مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان

مقاله پژوهشی

مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان

دوره 15، بهمن 1395، 1026-1015

الگوی تغییرات سنی اولین سکته قلبی حاد در رفسنجان، طی سال‌های 1382 تا 1391: آیا سن کاهش یافته؟

زهرا کامیاب^[1]، محسن میرزایی^[2]، سهیلا دبیران^[3]

دریافت مقاله: 22/12/94    ارسال مقاله به نویسنده جهت اصلاح: 17/3/95    دریافت اصلاحیه از نویسنده: 25/10/95    پذیرش مقاله: 26/10/95

چکیده

زمینه و هدف: افزایش سن یک عامل خطر شناخته‌شده برای بیماری‌های قلبی-عروقی و سکته قلبی حاد است؛ اما زنان و مردان جوان‌تر هم در معرض خطر ابتلا به این بیماری‌ها هستند. هدف از این مطالعه بررسی تغییرات سنی اولین سکته قلبی حاد و عوامل خطر مؤثر بر آن در بیماران بستری در واحد مراقبت‌های قلب بیمارستان علی ابن ابیطالب (ع) شهر رفسنجان طی سال‌های 1382 تا 1391 بود.

مواد و روش‌ها: این مطالعه به‌صورت مقطعی بر روی 1247 پرونده بیمار مبتلا به اولین سکته قلبی حاد انجام گردید. در این مطالعه، جنس، استعمال دخانیات، سابقه فامیلی بیماری قلبی-عروقی، سابقه دیابت، فشارخون سیستولیک و دیاستولیک، تری‌گلیسرید، HDL (High-density lipoprotein)، (Low-density lipoprotein) LDL و کلسترول تام خون به‌عنوان متغیر مستقل و سن اولین سکته قلبی حاد به‌عنوان متغیر وابسته بررسی شدند. اطلاعات با استفاده از آزمون‌های آماری t مستقل و رگرسیون خطی چندگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

یافته‌ها: میانگین سن اولین سکته قلبی حاد در این بیماران 00/14±54/60 سال بود. طی سال‌های بررسی میانگین سن اولین سکته قلبی حاد به‌طور معناداری حدود 9 سال افزایش یافته بود (001/0p=). مدل رگرسیون خطی چندگانه نشان داد جنس مرد (48/3B=-، 003/0p=)، سابقه مصرف سیگار (10/5B=-، 001/0p<)، سابقه خانوادگی مثبت (13/5B=-، 001/0p<) و تری‌گلیسرید خون بالا (52/3B=-، 001/0p<) در کاهش میانگین سنی اولین سکته قلبی حاد تأثیر معناداری دارند.

نتیجه‌گیری: با وجود افزایش میانگین سنی سکته قلبی حاد در این مطالعه، غربالگری افراد پرخطر از جمله مردان، افراد با سابقه مصرف سیگار، سابقه خانوادگی مثبت و افزایش چربی خون از لحاظ وجود عوامل خطر مربوط به این بیماری می‌تواند در کنترل وقوع آن در افراد جوان مفید واقع شود.

واژه‌های کلیدی: سکته قلبی حاد، سن، عوامل خطر، رفسنجان

مقدمه

سکته قلبی حاد (Acute Myocardial Infarction; AMI) یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در سراسر جهان و اولین عامل مرگ‌ومیر در ایران محسوب می‌شود [1]. انفارکتوس میوکارد زمانی روی می‌دهد که جریان خون کرونر در اثر انسداد یک سرخرگ کرونر که از قبل به علت آترواسکلروز تنگ شده است، ناگهان کاهش یابد. بنابراین، آترواسکلروزیس شایع‌ترین علت بیماری‌های کرونری قلب و در نتیجه اصلی‌ترین علت بیماری‌های ایسکمیک قلبی است. تعداد موارد سکته قلبی به‌صورت پیش‌رونده‌ای با افزایش سن و حضور عوامل خطرساز دیگری مثل پرفشاری خون، سیگار کشیدن و دیابت افزایش می‌یابد [2]. بر اساس گزارش‌های بین‌المللی، مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های عروق کرونر به دلیل ویژگی‌های شهرسازی، کاهش در فعالیت‌های جسمانی، افزایش وزن، افزایش مصرف سیگار، فشارهای شغلی و روانی و همچنین بی‌توجهی به توصیه‌های بهداشتی، روندی رو به افزایش دارد و تا سال 2030، این بیماری‌ها در بین سه علت اصلی مرگ باقی خواهند ماند [4-3]. در ایران، 3/6 میلیون نفر سالانه به‌خاطر بیماری‌های قلبی عروقی در بیمارستان‌های وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بستری می‌شوند و این بیماری‌ها حدود 46 درصد از مرگ‌ومیرها را به خود اختصاص می‌دهد [4].

