مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان

چکیده

زمینه و هدف: با توجه به این‌که مسائل بهداشت عمومی و انتشار بیماری‌ها با جغرافیای منطقه رابطه مستقیم دارند و همواره دارای بعد مکانی هستند، در این مطالعه به بررسی مکانی موارد گزارش‌شده بیماری مالاریا با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) در شهر بم طی سال‌های 1393-1383 پرداخته‌شده است.

مواد و روش‌ها: این مطالعه از نوع مقطعی بوده و در آن آمار موارد مثبت گزارش‌شده مالاریا در شهر بم به مدت 11 سال از سال 1383 تا 1393 از مرکز بهداشت تهیه شد. سپس بر اساس آدرس پستی محل سکونت هر یک از موارد، طول و عرض جغرافیایی مربوط به محل سکونت هر بیمار جهت تحلیل مکانی بیماری مالاریا به دست آمد. برای تحلیل مکانی از روش خودهمبستگی مکانی Moran و روش درون‌یابی Kriging در محیط GIS استفاده گردید.

یافته‌ها: در طول 11 سال تعداد 112 مورد بیماری مالاریا در شهر بم اتفاق افتاده است که از مجموع موارد ثبت‌شده، تعداد 38 نفر زن (9/33%) و 74 مرد (1/66%) بودند. از مجموع 112 بیمار مبتلا به مالاریا به ترتیب ۱0۲ بیمار (08/91%) به پلاسمودیوم ویواکس، ۱0 بیمار (92/8%) به پلاسمودیوم فالسیپاروم مبتلا بوده‌اند. توزیع مکانی بیماری در منطقه از نوع تصادفی بوده (04/0=Z-score-) و بیشترین خطر شیوع بیماری مربوط به مناطق حاشیه شهر بود.

نتیجه‌گیری: این مطالعه نشان داد در حاشیه شهر بم شیوع بیماری مالاریا بیشتر از مناطق مرکزی آن می‌باشد. تحلیل مکانی به‌عنوان ابزاری مفید می‌تواند در برنامه کنترل و پیش‌گیری بیماری مالاریا با نشان دادن مناطق با خطر شیوع بالا و بررسی عوامل محیطی کمک شایانی کند.

واژه‌های کلیدی: مالاریا، تحلیل مکانی، سیستم اطلاعات جغرافیایی