مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان

مقاله پژوهشی

مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان

دوره 13، آذر 1393، 896-885

مقایسه وضعیت‌های دمر و طاقباز بر اشباع اکسیژن شریانی در نوزادان بستری در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان بعد از جداسازی ازدستگاه تهویه مکانیکی در بیمارستان افضلی‌پور کرمان در سال 1391

مسعود ریانی[1]، فاطمه عسکری[2]، محسن رضائیان[3]، محمود شیخ‌فتح‌الهی[4]، مهدی عبدالکریمی[5]، پدرام نیک‌نفس[6]، بهاره بهمن‌بیجاری[7]

دریافت مقاله: 5/3/93        ارسال مقاله به نویسنده جهت اصلاح: 16/5/93    دریافت اصلاحیه از نویسنده: 31/6/93      پذیرش مقاله: 16/7/93

چکیده

زمینه و هدف: نتایج مطالعات نشان می‌دهد وضعیت نوزاد در بهبود اکسیژن رسانی مؤثر است. بنابراین، این مطالعه با هدف مقایسه وضعیت‌های دمر و طاقباز بر اشباع اکسیژن شریانی نوزادان نارس جدا شده از دستگاه تهویه مکانیکی انجام شد.

مواد وروش‌ها: این کارآزمایی بالینی در سال 1391 بر روی 40 نوزاد نارس جدا شده از دستگاه تهویه مکانیکی در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان بیمارستان افضلی‌پور کرمان انجام شد. نوزادان به مدت 3 ساعت در دو وضعیت قرار داده شدند. درصد اشباع اکسیژن شریانی هر 15 دقیقه در برگه چک لیست دو قسمتی ثبت شد. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های اندازه‌گیری‌های مکرر و t زوجی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

یافته‌ها: نتایج نشان داد میانگین درصد اشباع اکسیژن شریانی در وضعیت دمر 96/1±15/96 به طور معنی‌داری بالاتر از میانگین درصد اشباع اکسیژن شریانی در وضعیت طاقباز 96/1±49/95 بود (001/0p<).

نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های این مطالعه و بالاتر بودن میانگین درصد اشباع اکسیژن شریانی در وضعیت دمر، در صورت عدم وجود ممنوعیت، پرستاران می‌توانند با بکار گیری وضعیت مناسب در نوزادان نارس جدا شده از دستگاه تهویه مکانیکی، به بهبود اکسیژن رسانی در آنها کمک کنند.

واژه‌های کلیدی: نوزاد نارس، جداسازی از دستگاه تهویه مکانیکی، وضعیت دمر، وضعیت طاقباز، اشباع اکسیژن شریانی، بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان

