جلد 16، شماره 9 - ( 10-1396 )                   جلد 16 شماره 9 صفحات 890-883 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Servatyari K, Hamzehpour H, Rasouli M. The Prevalence and Types of Burn Wound Infection in the Burn Ward of Tohid Hospital in Sanandaj in 2015: A Short Report. JRUMS 2018; 16 (9) :883-890
URL: http://journal.rums.ac.ir/article-1-3955-fa.html
ثروت یاری کارو، حمزه پور هیرو، رسولی محمد عزیز. بررسی شیوع و نوع عفونت ناشی از زخم سوختگی در بخش سوختگی بیمارستان توحید سنندج در سال ۱۳۹۴: یک گزارش کوتاه. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان. 1396; 16 (9) :883-890

URL: http://journal.rums.ac.ir/article-1-3955-fa.html


کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی کردستان
متن کامل [PDF 178 kb]   (1783 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (4193 مشاهده)
متن کامل:   (2776 مشاهده)
گزارش کوتاه
مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
دوره 16، آذر 1396، 890-883
 
 
بررسی شیوع و نوع عفونت ناشی از زخم سوختگی در بخش سوختگی بیمارستان توحید سنندج در سال ۱۳۹۴: یک گزارش کوتاه
 
کارو ثروت یاری[1]، هیرو حمزه پور[2]، محمد عزیز رسولی[3]
 
دریافت مقاله: 26/6/96   ارسال مقاله به نویسنده جهت اصلاح: 15/7/96    دریافت اصلاحیه از نویسنده: 17/8/96         پذیرش مقاله: 20/8/96
 

چکیده
زمینه و هدف: با توجه به آمار سازمان بهداشت جهانی، تقریباً 25-20 درصد بیماران بستری در بیمارستان دچار انواع مختلفی از عفونت‌های بیمارستانی می‌شوند. عفونت بیمارستانی ناشی از زخم سوختگی، یک دلیل عمده مرگ‌ومیر و ناتوانی در این بیماران می‌باشد. هدف از مطالعه‌ کنونی تعیین شیوع و نوع عفونت ناشی از زخم سوختگی در بخش سوختگی بیمارستان توحید سنندج در سال ۱۳۹۴ می‌باشد.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی همه‌ 198 بیمار بستری ‌شده در بخش سوختگی بیمارستان توحید شهرستان سنندج در سال 1394 مورد مطالعه قرار گرفتند. متغیرهای سن، جنس، زمان بستری (فصل)، درصد سوختگی، محل سوختگی و نوع عفونت بیماران مورد بررسی قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون آماری مجذور کای استفاده شد.
یافته‌ها: از 198 بیمار، 53 درصد (105 نفر) مرد بودند. میانگین و انحراف معیار سنی بیماران 82/3‌±‌33/30 سال بود. 33 نفر (7/16 درصد) از بیماران به عفونت بیمارستانی دچار شدند. بیشترین شیوع عفونت بیمارستانی (3/23 درصد) در فصل پاییز و بیشترین میکرو‌ارگانیسم مولد عفونت (58 درصد) استافیلوکوک اورئوس بود. بین درصد سوختگی و عفونت بیمارستانی ناشی از زخم، رابطه آماری معنی‌داری مشاهده شد (011/0=p)، به‌طوری‌که بیشترین مقدار عفونت در بیماران با درصد سوختگی بین 30-11 درصد بود.
نتیجه‌گیری: با توجه به شیوع بالای عفونت بیمارستانی ناشی از زخم سوختگی در بیماران بستری شده در بیمارستان توحید سنندج، رعایت استانداردهای کنترل عفونت در این بخش، امری ضروری به نظر می‌رسد.
واژه های کلیدی: تنوع فصلی، عفونت زخم، بخش سوختگی، سنندج
 