طی سال 2010 در سراسر دنیا حدود 9/12 میلیون نفر به دلیل بیماری‌های قلبی- عروقی و سکته مغزی جان خود را از دست دادند ]5[. در مقایسه با کشورهای غربی آمار نشان می‌دهد که مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های قلبی- عروقی بیشتر در کشورهای آسیایی به‌جز ژاپن، تایلند و کره جنوبی اتفاق می‌افتد. شواهد حاکی از آن است که نیمی‌از مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های عروق کرونر در کشورهای آسیایی رخ می‌دهد [6-5]. در ایران نیز بیماری‌های قلبی و عروقی رو به تزاید گذاشته است؛ به‌طوری‌که مرگ‌ومیر ناشی از آنها در فواصل سال‌های 1368 تا 1385 از 27 درصد به 37 درصد افزایش یافته است [4].

اگرچه AMI عمدتاً در افراد بالای 45 سال رخ می‌دهد، به‌گونه‌ای که فقط 5 تا 10 درصد سکته‌های قلبی در افراد جوان‌تر از 45 سال اتفاق می‌افتد، اما زنان و مردان جوان‌تر هم می‌توانند دچار آن شوند [7]. به‌هرحال، این بیماری وقتی در سنین کم رخ بدهد، می‌تواند عارضه معنادار، اثرات روحی روانی و فشارهای مالی برای افراد و خانواده‌هایشان ایجاد کند [9-8]. در آمریکا 6 تا 10 درصد از کل موارد سکته‌های قلبی، سکته قلبی در افراد زیر 45 سال را تشکیل می‌دهد که وقوع آن در مردان بیشتر است. در بیشتر کشورهای دنیا نیز چهارمین علت مرگ‌ومیر، بیماری‌های قلبی عروقی است [5].

در کشورهای درحال‌توسعه مرگ‌های ناشی از CVD (Cardiovascular Disease) در حال حاضر قابل‌توجه است؛ اما یک دلیل نگرانی مهم‌تر، پایین بودن سن مرگ‌های آن نسبت به کشورهای توسعه‌یافته می‌باشد [10]. در ایران در یک مطالعه که در اهواز انجام شده است، روند  AMIدر سال 2010 به سمت افراد جوان‌تر، نسبت به سال 1997، رفته است. به‌طوری‌که نسبت بیماران با سن کمتر از 56 سال، در سال 2010 و 1997 به‌ترتیب 52 درصد و 43 درصد گزارش شده است [9].

با وجودی که سن مثل جنس و سابقه خانوادگی مثبت، جزء عوامل خطر غیرقابل تغییر است، اما توزیع دیگر عوامل خطر در سنین مختلف، ضرورت بررسی تغییرات سنی AMI و شناخت دیگر عوامل خطری که این روند را تحت تأثیر قرار می‌دهد، ایجاب می‌نماید. به‌عنوان مثال بیان شده که سیگار کشیدن به‌عنوان یک عامل خطر مهم در AMI، به‌روشنی با کاهش متوسط 2/5 سال در سن بروز اولین AMI در مردم سفیدپوست مرتبط است [11].

توزیع متفاوت عوامل خطر در سنین مختلف و جابه‌جایی فراوانی این عوامل خطر بین گروه‌های سنی، نژادی و غیره با تأثیر از نحوه زندگی و شرایط محیط پیرامون در طول زمان، ضرورت انجام مطالعاتی بر روی توزیع سنی بیماری‌های قلبی- عروقی و مقایسه فراوانی آنها در طول یک دوره زمانی طولانی را در گروه‌های مختلف سنی روشن می‌سازد [12].

