مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان

مقاله پژوهشی

مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان

دوره 14، مرداد 1394، 378-367

بررسی ارتباط ویژگی‌های شخصیتی و رعایت ارزش‌های حرفه‌ای پرستاران شاغل در بیمارستان‌های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اهواز در سال 1393

فاطمه الهیاری‌ بیاتیانی^[1]، صدیقه فیاضی[2]، سیمین جهانی[3]، امل ساکی ‌مالحی[4]

دریافت مقاله: 1/11/93      ارسال مقاله به نویسنده جهت اصلاح: 5/12/93    دریافت اصلاحیه از نویسنده: 5/2/94        پذیرش مقاله: 28/2/94

چکیده

زمینه و هدف: کیفیت مراقبت‌های پرستاری و عملکرد پرستاران در حیطه مراقبت از بیمار تحت تأثیر رعایت ارزش‌های حرفه‌ای می‌باشد. مطالعات نشان می‌دهند شخصیت فرد نقش مهمی در ارزش‌های حرفه‌ای وی دارد. این پژوهش با هدف بررسی ارتباط ویژگی‌های شخصیتی و ارزش‌های حرفه‌ای در پرستاران انجام شد.

مواد و روش‌ها: این پژوهش توصیفی بر روی 200 پرستار شاغل در بیمارستان‌های آموزشی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اهواز در سال 1393 انجام شد. پرستاران به طور تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند و پرسشنامه ویژگی‌های جمعیت شناختی، پرسشنامه ویژگی‌های شخصیتی NEO و فرم تجدید نظر شده ارزش‌های حرفه‌ای پرستاری در اختیار آنها قرار داده شد. اطلاعات به دست آمده با استفاده از آزمون‌های آماری t مستقل، آنالیز واریانس یک طرفه و ضریب همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: تجزیه و تحلیل یافته‌ها نشان داد بین برخی از ویژگی‌های شخصیتی و جنسیت ارتباط معنی‌دار وجود دارد (05/0>p)، اما بین ارزش‌های حرفه‌ای و هیچیک از مشخصات دموگرافیک ارتباط معنی‌داری مشاهده نشد (05/0<p). همچنین، نتایج نشان داد بین ویژگی‌های شخصیتی روان رنجوری با برخی از متغیرهای ارزش حرفه‌ای رابطه معنی‌دار و معکوس و بین ویژگی‌های شخصیتی برون‌گرایی، توافق‌پذیری و با وجدان بودن با برخی از ارزش‌های حرفه‌ای پرستاران ارتباط مثبت و معنی‌دار وجود داشت (05/0p<). بین ویژگی شخصیتی گشودگی به تجارب با هیچ یک از متغیر‌های ارزش حرفه‌ای رابطه معنی‌داری مشاهده نشد (05/0p>).

نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد برخی از ویژگی‌های شخصیتی ممکن است با برخی از ارزش‌های حرفه‌ای پرستاران رابطه داشته باشد. لذا این ویژگی‌ها در انتخاب نیروی انسانی باید مد نظر قرار گیرند.

واژه‌های کلیدی: ویژگی‌های شخصیتی، ارزش‌های حرفه‌ای، پرستاران

مقدمه

یکی از اهداف حرفه پرستاری ارتقاء شخصیت و شأن انسانی افرادی است که تحت مراقبت قرار می‌گیرند. مراقبت‌های پرستاری باید منجر به سود رساندن به مددجویان و جلوگیری از آسیب دیدن آنها شوند. بنابراین تصمیم‌گیری اخلاقی و حرفه‌ای و آگاهی از دلایل انتخاب یک تصمیم در مقایسه با تصمیم‌های دیگر، جزء تفکیک ناپذیر کار روزمره پرستاران است. پرستار شدن تنها کسب دانش و یادگیری مهارت‌های خاص نیست، بلکه پرستار شدن در برگیرنده همگون سازی نگرش‌ها و ارزش‌های حرفه پرستاری نیز می‌باشد[1].