 
مقدمه
یکی از خطرهایی که همواره جان انسان‌ها را تهدید می‌کند و ناتوانایی‌های زیادی بر جای می‌گذارد، سوختگی می‌باشد. آسیب‌های سوختگی به علت افزایش مرگ‌ومیر و مدت ناتوانی به‌عنوان یکی از مسائل عمدۀ سلامت عمومی در جهان و به ویژه در کشورهای در حال ‌توسعه مطرح می‌باشد ]1[. صدمه پوستی در سوختگی و تخریب این بافت به‌عنوان اولین سد دفاعی و همچنین نقص ایمنی عمومی بدن به علت اختلال عملکردی سیستم ایمنی همورال و سلولی و در نهایت اجرای روندهای تشخیصی و درمانی تهاجمی، بیمار را به کسب عفونت‌های بیمارستانی مستعد می‌کند ]2[.
عفونت بیمارستانی به عفونتی گفته می‌شود که پس از پذیرش بیمار در بیمارستان، 31 الی 72 ساعت بعد یا طی دوره‌های مشخص (10 تا 30 روز)، پس از ترخیص بیمار (25 تا 50 درصد عفونت‌های زخم جراحی پس از ترخیص بیمار ظاهر می‌گردند) رخ دهد. این عفونت نباید در زمان پذیرش بیمار وجود داشته باشد و در دوره نهفتگی خود نیز نباید باشد ]3[.
عواملی مانند سن، عمق و وسعت سوختگی می‌توانند بر ایجاد عفونت‌ها تأثیر داشته باشند. شایع‌ترین میکروارگانیسم‌هایی که باعث بروز عفونت بیمارستانی می‌شوند: باکتری‌هایی نظیر استافیلوکوکوس­ اورئوس و گونه‌های انتروکوکوس در بین پاتوژن­های گرم مثبت، سودوموناس آئروژینوزا و اشریشیا کلی در بین باسیل‌های گرم منفی می‌باشند عوامل محیطی مانند هوا، آب، مواد غذایی و تغییرات فصلی باعث افزایش بروز عفونت و بیماری می‌گردند ]4[.
ایمنی بیماران مبتلا به جراحات سوختگی در مقایسه با افراد سالم به میزان قابل‌توجهی کاهش‌می یابد ]5[، بنابراین اکثر مرگ‌ومیر‌های ناشی از سوختگی، ناشی از عفونت است و موجب سپسیس می‌گردد ]6[. شایع‌ترین سوش ایجادکننده عفونت در درجه اول پسودوموناس انروژنوزا و در درجه دوم کلبسیلا هستند ]7-6[. عوامل مؤثر در پیش­گیری از بروز عفونت در زخم‌های سوختگی شامل بسته شدن زودهنگام زخم، آنتی‌بیوتیک­تراپی پروفیلاکسی و مراقبت‌های پیشرفته برای کنترل عفونت در بخش‌های مدرن سوختگی می‌باشد ]8[.
از آن­جا که عامل عفونت‌های بیمارستانی در بخش‌های سوختگی متفاوت است ]6-5[، هدف از این مطالعه تعیین شیوع و نوع عفونت بیمارستانی در بخش سوختگی بیمارستان‌ توحید سنندج در سال 1394 بود.
مواد و روش‌ها
در این مطالعه توصیفی که در سال 1394 انجام شد، تعداد 198 بیمار که به بیمارستان توحید شهرستان سنندج واقع در استان کردستان ارجاع شده بودند، به‌صورت سرشماری، مورد بررسی قرار گرفتند. با توجه به این که در استان کردستان تنها یک مرکز سوختگی وجود دارد و آن هم در مرکز پزشکی، آموزشی و درمانی توحید شهرستان سنندج واقع است، لذا کلیه بیماران سوختگی در سطح استان در صورت نیاز به بررسی­های بیشتر به این مرکز ارجاع داده می‌شوند. پرونده تمامی بیماران مورد بررسی قرار گرفت و اطلاعات مورد نیاز شامل سن، جنس، زمان بستری (فصل)، درصد سوختگی، محل سوختگی و نوع عفونت استخراج گردید.
