جلد 20، شماره 1 - ( 1-1400 )                   جلد 20 شماره 1 صفحات 84-69 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Baniasadi F, Borjali A, Poursharifi H, Mofid B. The Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy (ACT) on Health-Related Quality of Life in People with Prostate Cancer: A Quasi-Experimental Study. JRUMS 2021; 20 (1) :69-84
URL: http://journal.rums.ac.ir/article-1-5673-fa.html
بنی‌اسدی فاطمه، برجعلی احمد، پورشریفی حمید، مفید بهرام. اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر کیفیت زندگی وابسته به سلامت مبتلایان به سرطان پروستات: یک مطالعه نیمه‌آزمایشی. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان. 1400; 20 (1) :69-84

URL: http://journal.rums.ac.ir/article-1-5673-fa.html


دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی
متن کامل [PDF 374 kb]   (647 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (1484 مشاهده)
متن کامل:   (1348 مشاهده)
مقاله پژوهشی
مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
دوره 20، اسفند 1400، 84-69
 
اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر کیفیت زندگی وابسته به سلامت مبتلایان به سرطان پروستات: یک مطالعه نیمه‌آزمایشی
 
فاطمه بنی­ اسدی[1]، احمد برجعلی[2]، حمید پورشریفی[3]، بهرام مفید[4]
 
دریافت مقاله: 20/8/1399 ارسال مقاله به نویسنده جهت اصلاح: 22/9/1399 دریافت اصلاحیه از نویسنده: 05/12/1399 پذیرش مقاله: 10/12/1399
 
 
 
 
چکیده
زمینه و هدف: سرطان به عنوان یک حادثه تنش­زا می­تواند با پیامدهای منفی متعددی همراه باشد و ابعاد مختلف سلامت جسمی، روانی و خانوادگی بیمار را به­خطر بی­اندازد. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر کیفیت زندگی وابسته به سلامت مبتلایان به سرطان پروستات انجام شد.
مواد و روش­ها: پژوهش حاضر از نوع نیمه­آزمایشی با پیش­آزمون، پس­آزمون و پی­گیری همراه با گروه گواه بود. 40 نفر از بیماران مبتلا به سرطان پروستات مراجعه­کننده به بیمارستان لبافی­نژاد و شهدای تجریش در سال 1398، به روش در دسترس انتخاب و سپس به­صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (20 نفر) و کنترل (20 نفر) گمارش شدند. درمان پذیرش و تعهد در قالب هشت جلسه 90 دقیقه­ای برای گروه آزمایش اجرا شد و گروه کنترل مداخله­ای دریافت ننمودند. شرکتکنندهها در مرحله پیش­آزمون، پس­آزمون و پی­گیری به پرسش­نامه کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (SF-36) پاسخ دادند. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از تحلیل واریانس با اندازه­گیری­های مکرر استفاده شد.
یافته­ها: طبق نتایج، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بهبود سلامت روانی، سلامت جسمانی و نمره کلی کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان پروستات مؤثر بوده است (001/0>P). اندازه اثر منابع تغییر بین­گروهی، درون­گروهی و تعاملی برای متغیر کیفیت زندگی به ترتیب 1/73، 4/64 و 2/11 درصد بود.
نتیجه­گیری: نتایج مطالعه حاکی از تأثیر مداخله درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش در ارتقاء کیفیت زندگی وابسته به سلامت در گروه آزمایش بود. بنابراین، می­توان از این مداخله برای ارتقاء سطح کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان استفاده نمود.
واژه­های کلیدی: درمان پذیرش و تعهد، کیفیت زندگی، سلامت، سرطان پروستات
 
 
 