مطالعات نشان می‌دهند کیفیت مراقبت‌های پرستاری و عملکرد پرستاران در حیطه مراقبت از بیمار تحت تأثیر رعایت ارزش‌های حرفه‌ای می‌باشد [2]. پرستاران به عنوان یکی از ارکان نظام سلامت، نیازمند آشنایی دقیق با مفاهیم ارزش‌های حرفه‌ای هستند تا بتوانند کار چالش بر انگیز و حساس خود را به خوبی انجام دهند و نیاز‌های بیماران را بر طرف کنند [4-3]. ارزش‌های حرفه‌ای استانداردهایی برای عمل هستند که از سوی گروه حرفه‌ای و متخصصین مورد پذیرش بوده و چارچوبی را برای ارزشیابی ارزش‌ها و عقاید تأثیر‌گذار بر رفتار فراهم می‌آورند. ارزش‌های موجود در حرفه پرستاری ارزش‌هایی هستند که با فعالیت‌های موجود در حرفه در ارتباطند؛ ارزش‌هایی مانند نوع دوستی، برابری، آزادی، احترام به شأن انسانی، عدالت و صداقت [5]. این ارزش‌ها در نگرش‌های افراد منعکس می‌شود و بر انتخاب‌ها، رفتارها و اعمال آنها تأثیر می‌گذارد و عاملی برانگیزاننده محسوب می‌شود. ارزش‌های حرفه‌ای اساس عملکرد پرستاری می‌باشند که تعاملات پرستاران با بیماران، همکاران، سایر افراد حرفه‌ای و عموم مردم را هدایت می‌نمایند و چارچوبی برای تعهد به رفاه بیمار و راهنمایی برای رفتار اخلاقی در جهت تدارک امنیت و مراقبت بشر دوستانه فراهم می‌آورند [6]. امروزه ارزش‌های اساسی پرستاری در انجمن دانشگاهی آمریکا مشخص و پذیرفته شده‌اند که شامل نوع دوستی، برابری، آزادی، احترام به شأن انسانی، عدالت و صداقت، مفهوم عمیق رضایتمندی، مقام و رتبه (یعنی اعتقاد به شخصی و یگانه بودن ارزش‌ها) می‌باشد [4]. بر اساس مطالعات صورت گرفته ارزش‌های حرفه‌ای در پرستاران در سطح متوسط قرار دارد [8-6]. از عوامل تأثیرگزار بر ارزش‌های حرفه‌ای پرستاری می‌توان به فرهنگ [9]، آموزش حرفه‌ای [10] و ارزش‌های فردی [3] و ویژگی‌های شخصیتی [4-3] اشاره کرد.

بر اساس مطالعات موجود یکی از عوامل مهم که ممکن است بر ارزش‌های حرفه‌ای پرستاران تأثیر گذارد، تفاوت‌های شخصیتی آنان می‌باشد [4-3]. شخصیت، مجموعه‌ای از ویژگی‌های روانی است که براساس آن می‌توان افراد را طبقه‌بندی کرد. این ویژگی‌های شخصیتی به صورت پایدار بر رفتار حرفه‌ای تأثیر می‌گذارند و براساس آنها می‌توان ارزش‌های خاص حرفه‌ای افراد را در موقعیت‌های گوناگون کار تعیین نمود. نقش ویژگی‌های شخصیتی بر رفتار و شناخت، گاه مستقیم و بی ‌واسطه است و گاه با اثر‌گذاری بر عوامل واسطه‌ای موجب بروز پیامدهای رفتاری و شناختی می‌شود [11]. Rassin در مطالعه خود نشان داد ویژگی‌های شخصیتی و فرهنگ بومی بر ارزش‌های فردی و حرفه‌ای پرستاران تأثیرگذار می‌باشد [4].