بیماران دارای علائمی مانند تب، ضعف، بی‌حالی، راش‌های پوستی، چرک ناحیه عفونت زخم سوختگی بودند و حداقل پس از 72-48 ساعت بعد از بستری شدن در بیمارستان تحت بررسی قرار گرفتند. از این بیماران در شرایط استریل و استاندارد، نمونه اختصاصی زخم سوختگی توسط کارشناسان تهیه گردید. تمام مراحل کار زیر نظر سوپروایزر کنترل عفونت بیمارستان بود. بیمارانی که پرونده آن‌ها ناقص بوده یا در نتیجه سوختگی شدید فوت شدند و یا اینکه به مرکز سوختگی شهرستان‌های دیگر انتقال یافتند، از مطالعه خارج شدند. داده‌ها پس از جمع‌آوری، وارد نرم‌افزارSPSS  نسخه 20 شد و ضمن ارائه آمار توصیفی، برای تجزیه‌وتحلیل از آزمون آماری مجذور کای استفاده شد. سطح معنی‌داری در تمام مراحل مطالعه 05/0P< در نظر گرفته شد.
نتایج
مینگین و انحراف معیار سن 198 بیمار بستری‌ شده در بخش سوختگی بیمارستان توحید شهرستان سنندج از فروردین تا اسفند 1394، 82/3 ± 33/30 سال بود. از بین کل نمونه‌ها 105 نفر (53 درصد) مذکر و 93 نفر (47 درصد) مؤنث بودند که 17 نفر از مردان (2/16 درصد) و 16 نفر از زنان (2/17 درصد) دچار عفونت ناشی از زخم سوختگی بودند.
کشت نمونه زخم سوختگی بیماران پس از بروز علائم عفونت، نشان داد شیوع عفونت بیمارستانی در این مطالعه 7/16 درصد (33 نفر) بود؛ که تعداد 19 مورد (6/57 درصد) دچار استافیلوکوک اورئوس، 8 مورد (2/24 درصد) کلبیسلا، 3 مورد (9 درصد) آسینتو‌باکتر و 3 مورد (1/9  درصد) دچار سودوموناس آئروژینوزا شده بودند تنوع میکروارگانیسم‌ها به تفکیک فصل بدین‌صورت بود: عفونت استافیلوکوک (6 بهار، 4 تابستان، 6 پاییز، 3 زمستان)، کلبسیلا (5 بهار، 2 تابستان، 1 پاییز، 0 زمستان)، آسینتوباکتر (1 بهار، 1 تابستان، 1 پاییز)، سودوموناس آئروژینوزا ( 2 پاییز، 1 زمستان).
بین درصد سوختگی و عفونت بیمارستانی ناشی از زخم رابطه معنی‌داری وجود داشت (011/0=P)، به این صورت که بیشترین مقدار عفونت در بیمارانی بود که درصد سوختگی آن‌ها بین 30-11 درصد بود رابطه معنی‌داری بین تغییرات فصلی با عفونت بیمارستانی ناشی از زخم سوختگی مشاهده نشد (345/0=P). با این وجود، بیشترین شیوع عفونت بیمارستانی در فصل پاییز اتفاق افتاد و کمترین شیوع نیز در فصل بهار بود. رابطه معنی‌داری بین سن و جنس با بروز عفونت بیمارستانی در بیماران،مشاهده نشد (05/0<P) (جدول 1).
 