مقدمه
سرطان پروستات (Prostate cancer) دومین سرطان رایج در تشخیص سرطان و پنجمین سرطان منجر به مرگ در مردان در سراسر دنیاست [1]. سرطان پروستات یک بیماری جدی است که دارای پیامدهای گسترده­ای در عملکرد جسمی و روانی است. طبق شواهد موجود، بیماران مبتلا به سرطان دارای درجات بالایی از اختلالات روانی می­باشند که دامنه این اختلالات از افسردگی، اضطراب، عدم سازگاری با بیماری و کاهش اعتماد به نفس تا اختلالات عاطفی و ترس از عود بیماری و مرگ متفاوت است [2].
ارتباط میان بیماری سرطان، کیفیت زندگی و رفتارهای مرتبط با سلامت موضوع مهمی است که به طور گسترده در دنیا مطرح است، چرا که سرطان از لحاظ علت شناسی و درمان چند عاملی است که عوامل روان شناختی در درمان آن مهم هستند [4-3]. کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (Health-related quality of life) زیر مجموعه­ای از کیفیت زندگی کلی است که شامل احساس به­زیستی ذهنی، عاطفی، اجتماعی و جسمی بوده و منعکس کننده ارزیابی ذهنی بیماران و نحوه پاسخ آن­ها به بیماری است [6-5]. کیفیت زندگی در بیماری، درک ذهنی افراد درباره تأثیر شرایط بالینی در زندگی است و معمولاً افراد با بیماری مزمن، درک متفاوتی از زندگی دارند و این عامل برای ارزیابی تأثیر یک بیماری مزمن و درمان آن بر روی بیمار اهمیت به­سزایی دارد [7]. مشکلات روان­شناختی و جسمانی به همراه درمان­های سرطان زندگی خانوادگی، شغلی، فعالیت­های اجتماعی و عملکرد جنسی افراد مبتلا به سرطان را تحت تأثیر قرار می­دهد و موجب مشکلات روان­شناختی متعدد و کیفیت پایین زندگی این افراد می‏شود [9-8].
یکی از اشکال درمان­های روان­شناختی، درمان پذیرش و تعهد (Acceptance and commitment therapy; ACT) میباشد [10]. مزیت درمان پذیرش و تعهد این است که بر خلاف بسیاری از روی­کردهای دیگر صاحب مبنای فلسفی و نظری روشن و منسجمی است [11]. در این درمان، بر شفاف‏سازی ارزش­ها و اهداف ضمن تأکید بر اشتیاق نسبت به تجربه نمودن همه هیجانات و موقعیت­ها متمرکز می­شود [12]. هدف اصلی روی­کرد پذیرش و تعهد کاهش علائم بیماری نیست، بلکه کمک به افراد است تا در کنار پذیرش درد و مشکلات به عنوان بخش لاینفک زندگی، ارزش­ها و معناهای شخصی زندگی خود را مشخص نمایند و با اقدام در مورد آن­ها به زندگی شور و نشاط و معنای بیشتری دهند و انعطاف­پذیری روان شناختی­شان را افزایش دهند [14-13].
مطالعات صورت گرفته بر روی اثرات مداخله پذیرش و تعهد بر تأثیر آن در بهبود اختلالات روان­شناختی، افزایش کیفیت زندگی، مراقبت از خود، خلاقیت، کاهش فرسودگی شغلی و جذب بهتر و مؤثرتر اطلاعات جدید دلالت دارند. هم­چنین برخی بررسی‏ها نشان داده‏اند که آموزش پذیرش و تعهد در کاهش اضطراب، پریشانی روان­شناختی، انعطاف‏ناپذیری روانشناختی و افزایش سطح کیفیت زندگی مؤثر است [16-15]. Mohabbat-Bahar و همکاران نشان دادند که آموزش پذیرش و تعهد بر افزایش کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان تأثیر معنی‌داری داشته است [17]. Rose و همکاران در مطالعه خود نشان دادند که درمان پذیرش و تعهد در بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به بیماری عضلانی مؤثر است [18].
در مطالعه دیگری نشان داده شد که پذیرش و تعهد ممکن است به مردم در تعدیل الگوهای رفتاری منفی و افکار خودکار کمک نماید و این امر نیز منجر به تنظیم رفتارهای مثبت مرتبط با سلامتی می­شود [19]. Feros و همکاران برای بهبود زندگی بیماران مبتلا به سرطان پستان به این نتیجه رسیدند که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد می­تواند تغییراتی در انعطاف‏پذیری روان­شناختی، کیفیت زندگی، پریشانی روانی و خلق و خوی افراد شرکت کننده در این آزمایش ایجاد کند [20].
در مجموع، شواهد تجربی برای درمان پذیرش و تعهد به عنوان درمانی برای مردان مبتلا به سرطان پروستات بسیار محدود است، اگرچه این درمان با سلامت جسم و روان مرتبط می­باشد و پژوهش­ها نتایج مثبتی از اثربخشی آن را مورد تأیید قرار داده­اند [16-15]، اما این حوزه دارای ظرفیت بالقوه بالایی برای ادامه پژوهش­های مربوط می­باشد. بنابراین، با توجه به نقش مهم سازه­های روان­شناختی در سلامت مردان مبتلا به سرطان پروستات و اهمیت سلامت روانی در این بیماران و تأثیر احتمالی آن بر نتیجه درمان، لزوم و ضرورت مداخلات روان­شناختی بر اساس درمان‏های جدید به ویژه مداخلات مبتنی بر تجربه در این حوزه احساس می­شود. بنابراین، این مطالعه با هدف تعیین اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر کیفیت زندگی وابسته به سلامت مبتلایان به سرطان پروستات انجام گردید.
مواد و روش­ها
پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه­آزمایشی با پیش­آزمون-پس­آزمون و پی­گیری با گروه کنترل است. این پژوهش با اخذ کد اخلاقی به شماره IR.HUMS.REC.1398.341 در کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان به تصویب رسیده است. جامعه آماری مطالعه حاضر شامل مردان مبتلا به سرطان پروستات مراجعه­کننده به بیمارستان لبافی­نژاد و شهدای تجریش در شهر تهران در سال 1398 بودند. از میان بیماران، 44 نفر که کمترین میانگین نمره در پرسش­نامه کیفیت زندگی را داشته و دارای ملاک­های ورود به پژوهش بودند، به صورت در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی به روش قرعه­کشی در گروه آزمایش (22 نفر) و گروه کنترل (22 نفر) گمارش شدند که در فرآیند اجرای درمان، چهار نفر به دلیل بعد مسافت و بستری شدن از جلسه دوم به بعد حذف شدند و تعداد کل شرکت‏کنندگان 40 نفر در نظر گرفته شد.
بر اساس فرمول زیر، حجم نمونه با در نظر گرفتن سطح اطمینان 95 درصد، خطای آلفای 05/0 و توان مطالعه 80 درصد، مقدار  σ (انحراف معیار مشترک بیماری سرطان پروستات) 3/0 و مقدار d (حداقل اختلاف در میانگین متغیر بیماری سرطان پروستات در دو گروه) 5/0 برای هر گروه 20 نفر برآورد شد که با در نظر گرفتن احتمال ریزش تعداد کلی 44 نفر (هر گروه 22 نفر) در نظر گرفته شد.