از آنجایی که پرستاری حرفه ای است که در شرایط سخت بیماری، خدمات ارزشمندی را به جامعه ارائه می‌دهد؛ خود به خود احساس خدمت و تعهد اخلاقی را در این حرفه القاء می‌کند و با توجه به نیاز بخش بهداشت و درمان به تدوین استانداردهای اخلاقی و بیانیه‌های ارزشی برای حرفه پرستاری، همچنین، با توجه به اهمیت گزینش و استخدام صحیح از میان داوطلبان ورود به حرفه پرستاری و اهمیت نقش شخصیت پرستاران در عملکرد و کیفیت مراقبت‌های پرستاری [12]، این مطالعه با هدف تعیین رابطه بین ویژگی‌های شخصیتی و ارزش‌های حرفه‌ای در پرستاران شاغل در بیمارستان‌های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اهواز انجام شد.

مواد و روش‌ها

این پژوهش توصیفی بر روی پرستاران شاغل در بیمارستان‌های آموزشی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اهواز (گلستان، امام خمینی، ابوذر، شفا و طالقانی) در سال 1393 انجام شد. معیارهای ورود به پژوهش شامل سن بین 24 تا 45 سال، داشتن مدرک تحصیلی کارشناسی یا کارشناسی ارشد پرستاری، عدم سابقه ابتلاء به بیماری‌های اعصاب و روان، داشتن حداقل 1 سال سابقه کار و داشتن وضعیت استخدام رسمی، پیمانی یا قراردادی بود. معیارهای خروج شامل عدم همکاری در پر کردن پرسشنامه‌ها و اذعان به عدم تمایل جهت شرکت در طرح بود.

برای محاسبه تعداد نمونه مورد نیاز از آنجا که مطالعه مشابه در این زمینه یافت نشد، از یک مطالعه مقدماتی استفاده شد که در آن 15 نفر از کارکنان پرستاری تحت آزمون قرار گرفتند. حجم نمونه با استفاده از نرم‌افزار NCSS و با در نظر گرفتن همبستگی 23/0 (همبستگی شخصیت توافقی و رعایت ارزش‌های حرفه‌ای)، توان آزمون 90% و سطح معنی‌داری 05/0، برابر 200 نفر تعیین گردید. نحوه انتخاب پرستاران به صورت تصادفی طبقه‌ای انجام شد، به طوری که در هر بیمارستان متناسب با تعداد پرستاران شاغل در آن، نمونه‌ها به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند.

جمع‌آوری‌داده‌ها به کمک فرم مشخصات دموگرافیک، پرسشنامه پنج عاملی نئو (NEO Personality Inventory) جهت بررسی ابعاد شخصیت و فرم تجدید نظر شده ارزش‌های حرفه‌ای پرستاری (: Nursing Professional Values Scale- Revised) انجام شد.

مقیاس NEO یک آزمون شخصیتی با دو فرم بلند (240 سؤالی) و فرم کوتاه (60 سؤالی) (در این تحقیق از فرم کوتاه استفاده شد) می‌باشد که پنج ویژگی اصلی شامل روان نژندی (neuriticism)، گشودگی به تجارب (openness)، برون‌گرایی (extroversion)، توافق‌پذیری (agreeablness) و با وجدان بودن (conscientiousness) را بررسی می‌کند. این ابزار با مقیاس پنج درجه‌ای لیکرت از کاملاً موافقم (نمره صفر) تا کاملاً مخالفم (نمره 4) پاسخ داده می‌شود. برای به دست آوردن امتیاز هر بُعد از شخصیت، نمره تمام عبارات مربوط به بُعد مورد نظر با هم جمع بسته می‌شود. هر بُعد 12 عبارت دارد که مجموع نمره فرد در هر بُعد از 48-0 می‌باشد و هر بُعد نمره بیشتری داشته باشد نشان دهنده بُعد غالب می‌باشد. این پرسشنامه در ابتدا توسطCosta  و  McCraeساخته شد و پایایی و اعتبار آن در حد قابل قبولی گزارش شده است[13]. Esfandiary و همکاران از فرم کوتاه این پرسشنامه استفاده کردند و برای ابعاد شخصیتی در این پرسشنامه مقدار آلفای کرونباخ را به ترتیب برای ابعاد روان نژندی، گشودگی در تجربه، وظیفه مداری، توافق‌پذیری و برون‌گرایی به ترتیب 82/0، 69/0، 76/0، 73/0 و 70/0 به دست آورده‌اند [14].