مقدمه

تولد نوزادان نارس هنوز هم یک مشکل بهداشتی بزرگ محسوب می‌شود به طوری که در ایالات متحده سالیانه 3/12 درصد نوزادان، نارس متولد می‌شوند ]1[. نوزادان نارس مستعد عوارض زیادی مانند سندرم زجر تنفسی، بیماری مزمن ریه، آسیب روده‌ها، اختلالات قلبی، بینایی، شنوایی و عوارض عصبی هستند. سندرم زجر تنفسی (RDS) یکی از علل شایع مرگ و میر در نوزادان نارس می‌باشد که در 60 تا 80% نوزادان کمتر از 28 هفته، 15 تا 30% نوزادان 36-32 هفته‌ای و 5% نوزادان بعد از 37 هفته  مشاهده می‌شود و در واقع میزان بروز آن با سن داخل رحمی نوزاد و وزن هنگام تولد، رابطه عکس دارد [2]. سندرم زجر تنفسی به صورت تنفس مشکل در 3 تا 6 ساعت اول تولد است که منجر به هیپوکسی و کاهش تهویه ریوی و در نهایت آتلکتازی گسترده می‌شود [3]. تجویز سرفکتانت و آنتی بیوتیک، حمایت تنفسی نوزاد و استفاده از اکسیژن اضافی برای نگهداشتن PO₂>50mmHg از مداخلات درمانی این سندرم محسوب می‌شوند] 4[. از بین تمام نوزادان متولد شده در سن حاملگی کمتر از 30 هفته،90% نیاز به تهویه مکانیکی دارند که مهمترین درمان زجر تنفسی است [5]. اما علی‌رغم نجات بخش بودن آن، این درمان معمولاً با عوارضی مانند: عفونت‌های بیمارستانی، آسیب‌های حنجره، تراکئومالاسی، دیسپلازی برونکو پولمونر، اختلال در سیستم ایمنی، آتروفی عضلات تنفسی و اختلال رشد نوزادان نارس همراه است. علاوه بر این, تهویه مکانیکی 29% هزینه‌های فرعی بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان را نیز در بر می‌گیرد [6]. این در حالی است که کاهش مدت اتصال به دستگاه تهویه مکانیکی و یا به عبارتی جداسازی سریعتر، این عوارض را کاهش می‌دهد [7] و در نتیجه بر هزینه‌ها هم اثرگذار است. قبلا نشان داده شده مصرف اکسیژن نوزادان در زمان جدا شدن از دستگاه تهویه مکانیکی بالا است و این افزایش مربوط به مصرف اکسیژن بالاتر تنفسی و به علت افزایش کار تنفس می‌باشد [8]. به علت اهمیت پیشگیری از هیپوکسی، بسیاری از نوزادان در معرض سطوح بالای اکسیژن قرار دارند. شرایط پاتوفیزیولوژیک زیادی برای هیپوکسی وجود دارد، اما علت هیپراکسی، خود پرسنل بهداشتی هستند [9]. استفاده از اکسیژن اضافی در نوزادان بدون خطر نیست و باعث تغییر شکل سلولی، ترکیب ژنی و افزایش التهاب و کاهش عملکرد سلولی و افزایش مرگ سلولی می‌شود [10]. اکسیژن یک اکسیدان بالقوه است که عوارضی مانند رتینوپاتی نارسی، دیسپلازی برونکوپولموناری، افزایش مدت زمان بستری، نقص تکامل مغزی، عفونت و سرطان را به همراه دارد [9]. برای پیشگیری از رتینوپاتی، پیشنهاد می‌شود از دادن اکسیژن مداوم اجتناب شود [11]. اعتقاد بر این است که بایستی در طی درمان با اکسیژن سعی شود غلظت و فشار اکسیژن تا حد امکان هر چه زودترکاهش یابد [12]. اشباع اکسیژن در حد پایین، شدت رتینوپاتی نارسی را 50% و مشکلات ریوی را 25% کاهش می‌دهد [13].

در راستای مانیتورینگ دقیق اکسیژن‌گیری نوزاد، قرارگیری در وضعیت مناسب از موارد مهمی است که در بهبود بیماری تنفسی یک نوزاد نقش دارد و جزء اولین اعمال پرستاری می‌باشد [12]. قرارگیری نوزاد در وضعیت مناسب از اقدامات پرستاری در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان در راستای کاهش میزان نیاز به اکسیژن می‌باشد [5].

مطالعات متعددی در مورد تأثیر وضعیت قرار گرفتن نوزاد بر عملکرد تنفسی نوزادان انجام شده است از جمله مطالعه بر روی 60 نوزاد جدا شده از دستگاه تهویه مکانیکی، بهبود وضعیت اکسیژن رسانی در وضعیت خوابیده به شکم را در مقایسه با وضعیت خوابیده به پشت نشان داد [14]. همچنین، Abdeyazdan و همکاران در یک کارآزمایی بالینی روی 32 نوزاد نارس تحت تهویه، در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان بیمارستان‌های الزهرا و شهید بهشتی اصفهان نشان دادند، درصد اشباع اکسیژن شریانی از دقیقه 15 تا 120 مطالعه در وضعیت خوابیده به شکم به طور معنی‌داری از وضعیت خوابیده به پشت بیشتر بود ]15[. طبق مطالعه Sud و همکاران، استفاده از وضعیت دمر، اکسیژن‌رسانی را بهبود می‌بخشد. علت این افزایش ممکن است مرتبط با تغییر در حرکت دیافراگم، افزایش ظرفیت باقی‌مانده عملی، تغییر مطلوب تفاضل فشار داخلی جنبی، توزیع جریان خون بهتر و خروج بهتر ترشحات باشد [16].