 

جدول 1- فراوانی عفونت بیمارستانی برحسب مشخصات دموگرافیک و بالینی بیماران (198=n)
متغیر   مثبت
 (درصد) تعداد
منفی
 (درصد) تعداد
تعدادکل مقدار P
جنسیت مرد  (2/16) 17  (8/83) 88 105 848/0
زن  (2/17) 16  (8/82) 77 93
 
سن کمتر یا مساوی 20 (20%) 12  (80%) 48 60 253%
40-21  (17%) 9  (83%) 44  53
60-41  (10%) 5  (90%) 41 46
بیشتر از 60  (18%) 7   (82%) 32 39
 
فصل بهار  (9/14) 7  (1/85) 40 47 345/0
تابستان  (5/10) 6  (5/89) 51 57
پاییز  (3/23) 10  (7/76) 33 43
زمستان  (6/19) 10  (4/80) 41 51
 
درصد سوختگی کمتر یا مساوی 10  (2/8) 5  (8/91) 56 61 011/0
30- 11  (8/25) 25  (2/74) 72 97
60- 31  (1/7) 2  (9/92) 26 28
بیشتر از 60  (3/8) 1  (7/91) 11 12
 
کل  (7/16) 33  (3/83) 165 198  
 
آزمون مجذور کای، * 05/0P< اختلاف معنی­دار
 
 
بحث
در حال حاضر عفونت‌های بیمارستانی یکی از عوامل مهم در افزایش هزینه‌های بیمارستانی در کشورهای در حال ‌توسعه می‌باشند که بر طبق داده‌های نظارت ملی عفونت‌های بیمارستانی بین سال 2007 تا 2010 میلادی، شایع‌ترین عفونت بیمارستانی در بخش سوختگی و پس از آن در بخش مراقبت ویژه می‌باشد] 9[. شیوع عفونت بیمارستانی ناشی از زخم در بخش سوختگی در مطالعات مختلف متنوع است به‌گونه‌ای که در مطالعه‌ Ghorbani و همکاران، 31 درصد] 4[، در مطالعه Shojaei و همکاران، 12 درصد ]5[، در مطالعه Akhi و Hasanzadeh، 39/53 درصد ]6 [و در مطالعه Afrasiabian و Heidari، 31 درصد ]7 [گزارش ‌شده است. با توجه به مطالعات مختلف مشخص گردید شیوع عفونت‌های ناشی از زخم سوختگی تفاوت زیادی دارد که از دلایل آن می‌توان به تفاوت در تعداد نمونه‌های موجود و رده سنی آنان و هم‌چنین تفاوت در کیفیت سیستم ارائه مراقبت خدمات بهداشتی در مراکز درمانی مربوطه اشاره نمود.
در مطالعه حاضر 58 درصد از عفونت‌های ناشی از زخم سوختگی، استافیلوکوک اورئوس بود. در مطالعهTaneja  و همکاران نیز استافیلوکوک اورئوس (23 نمونه از 58 نمونه عفونت بیمارستانی ناشی از زخم) بیشترین عامل ایجادکننده عفونت بیمارستانی ناشی از زخم سوختگی بود ]8[. در مطالعه Revathi و همکاران، گونه سودوموناس (36 درصد) بیشترین عامل پاتوژن ایجادکننده عفونت در زخم سوختگی بود ]10.[ وخامت بیماری، استفاده نامناسب از آنتی‌بیوتیک‌ها و افزایش ارگانیسم‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک، دارو‌درمانی برای استرس اولسر، سوءتغذیه پروتئینی و حضور کارکنان بیمارستان که منتقل‌کننده عفونت در بیماران می‌باشند، از علل تفاوت در مطالعات مختلف است.
در این مطالعه بیشترین مقدار عفونت بیمارستانی ناشی از کشت زخم در بیمارانی بود که درصد سوختگی آن‌ها بین 30-11 درصد بود. در مطالعه Ziaeian و Roudbari، بیشترین میزان عفونت در افراد با درصد سوختگی 9/8±2/47 گزارش شده است ]11 [در مطالعه Aghakhani و همکاران، بیشترین مقدار عفونت در سوختگی با درجه دو بوده‌ است ]12[. به نظر می‌رسد تفاوت درصد سوختگی به علت تفاوت ضخامت پوست، توانایی واکنش در برابر سوختگی و میزان گرمای سوزاننده می‌باشد.
در مطالعه حاضر، بین فصل و عفونت بیمارستانی، رابطه آماری معنی‌داری مشاهده نشد، اما در فصل پاییز بیشترین میزان عفونت بیمارستانی ناشی از زخم سوختگی مشاهده گردید. در مطالعه Ardabili و Lari گزارش شد بروز عفونت بیمارستانی ناشی از زخم در نیم­سال اول سال مقادیر بیشتری را مبتلا می‌سازد ]13[؛ در مطالعه سه‌ساله فرانسه بیشترین میزان بروز عفونت بیمارستانی ناشی از زخم سوختگی، اسینتو‌باکتر از ماه جولای تا دسامبر (اوایل تیر تا مهر) گزارش شده است ]14[؛ هم‌چنین در مطالعه Alcorn و همکاران نیز میزان شیوع عفونت در تابستان بالاترین مقدار خود را داشت ]15[؛ این اختلاف‌ها ممکن است ناشی از شرایط متفاوت جغرافیایی و منطقه‌ای ازجمله آب‌وهوا، روندهای نمونه‌برداری، پروتکل درمانی، روش‌های پیش‌گیری از عفونت‌ها، رژیم‌درمانی و طول مدت مطالعه ‌باشد.
از محدودیت‌های پژوهش حاضر این بود که پرونده همه بیماران در بایگانی در دسترس نبود و اطلاعات به‌صورت کامل درج نمی‌گردید که پیشنهاد می‌گردد مطالعات بعدی، به‌صورت آینده‌نگر انجام گردد.
نتیجه‌گیری
نتایج این مطالعه نشان می‌دهد بین درصد سوختگی با عفونت بیمارستانی ناشی از زخم سوختگی در بیماران بستری در بخش سوختگی رابطه معنی‌دار وجود دارد. بنابراین با توجه به اهمیت عفونت بیمارستانی ناشی از زخم سوختگی و تنوع عوامل باکتریایی مولد آن و الگوی مقاومت دارویی، رعایت استانداردهای کنترل عفونت در بیماران با درصد سوختگی بیشتر، امری ضروری به نظر می‌رسد.
تشکر و قدردانی
نویسندگان مقاله مراتب تشکر و سپاس خود را از مسئولان محترم بیمارستان توحید سنندج، به‌خصوص مدیریت محترم بیمارستان بابت مساعدت‌های فراوان و همچنین سوپروایزر کنترل عفونت، سرکار خانم فریبا بدرودیان، بابت همکاری‌های لازم، اعلام می‌دارند.
 
