کنترل فقط آب شیر را دریافت نمودند، 9 روز و 12 ساعت پس از بارداری، موش‌های آبستن با استفاده از کلروفرم بی‌هوش شده و جنین‌ها به همراه رحم طی عمل جراحی از بدن حیوان ماده خارج گردیدند، وزن جنین‌ها با ترازوی دیجیتالی و طول سری- دمی آن‌ها به عـنوان معـیاری از طول جنین با کولیس ورنیه اندازه‌گیری شد. سپس جنین‌ها مراحـل پردازش بافتی را طی کرده و پس از برش‌گیری و رنگ‌آمیزی به روش هماتوکسیلین- ائوزین، از نظر رشد لوله عصبی مورد بررسی میکروسکوپی قرارگرفتند. برای تعیین تفاوت بافت لوله عصبی در دوزهای مختلف از نرم افزار موتیک استفاده شد.

یافته‌ها:  کاهش طول سری- دمی وکاهش وزن جنین‌هایی که مورفین را با دوز mg/ml01/0 دریافت کرده بودند نسبت به گروه کنترل، معنی‌دار بود لوله عصبی در گروه کنترل مشاهده شد. دوزهای mg/ml 1/0 و 05/0 تشکیل لوله عصبی را تا حد ناودان عصبی به تأخیر انداختند و دوز mg/ml 01/0 علاوه بر تأخیر در تشکیل لوله عصبی تا حد ناودان عصبی، موجب کاهش تراکم سلول در لایه اکتودرم عصبی گردید.

نتیجه‌گیری:  از این مشاهدات نتیجه‌گیری می‌شود که مصرف مورفین در دوران بارداری باعث بروز نقایصی درتکوین لوله عصبی جنین می‌گردد و این اثر در دوز mg/ml 01/0 مورفین شدیدتر است. 

واژه‌های کلیدی: تکوین، لوله عصبی، مورفین، موش صحرایی