در نتیجه با توجه به اهمیت وقوع سکته قلبی در افراد کمتر از 45 سال و از آنجا که شناخت عوامل خطر مرتبط با آن می‌تواند راه گشای مداخلات پیش‌گیری باشد، بر آن شدیم تا الگوی تغییرات سنی اولین AMI و عوامل خطر مؤثر بر آن را در بیمارستان علی ابن ابیطالب (ع) شهر رفسنجان که تنها بیمارستان موجود در این شهر است، بررسی کنیم.

مواد و روش‌ها

در این مطالعه مقطعی که در سال 1392 در رفسنجان انجام شد، جهت تعیین تغییرات سنی افراد دچار اولین AMI، پرونده 1247 بیمار که طی مدت 10 سال بین سال‌های 1382 تا 1391 در بخش ویژه مراقبت‌های قلب بیمارستان علی ابن ابیطالب (ع) شهر رفسنجان بستری شده بودند و بر اساس تشخیص پزشک و درج در پرونده، تشخیص آنها تأیید شده بود، مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به محرمانه بودن اطلاعات ثبت‌شده در پرونده‌های بیماران، دسترسی به پرونده پزشکی بیماران فقط به محققین محدود بود. لازم به ذکر است که شهرستان رفسنجان در شمال استان کرمان قرار گرفته و 270 هزار نفر جمعیت شهری و روستایی دارد [13].

با توجه به دو مطالعه انجام‌شده در این زمینه در تهران که روند سنی AMI در دو مقطع 5 ساله را مورد بررسی قرار داده است، در این مطالعه به‌منظور امکان مقایسه نتایج با این مطالعات، فاصله زمانی مذکور به دو مقطع 5 ساله از سال 1382 تا 1386 و 1387 تا 1391 تقسیم شد. جهت تعیین حجم نمونه ابتدا مطالعه‌ای پایلوت بر روی 30 نفر از بیماران دچار اولین AMI در هر مقطع 5 ساله انجام و میانگین و انحراف معیار سن این بیماران در دو مقطع در فرمول زیر جایگذاری شد و در نهایت حجم نمونه نهایی 1247 نفر محاسبه گردید [15-14].

بیمارانی که در پرونده ایشان اولین AMI با تشخیص قطعی پزشک به ثبت رسیده بود، وارد مطالعه شدند. از مقطع اول 643 و از مقطع دوم 604 پرونده به‌صورت تصادفی سیستماتیک (systematic random sampling) انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. بدین‌صورت که ابتدا تعداد کل مبتلایان به اولین AMI در هر مقطع مشخص شد و سپس بر اساس حجم نمونه کلی، فواصل انتخاب پرونده‌ها تعیین گردید. شماره پرونده اول با قرعه‌کشی مشخص شد و سپس بر اساس فاصله تعیین‌شده مابقی پرونده‌ها انتخاب شدند.

اطلاعات بیماران شامل سن، سابقه عوامل خطر (دیابت قندی، فشارخون بالا، دیس‌لیپیدمی، مصرف سیگار، دیابت، سابقه فامیلی)، میزان فشارخون سیستولیک و دیاستولیک، میزان قند خون ناشتا و میزان لیپیدهای خون در فرم جمع‌آوری اطلاعات که به این منظور طراحی شده بود، ثبت گردید و در دو مقطع زمانی با هم مقایسه شد.

در نهایت به‌منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS نسخه 20 استفاده شد. تمام متغیرهای کمی ابتدا به‌صورت کمی جمع‌آوری و سپس به‌صورت زیر به متغیرهای کیفی دو‌حالته تبدیل شدند. فشارخون بالا، فشارخون سیستولیک ≥ 140 و فشارخون دیاستولیک ≥ 90 میلی‌متر جیوه، HDL پایین در آقایان ≤35 و در خانم‌ها ≤ 45 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر، LDL بالا بیشتر از 100 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر، کلسترول بالا بیشتر از 200 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر و تری‌گلیسیرید بالا بیشتر از 150 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر در نظر گرفته شد [17-16].