 
 
References
 
 
[1] Bayram Y, Parlak M, Aypak C, Bayram Ir. Three-year review of bacteriological profile and antibiogram of burn wound isolates in Van, Turkey. Int J Med Sci 2013; 10(1): 19-23.
[2] Azimi L, Motevallian A, Ebrahimzadeh Namvar A, Asghari B, Lari AR. Nosocomial infections in burned patients in Motahari Hospital, Tehran, Iran. Dermatol Res Pract 2011; Article ID 436952: 4 pages. doi: 10.1155/2011/436952.
[3] World Health Organization Prevention of hospital acquired infections: In G. Ducel, J. Fabry, L. Nicolle. A Practical Guide WHO/CDS/CSR/EPH/ 2002/12. 2nd ed. 2002. Geneva, Switzerland: World Health Organization.
[4] Ghorbani F, Avazeh A, Mohamadi F. Hospital infection and its related factors in Ayatollah Mousavi Hospital, Zanjan. Quarterly Iran J Infect Dis and Trop Med 2014; 19(66): 8-15. [Farsi]
[5] Shojaei S, Rahimi T, Amini M, Shams S. Survey of Nosocomial Infections in Patients Admitted to  Nekoei Hospital of Qom City in 2012, Iran. Qom Uni of Med Sci J 2015; 9(4): 64-73. [Farsi]
[6] Akhi MT, Hasanzadeh AR. Bacteriology and sensitivity pattern of isolated strains from burn infections. Tabriz Uni Med Sci J 2005; 27(2): 7-11.
[7] Afrasiabian Sh, Heidari M. Burn wound infection and antibiotic resistant patern in patients hospitalized in the burn ward of Tohid Hospital in Sanandaj. Quarterly Iran J Infect Dis and Trop Med 2007; 61: 5-22. [Farsi]
[8] Taneja N, Emmanuel R, Chari P, Sharma M. A prospective study of hospital-acquired infections in burn patients at a tertiary care referral centre in North India. Burns 2004; 30(7): 665-9.
[9] Askarian M, Mansour Ghanaie R, Karimi A, Habibzadeh F. Infectious diseases in Iran: a bird’s eye view. Clin Microbiol Infect 2012; 18(11): 1081-8.
[10] Revathi G, Puri J, Jain B. Bacteriology of burns. Burns 1998; 24(4): 347-9.
[11] Ziaeian B, Roudbari M. The comparison of biologic dressing with amniotic membrane and anti-microbial dressing in wounds of burned patients. Horizon Med Sci 2004; 10(3): 15-9 .[Farsi]
[12] Aghakhani K, Mohammadi S, Molanaei A, Memarian A, Ameri M. Epidemiologic study of scald burns in victims in Tehran burn hospital. Tehran Uni Med J 2013; 71(7): 452-7. [Farsi]
[13] Ardabili E, Lari AR. Seasonal variation caused by Acinetobacter baumannii wound infections in burn patients. Quarterly Iranian J of Infectiouse Diseases and Tropical Med 2014; 20(69): 69-74. [Farsi]
[14] Fournier PE, Richet H, Weinstein RA. The epidemiology and control of Acinetobacter baumannii in health care facilities. Clin Infect Dis 2006; 42(5): 692-9.
[15] Alcorn K, Gerrard J, Macbeth D, Steele M. Seasonal variation in health care-associated bloodstream infection: increase in the incidence of gram-negative bacteremia in nonhospitalized patients during summer. Am J Infect Control 2013; 41(12): 1205-8.