از سایر مزیت‌های قرار گرفتن بیمار در وضعیت دمر می‌توان کاهش احتمال ریفلاکس و در نتیجه آسپراسیون نام برد به طوری که نشان داده شده میزان ریفلاکس در وضعیت خوابیده به شکم کمتر از میزان ریفلاکس در وضعیت خوابیده به پشت بود [17]. طبق مطالعات Antunes و Chang و همکارانش در وضعیت دمر بروز دوره‌های افت اشباع اکسیژن شریانی کمتر بوده است. همچنین، Antunes و همکارانش دریافتند که در نوزادان پره‌ترم جدا شده از دستگاه در وضعیت دمر، به طور مشخصی نیاز به اینتوباسیون مجدد کاهش داشت [18، 12].

با این حال در این زمینه مطالعاتی با نتایج متناقض وجود دارند از جمله مطالعه Antunes و همکاران بر روی 42 نوزاد نارس که مشکل تنفسی داشته و تحت تهویه تنفسی با دستگاه تهویه مکانیکی بودند، اختلاف قابل ملاحظه‌ای در میزان اشباع اکسیژن شریانی در دو وضعیت دمر و طاقباز نشان نداد [18]. همچنین، در مطالعات ‌‌Farhat، Elder و همکارانشان تفاوت معنی‌داری در میزان اشباع اکسیژن شریانی بین دو وضعیت دمر و طاقباز یافت نشد [20-19].

از آنجا که قرار دادن نوزاد در وضعیت طاقباز در حال حاضر، روش معمول مراقبتی در بخشه‌ای مراقبت ویژه می‌باشد و با توجه به نتایج متناقض مطالعات ذکر شده و همچنین محدود بودن مطالعات انجام شده در ایران در مورد بهبود میزان اشباع اکسیژن در قرار دادن نوزاد در وضعیت خوابیده به شکم بعد از جداسازی نوزاد از دستگاه تهویه مکانیکی، این مطالعه با هدف بررسی تأثیر این دو وضعیت بر میزان اشباع اکسیژن شریانی وکاهش میزان وابستگی به اکسیژن در نوزادان نارس جدا شده از دستگاه تهویه مکانیکی بستری در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان افضلی‌پور کرمان انجام شد.

مواد و روش‌ها

مطالعه حاضر، کار آزمایی بالینی از نوع متقاطع می‌باشد که در سال 1391 در شهر کرمان انجام شد. جامعه پژوهش کلیه نوزادان نارس جدا شده از دستگاه تهویه مکانیکی بستری در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان افضلی‌پور کرمان بودند و حجم نمونه 40 نوزادی بودند که بر اساس فرمول و با در نظر گرفتن سطح اطمینان 90% و توان آزمون 80% و 5/7=σ و 3=d  به روش در دسترس انتخاب شدند ]21[. نمونه‌گیری از اول آبان تا اواخر بهمن ماه سال 1391 انجام شد. معیارهای ورود به مطالعه شامل سن حاملگی کمتر از 37 هفته تشخیص اولیه سندرم زجر تنفسی، وابسته به اکسیژن بودن، سن نوزادی کمتر از یک هفته، عدم ابتلا به بیماری مادرزادی قلبی و اختلال تنفسی ناشی از آن، عدم وجود خونریزی فعال، بیماری نوروموسکولر و افزایش فشار ریوی بود. همچنین، معیارهای خروج از مطالعه شامل ابتلای نوزاد به بی ثباتی دمای بدن و دریافت خون و فرآورده‌های خونی حین انجام مطالعه، نیاز به اینتوباسیون مجدد یا ابتلا به پنوموتوراکس و نیاز به چست تیوب‌گذاری بود.