معیارهای ورود به پژوهش شامل ابتلاء به سرطان پروستات و حداقل یک سال تحت درمان بودن (با تأیید متخصص مربوطه)، دامنه سنی 75-50 سال، داشتن حداقل سواد خواندن و نوشتن، نداشتن اعتیاد به هرگونه ماده مخدر، تکمیل رضایت­نامه جهت شرکت در پژوهش، تعهد به شرکت در جلسات درمانی بود. ملاک­های خروج از پژوهش شامل ابتلاء به سایر بیماری­های مزمن (مانند دیابت، آسم و غیره)، افرادی که هم­زمان با اجرای برنامه مداخله تحت برنامه آموزشی یا درمانی دیگری بودند، غیبت بیش از 2 جلسه در جلسات مداخله و عدم تمایل به ادامه شرکت در جلسات بود.
در این مطالعه به منظور شناسایی مشکلات روان­شناختی مردان مبتلا به سرطان پروستات و متناسب سازی پروتکل درمانی پذیرش و تعهد با توجه به این مشکلات، از روش کیفی بحث گروهی متمرکز استفاده گردید. برای انجام بحث گروهی، 6 سؤال باز پاسخ بر اساس عمده­ترین درگیری­های ذهنی آنان تهیه شد. از 8 نفر از بیماران که قبلاً در بیمارستان لبافی­نژاد مصاحبه شده بودند، در محل کلینیک دکتر مفید دعوت گردیده تا پیرامون سؤالات بحث و گفتگو گردد. پاسخ­ها ضبط و یادداشت گردید و در نهایت پس از جمع­آوری اطلاعات، مباحث ضبط شده پیاده شد و بخشهای کلیدی و موارد جا افتاده به کمک یادداشت­های تهیه شده، تکمیل گردید. تحلیل داده­ها با بررسی متن پیاده شده و استخراج تأکیدها، موارد تکراری، کلمات یا جملات ویژه انجام گرفت و پروتکل درمانی بر اساس دستورالعمل­ها و پروتکل درمانی پذیرش و تعهد (Hayes و Twohig) [21] بر اساس شش فرآیند اصلی این درمان که شامل پذیرش، گسلش، خود به عنوان زمینه، زمان حال، ارزش­ها و عمل متعهدانه تهیه گردید.
پس از این­که متخصصان بر اساس فرم شاخص روایی محتوا (Content validity index) و ضریب نسبی روایی محتوا (Content validity ratio) میزان مطابقت و هم­خوانی پروتکل را با معیار و اهداف مورد نظر درجه‏بندی نمودند؛ جملاتی که شاخص نسبت روایی محتوایی آن­ها کمتر از 62 درصد بود حذف شدند [22] و پروتکل نهایی و تأیید شده (جدول 1) در پژوهش مورد استفاده قرار گرفت.
این پژوهش با گرفتن تأییدیه بیمارستان­های یاد شده به مرحله اجرا رسید. پس از تکمیل فرم­های رضایت و جمعیت‏شناختی، جلسات در قالب هشت جلسه هفتگی (90 دقیقه‏ای) و یک جلسه پی­گیری (دو ماه پس از اتمام جلسات درمانی) در کلینیک دکتر مفید انجام گرفت. جلسات مداخله در روزهای دوشنبه و در ساعات 11 تا 12:30 توسط نویسنده اول این مقاله در فاصله زمانی آبان تا دی­ماه 1398 انجام شد (جدول 1).
در بعد ملاحظات اخلاقی موارد ذیل رعایت گردید: تضمین محرمانه بودن اطلاعات و این­که در هر مرحله از پژوهش شرکت کنندگان می­توانستند از ادامه آن انصراف دهند. شرکت­کنندگان در مرحله پیش­آزمون، پس­آزمون (در پایان مداخله بعد از 9 هفته) و پی­گیری (دو ماه پس از پایان مداخله)، پرسش­نامه کیفیت زندگی مرتبط با سلامت
(
36-SF) را به صورت خودگزارشی تکمیل نمودند. اطلاعات جمعیت‏شناختی شامل سن، سطح تحصیلات، وضعیت تأهل، وضعیت شغلی، مدت زمان بیماری، مرحله (stage) بیماری، نوع درمان دریافت شده، داروی مصرفی بیماران شرکت­کننده جمع­آوری شد.
پرسش­نامه کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (Short Form Health Survey): این پرسش­نامه توسط Ware و Sherbourne  در سال 1992 تهیه شد [23] و دارای 36 گویه با 8 زیر مقیاس مختلف سلامت، شامل سلامت عمومی (5 گویه شامل گویه­های 1، 33، 34، 35 و 36)، عملکرد جسمانی (10 گویه شامل گویه­های 3 تا 12)، محدودیت ایفای نقش به دلایل جسمانی (4 گویه شامل گویه­های 13 تا 16)، محدودیت ایفای نقش به دلایل عاطفی (3 گویه شامل گویههای 17 تا 19)، درد بدنی (2 گویه شامل گویه­های 21 و 22)، عملکرد اجتماعی (2 گویه شامل گویه­های 20 و 32)، نشاط (4 گویه شامل گویه­های 23، 27، 29 و 31) و سلامت روانی (5 گویه شامل گویه‏های 24، 25، 26، 28 و 30) است. گویه شماره 2 در هیچ یک از زیرمقیاس­ها قرار نگرفته و فقط با نمره کل جمع می­شود. نحوه نمره‏دهی با توجه به تعداد گزینه­های هر گویه تعیین می­شود. به عنوان مثال، گویه اول پرسش­نامه که شامل 5 گزینه است، در بهترین شرایط نمره 100 و در بدترین شرایط نمره صفر را به خود اختصاص داده و گزینه­های بین این دو امتیاز 75، 50 و 25 نمره دارند. در کل پرسش­نامه به دو بعد سلامت جسمی و روانی تقسیم شده که سلامت جسمی شامل زیرمقیاس‏های سلامت عمومی، محدودیت ایفای نقش به دلایل جسمانی، درد بدنی و عملکرد جسمانی و سلامت روانی شامل زیرمقیاس‏های محدودیت ایفای نقش به دلایل عاطفی، عملکرد اجتماعی، نشاط و سلامت روانی است. نمره هر بعد با توجه به نمره زیرمقیاسهای آن محاسبه می­شود. به­طوری که کل امتیاز در هر زیرمقیاس جمع و بر تعداد زیر مقیاس­ها در هر بعد، تقسیم شده و به این ترتیب نمره ابعاد جسمی و روانی محاسبه میشود. برای محاسبه نمره کل پرسش­نامه، مجموع اعداد به­دست آمده از هر زیرمقیاس را بر عدد 8 (تعداد کل زیرمقیاس­ها) تقسیم نموده که عدد به دست آمده عددی از صفر تا 100 است. پایین­ترین نمره در این پرسش­نامه صفر و بالاترین 100 است که صفر بیان­گر کمترین میزان کیفیت زندگی و 100 بهترین حالت کیفیت زندگی است [23].
لازم به ذکر است روایی و پایایی این پرسش­نامه توسطMontazeri  و همکارانش مورد بررسی و تأیید قرار گرفته است و ضرایب همسانی درونی خرده مقیاس­های 8گانه آن 70/0 تا 85/0 و ضرایب بازآزمایی آن­ها با فاصله زمانی یک هفته، 43/0 تا 79/0 گزارش شده است [24]. در پژوهش حاضر ضریب آلفای کرونباخ برای کیفیت زندگی کلی 79/0، سلامت روانی کل 60/0 و سلامت جسمانی کل 63/0 به دست آمد. هم­چنین این پرسش­نامه ­می­تواند در تمام شاخص­ها، افراد سالم را از افراد بیمار تفکیک نماید.
تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از نرمافزار SPSS نسخه 26 و آزمون t دو نمونه مستقل، آزمون دقیق فیشر، آزمون ناپارامتریک Kolmogorov-Smirnov، آزمون Levene، آزمون کرویت Mauchly، آزمون M باکس، تحلیل واریانس با اندازه­گیری­های مکرر و آزمون تعقیبی Bonferroni در سطح معنی‌داری 05/0 انجام شد.
 