The Prevalence and Types of Burn Wound Infection in the Burn Ward of Tohid Hospital in Sanandaj in 2015: A Short Report
 
 
 
 
 
K. Servatyari[4], H. Hamzehpour[5], M.A. Rasouli[6]
 
 
 
Received: 17/02/2017  Sent for Revision: 07/10/2017    Received Revised Manuscript: 08/11/2017              Accepted: 11/11/2017
 
 
Background and Objectives: According to the World Health Organization statistics, about 20 to 25% of patients admitted to the hospital are affected by different  types of nosocomial infections. Burn wound infections are the  major cause of mortality and morbidity in these patients. So, the aim of this study was to determine the prevalence and types of burn wound infection in burn ward of Tohid Hospital in Sanandaj in 2015.
Materials and Methods: In this cross- sectional study, all the 198 patients admitted to burn unit of Tohid hospital in Sanandaj city from April 2014 to March 2015 were studied. Variables such as age, sex, hospitalization time (season), burn percentage, location of burn ,and type of infection were studied. Chi-square test was used to analyze the data.
Results: Of all 198 patients, 53% (105 patients) were men. The average and standard deviation of the patients' age was 30.33± 3.82. 33 patients (16.7 %) were affected by nosocomial infection. The most prevalence of burn wound infection was occurred in autumn (23.3 %) and the highest microorganism produced infections (58%) was Staphylococcus aureus. There was a significant relationship between the burn percentage and the burn wound infections (P=0.011), so that the highest rate of infection was in the patients with the burns between 11 to 30%.
Conclusions: Due to the high prevalence of burn wound infections in the haspitalized patients at Sanandaj's Tohid hospital, compliance with control standards of infection in this unit seems to be nessesary.
Key words: Seasonal variation, Wound infection, Burn unit, Sanandaj
 
Funding: There was no funding for this study.
Conflict of Interest: None declared.
Etical approval: The Ethics Committee of Kurdistan University of Medical Sciences approval the study.
 
How to cite this article: Servatyari K, Hamzehpour H, Rasouli MA. The Prevalence and Types of Burn Wound Infection in the Burn Ward of Tohid Hospital in Sanandaj in 2015: A Short Report. J Rafsanjan Univ Med Sci 2017; 16(9): 883-90. [Farsi]
 
 
1- دانشجوی پزشکی، کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی کردستان، سنندج، ایران
[2]- (نویسنده مسئول) دانشجو کارشناس ارشد داخلی-جراحی پرستاری، کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی کردستان، سنندج، ایران
  تلفن: 33664659-087، دورنگار: 33233600-087، پست الکترونیکی: hiero.hamzehpour@muk.ac.ir
[3]- کارشناس ارشد اپیدمیولوژی، مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، دانشگاه علوم پزشکی کردستان، سنندج، ایران
 
 
[4]- Medical Student, Student Research Committee, Kurdistan University of Medical Sciences, Sanandaj, Iran
[5]- MSc Student of Medical Surgical Nursing, Student Research Committee, Kurdistan University of Medical Sciences, Sanandaj, Iran
(Corresponding Author) Tel: (087)33664659, Fax:(087) 33233600 Email: hiero.hamzehpour@muk.ac.ir
[6]- MSc in Epidemiology, Social Determinants of Health Research Center, Kurdistan University of Medical Sciences, Sanandaj, Iran
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: بهداشت
دریافت: 1396/6/25 | پذیرش: 1396/8/20 | انتشار: 1396/11/10

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences

Designed & Developed by : Yektaweb