جهت توصیف داده‌ها روش‌های آمار توصیفی مانند محاسبه درصد، میانگین، انحراف معیار و جهت تعیین ارتباط پس از تأیید نرمال بودن توزیع فراوانی متغیرها توسط آزمون Kolmogorov-Smirnov، آزمون‌های آماری t مستقل و رگرسیون خطی چندگانه مورد استفاده قرار گرفت. سطح معناداری در آزمون‌ها 05/0 در نظر گرفته شد.

نتایج

در این مطالعه 1247 پرونده بیماران مبتلا به اولین AMI که در واحد مراقبت‌های قلب بیمارستان علی ابن ابیطالب (ع) شهر رفسنجان بستری شده بودند، مورد مطالعه قرار گرفت. از 1247 پرونده، 834 مورد مرد (67/0 درصد) و 412 مورد زن ( 33/0 درصد) بودند. حداقل سن اولین AMI 17، حداکثر سن 128، میانگین و انحراف معیار سن 00/14±54/60 و میانه سن 60 سال بود. در مقطع اول (سال 1382 تا 1386) میانگین انحراف معیار سن اولین AMI 91/13±92/52 سال و در مقطع دوم (سال 1387 تا 1391) 00/14±74/61 سال بود (001/0=p). پس از تأیید نرمال بودن توزیع فراوانی متغیر سن توسط آزمون Kolmogorov-Smirnov (241/0=p)، آزمون t مستقل نشان داد که افزایش میانگین سن در دو مقطع از لحاظ آماری معنادار بود (001/0=p). تغییرات میانگین سن طی این ده سال در نمودار 1 نمایش داده شده است.

نمودار 1- الگوی تغییرات میانگین سنی در بیماران مبتلا به اولین AMI در واحد مراقبت‌های قلب بیمارستان علی‌ابن ابیطالب (ع) شهر رفسنجان از سال 1382 تا 1391

پس از تأیید نرمال بودن توزیع فراوانی متغیر سن در زیرگروه‌های مختلف متغیرهای کیفی دو‌حالته بر اساس آزمون Kolmogorov-Smirnov، به بررسی میانگین سن بیماران در این ده سال بر اساس متغیرهای دو‌حالته در آزمون t مستقل پرداختیم. نتایج نشان داد که داشتن عوامل خطری مثل جنس مرد، سابقه مصرف سیگار، سابقه خانوادگی مثبت و تری‌گلیسیرید بالا منجر به کاهش معنادار میانگین سنی بیماران می‌شود. به‌طوری‌که سابقه مصرف سیگار 7 سال، سابقه خانوادگی مثبت 6 سال و مرد بودن و داشتن تری‌گلیسرید بیشتر از 250 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر، 5 سال میانگین سنی را کاهش می‌دهد (جدول 1). سایر متغیرها تفاوت معناداری ایجاد نکردند.

جدول 1- مقایسه میانگین سن برحسب فاکتورهای خطر در بیماران مبتلا به اولین AMI بیمارستان علی ابن ابیطالب (ع) رفسنجان از سال 1382 تا 1391

آزمون t مستقل، موارد معنادار (05/0p< ) در این جدول آورده شده است.

جهت انجام رگرسیون خطی چندگانه، پیش‌فرض‌های لازم بررسی شد، بدین‌صورت که نرمال بودن توزیع فراوانی متغیر وابسته، استقلال باقی‌مانده‌ها توسط آزمون Durbin-Watson (آماره 14/2)، یکنواختی پراکندگی حول خط رگرسیونی، عدم وجود پدیده هم خطی (Multicolliearity) بین متغیرهای پیشگویی‌کننده، نرمال بودن توزیع فراوانی باقی‌مانده‌ها و عدم وجود مشاهده پرت  (Outlier)نسبت به خط رگرسیونی مورد ارزیابی قرار گرفت و نتایج حاکی از برقرار بودن تمام پیش‌فرض‌ها بود. سپس سن اولین AMI به‌عنوان متغیر وابسته با سایر متغیرهای مستقل به روش گام‌به‌گام (stepwise) وارد مدل شدند. در این مدل 8/19 درصد=²R درصد محاسبه شده، یعنی حدود 20 درصد از تغییرات سن اولین AMI توسط متغیرهای مستقل در این مطالعه تبیین می‌شود. با توجه به جدول 2 در این مدل، با فرض ثابت بودن سایر متغیرها، به ازای مرد بودن، سابقه مصرف سیگار، داشتن سابقه خانوادگی مثبت و تری‌گلیسرید بالاتر از 250 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر منجر به کاهش میانگین سن اولین AMI می‌شود. با توجه به ضریب β می‌توان گفت که در بین این متغیرها بیشترین پیش‌گویی برای کاهش میانگین سن توسط سابقه فشارخون صورت می‌گیرد (بزرگ‌ترین ضریب β). در جدول 2 فقط موارد معنادار نمایش داده شده است.