 
جدول 1- پروتکل درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد
 

جلسات
هدف اجرا
جلسه
اول
برقراری رابطه حسنه با درمانجو آشنایی اعضای گروه با یکدیگر و برقراری رابطه درمانی، بیان اهداف دوره درمانی، بحث در خصوص تأثیرات بیماری (سرطان پروستات) در کیفیت زندگی، تنظیم قوانین گروهی (اجرای پیش آزمون)
 
جلسه
دوم
ناامیدی خلاقانه (توجه به قسمت ناکارآمد ذهن و بررسی چرایی آن) تمرین ذهن آگاهی (تنفس دیافراگمی) توجه به چیزهایی که مراجع سعی می­کند برای بهتر کردن شرایط انجام دهد. بررسی این سؤال که آیا این تجارب به مراجع کمک کرده و مهیا کردن فضایی برای یک اتفاق جدید (استعاره مرد در گودال) جمع­بندی جلسه
 
جلسه سوم شناسایی ارزش­های فردی تمرین ذهن­آگاهی (گوش دادن به خود بالغ) بیان تفاوت ارزش و هدف، شفاف­سازی این­که ارزش­های مراجع که به نفعش هست چیست و شناسایی چیزهایی که به زندگیش معنا می­دهد. کمک به مراجع که ارزش­هایش را انتخاب، اعلام و تنظیم کند (استعاره قطار زندگی) جمع­بندی جلسه
 
جلسه چهارم عبور از اجتناب تجربه­ای و حرکت به سوی پذیرش تمرین ذهن­آگاهی (شنیدن موسیقی). تقویت کردن عکس­العمل­های کارآمد در برابر تجارب درونی آزاردهنده که باعث کاهش انگیزه برای رفتارهای اجتنابی می­شوند. (استعاره ستاره در آسمان و اجاق داغ) جمع­بندی جلسه
 
جلسه پنجم گسلش شناختی و جدایی از افکار و احساسات تمرین ذهن­آگاهی (تمرین خاطرات دور و نزدیک) دیدن افکار آن­جوری که هست، نه آن­طوری که دوست دارند دیده بشوند. توجه به افکار و تجربه­ها به عنوان یک فرآیند رفتاری در حال جریان، نه یک اتفاق قضا و قدری (استعاره اتوبوس) جمع­بندی جلسه
 
جلسه ششم خود مفهوم­سازی شده در برابر خود مشاهده گر تمرین ذهن­آگاهی (توجه به نشانه‏ها) استفاده از راه­کارهایی که سبب درک فرد از خود به عنوان خود مشاهده­گر شود (استعاره صفحه شطرنج) جمع­بندی جلسه
 
جلسه هفتم ارتباط با زمان حال و جدایی از گذشته و آینده تمرین ذهن­آگاهی (تمرین سفر به درون بدن) تجربه کردن گذشته و آینده به عنوان افکار و احساسات و خاطرات و توجه به زمان حال به عنوان واقعیت کنونی (استعاره مهمان ناخوانده) جمع­بندی جلسه
 
جلسه هشتم انجام عمل متعهدانه در راستای ارزش­های فردی تمرین ذهن­آگاهی (تمرین تصور سخنرانی) شناخت سلسله رفتارهایی که کمک
می­کند که مراجع در مسیر ارزش­هایش حرکت کند. جمع‏بندی جلسه، اجرای پس آزمون
 
 
نتایج
در جدول 2، مشخصات جمعیت­شناختی شرکت­کنندگان گزارش شده است. طبق نتایج آزمون t دو نمونه مستقل، تفاوت معنی‌داری بین شرکت­کنندگان از نظر میانگین سن و مدت زمان بیماری نبود (05/0<P). طبق نتایج آزمون دقیق فیشر، تفاوت معنی‌داری بین شرکت کنندگان از نظر توزیع فراوانی وضعیت شغلی و سطح تحصیلات وجود نداشت (05/0<P). تمام آزمودنی­ها متأهل بودند. هم­چنین، مرحله (stage) بیماری در بیماران 2 یا 3 بود. نوع درمان دریافت شده در بیماران، هورمون درمانی بود. داروی مصرفی بیماران Diphereline و Zometa بود.
 
جدول 2- ویژگی­های جمعیت شناختی مردان مبتلا به سرطان پروستات برحسب گروه­های مورد بررسی در شهر تهران در سال 1398
 
متغیر گروه آزمایش (20=n) گروه کنترل (20=n) P
سن (سال)
میانگین (انحراف استاندارد)
  75/62 (61/7) 25/64 (66/5) 783/0
مدت بیماری (سال)
میانگین (انحراف استاندارد)
  21/3 (08/1) 78/3 (17/1) 929/0
وضعیت شغلی بازنشسته 14 (70) 15 (75) 905/0
فروانی (درصد) شاغل 6 (30) 5 (25)  
سطح تحصیلات
فروانی (درصد)
زیر دیپلم 5 (25) 5 (25) 814/0
دیپلم و فوق دیپلم 8 (40) 11 (55)  
لیسانس 6 (30) 4 (20)  
فوق لیسانس و بالاتر 1 (5) 0  
 
 
در جدول 3، خلاصه آمار توصیفی شامل میانگین، انحراف معیار، حداقل و حداکثر مقدار هر یک از متغیرها در گروه­های آزمایش و کنترل ارائه شده است. طبق نتایج جدول 3، در گروه آزمایش، میانگین پس­آزمون خرده مقیاس­های کیفیت زندگی وابسته به سلامت آزمودنی­ها نسبت به پیش­آزمون افزایش نشان داده است.
 
 
جدول 3- خلاصه آمار توصیفی نمره کیفیت زندگی و ابعاد آن در مردان مبتلا به سرطان پروستات برحسب گروه­های کنترل و آزمایش و مراحل پیش­آزمون، پس­آزمون و پی­گیری مورد بررسی در شهر تهران در سال 1398
متغیر گروه پیش­آزمون
میانگین (انحراف معیار)
(حداقل و حداکثر)
پس­آزمون
میانگین (انحراف معیار)
(حداقل و حداکثر)
پی­گیری
میانگین (انحراف معیار)
(حداقل و حداکثر)
سلامت روانی آزمایش (20=n) 35/44 (24/4)
(36 و 53)
55/54 (11/4)
(45 و 63)
45/54 (89/3)
(48 و 60)
کنترل (20=n) 50/46 (39/3)
(40 و 52)
50/46 (62/3)
(41 و 53)
35/46 (81/3)
(40 و 54)
سلامت جسمانی آزمایش (20=n) 60/36 (45/4)
(28 و 43)
55/40 (89/5)
(38 و 61)
60/48 (58/5)
(41 و 59)
کنترل (20=n) 35/41 (43/6)
(30 و 55)
15/40 (91/5)
(30 و 52)
01/41 (19/6)
(28 و 52)
کیفیت زندگی آزمایش (20=n) 30/43 (24/6)
(29 و 52)
65/54 (63/7)
(39 و 68)
75/54 (42/6)
(41 و 65)
کنترل (20=n) 10/45 (32/9)
(32 و 63)
75/46 (77/7)
(35 و 59)
80/45 (38/8)
(32 و 61)
 