پس از مراجعه به بخش، اهداف تحقیق برای والدین نوزادان تبیین و با اخذ رضایت نامه آگاهانه و کتبی، نوزادان نارس جدا شده از دستگاه تهویه مکانیکی با دارا بودن معیارهای ورود وخروج به صورت تصادفی در دو وضعیت (دمر و طاقباز) قرار گرفتند. این نوزادان هم به عنوان مورد و هم به عنوان شاهد خود بودند. بدین ترتیب که اولین نوزاد پس از قرعه‌کشی به صورت تصادفی در وضعیت دمر و سر به حالت چرخیده به یک طرف و دومین نوزاد به صورت طاقباز قرار گرفت، سپس به صورت یک در میان تا آخرین نوزاد تغییر وضعیت ادامه یافت. طول مدت قرارگیری در هر وضعیت با توجه به مطالعات مشابه سه ساعت بود] 2 .[درصد اشباع اکسیژن شریانی در هر وضعیت، هر پانزده دقیقه اندازه‌گیری و در برگه چک لیست دو قسمتی ثبت شد [15].

بین تغییر وضعیت‌ها، نوزاد به مدت پانزده دقیقه در وضعیت خوابیده به پهلو قرار گرفت تا تأثیر وضعیت قبلی حذف شود [22]. ابزار گردآوری داده‌ها برگه چک لیست دو قسمتی شامل فرم ثبت اطلاعات فردی (سن، جنسیت، تشخیص بیماری، وزن، حاصل زایمان طبیعی یا سزارین، جدول ثبت علایم حیاتی) و جدول ثبت تغییرات اشباع اکسیژن شریانی با تغییر وضعیت هر پانزده دقیقه بود. برای ثبت مقادیر اشباع اکسیژن شریانی از دستگاه پالس اکسی‌متر (مدل A 520 از کمپانی (Novametrix به همراه پروب پوستی ویژه نوزادان استفاده شد. این دستگاه توسط کارشناس تجهیزات پزشکی بیمارستان کالیبره می‌شد. لازم به ذکر است کالیبراسیون دستگاه پالس اکسی‌متر هر یک سال انجام می‌شد و در زمان ثبت داده‌ها دستگاه کالیبره بود. جهت ثبت اطلاعات، در تمامی ‌نوزادان از یک دستگاه استفاده شد وکلیه اطلاعات توسط پژوهشگر ثبت گردید. در حین انجام مداخله، مشاهده و ثبت تغییرات درصد اشباع شریانی هیچ مورد غیرطبیعی که نیازمند قطع مداخله و یا انجام مشاوره با متخصص اطفال و نوزادان باشد، مشاهده نگردید.

پس از جمع آوری اطلاعات، داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 18 مورد تحلیل قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. جهت تعیین معنی‌داری میانگین‌های درصد اشباع اکسیژن شریانی در طول مدت زمان قرارگیری نوزاد در هر وضعیت از آزمون تحلیل واریانس اندازه‌گیری‌های مکرر With repeated measurs ANOVAبرای مقایسه میانگین‌ها در دو وضعیت دمر و طاقباز از آزمون paired t test استفاده شد.

نتایج

در این مطالعه 40 نوزاد مورد بررسی قرار گرفتند که 14 نوزاد (35%) دختر و 26 نوزاد (65%) پسر بودند. 15 نوزاد (5/37%) با زایمان واژینال و 25 نوزاد (5/62%) با زایمان سزارین متولد شده بودند. حداقل سن حاملگی 28 و حداکثر 36 هفته (33/2±67/32) بود. حداقل سن 2 روز و حداکثر 7 روز (25/1±35/4) بود. حداقل مدت زمان اینتوبه بودن 1 روز و حداکثر آن 5 روز (11/1±48/3) بود. همچنین، حداقل وزن نوزادان 1000 و حداکثر آن 2950 (64/578±25/1962) گرم بود.

در مقایسه میانگین درصد اشباع اکسیژن شریانی در وضعیت طاقباز و دمر نتایج نشان داد میانگین درصد اشباع اکسیژن شریانی در وضعیت دمر ( 96/1±15/96) بالاتر از میانگین درصد اشباع اکسیژن شریانی در وضعیت طاقباز (96/1±49/95) بود و استفاده از آزمون t زوجی تفاوت معنی‌داری را در مورد میانگین درصد اشباع اکسیژن شریانی در این دو وضعیت نشان داد (جدول1).