جهت برسی ارزش‌های حرفه‌ای پرستاری در این پژوهش از فرم تجدید نظر شده ارزش‌های حرفه‌ای پرستاری استفاده گردید که شامل 26 آیتم برگرفته از کدهای اخلاقی حرفه‌ای انجمن پرستاری آمریکا و در برگیرنده ابعاد مراقبت (9 مؤلفه)، عمل‌گرایی (5 مؤلفه)، حرفه‌ای شدن (4 مؤلفه)، اعتماد (5 مؤلفه) و عدالت (3 مؤلفه) می‌باشد. گزینه‌های این پرسشنامه براساس مقیاس پنج گزینه‌ای لیکرت نمره‌گذاری می‌شود به این صورت که گزینه بی‌اهمیت نمره 1، کم اهمیت نمره 2، نسبتاً مهم نمره 3، مهم نمره 4 و گزینه بسیار مهم نمره 5 را به خود اختصاص می‌دهند. محدوده نمره این پرسشنامه از 130-26 متغیر می‌باشد و نمره بالاتر نشان دهنده داشتن ارزش‌های حرفه‌ای بالاتر است. این پرسشنامه توسط Weis و Schank به منظور اندازه‌گیری ارزش‌های حرفه‌ای طراحی و استاندارد شده است و از روایی و پایایی لازم برخوردار است، بدین صورت که روایی ابزار با استفاده از یک گروه 5 نفری از متخصصین در حوزه ارزش‌های حرفه‌ای در پرستاری کسب گردیده و در بررسی پایایی ابزار نیز ضریب آلفای کرونباخ 92/0 مشخص شده است [5]. ضریب پایایی این آزمون در مطالعه Parvan و همکاران در ایران با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 91/0 مشخص شده است [6].

جهت نمونه‌گیری پس از اخذ مجوز از معاونت پژوهشی دانشگاه جندی شاپور اهواز و ارائه آن به بیمارستان‌های مربوطه و اخذ رضایت از کلیه پرستاران، پرسشنامه‌های ذکر شده با نظارت پژوهشگر توسط پرستاران تکمیل شد. پس از جمع‌آوری و استخراج داده‌ها، تجزیه و تحلیل آماری توسط نرم‌افزار SPSS نسخه 16 و روش‌های آماری توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (t مستقل، آنالیز واریانس یک طرفه و ضریب همبستگی پیرسون) صورت گرفت.

نتایج

میانگین و انحراف معیار سن پرستاران 54/1±42/32 و محدوده سنی اکثر آنها 39-30 سال می‌باشد. از نظر جنسیت و تأهل 5/79% واحدهای پژوهش زن و 59% متأهل بودند. از نظر سابقه کار بیشتر واحدها در محدوده سابقه کاری 10-2 سال با میانگین و انحراف معیار 42/0±43/6 سال بودند. از نظر تحصیلات و وضعیت استخدام 92% دارای سطح تحصیلات کارشناسی و 57% دارای استخدام پیمانی بودند (جدول 1).

نتایج نشان داد که میانگین و انحراف معیار بُعد روان نژندی 38/6±54/20، بُعد گشودگی به تجارب 88/3±61/23، بُعد برون‌گرایی 79/5±85/28، بُعد توافق‌پذیری 50/5±20/31 و بُعد با وجدان بودن 08/7±76/35 می‌باشد. از بین ابعاد ذکر شده، بین روان رنجوری (006/0=p)، گشودگی به تجارب (008/0=p)، برون‌گرایی(008/0=p) و توافق‌پذیری (03/0=p) با جنسیت ارتباط معنی‌دار وجود داشت و بین سایر مشخصات جمعیت شناختی و ویژگی‌های شخصیتی ارتباط معنی‌داری مشاهده نشد (جدول 2).