از تحلیل واریانس با اندازه­گیری­های مکرر برای تحلیل داده­ها استفاده شد. نتایج آزمون Kolmogorov-Smirnov نشان داد که با توجه به مقادیر شاخص Z، توزیع داده­ها با اطمینان 95 درصد منطبق بر توزیع نرمال است (05/0<P). نتایج آزمون Levene نیز نشان داد که سطوح معنی‌داری به دست آمده برای هر یک از متغیرهای پژوهش بیشتر از 05/0 است. بنابراین داده­ها، مفروضه­ تساوی خطای واریانسها را زیر سؤال نبرده­اند و فرض همگنی واریانس­ها در دو گروه برقرار است. برای تحلیل واریانس با اندازه­گیری­های مکرر، یکسانی کواریانس­های متغیر وابسته از طریق آزمون کرویت Mauchly مورد بررسی قرار گرفت که طبق نتایج آن مفروضه­ همگنی کواریانس­ها در دو گروه رعایت شده است (05/0<P).
در ابتدا تحلیل واریانس چندمتغیره صورت گرفت. برای ارزیابی برابری ماتریس­های کواریانس، آزمون M باکس استفاده شد که طبق نتایج، مفروضه همگنی ماتریس­های کوواریانس متغیرهای وابسته برای متغیر سلامت روانی (854/0=P، 437/0=F، 870/2=Box's M)، سلامت جسمانی (305/0=P، 196/1=F، 305/0=Box's M) و کیفیت زندگی (214/0=P، 390/1=F، 125/9=Box's M) برقرار است. طبق نتایج تحلیل واریانس با اندازه­گیری­های مکرر در جدول 4، اثر تعاملی گروه و زمان بر متغیر سلامت روانی (158/0=لامبدای ویلکز، 842/0=2h، 001/0=P، 854/98=(37 و 2)F)، سلامت جسمانی (135/0=لامبدای ویلکز، 865/0=2h، 001/0=P، 659/118=(37 و 2)F) و برای کیفیت زندگی (272/0=لامبدای ویلکز، 728/0=2h، 001/0=P، 492/49= (37 و 2)F) در سطح 05/0 معنی‌دار است.
نتایج آزمون بین گروهی حاکی از آن بود که تفاوت میان گروه­های آزمایش و کنترل از نظر میانگین سلامت روانی (001/0 >P)، سلامت جسمانی (050/0 >P)، و کیفیت زندگی )050/0>P) معنی‌دار است. نتایج آزمون درون­گروهی (زمان) حاکی از آن است که تفاوت میان میانگین سلامت روانی، (001/0 >P)، سلامت جسمانی (001/0>P)، و کیفیت زندگی (001/0>P) در مراحل پیش­آزمون، پسآزمون و پیگیری معنی‌دار است. هم­چنین، نتایج جدول 4 نشان میدهد که اثر تعاملی گروه و زمان بر متغیر سلامت روانی، سلامت جسمانی و کیفیت زندگی معنی‌دار است (001/0>P) که این نشان دهنده این است که شیب تغییرات میانگین متغیر سلامت روانی، سلامت جسمانی و کیفیت زندگی، در طول دوره مطالعه (در مراحل پیش­آزمون، پس­آزمون و پیگیری) در دو گروه آزمایش و کنترل مشابه نبوده است. اندازه اثر یا میزان تأثیر منابع تغییر بین­گروهی، درون­گروهی و اثر تعاملی برای متغیر سلامت روانی به ترتیب ۹/۷۷، ۴/۷۸ و ۳/۳۰ درصد می­باشد، به این معنا که ۹/۷۷، ۴/۷۸ و ۳/۳۰ درصد از تغییرات نمرات سلامت روانی از طریق اثرات بینگروهی، درون­گروهی و تعاملی قابل تبیین است. اندازه اثر منابع تغییر بین­گروهی و درون­گروهی برای متغیر سلامت جسمانی به ترتیب ۵/۷۷ و ۷/۸۰ درصد می‌باشد. به این معنا که ۵/۷۷ و ۷/۸۰ درصد از تغییرات نمرات سلامت جسمانی از طریق اثرات بین­گروهی و درون‌گروهی قابل تبیین است. همچنین، اندازه اثر منابع تغییر بین­گروهی، درون­گروهی و اثر تعاملی برای متغیر کیفیت زندگی به ترتیب ۱/۷۳، ۴/۶۴ و ۲/۱۱ درصد می‌باشد. به این معنا که ۱/۷۳، ۴/۶۴ و ۲/۱۱ درصد از تغییرات نمرات کیفیت زندگی از طریق اثرات بینگروهی، درون­گروهی و تعاملی قابل تبیین است.
 
جدول 4- نتایج تحلیل واریانس با اندازه­گیری­های مکرر در تبیین اثر متغیر مستقل بر مؤلفه­های کیفیت زندگی در مردان مبتلا به سرطان پروستات در شهر تهران در سال 1398
 
منابع تغییر مجموع مجذورات درجه آزادی میانگین مجذورات مقدار F مقدار P h2
درون گروهی (سلامت روانی)
زمان 017/677 2 508/338 016/134 001/0> 779/0
تعامل گروه و زمان 017/697 2 508/348 975/137 001/0> 784/0
خطا 967/191 76 526/2      
بین گروهی (سلامت روانی)
گروه 333/653 1 333/653 496/16 001/0> 303/0
خطا 033/1505 38 606/39      
درون گروهی (سلامت جسمانی)
زمان 117/864 2 058/432 944/130 001/0> 775/0
تعامل گروه و زمان 450/1046 2 225/523 574/158 001/0> 807/0
خطا 767/250 76 300/3      
بین گروهی (سلامت جسمانی)
گروه 800/388 1 800/388 142/4 049/0 098/0
خطا 333/3567 38 877/93      
درون گروهی (کیفیت زندگی)
زمان 817/1057 2 908/528 512/103 001/0> 731/0
تعامل گروه و زمان 517/702 2 258/351 744/68 001/0> 644/0
خطا 333/388 76 110/5      
بین گروهی (کیفیت زندگی)
گروه 008/755 1 008/755 787/4 035/0 112/0
خطا 917/5992 38 708/157      
 
 
جدول 5، نتایج مربوط به آزمون تعقیبی Bonferroni برای مقایسه­های جفت میانگین­ها در سه زمان پیش­آزمون، پس آزمون و پی­گیری در گروه­ آزمایش را نشان می­دهد. اختلاف میانگین بین مراحل پس­آزمون و پی­گیری با پیش­آزمون در سطح 001/0 معنی‌دار بوده است و نتیجه می­شود درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد باعث افزایش مؤلفه­های کیفیت زندگی در مردان مبتلا به سرطان پروستات شده است.
 