بررسی میانگین درصد اشباع اکسیژن خون نوزادان در طی 3 ساعت قرارگیری در وضعیت دمر و طاقباز به تفکیک جنس آنها نشان داد در بین نوزادان پسر و دختر این میانگین در حالت قرارگیری به صورت دمر به طور معنی‌داری بیشتر از حالت قرارگیری به صورت طاقباز بود. همچنین، میانگین اشباع اکسیژن شریانی در وضعیت دمر در نوزادان متولد شده به طریق سزارین بیشتر بوده و از نظر آماری معنی‌دار بود (جدول 2). روند تغییرات درصد اشباع اکسیژن از دقیقه صفر تا 180 توسط آزمون تحلیل واریانس اندازه‌گیری‌های مکرر مورد ارزیابی قرار گرفت و مقدار p آزمون درون گروهی گرین‌هاوس گیزر برابر 253/0 به دست آمد که نشان‌ دهنده عدم تغییر معنی‌دار در میزان درصد اشباع اکسیژن شریانی در وضعیت قرارگیری طاقباز در مدت صفر تا 180 دقیقه بود (جدول 4). همچنین، روند تغییرات درصد اشباع اکسیژن از دقیقه صفر تا 180 در وضعیت  دمر معنی‌دار نبود (136/0=p) (جدول3).

نتایج مطالعه نشان داد عواملی مانند وزن، سن حاملگی و رتبه تولد نوزاد بر میزان اشباع اکسیژن شریانی در دو وضعیت دمر و طاقباز تأثیرگذار نبودند.

جدول 1- مقایسه میانگین و انحراف معیار درصد اشباع اکسیژن شریانی در دو وضعیت دمر و طاقباز به تفکیک زمان‌های اندازه‌گیری در نوزادان بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان بیمارستان افضلی‌پور کرمان در سال 1391

* مقادیر 004/0p≤ معنی‌دار در نظر گرفته شد (آزمونpaired t Test).

جدول 2- مقایسه میانگین اشباع اکسیژن شریانی در وضعیت‌های دمر و طاقباز بر حسب ویژگی‌های دموگرافیک در

نوزادان بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان بیمارستان افضلی‌پور کرمان در سال 1391

مقادیر05/0p< معنی‌دار در نظر گرفته شد (آزمون t  مستقل).

جدول 3- شاخص‌های پراکندگی درصد اشباع اکسیژن شریانی در وضعیت دمر در نمونه‌های مورد پژوهش در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان بیمارستان افضلی‌پور کرمان در سال 1391

جدول 4- شاخص‌های پراکندگی درصد اشباع اکسیژن شریانی در وضعیت طاقباز در نمونه‌های مورد پژوهش در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان بیمارستان افضلی‌پور کرمان در سال 1391

مقادیر05/0p< معنی‌دار در نظر گرفته شد (آزمون ANOVA with repeated measurs).