جدول 1- توزیع فراوانی ویژگی‌های جمعیت شناختی پرستاران شاغل در بیمارستان‌های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اهواز در سال 1393 ( 200n=)

نتایج نشان داد که میانگین و انحراف معیار بُعد مراقبت 18/4±8/37، بُعد عمل‌گرایی 73/2±14/28، بُعد حرفه‌ای شدن 35/2±92/17، بُعد اعتماد 44/2±44/21،  بُعد عدالت 92/1±68/12 و ارزش حرفه‌ای کل 08/10±71/109 می‌باشد. بر اساس جدول 3، بین هیچ یک از متغیر‌های جمعیت شناختی و ارزش‌های حرفه‌ای پرستاران ارتباط آماری معنی‌داری جود نداشت (05/0<p).

جدول 4 نشان می‌دهد که بین ویژگی شخصیتی روان رنجوری و حرفه‌ای شدن (006/0=p، 195/0-=r) رابطه معکوس و معنی‌داری وجود داشت. بین ویژگی شخصیتی برون‌گرایی با مراقبت (002/0=p، 214/0=r)، عمل‌گرایی (001/0>p، 281/0=r)، حرفه‌ای شدن(001/0=p، 240/0=r)، اعتماد (021/0=p، 163/0=r) و نمره کل (011/0=p، 179/0=r) رابطه مثبت و معنی‌داری وجود داشت. همچنین، بین ویژگی شخصیتی توافق‌پذیری و مراقبت (002/0=p، 144/0=r) و عدالت (001/0>p، 253/0=r) رابطه مثبت و معنی‌داری وجود داشت. بر اساس نتایج بین ویژگی شخصیتی با وجدان بودن و تمام ابعاد ارزش‌های حرفه‌ای و نمره کل ارتباط مثبت و معنی‌داری مشاهده شد، درحالی که بین ویژگی گشودگی به تجارب و هیچ یک از ابعاد ارزش‌های حرفه‌ای ارتباط معنی‌داری مشاهده نشد.

جدول2- بررسی ارتباط بین ویژگی‌های جمعیت شناختی و ویژگی‌های شخصیتی در پرستاران شاغل در بیمارستان‌های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اهواز در سال 1393 ( 200=n)

* آزمون ضریب همبستگی پیرسون، ** آزمون t مستقل، *** آنالیز واریانس یک طرفه

1. p< ارتباط معنی‌دار، داده‌های جدول مقادیر p آزمون‌های آماری انجام شده می‌باشند.

جدول3- بررسی ارتباط بین ویژگی‌های جمعیت شناختی و ارزش‌های حرفه‌ای در پرستاران شاغل در بیمارستان‌های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اهواز در سال 1393  (200=n)

* آزمون ضریب همبستگی پیرسون، ** آزمون t مستقل، *** آنالیز واریانس یک طرفه

1. p< ارتباط معنی‌دار، داده‌های جدول مقادیر p آزمون‌های آماری انجام شده می‌باشند.

جدول 4- بررسی ارتباط بین ویژگی‌های شخصیتی و ارزش‌های حرفه‌ای در پرستاران شاغل دربیمارستان‌های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اهواز در سال 1393  ( 200=n)