جدول 5- نتایج تعقیبی مقایسه اختلاف میانگین­ها در مراحل آزمون در مردان مبتلا به سرطان پروستات در شهر تهران در سال 1398
 
 
متغیر گروه تفاوت میانگین (I-J) خطای استاندارد مقدار P
(I) (J)
سلامت روانی پس آزمون پیش­آزمون 100/5 373/0 001/0>
پی­گیری پیش آزمون 975/4 401/0 001/0>
سلامت جسمانی پس آزمون پیش­آزمون 550/5 448/0 001/0>
پی­گیری پیش آزمون 825/5 423/0 001/0>
کیفیت زندگی پس آزمون پیش­آزمون 500/6 550/0 001/0>
پی­گیری پیش آزمون 075/6 550/0 001/0>
آزمون مقایسات چندگانه Bonferroni، 05/0>P اختلاف معنی­دار
 
 
بحث
پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی پروتکل درمان پذیرش و تعهد بر اساس مشکلات روان­شناختی بیماران مبتلا به سرطان پروستات بر کیفیت زندگی وابسته به سلامت آنان انجام شد. یافته­های پژوهش حاکی از آن بود که پروتکل حاضر توانسته است بر سلامت روانی، سلامت جسمانی و کیفیت زندگی کلی وابسته به سلامت در بیماران مبتلا به سرطان پروستات تأثیر معنی‌دار داشته باشد.
نتایج این پژوهش با نتایج پژوهش­هایFeros  و همکاران [20]،Fathi  و همکاران [25]، Sarizadeh و همکاران [26] همسو است. Feros و همکاران [20] در مطالعه خود به بررسی اثربخشی درمان پذیرش و تعهد در بیماران مبتلا به سرطان پرداختند و نشان دادند که این مداخله می­تواند با کمک به این بیماران برای پذیرش بیماری ناتوان کننده خود و محدودیت­های ناشی از آن و تعهد برای شناسایی و تعیین ارزش­های فردی و ایجاد یک فرآیند هدف­مند در زندگی، سطح سلامت روان را در آن­ها ارتقاء بخشد. Fathi و همکاران [25] در مطالعه خود بر روی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو نشان دادند که درمان پذیرش و تعهد در این بیماران در بهبود سطح کیفیت زندگی و ابعاد مختلف جسمی و روانی آن مؤثر است. Sarizadeh و همکاران [26] نیز در مطالعه خود بر روی بیماران تحت همودیالیز نشان دادند که درمان پذیرش و تعهد در ارتقاء سطح کیفیت زندگی در این افراد مؤثر است.
در تبیین این یافته می­توان گفت که هدف اصلی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به حداکثر رساندن پتانسیل فرد برای یک غنا و معنا بخشیدن به زندگی است. نظریه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر این باور است که آن­چه خارج از کنترل شخصی ماست را باید بپذیریم و به عملی که زندگی‌مان را غنی می­سازد متعهد باشیم. هدف درمان پذیرش و تعهد کمک به مراجع برای ایجاد یک زندگی غنی، کامل و معنی‌دار است؛ در عین­حال که زندگی رنج­ها و مصائب خود را دارد و میبایست زندگی را با رنج­هایش پذیرفت [20]. هم­چنین در درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، پرورش ذهن­آگاهی به منظور خنثی کردن درگیری مفرط با شناخت­ها و مشخص کردن ارزش­های شخصی مرتبط با اهداف رفتاری صورت می­گیرد و فرد تشویق می­شود تا در حالی که به سوی اهداف ارزشمند خود در حرکت است، با تجربیاتش به طور کامل و بدون مقاومت ارتباط برقرار کند و آن­ها را بدون قضاوت در مورد درستی یا نادرستی­شان، در هنگام ظهور بپذیرد. در واقع، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد با شفافسازی ارزش­های ارتباطی و تعمق برای عمل سازگارانه، این فرصت را به افراد می­دهد تا به روشی عمل کنند که سوقدهنده­ آنان به سمت رضایت­مندی بیشتر از زندگی است [14] و این فرآیند میتواند تسهیل کننده ارتقاء کیفیت زندگی در ابعاد مختلف سلامت جسمی، روانی و ارتباطی آن باشد.
در پژوهش حاضر نیز با تمرکز ویژه بر دو هدف اصلی درمان پذیرش و تعهد یعنی افزایش پذیرش افکار و احساسات غیرمفید و مشکل­ساز که قابل کنترل نیستند و هم­چنین تعهد و عمل­کردن در زندگی بر اساس ارزش­های منتخب تلاش شده است تا بیماران افکار و احساسات ناخوشایند خود را همان­طور که هست بپذیرند، در پاسخگویی به اضطراب و استرس با انعطاف بیشتری برخورد کنند و از اجتناب کردن بپرهیزند و در کنار پذیرش افکار و احساسات ناخوشایند خود بر روی اهداف خود متمرکز شوند. نتیجه این آموزش­ها می­تواند تبیین کننده ارتقاء و بهبود نمرات مربوط به کیفیت زندگی و سلامت روانی و جسمانی بیماران مبتلا به سرطان پروستات در گروه مداخله باشد. پذیرش افکار، احساسات و هیجانات به همان صورت که هستند، باعث تضعیف آمیختگی­های شناختی میشود و به دنبال آن، پذیرش رویدادهای درونی، هنگامی که شخص در جدال با پریشانی­ها و آشفتگی­های ذهنی خود نیست، باعث ایجاد توسعه در خزانه رفتاری فرد می­شود و میتواند از زمانی که از این طریق به دست می­آورد برای انجام فعالیت‌های ارزش­مند خود استفاده کند و خود را به یک زندگی ارزشمند و هدف­مند متعهد سازد و به اهداف، ارزش‌ها و معنایی که شخص برای زندگی در نظر می­گیرد، نایل شود و به این ترتیب میزان رضایت از زندگی فرد افزایش می­یابد [25].
نتایج مطالعهArch  و Mitchell  حاکی از عدم اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر اضطراب بیماران مبتلا به سرطان است که این با یافته پژوهش حاضر ناهمسو است [27].Mosher  و همکاران نیز در مطالعه خود نشان دادند که درمان پذیرش و تعهد موجب تغییرات معنی‌دار در بهبودی وضعیت روانی و کاهش استرس و علائم افسردگی بیماران مبتلا به سرطان پستان تحت درمان نشده است [28]. در مقایسه این نتایج با یافته مطالعه حاضر می­توان چنین استدلال کرد که پروتکل درمانی پذیرش و تعهد در این مطالعه بر اساس مشکلات روان­شناختی بیماران مورد بررسی طراحی شده است، به طوری که سعی شد در ابتدا و قبل از هر اقدامی با بیماران جهت ارزیابی و شناسایی آسیب­های روانی که با آن مواجه هستند مصاحبه شود و پروتکل درمان پذیرش و تعهد نه به صورت کلی بلکه اختصاصاً و بر اساس مشکلات روانشناختی شناسایی طراحی شود که این می­تواند در افزایش کارآیی مداخله طراحی شده در این مؤثر بوده و زمینهای برای دستیابی به پاسخ درمانی موفق­تر باشد. از طرف دیگر، درمان پذیرش و تعهد بیشتر از این­که اصرار بر تغییر شرایط بیرونی و درونی بیمار داشته باشد، متمرکز بر میزان تحمل‏پذیری، تاب‏آوری، پذیرش و انتخاب آگاهانه و متعهدانه رفتارها بر اساس ارزش­ها است. این پژوهش نشان داد که چگونه بیماران با شناخت سلسله رفتارهایی مؤثر در مسیر ارزش­هایشان هدایت شوند و به سلامت روانی و کیفیت زندگی بالاتری دست پیدا کنند.  
شایان ذکر است در کنار سلامت روان، عوامل متعدد دیگری نیز بر کیفیت زندگی بیماران تأثیرگذار است و در پژوهش­های آتی، برای مشاهده تغییرات معنی‌دار در کیفیت زندگی، طراحی بسته‏های درمانی که عوامل بیشتری از کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهد و هم­چنین بسته­های درمانی تلفیقی با ابزارهای متنوع برای بررسی جنبه­های مختلف بیماری سرطان پروستات پیشنهاد می­گردد. از محدودیت­های این پژوهش تداخل عوامل عاطفی و تأثیر شرایط جسمانی بر وضعیت روانی و کیفیت جلسات درمان بود. نقش درمان­گر در اجرای این بسته حائز اهمیت است (نحوه بیان، میزان تسلط بر درمان، تجربه برقراری ارتباط با
بیماران مسن و غیره) و می­تواند بر میزان اثربخشی بسته درمانی مؤثر باشد و بنابراین پیشنهاد می­شود تا در مطالعات بعدی، درمان­گران باید قبل از اجرای بسته، آموزش­های لازم را دیده باشند.