جدول 2- پیشگویی‌کننده‌های میانگین سن در بیماران مبتلا به اولین AMI بیمارستان علی ابن ابیطالب (ع) رفسنجان در سال 1382 تا 1391

مدل رگرسیون خطی چندگانه، 05/0p< ارتباط معنادار آماری وجود دارد.

بحث

در این مطالعه در مجموع 1247 بیمار با اولین AMI در دو مقطع 5 ساله بررسی شدند. به‌طورکلی، میانگین سن اولین AMI برابر با 00/14±54/60 سال بود که میانگین سن از 91/13±92/52 سال در مقطع زمانی اول به 00/14±74/61 سال در مقطع دوم افزایش معناداری پیدا کرده بود (001/0P=).

نتایج مطالعه حاضر با نتایج مطالعات انجام‌گرفته در ایران در زمینه میانگین سنی افراد مبتلا به AMI همخوانی دارد. به‌طوری‌که در مطالعه‌ای که Sezavar و همکارانش در طول 10 سال بین سال‌های 1377 تا 1386 به بررسی میانگین سنی 1829 بیمار با اولین AMI در بیمارستان حضرت رسول تهران پرداخته‌اند، بیماران موردمطالعه میانگین سنی 70/12±09/59 سال و میانه سنی 59 سال داشتند [18]. همچنین نتایج مطالعه‌ای که توسط Salehi Omran و همکارانش در بابل و در طی سال‌های 1371 تا 1380 انجام شد، نشان می‌دهد که میانگین سنی اولینAMI  در بین 1174 نفر از جمعیت موردمطالعه در پژوهش آنها 8/8±5/58 سال بود [19]. در مطالعه دیگری که توسط Kazemi و همکارش در بیرجند بین سال‌های 1373 تا 1382 انجام شد، مشخص شد که میانگین سنی استخراج‌شده از بیماران با انفارکتوس میوکارد 1/12± 7/60 سال می‌باشد [20]. این در حالی است که اخیراًAhmadi  و همکاران در مطالعه‌ای که برای تعیین وضعیت AMI و عوامل خطر مرتبط با مرگ‌ومیر آن در سراسر ایران بین سال‌های 2010 تا 2016 انجام شد، نشان دادند که میانگین سنی این بیماری در کشور 4/13±2/61 سال است [21] همچنین نتایج پژوهش Rajaei Behbahani و همکاران که در رابطه با تعیین تفاوت‌های تظاهرات بالینی AMI در بین مردان و زنان ایران بود، نشان می‌دهد که میانگین سنی انفارکتوس میوکارد در بین جمعیت موردمطالعه در پژوهش آنها که از سراسر ایران جمع‌آوری شده بود 8/0 ± 7/59 سال می‌باشد [22].