05/0p< ارتباط معنی‌دار

بحث

این مطالعه به منظور بررسی ارتباط بین ویژگی‌های شخصیتی و ارزش‌های حرفه‌ای در پرستاران شاغل در بیمارستان‌های آموزشی اهواز در سال 1393 انجام شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد از بین ابعاد ارزش‌های حرفه‌ای بیشترین میانگین مرتبط با بُعد مراقبت می‌باشد. نتایج مطالعه Maben و همکاران در دانشجویان پرستاری انگلستان نشان می‌دهد ارزش‌های دانشجویانی که در حال فارغ‌التحصیلی هستند در 3 گروه جای می‌گیرد که همگی در ارتباط با مراقبت از بیمار هستند [15]، در حالی که نتایج مطالعات داخلی نشان می‌دهند مراقبت از بیمار در سطح نامطلوبی از ارزش‌های حرفه پرستاری قرار دارد [8، 6]. از جمله عوامل دخیل در ارائه چنین نتایجی می‌توان به کارایی و برآیند برنامه‌های پرستاری اشاره کرد که در هر بیمارستان با یکدیگر متفاوت می‌باشد. نتایج نشان داد بُعد مراقبت با ویژگی‌های شخصیتی برون‌گرایی، توافق‌پذیری و با وجدان بودن رابطه مثبت و معناداری داشت درحالی که بین این بُعد با روان رنجوری و گشودگی به تجارب رابطه معناداری مشاهده نشد. به عبارت دیگر نتایج نشان داد هر چه بُعد برون‌گرایی، توافق‌پذیری و با وجدان بودن در پرستاران قوی‌تر باشد مراقبت از دیگران به نحو مطلوب‌تری ارائه می‌شود. مراقبت از بیماران بر مبنای یک رفتار حرفه‌ای، محور اصلی کدهای اخلاقی برای پرستاران است و از پرستاران انتظار می‌رود که مراقبتی احترام‌آمیز، با کفایت و بدون پیش داوری نسبت به بیماران ارائه نمایند [8]. لذا می‌توان با در نظر گرفتن تناسب شخصیتی و تقویت ویژگی‌های شخصیتی برون‌گرایی، توافق‌پذیری و با وجدان بودن به تقویت مراقبت از بیمار پرداخت، بُعدی که حتی به طریقی به برجسته‌ترین و شناخته‌شده‌ترین ارزش حرفه پرستاری اشاره می‌کند.

در این پژوهش بُعد اعتماد از نظر میانگین در رتبه دوم قرار داشت و با ابعاد برون‌گرایی و با وجدان بودن رابطه مثبت و معنی‌داری نشان داد، به عبارت دیگر هر چه فرد دارای برون‌گرایی و وجدان بیشتری باشد، قابل اعتمادتر می‌باشد. در پژوهش حاضر بین اعتماد و ابعاد روان رنجوری، گشودگی به تجارب و توافق‌پذیری رابطه معنی‌داری مشاهده نشد. نتایج پژوهش Parvan و همکاران [6] و همچنین Hoseini و همکاران [8] نشان می‌دهد دانشجویان پرستاری مهمترین بعد ارزش‌های حرفه‌های را اعتماد می‌دانند، لذا پیشنهاد می‌شود با تقویت ویژگی‌های برون‌گرایی و با وجدان بودن به ارتقا بُعد اعتماد ارزش‌های حرفه‌ای پرستاری دست یافت.

در این مطالعه بُعد عمل‌گرایی از نظر میانگین در رتبه سوم قرار داشت. این بُعد با ویژگی‌های شخصیتی با وجدان بودن و برون‌گرایی رابطه مثبت و معناداری داشت. به عبارت دیگر هر چه بُعد با وجدان بودن و برون‌گرایی در پرستاران قوی‌تر باشد، پرستار از سطح عمل‌گرایی بالاتری برخوردار است. از این نظر پژوهش حاضر با مطالعه Jazaeri و همکاران که ارتباط مثبت و معنی‌داری بین برون‌گرایی و با وجدان بودن و تعهد سازمانی و وظیفه شناسی نشان دادند، در یک راستا می‌باشد[16]. Bahrami و همکاران نیز در مطالعه‌ای نشان دادند تعهد سازمانی و وظیفه‌شناسی در پرستاران برون‌گرا به طور معنی‌داری قوی‌تر از پرستاران درون‌گرا می‌باشد [17]، که با نتایج مطالعه حاضر در یک راستا می‌باشد. همچنین نتایج پژوهش Hasani و همکاران نشان داد افرادی که از سطح وجدان بالاتری برخوردارند در موقعیت‌های جدید عملکرد بهتری داشته و با کمترین خطا عمل می‌نمایند [18]. در تبیین این یافته‌ها می‌توان گفت افراد برون‌گرا با توجه به دارا بودن ویژگی‌هایی از قبیل اجتماعی بودن و فعال بودن به راحتی می‌توانند با حرفه خویش ارتباط برقرار کنند و نسبت به حرفه خویش علاقه نشان دهند. افراد برخوردار از ویژگی با وجدان بودن، نسبت به حرفه و شغل خود تعهد بیشتری نشان می‌دهند، به طوری که از لحاظ کمی و کیفی وظایف شخصی خویش را به نحو احسن انجام می‌دهند و به اکثر وظایف خود عمل می‌کنند.