نتیجه­گیری
به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که درمان پذیرش و تعهد باعث بهبود کیفیت زندگی وابسته به سلامت، سلامت روانی و جسمانی بیماران مبتلا به سرطان پروستات می­شود. بنابراین در حوزه سلامت روان، متخصصان می­توانند از درمان پذیرش و تعهد به عنوان مداخله­ای مؤثر در بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان استفاده کنند.
تشکر و قدردانی
مقاله حاضر برگرفته از پایان­نامه دکترای رشته روان­شناسی سلامت دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین المللی کیش است. از همه شرکت­کنندگان در پژوهش که با مشارکت و همکاری خود زمینه اجرای مداخله و انجام مطالعه را فراهم کردند و هم­چنین پرسنل و کادر درمانی بیمارستان لبافی­­نژاد و شهدای تجریش که زمینه حضور پژوهش­گر در بیمارستان و دسترسی به پرونده بیماران را مهیا ساختند تقدیر و تشکر به عمل میآید.
 

 
 
References
 
 
 
[1] Hamdy FC, Donovan JL, Lane J, Mason M, Metcalfe C, Holding P, et al. 10-year outcomes after monitoring, surgery, or radiotherapy for localized prostate cancer. N Engl J Med 2016; 37(5): 1415-24.
[2] Victorson D, Schalet BD, Kundu S, Helfand BT, Novakovic K, Penedo F, et al. Establishing a common metric for selfreported anxiety in patients with prostate cancer: Linking the Memorial Anxiety Scale for Prostate Cancer with PROMIS Anxiety. Cancer 2019; 125(18): 3249-58.
[3] Finck C, Barradas S, Zenger M, Hinz A. Quality of life in breast cancer patients: Associations with optimism and social support. Int J Clin Health Psychol 2018; 18(1): 27-34.
[4] Kariyawasam PN, Pathirana KD, Hewage DC. Factors associated with health related quality of life of patients with stroke in Sri Lankan context. Health Qual Life Outcomes 2020; 18(1): 1-10.
[5] Bjerk M, Brovold T, Davis JC, Skelton DA, Bergland A. Health-related quality of life in home care recipients after a falls prevention intervention: a 6-month follow-up. Eur J Public Health 2020; 30(1): 64-9.
[6] Valassi E, Feelders R, Maiter D, Chanson P, Yaneva M, Reincke M, et al. Worse HealthRelated Quality of Life at longterm followup in patients with Cushing's disease than patients with cortisol producing adenoma. Data from the ERCUSYN. J Clin Endocrinol Metab 2018; 88(6): 787-98.
[7] Husson O, Zebrack B, Block R, Embry L, Aguilar C, Hayes-Lattin B, et al. Personality traits and health-related quality of life among adolescent and young adult cancer patients: the role of psychological distress. J Adolesc Young Adult Oncol 2017; 6(2): 358-62.
[8] Baert A, Pardaens S, De Smedt D, Puddu PE, Ciancarelli MC, Dawodu A, et al. Sexual Activity in Heart Failure Patients: Information Needs and Association with Health-Related Quality of Life. Int J Environ Res Public Health 2019; 16(9): 1570.
[9] Avis NE, Levine B, Goyal N, Crawford SL, Hess R, Colvin A, et al. Healthrelated quality of life among breast cancer survivors and noncancer controls over 10 years: Pink SWAN. Cancer 2020; 126(10): 2296-304.
[10] Jerin R, Borakº Z. Efficacy of Acceptance and Commitment Therapy on Psychological Outcomes. Bang J Psychol 2019; 22(3): 95-116.
[11] Sewart AR, Niles AN, Burklund LJ, Saxbe DE, Lieberman MD, Craske MG. Examining positive and negative affect as outcomes and moderators of cognitive-behavioral therapy and acceptance and commitment therapy for social anxiety disorder. Behav Ther 2019; 50(6): 1112-24.
[12] El Fakir S, El Rhazi K, Zidouh A, Bennani M, Benider A, Errihani H, et al. Health-Related Quality of Life among Breast Cancer Patients and Influencing Factors in Morocco. Asian Pac J Cancer Prev 2016; 17(12): 79-88.
[13] Wetherell JL, Liu L, Patterson TL, Afari N, Ayers CR, Thorp SR, et al. Acceptance and commitment therapy for generalized anxiety disorder in older adults: A preliminary report. Behav Ther 2011; 42(1): 127-34.
[14] Moghadamfar N, Amraei R, Asadi F, Amani O. The efficacy of Acceptance and Commitment Therapy (ACT) on hope and psychological well-being in women with breast cancer under chemotherapy. IJPN 2018; 6(5): 1-7. [Farsi]
[15] Hayes S, Kelly G, Kirk S. Acceptance and commitment therapy: Guildford Press; 2011: 12-52.
[16] Lee EB, Homan KJ, Morrison KL, Ong CW, Levin ME, Twohig MP. Acceptance and commitment therapy for trichotillomania: a randomized controlled trial of adults and adolescents. Behav Modif 2020; 44(1): 70-91.
[17] Mohabbat-Bahar S, Maleki-Rizi F, Akbari ME, Moradi-Joo M. Effectiveness of Group Training Based on Acceptance and Commitment Therapy on Anxiety and Depression of Women with Breast Cancer. Iran J Cancer Prev 2015; 8(2): 71–6. [Farsi]
[18] Rose MR, Norton S, Vari C, Edwards V, McCracken L, Graham CD, et al. Acceptance and Commitment Therapy for Muscle Disease (ACTMus): protocol for a two-arm randomised controlled trial of a brief guided self-help ACT programme for improving quality of life in people with muscle diseases. BMJ open 2018; 8(10): e022083.
[19] González-Fernández S, Fernández-Rodríguez C. Acceptance and Commitment Therapy in cancer: Review of applications and findings. J Behav Med 2019; 45(3): 255-69.
[20] Feros DL, Lane L, Ciarrochi J, Blackledge JT. Acceptance and Commitment Therapy (ACT) for improving the lives of cancer patients: a preliminary study. Psycho-oncology 2013; 22(2): 459-64.
[21] Hayes SC, Twohig MP. ACT verbatim for depression and anxiety: Annotated transcripts for learning acceptance and commitment therapy. New Harbinger Publications; 2008: 69.
]22[ Lawshe CH. A quantitative approach to content validity. Pers Psychol 1975; 28(4): 563-75.
[23] Ware Jr JE, Sherbourne CD. The MOS 36-item short-form health survey (SF-36): I. Conceptual framework and item selection. Med Care 1992; 11(2): 473-83.
[24] Montazeri A, Goshtasebi A, Vahdaninia M, Gandek B. The Short Form Health Survey (SF-36): translation and validation study of the Iranian version. Qual Life Res 2005; 14(3): 875-82. [Farsi]
[25] Fathi A, Taher neshat doost N, Manshaei H, Nadi R, Mohammad A. The effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy on Quality of life among patients with type2 diabetes. Iran J Health Educ Health Promot 2016; 31(3): 1-38. [Farsi]
[26] Sarizadeh MS, Rafienia P, Sabahi P, Tamaddon MR. The Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy on Hemodialysis Patients’ Quality of Life: A Randomized Educational Trial Study. J Rafsanjan Univ Med Sci 2018;17(3): 241-52. [Farsi]
[27] Arch JJ, Mitchell JL. An Acceptance and Commitment Therapy (ACT) group intervention for cancer survivors experiencing anxiety at reentry. PsychoOncology 2016; 25(5): 610-5.
[28] Mosher CE, Secinti E, Li R, Hirsh AT, Bricker J, Miller KD, et al. Acceptance and commitment therapy for symptom interference in metastatic breast cancer patients: a pilot randomized trial. Support Care Cancer 2018; 26(6): 1993-2004.


