جلد 20، شماره 6 - ( 6-1400 )
جلد 20 شماره 6 صفحات 730-721 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Kamyab N, Aghazadeh Y, Iranmanesh F, Sadeghi M, Mordouei Z. Evaluation of Autoclave Performance Accuracy of Type B in Rafsanjan Dental Clinics in 2019-20: A Short Report. JRUMS 2021; 20 (6) :721-730
URL: http://journal.rums.ac.ir/article-1-5962-fa.html
URL: http://journal.rums.ac.ir/article-1-5962-fa.html
کامیاب نازنین، آقازاده یوسف، ایرانمنش فؤاد، صادقی مصطفی، موردویی زهره. بررسی صحت عملکرد اتوکلاو نوع B مطبهای دندان پزشکی شهر رفسنجان در سال 1398: یک گزارش کوتاه. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان. 1400; 20 (6) :721-730
دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
متن کامل [PDF 263 kb]
(757 دریافت)
| چکیده (HTML) (1719 مشاهده)
مقدمه
در بسیاری از کشورها عفونت و انتقال عوامل عفونی به عنوان یک معضل بزرگ در سیستمهای بهداشتی تلقی میشوند [1]. مهمترین راههای انتقال میکروارگانیسمها در دندانپزشکی عبارتند از تماس مستقیم با خون یا بزاق فرد آلوده، تماس با وسایل یا تجهیزات آلوده دندانپزشکی و انتقال میکروارگانیسمها از طریق ذرات معلق در هوا [2]. ابزارهای استفاده شده در دندانپزشکی، پس از درمان بیمار، آلوده میشوند. بر اساس استانداردهای بینالمللی و منطقه‌ای، ابزارهای استفاده شده باید تحت فرآیند استریلیزاسیون نوع B بخار خلاء ((Vacuum Steam Sterilization Type B Process استریل شوند [3].
فرآیند استریلیزاسیون (Sterilization) فرآیندی است که در آن هر ارگانیسم زنده بیماریزا و غیر بیماریزا، در شکل‌های رویشی یا اسپور که در سطح ابزار وجود دارند، از بین میروند [4]. این فرآیند باید روشی قابل تکرار، استاندارد، قابل بازبینی و قابل تأیید باشد [5]. رایجترین روش استریلیزاسیون در مطبهای دندانپزشکی، استفاده از اتوکلاو میباشد. اتوکلاو برای سترونسازی ابزارها و مواد با استفاده از بخار تحت فشار طراحی شده است [6].
یکی از راههای کنترل کیفیت سیکلهای استریلیزاسیون استفاده از شاخصهای بیولوژیکی میباشد. شاخص بیولوژیکی Bacillus Stearo Thermophilus (ATCC7953- SPS Medical- USA), برای تأیید استریلیزاسیون با بخار (اتوکلاو) و بخار شیمیایی تحت فشار استفاده میشود [7]. اندوسپورهای باسیلوس مانند مایکوباکتریوم توبرکلوزیس، HIV و هپاتیت B مقاومت بیشتری در برابر استریلیزاسیون نسبت به باکتریهای رویشی دارند. بنابراین اگر اندوسپورها کشته شوند، تمام باکتریهای موجود در سطح ابزار استفاده شده هم از این طریق از بین خواهند رفت. این مطلب میتواند تأییدیهای بر دقت و صحت عملکرد اتوکلاو باشد [8]. با توجه به اهمیت کنترل عفونت، گستردگی استفاده از اتوکلاو در مطبهای دندانپزشکی و نیاز به افزایش آگاهی و نظارت بر عملکرد اتوکلاوها، مطالعه توصیفی- مقطعی حاضر با هدف تعیین صحت عملکرد اتوکلاو نوع B مطبهای دندانپزشکی شهر رفسنجان در سال 1398 انجام شد تا در صورت وجود هر گونه مشکل در استریلیزاسیون و انتقال عفونت، اقدامات لازم جهت اصلاح روشهای استریلیزاسیون، تغییر پارامترهای دستگاه، بهبود سطح کنترل عفونت و پیشگیری ثانویه (درمان زود هنگام) صورت پذیرد.