نتایج پژوهش نشان داد بُعد حرفه‌ای شدن از نظر میانگین در رتبه چهارم قرار داشت. بین حرفه‌ای شدن با برون‌گرایی و با وجدان بودن رابطه معنی‌داری و مثبت و بین حرفه‌ای شدن و روان رنجوری ارتباط معکوس و معنی‌داری مشاهده شد. به عبارت دیگر هر چه فرد دارای برون‌گرایی و وجدان بیشتری باشد سطح بالاتری از حرفه‌ای شدن را داراست و هر چه فرد روان رنجورتر باشد سطح پایین‌تری از حرفه‌ای شدن را دارا می‌باشد.

نتایج نشان داد پرستاران اهمیت کمتری به بُعد عدالت می‌دهند و این بُعد از نظر میانگین در رتبه آخر قرار داشت که با نتایج پژوهش Pourama و همکاران [19] و Rassin [4] در یک راستا می‌باشد. در مطالعه Hoseini و همکاران [8] پرستاران بُعد عدالت را در اولویت قرار داده بودند. بر اساس نتایج پژوهش حاضر بین عدالت و ابعاد توافق‌پذیری و با وجدان بودن رابطه مثبت و معنی‌داری وجود داشت. به عبارت دیگر هر چه توافق‌پذیری و با وجدان بودن در فرد بیشتر باشد از ارزش احترام بیشتری برخوردار است.

در این پژوهش نمره کل ارزش‌های حرفه‌ای با، با وجدان بودن و برونگرایی رابطه مثبت و معنی‌داری داشت. به عبارت دیگر هر چه وجدان و برونگرایی در فرد بیشتر باشد از ارزش‌های حرفه‌ای بیشتری برخوردار است. لذا، مسئولین امر باید به نقش این دو ویژگی شخصیتی پرستاران بیشتر توجه کنند تا در پی آن ارزش‌های حرفه‌ای پرستاران تقویت شود. بها دادن به حرفه پرستاری، ایجاد تنوع در شغل، قدردانی از پرستاران به مناسبت‌های مختلف و ارتباط صحیح با پرستاران، شغل پرستاری را پر بارتر نموده و باعث ایجاد ویژگی‌های شخصیتی مثبت و به تناسب آن ارتقا ارزش‌های حرفه‌ای می‌شود.

از محدودیت‌های پژوهش حاضر می‌توان به جامعه پژوهش اشاره کرد که محدود به پرستاران بیمارستان‌های آموزشی شهر اهواز است، بنابراین تعمیم نتایج آن به سایر گروه‌ها باید با احتیاط صورت پذیرد. همچنین، چون پژوهش حاضر از نوع مقطعی است، امکان کشف روابط
علت و معلولی وجود ندارد، بنابراین برای شناسایی ارتباط ویژگی‌های شخصیتی و ارزش‌های حرفه‌ای پرستاران باید پژوهش‌های تحلیلی انجام شود.

نتیجه‌گیری

نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد برخی از ویژگی‌های شخصیتی احتمالاً با برخی از ارزش‌های حرفه‌ای پرستاران ارتباط دارد که در انتخاب نیروی انسانی می‌تواند مد نظر قرار گیرد.

تشکر و قدردانی

این مقاله حاصل از پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد پرستاری می‌باشد که با حمایت مالی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز انجام شده است. بدینوسیله از همکاری صمیمانه مسئولین محترم بیمارستان‌های مربوطه و همچنین، پرستاران عزیزی که ما را در انجام این طرح یاری رساندند کمال تشکر و قدردانی را داریم.