در مطالعه‌ای که بین سال‌های 1999 تا 2004 در 52 کشور از قاره‌های مختلف انجام شد، نشان می‌دهد که جوان‌ترین جمعیت بیماران با اولین AMI ساکنین آسیای جنوبی و خاورمیانه به‌ترتیب با میانگین 53 و 51 سال و مسن‌ترین آنها ساکن اروپای غربی، چین و هنگ‌کنگ (63 سال) بودند [23]. همچنین در یک مطالعه مورد- شاهدی از 1732 مورد با اولین AMI از 15 مرکز طبی در 5 کشور آسیای جنوبی شامل هند، پاکستان، بنگلادش، سریلانکا و نپال طی سال‌های 1999 تا 2003 در مقایسه با سایر کشورها نشان دادند که میانگین سنی برای اولین AMI در کشورهای آسیای جنوبی 4/11±0/53 سال بود و به‌طور معناداری نسبت به سایر کشورها، 2/12±8/58 سال، پایین‌تر می‌باشد [24]. همان‌گونه که مشخص است میانگین سنی اولین AMI به‌دست‌آمده در این مطالعه تفاوت چندانی با مطالعات قبلی که در ایران یا سایر کشورها، چه در سالیان دور و چه اخیراً انجام ‌شده‌اند، نشان نمی‌دهد. اختلافات جزئی در نتایج به‌دست‌آمده در پژوهش‌های گذشته با مطالعه حاضر را می‌توان به دلیل اختلاف در متغیرهایی مثل سبک زندگی، رژیم‌های غذایی، میزان امید به زندگی (life expectancy)، ورزش، مصرف دخانیات، ژنتیک و عوامل محیطی و غیره در جوامع مختلف، دانست.

در مورد روند سنی ابتلا به AMI در این مطالعه میانگین سن به‌طور معناداری حدود 9 سال افزایش یافت. بخشی از افزایش سن AMI در مطالعه ما می‌تواند به دلیل افزایش میانگین سن در جمعیت ایران باشد. طبق گزارش مرکز آمار ایران طی سرشماری سال 1390 میانگین سن در جمعیت ایران از سال 1375 تا 1390 رو به افزایش بوده است، همچنین از سال 1355 تا 1390 درصد جمعیت افراد 65 سال و بالاتر از 5/3 درصد به 7/5 درصد افزایش یافته است [13]. در ایران مطالعات مختلفی صورت گرفته است و نتایج متفاوتی را در آن زمینه گزارش کرده‌اند؛ به‌طوری‌که در مطالعه بررسی مقایسه‌ای سن و عوامل خطر قلبی در بیماران مبتلا به اولین AMI در دو مقطع زمانی 1371 و 1381 در سه بیمارستان دانشگاهی تهران که توسط Neamatipoor و همکارانش انجام شده است، نشان داد که سن ابتلا به سکته قلبی در زنان روند رو به کاهشی 4 سال دارد اما کاهش میانگین سنی برای نخستین AMI در مردان معنادار نبود [25]. در مقابل در مطالعه Mohammadian و همکاران که بین سال‌های 2000 تا 2009 در 13 بیمارستان شهر اصفهان انجام شد نشان می‌دهد که میانگین سنی اولین AMI در طی سال‌های انجام پژوهش افزایش داشته است (از 19/12±36/61 سال در سال 2000-2001 به 74/12±15/62 سال در سال 2008-2009) [1]. همچنین در مطالعه کوهورت Singh و همکارانش در ایالات متحده آمریکا که به بررسی 4045267 نفر مبتلا به AMI حاد طی سال‌های 1992 تا 2010 پرداخته‌اند، مشخص شد که میانگین سن بیماران مبتلا در مردان از 5/75 سال به 1/78 سال و در زنان از 4/78 سال به 6/81 سال افزایش یافته است [26]. در مطالعه Sezavar و همکاران در طول 10 سال تفاوت معناداری در میانگین سنی ابتلا به این بیماری در تهران مشاهده نشد ]18[، همچنین نتایج مطالعه Hajian و همکارش در بابل نیز نشان می‌دهد که روند میانگین سنی اولین AMI در 10 سال تغییر چشمگیری نداشته است [27].  Lundbladو همکارانش در یک دوره 20 ساله از 1985 تا 2004 روند تغییرات AMI را در زنان و مردان 55 تا 64 ساله سوئدی بررسی کردند و نشان دادند که میانگین سنی AMI در این بازه زمانی تغییر معناداری نداشت [28]. یکی از دلایل اختلاف نتایج مطالعات مختلف با مطالعه حاضر را می‌توان پیشرفت‌های قابل‌توجه در سطوح پیش‌گیری اولیه و ثانویه‌ای دانست که در سال‌های اخیر اتفاق افتاده است.