بحث

یافته‌های این مطالعه نشان داد میانگین اشباع اکسیژن شریانی نوزادان نارس جدا شده از دستگاه تهویه مکانیکی در وضعیت دمر بیشتر از وضعیت طاقباز بوده و به تبع آن میزان اکسیژن دریافتی نوزاد کاهش می‌یابد. بنابراین با اعمال مداخلات پرستاری مناسب مانند وضعیت دادن نوزادان نارس جدا شده از دستگاه تهویه مکانیکی در وضعیت دمر، می‌توان از بروز و شدت عوارضی مانند رتینوپاتی نارسی، دیسپلازی برونکوپولموناری، افزایش مدت زمان بستری، نقص تکامل مغزی، عفونت و سرطان کاست. تأثیر وضعیت دمر بر وضعیت اکسیژن رسانی در مطالعات بالینی دیگری هم نشان داده شده است، چنانچه مطالعه Yao و همکاران  بر روی 60 نوزاد جدا شده از دستگاه تهویه مکانیکی در بیمارستان شانگ‌های چین نشان داد میزان درصد اشباع اکسیژن شریانی یک و شش ساعت بعد از جداسازی از دستگاه تهویه مکانیکی در وضعیت دمر بیشتر از طاقباز بود و شاخص اکسیژن رسانی افزایش داشته است [14]. همچنین، نتایج مطالعه Abdeyazdan و همکاران بر روی 32 نوزاد نارس تحت تهویه نشان داد درصد اشباع اکسیژن شریانی از دقیقه 15 تا 120 مطالعه در وضعیت خوابیده به شکم به طور معنی‌داری از وضعیت خوابیده به پشت بیشتر بود [15]. مطالعه Eghbalian بر روی 69 نوزاد نارس مبتلا به سندرم زجر تنفسی نیز نشان داد میانگین درصد اشباع اکسیژن شریانی، در وضعیت خوابیده به شکم بالاتر از وضعیت خوابیده به پشت بود [2]. در این زمینه مطالعاتی هم انجام شده که با نتایج مطالعه ما همخوانی ندارد و تغییری در میزان اشباع اکسیژن شریانی در دو گروه نشان نمی‌دهد، به طوری که در مطالعهAntunes  و همکاران بر روی 42 نوزاد تحت تهویه مکانیکی تفاوت معنی‌داری بین دو وضعیت در مورد تعداد تنفس و ضربان قلب و اشباع اکسیژن (از طریق پوستی) وجود نداشت اما در وضعیت دمر، نوزادان بهتر و سریعتر به جدا شدن از دستگاه تهویه مکانیکی جواب می‌دادند که این نتایج به علت همزمان بودن با کاهش پارامترهای ونتیلاتور، قابل ملاحظه نبود و در واقع نوزادان در وضعیت دمر، به پارامترهای تهاجمی ونتیلاتور کمتری نیاز داشتند [18]. در مطالعه Farhat و همکاران که بر روی 31 نوزاد کم وزن فاقد مشکل تنفسی انجام شد تفاوت معنی‌داری در میزان اشباع اکسیژن شریانی بین دو وضعیت دمر و طاقباز یافت نشد که احتمالاً علت معنی‌دار نبودن نتایج، انتخاب نوزادان سالم و بدون نیاز به اکسیژن در مطالعه بوده است [19]. همچنین، در مطالعه Elder و همکاران، تفاوت معنی‌داری در میزان اشباع اکسیژن شریانی یافت نشد که علت آن می‌تواند ناشی از این باشد که نوزادان شرکت کننده در این مطالعه از نظر نیاز به اکسیژن متفاوت بوده‌اند، در حالی که در مطالعه حاضر تمام نوزادان شرکت‌کننده از لحاظ بالینی در شرایط یکسان بودند [20].

در مطالعه حاضر آزمون درون گروهی نشان داد در طول مدت سه ساعت در یک گروه تفاوت معنی‌داری در هیچ یک از دو وضعیت خوابیده به شکم و خوابیده به پشت وجود نداشت و زمان، عامل تأثیرگذاری در این زمینه نبوده است. البته در مطالعات مشابه این موضوع مورد بررسی قرار نگرفته است. در مطالعه حاضر، هیچ یک از عوامل جنس، سن دوره داخل رحمی، سن نوزاد در زمان مطالعه و وزن نوزاد در حصول نتیجه تأثیرگذار نبودند که این یافته با نتایج مطالعه Torabi و همکاران همخوانی داشت[23]. اما با نتایج مطالعه Salman Yazdi و همکاران در تضاد بود که نتایج آن نشان می‌داد هر چه وزن نوزاد پایین‌تر بود میانگین  میزان اشباع اکسیژن شریانی در وضعیت دمر و طاقباز اختلاف بیشتری داشت، به طوری که مقایسه میانگین میزان اشباع اکسیژن شریانی در دو وضعیت درگروه‌های وزنی مختلف، نشان دهنده اختلاف معنی‌دار در نوزادان دارای وزن زیر 2300 گرم بود_، این تفاوت احتمالاً می‌تواند به علت بیشتر بودن حجم نمونه (60 نوزاد) در این مطالعه باشد [24].