 
The Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy (ACT) on Health-Related Quality of Life in People with Prostate Cancer: A Quasi-Experimental Study
 
 
F. Baniasadi[5], A. Borjali[6], H. Poursharifi[7], B. Mofid[8]
 
Received: 2020/10/10 Sent for Revision:  2020/12/12 Received Revised Manuscript:2021/02/23 Accepted: 2021/02/28
 
 
Background and Objectives: Cancer as a stressful event can have many negative consequences and endanger the various dimensions of physical, mental and family health of the patient. The aim of this study was to determine the effectiveness of acceptance and commitment therapy on health-related quality of life in people with prostate cancer.
Materials and Methods: The present research was a quasi-experimental study with pre-test, post-test and follow-up with a control group. Forty patients with prostate cancer were selected by convenience sampling method from those referred to Labbafinejad and Shohada-e-Tajrish hospitals in 2019 and randomly assigned to experimental and control groups (20 patients in either group). Acceptance and commitment therapy was performed in eight 90-minute sessions on the experimental group. The control group did not receive any intervention. Participants answered the Short Form Health Survey (SF-36) in the pre-test, post-test and follow-up stages. Repeated measures ANOVA was used to analyze the data.
Results: The results showed that acceptance and commitment therapy was effective on improving mental health, physical health and overall quality of life score of patients with prostate cancer (p<0.001). The magnitude of the effect of sources of intergroup, intragroup and interactive change for the quality of life was 73.1%, 64.4% and 11.2%, respectively.
Conclusion: The results of the study showed the effect of commitment-based therapy and acceptance intervention in improving the quality of health-dependent life in the experimental group. Therefore, this intervention can be used to improve the quality of life in cancer patients.
Key words: Acceptance and commitment therapy, Quality of life, Health, Prostate cancer
 
Funding: This study did not have any funds.
Conflict of interest: None declared.
Ethical approval: The Ethics Committee of Hormozgan University of Medical Sciences approved the study (IR.HUMS.REC.1398.341).
 
How to cite this article: Baniasadi F, Borjali A, Poursharifi H, Mofid B. The Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy (ACT) on Health-Related Quality of Life in People with Prostate Cancer: A Quasi-Experimental Study. J Rafsanjan Univ Med Sci 2021; 19 (12): 69-84. [Farsi]


 
[1]- دانشجوی دکتری،گروه روانشناسی، واحد بین‌المللی کیش، دانشگاه آزاد اسلامی، جزیره کیش، ایران  
[2]- (نویسنده مسئول) استاد، گروه روان شناسی بالینی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
تلفن: 4422720-0764، دورنگار: 4422720-0764، پست الکترونیکی: Bborjali@atu.ac.ir 
[3]- دانشیار، گروه روانشناسی بالینی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران
[4]- دانشیار، گروه رادیوتراپی و آنکولوژی بیمارستان شهدای تجریش، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران
 
  1. - Dept. of Psychology, Kish International Branch, Islamic Azad University, Kish Island, Iran, ORCID: 0000-0003-1406-4518
[6]- Prof., Dept. of Clinical Psychology, Faculty of Psychology & Educational Sciences, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran
ORCID: 0000-0001-6823-7600
(Corresponding Author) Tel: (0764) 4472720, Fax: (0764) 4422720, E-Mail: Bborjali@atu.ac.ir 
  1. - Associate Prof., Dept. of Clinical Psychology, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran
ORCID: 0000-0003-3864-9924
[8]- Associate Prof., Dept. of Radiotherapy and Oncology, Shohada-e-Tajrish Medical Center, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran, ORCID: 0000-0003-2151-3510
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: روانپزشكي
دریافت: 1399/8/18 | پذیرش: 1399/12/10 | انتشار: 1400/2/1

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences

Designed & Developed by : Yektaweb