از محدودیت‌های این مطالعه می‌توان به نوع مطالعه اشاره کرد که به دلیل ماهیت مقطعی بودن، دارای محدودیت‌هایی در نتیجه‌گیری است. همچنین در این مطالعه افرادی که خارج از بیمارستان به دلیل AMI فوت شده‌ بودند، وارد مطالعه نشدند و این مسئله ممکن است تا حدی قابلیت تعمیم را کاهش دهد. در مقابل حجم نمونه بالای مورد بررسی، وجود تنها یک بیمارستان در این منطقه و مدت بررسی طولانی (ده سال) از نقاط قوت این مطالعه است. باوجوداین، انجام مطالعات بیشتر در این زمینه و توجه به سایر عوامل خطری که به دلیل گذشته‌نگر بودن این مطالعه قابل بررسی نبودند، توصیه می‌گردد.

نتیجه‌گیری

پیشگیری اولیه در زمینه شناخت عوامل خطر بیماری AMI مانند جنس مرد، افراد با سابقه مصرف سیگار، دیس‌لیپیدمی و سابقه خانوادگی مثبت می‌تواند در کنترل وقوع آن در افراد جوان مفید واقع شود. بی‌شک انجام مداخلات آموزشی در سطح جامعه و ارتقای سطح آگاهی مردم در زمینه عوامل خطر بیماری‌های قلبی- عروقی و انجام مداخلات در جهت کاهش این عوامل، می‌تواند نقش مؤثری را در ارتقای سلامت مردم جامعه در آینده ایفا نماید.

تشکر و قدردانی

این مقاله مربوط به پایان‌نامه مقطع دستیاری در دانشگاه علوم پزشکی تهران است و نویسندگان آن، مراتب تشکر و قدردانی خود را از پرسنل محترم بایگانی بیمارستان علی ابن ابیطالب (ع) رفسنجان جهت همکاری در جمع‌آوری داده‌ها اعلام می‌دارند.

References

[1]    Mohammadian M, Hosseini S, Sadeghi M, Sarrafzadegan N, Salehiniya H, Roohafza H, et al. Trends of 28 days case fatality rate after first acute myocardial infarction in Isfahan, Iran, from 2000 to 2009. ARYA atherosclerosis 2015; 11(4): 233.

[2]    Azarkar, Z., et al., Association of quantitative C-reactive protein with acute myocardial infarction. JQUMS 2014; 18(4): 4-8. [Farsi]

[3]    Mohammadian-Hafshejani, A., H. Salehiniya, and S. Khazaei, Some Facts about Case             Fatality                  of Acute Myocardial Infarction in Iran. Iranian journal of public health 2015;         44(12): 1718-9.

[4]    Office of Development and Coordination for Statistical System MoHaME, Deputy, of             research. Activities statistics of affiliated hospitals of Ministry of Health and Medical     Education. Statistical Annals. 2002.

[5]    Lozano, R., et al., Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010. The             Lancet 2013; 380(9859): 2095-128

[6]    Ohira, T. and H. Iso, Cardiovascular disease epidemiology in Asia. Circulation Journal 2013; 77(7): 1646-52.

[7]    Egred, M., G. Viswanathan, and G. Davis, Myocardial infarction in young adults. Postgraduate medical journal 2005; 81(962): 741-45.

[8]    Nordlie, M.A., L.E. Wold, and R.A. Kloner, Genetic contributors toward increased risk for      ischemic heart disease. Journal of molecular and cellular cardiology 2005;(4)39: 667-79.

[9]    Assareh, A.R. and M. Alasti, Trend of acute myocardial infarction prevalence toward younger ages in Ahvaz. Heart Journal 2012; 12 (4): 43-47.

[10]  Sinkovič, A., M. Marinšek, and F. Svenšek, Women and men with unstable angina and/or non-ST-elevation myocardial infarction. Wiener klinische Wochenschrift 2006; 118(2):. 52-57.