با توجه به مطالب ذکر شده، انجمن مراقبت‌های ویژه‌ نوزادان آمریکا توصیه می‌کند در زمان بستری، نوزاد در بیمارستان در وضعیت دمر قرار گیرد و همین انجمن به والدین نوزادان در معرض خطر توصیه می‌کند بعد از ترخیص از بیمارستان، نوزاد در وضعیت پشت قرار گیرد [25]. از آنجا که تغییر وضعیت مکرر از جمله مداخلات مهم پرستاری است [26] می‌توان به پرستاران بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان پیشنهاد نمود برای ارائه مراقبت مؤثرتر در نوزادان نارس جداشده از دستگاه تهویه مکانیکی وکاهش هر چه سریع‌تر اکسیژن دریافتی در آنها و پیشگیری از عوارض مصرف غلظت بالای آن، نوزادان را در وضعیت دمر قرار دهند.

نتیجه‌گیری

با توجه به یافته‌های این مطالعه و بالاتر بودن میانگین
درصد اشباع اکسیژن شریانی در وضعیت دمر، در صورت عدم وجود ممنوعیت، می‌توان به پرستاران پیشنهاد کرد با بکارگیری وضعیت مناسب در نوزادان نارس جدا شده از دستگاه تهویه مکانیکی، به بهبود اکسیژن‌رسانی در آنها کمک کنند. همچنین، استفاده از این وضعیت با بهبود اکسیژن‌رسانی نوزادان می‌تواند عوارضی مانند مسمومیت با اکسیژن، رتینوپاتی و اینتوباسیون مجدد و پیامدهای نامطلوب آن را کاهش دهند.

در نهایت استفاده مناسب از این مراقبت پرستاری بر کاهش هزینه‌ها و ترخیص سریع‌تر نوزادان نارس تأثیرگذار خواهد بود. از محدودیت‌های این مطالعه می‌توان به عدم همکاری والدین در اجرای طرح اشاره کرد که جهت رفع نگرانی خانواده‌ها، بی‌خطر بودن تغییر وضعیت توسط پزشک بخش و محقق توضیح داده شد. از دیگر محدودیت‌های مطالعه انتخاب غیر تصادفی نمونه‌ها با توجه به تعداد کم بیماران در یک بخش بود که پیشنهاد می‌شود در مطالعات با مقیاسی وسیع‌تر و انتخاب تصادفی نمونه‌ها تأثیر تغییر وضعیت بر اکسیژن رسانی نوزادان مورد بررسی قرار گیرد.

تشکر و قدردانی

بدین ‌وسیله از همکاری پرسنل بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان بیمارستان افضلی‌پور کرمان و والدین کلیه نوزادان مورد پژوهش تشکر و قدردانی می‌شود.

References

[1] Ward Susan L, Hisley Shelton M. Maternal-Child Nursing Care Optimizing Outcomes for Mothers, Children, and Families. philadelphia, F A Davis Co, 2009; 614

[2] Eghbalian FMA. Effect of neonatal position on oxygen saturation in Hospitalized premature infants with respiratory distress syndrome. JAUMS 2008; 6: 9-13. [Farsi]

[3] Verklan MT, Walden M. Core curriculum for neonatal intensive care nursing: 5th ed Saunders. 2010; pp: 455.

[4] Haws paulettes S. Care of the sick neonate: A Quick Reference Guide for Health Care Providers. Philadelphia, Lippincott Williams & Wilkins.2004; p:142.

[5] Mohaggegi P. Infant Mechanical Ventilation. Tehran, Tandis. 2009; p: 77.

[6] Herrera CM. Weaning preterm infants from mechanical ventilation. 2011 [cited 11/11/2012]; Available from: wwwlabome.org/grant/k23/hd/ weaning/preterm/ weaning preterm infants from mechanical ventilation-6931176.

[7] Halliday HL. What interventions facilitate weaning from the ventilator? A review of the evidence from systematic reviews. Elsevier 2004; 347-52.