References

]1[ Ghorbani A, Etemadi R, Jafari N. Study the responsibility of nurses (professional ethics and human), the recovery rate of patients. Military Caring Sci 2014; 1(1): 57-62. ]Farsi[

]2[ Shahriari M, Baloochestani E. Applying professional values: the perspective of nurses of Isfahan hospitals. J Med Ethics Hist Med 2014; 7:1-7.

]3[ Askari A, Oreyzi HR, Nouri A. The Relationship between Personal (Instrumental and Terminal) and Professional Values among Nurses in Hospitals Affiliated to Isfahan University of Medical Sciences, Iran. Health Information Manag 2012; 8(8): 1039-50. ]Farsi[

]4[ Rassin M. Nurses' professional and personal values. Nurs ethics 2008; 15(5): 614-30.

]5[ Weis D, Schank MJ. Development and psychometric evaluation of the Nurses Professional Values Scale--Revised. J Nurs Meas 2009; 17(3): 221-31.

]6[ Parvan K, Hosseini F, Zamanzadeh V. Professional Values from Nursing Students’ Perspective in Tabriz University of Medical Sciences: a Pilot Study. IJN 2012; 25(76): 28-41. ]Farsi[

]7[ Lin YH, Liching Sung W, Yarbrough S, Alfred D, Martin P. Changes in Taiwanese nursing student values during the educational experience. Nurs Ethics 2010; 17(5): 646-54.

]8[ Hoseini F, Parvan K, Zamanzadeh V. Professional values of the nursing students’ perspective in type 1 universities of medical sciences. Nurs Vision J 2012; 1(1): 69-82. ]Farsi[

]9[ Wros PL, Doutrich D, Izumi S. Ethical concerns: Comparison of values from two cultures. Nurs Health Sci 2004; 6(2): 131-40.

]10[ Schank MJ, Weis D. Service and education share responsibility for nurses’ value development. J Nurses Staff Dev 2001; 17(5): 226-33.

]11[ Jafari A, Amiri Majd M, Esfandiary Z. Relationship between personality characteristics and coping strategies with job stress in nurses. Nurs Vision J 2013; 1(4): 36-44. ]Farsi[

]12[ Adib haj bagheri M, Dianati M. The Compatibility of Students’ Personality for Studying Nursing and Working in their Profession. Iranian J of Med Edu 2004; 4(2): 5-11. ]Farsi[

]13[ Costa PT Jr, McCrae RR. Overview: innovations in assessment using the revised NEO personality inventory. Assessment 2000; 7(4): 325-7.

]14[ Esfandiary Z, Jafari A, Amirimajd M. The role of coping strategies in explanation of relationship between personality traits and job stress in nurses. [MSc. thesis]. Counseling, Abhar: Islamic Azad University. 2012. ]Farsi[

]15[ Maben J, Latter S, Clark JM. The sustainability of ideals, values and the nursing mandate: evidence from a longitudinal qualitative study. Nurs Inq 2007; 14(2): 99-113.

]16[ Jazaeri Z, Neami AZ, Shakarkan H, Taghipour M. An Investigation of simple and multiple relationships between personality traits and professional commitment among nurses in some Ahvaz hospital. J Education 2006; 3(13): 189-208. ]Farsi[

]17[ Bahrami MA, Emamrezaei A, Sattar E, Ranjbar Ezzatabadi M, Dehghani Tafti A. The Comparative Survey of Organizational Commitment Based on Personal Traits: A Case Study on Nurses in Yazd Training Hospitals. Toloe Behdasht J 2012; 25(76): 28-41. ]Farsi[

]18[ Hasani M, Ghasemzadeh A, Kazemzadeh M. Role of Conscientiousness and Perceived Control on Job Satisfaction and Stress of Employees. J Health 2013; 4(1): 47-56. ]Farsi[

]19[ Pourama A, Azizzadeh Forouzi M, Asadabadi A. Professional values from nursing students’ perspective in Kerman province: a descriptive study. IJME 2015; 7(6) :79-88.  ]Farsi[