[11]  Schmidt, M., et al., 25 year trends in first time hospitalisation for acute myocardial infarction, subsequent short and long term mortality, and the prognostic impact of sex and comorbidity: a Danish nationwide cohort study BMJ 2012; 344: p. e356.

[12]  Pineda, J., et al., Premature myocardial infarction: clinical profile and angiographic findings. International journal of cardiology 2008; 126(1): 127-9.

[13] www.amar.org.ir/Portals/sarshomari90_nahaii.pdf. Accessed: December 24.

[14]  Taherian Z. Risk factors for first myocardial infarction in the rajaii hospital from 1985 until 2005. (thesis). Tehran University Of Medical Science; 2006: 34-5.

[15]  Sarkheil A. Trend of age at myocardial infarction hn patients that were in Emam Khomeini   Hospital from 1983 until 2006. (thesis). Tehran University Of Medical Science; 2006: 42-4

[16]  Alberti KGM, Zimmet P, Shaw J, IDF Epidemiology Task Force Consensus Group. The          metabolic syndrome a new worldwide definition. The Lancet 2005; 366(9491): 1059-62.

[17]  Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, Cushman WC, Green LA, Izzo Jr JL, et al. The seventh report of the joint national committee on prevention, detection, evaluation, and treatment of high blood pressure: the JNC 7 report. JAMA 2003; 289(19): 2560-71.

[18]  Sezavar S, Valizadeh M, Moradi Lakeh M, Rahbar M. Early myocardial infarction and its risk factors in patients admitted in Rasul-e-Akram Hospital. Bimonthly Journal of HUMS 2010; 14(2): 156-63.

[19]  Salehi Omran M, Khososi Niaki M, Hajian K, Soleimani M, Ghasemzadeh SM, Saberian F. Measurement of cardiac troponin I and troponin T in patients with acute myocardial infarction. The Horizon of Medical Sciences 2004; 10(3): 49-52. [Farsi]

[20]  Kazemi T, Sharifzadeh G. Changes in risk factors, medical care and rate of acute myocardial infarctions in birjand (1994-2003). ARYA Atheroscler 2006; 1(4): 271-4.

[21]  Ahmadi A, Etemad K, Ahmadi S, Khaledifard A. Current Status of Myocardial Infarction and Risk Factors for Associated Mortality in Iran: A Review. J Epidemiol Public Health Rev 2016; 1(1): doi http://dx.doi.org/10.16966/2471-8211.104.

[22]  Rajaei Behbahani N, Etemad K, Ahmadi A, Mehrabi Y, Hasani J. Difference in clinical manifestations of myocardial infarction between men and women in Iran in 2014-2015. International Journal of Epidemiologic Research 2016; 3(2): 107-12.

[23]  Yusuf S, Hawken S, Ôunpuu S, Dans T, Avezum A, Lanas F, et al. Effect of potentially modifiable risk factors associated with myocardial infarction in 52 countries (the INTERHEART study): case-control study. The Lancet 2004; 364(9438): 937-52.

[24]  Joshi P, Islam S, Pais P, Reddy S, Dorairaj P, Kazmi K, et al. Risk factors for early     myocardial infarction in South Asians compared with individuals in other countries. Jama         2007; 297(3): 286-94.

[25]  Neamatipoor E, Sabri A, Dahi F, Soltanipoor F. Changing risk and demographic factors of     myocardial infarction in a decade (1992-2002) in three university hospital. Tehran University           Medical Journal TUMS Publications 2006; 64(3): 88-94. [Farsi]

[26]  Singh JA, Lu X, Ibrahim S, Cram P. Trends in and disparities for acute myocardial infarction: an analysis of Medicare claims data from 1992 to 2010. BMC medicine 2014; 12(1): 1.

[27]  Hajian TK, Jalali F. Comparison of risk factor profiles in patients with acute myocardial         infarction aged less or older than 45 years. Iranian Heart Journal 2005; 6: 11-5.

[28]  Lundblad D, Holmgren L, Jansson J-H, Näslund U, Eliasson M. Gender differences in trends of acute myocardial infarction events: the Northern Sweden MONICA study 1985–2004. BMC Cardiovascular Disorders 2008; 8(1): 1.