[8] Roze JC, Liet JM, Gournay V, Debillon T, Gaultier C. Oxygen cost of breathing and weaning process in newborn infants. European Respiratory Jornal 1997; 2583-5

[9] Sola A, Saldeno YP, Favareto V. Clinical practices in neonatal oxygenation: where have we failed? What can we do? : Nature Publishing Group 2008; 28-34.

[10] Dennery PA. Oxygen administration in the care of neonates:a doubled-edged sword. Chinese Med J 2010; 123(20): 2938-42.

[11] Patel DN, Goel A, Agarwal SB, Garg P, Lakhani KK. Oxygen toxicity.Journal indian academy of clinicalmedicine .  2003;4(3):234-7.

[12] Chang Y, Anderson GC, Lin C. Effects of prone and supine positions on sleep state and stress responses in mechanically ventilated preterm infants during the first postnatal week. Wiley Online Library. 2002; 161-9.

[13] Saugstad OD, Aune D. In search of the optimal oxygen saturation for extremely low birth weight infants: a systematic review and meta-analysis. Neonatology. 2011;100(1):1-8

[14] Yao wx xx, fu jh. Effect of position on oxygenation in neonates after weaning from mechanical ventilation. Zhongguo Dang Dai Er Ke Za Zhi 2008; 10(2): 121-4.

[15]  Abdeyazdan Z, Nematollahi M, Ghazavi Z, Mohhamadizadeh M. The effects of supine and prone positions on oxygenation in premature infants undergoing mechanical ventilation. Iranian J Nurs Midwifery Res 2010; 15(4): 229-33.

[16] Sud S, Sud M, Friedrich JO, Adhikari NKJ, Gattinoni L, Protti A. Effect of Mechanical Ventilation In The Prone Position. Res Review Report 2008; 178(9): 1153-61.

[17] Luigi C,Raffaella R, Marianna F, Arianna A, Gina A, Giacomo F. The effect of body positioning on gastroesophageal reflux in premature infants: evaluation by combined impedance and pH monitoring. J Pediatr 2007; 151(6): 591-6.

[18] Antunes L, Rugolo L, Crocci AJ. Effect of preterm infant position on weaning from mechanical ventilation. Scientific Electronic Library Online. 2003; 239-44.

[19] Farhat A, Mohamadzadeh A, Alizadeh B, Amiri M. Effect of care positions on oxygen saturation in healthy low birth weight infants. Med J Mashhad Univ Med Sci 2005; 48 (87): 85-8. [Farsi]

[20] Elder  DE, Campbell AJ, Doherty DA. Prone or Supine For Infants With Chronic Lung Disease At Neonatal Discharge? J Paediatr Child Health 2005; 41(4): 180-5.

[21] Balaguer A, Escribano J, Roque M. Infant Position In Neonates Receiving Mechanical Ventilation. Cochrane Database Syst Rev 2006; 28(3): 4-25.

[22] Ghorbani F, Asadollahi M, Valizadeh S. Comparison the effect of Sleep Positioning on Cardiorespiratory Rate in Noninvasive Ventilated. Nurs Midwifery Stud 2013; 1(4): 182-7.

[23] Torabi Z, Ghaheri V, Aflaki BF. The Effect of Body Position on the Arterial Oxygen Saturation of Healthy Premature Neonates. J Mazand Univ Med Sci 2012; 22(86): 234-42. [Farsi]

[24] Salman Yazdi N,Tatarpour P, Hosseini F. Comparsion of sao2 at prone & supine positions in the premature infants with respiratory distres syndrome. Iran Quarterly Nurs Midwifery 2001; 14(29): 1-8. [Farsi]

[25] Aris C, Stevens TP, LeMura C, Lipke B, McMullen S, Cote-Arsenault D, et al. NICU nurses' knowledge and discharge teaching related to infant sleep position and risk of SIDS. Advances Neonatal Care 2006; 6(5): 281-94.

[26] Urden LD, Stacy KM, Lough ME. Thelan’s critical care nursing diagnosis and management: St Louis, Philadelphia, mosby. 2002; p: 595.