مواد و روشها
مطالعه حاضر از نوع توصیفی- مقطعی میباشد که به منظور بررسی صحت عملکرد اتوکلاو نوع B مطبهای دندانپزشکی شهر رفسنجان در سال 1398 انجام شد. روش انتخاب مطبها در این مطالعه، روش سرشماری بود. تمامی کلینیکها و مطبهای دندانپزشکی که از اتوکلاو جهت استریلیزاسیون ابزارها استفاده میکردند، شناسایی و به عنوان جامعه مورد پژوهش انتخاب شدند. معیار ورود به مطالعه استفاده از اتوکلاوهای نوع B و معیار خروج از مطالعه، عدم تمایل دندانپزشکان جهت بررسی صحت عملکرد اتوکلاوهای موجود در مطبهایشان بود. بدین ترتیب تعداد 52 مطب جهت بررسی صحت عملکرد اتوکلاوها انتخاب شدند که از این تعداد 10 مطب از مطالعه حذف شد و صحت عملکرد اتوکلاوهای 42 مطب دندانپزشکی مورد بررسی قرار گرفت. این مطالعه دارای کد اخلاق از دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان به شماره ثبتی IR. RUMS. REC.1398.190 میباشد.
به منظور ارزیابی عملکرد اتوکلاوها از اندیکاتور بیولوژیکی SPORVIEW و جهت انکوباسیون اندیکاتورهای بیولوژیک در دمای 60-55 درجه سانتیگراد از Dry Block Incubator NDB-060، محصولی از کمپانی SPSmedical در ایالات متحده که دارای تأییدیه FDA است، استفاده شد. ابتدا موارد لازم مانند تاریخ، شماره دستگاه و نوبت استریلیزاسیون توسط پژوهشگر بر روی لیبل ویال یادداشت گردید. سپس ویال به همراه چکلیست اطلاعات دموگرافیک در اختیار مسئول استریلیزاسیون (دندانپزشک یا کارشناس مسئول) قرار گرفت. اطلاعات چکلیست شامل تعداد سالهای کار با اتوکلاو، عمر اتوکلاو، تعداد دفعات تعمیر اتوکلاو، تعداد دفعات استفاده از آن در روز و نوع سیکل کاری دستگاه بود. در زمان آزمون یک اندیکاتور شیمیایی کلاس 5 یا 6 در یک تست پک یا PCD قرار داده شد. پس از چیده شدن تستهای پک حاوی ویال و وسایل، چرخه کاری دستگاه اتوکلاو آغاز شد. تستهای پک در محفظه اتوکلاو در پایینترین طبقه، در قسمت جلو و نزدیک به درب و بالای محل فاضلاب (تخلیه) قرار داده شدند. در واقع این تستهای پک در سختترین نقطه برای نفوذ دما و بخار یا سردترین نقطه قرار گرفتند.
پس از اتمام فرآیند استریلیزاسیون، مسئول استریلیزاسیون تستهای پک حاوی ویال را از اتوکلاو و ویالها را از PCD خارج کرد. در این مرحله از قهوهای رنگ شدن اندیکاتورهای شیمیایی خارجی موجود بر روی لیبل هر ویال اطمینان حاصل شد. سپس به دلیل داغ بودن اندیکاتورها، پس از گذشت زمان 10 دقیقه، قسمت کف ویال با دست به آرامی فشرده شد تا آمپول شیشهای داخل آن شکسته شود و مایع محیط کشت در تماس با دیسک حاوی اسپور قرار گیرد. اندیکاتورها توسط پژوهشگر از مطبها تحویل گرفته شدند و در فاصله زمانی 30 دقیقه تا سه ساعت به شکلی که قسمت درب پلاستیکی آن در بالا قرار دارد، درون انکوباتور قرار گرفتند. اندیکاتور به مدت زمان 10 ساعت در دمای 60-55 درجه سانتیگراد داخل انکوباتور نگهداری شد و در فواصل زمانی منظم 3، 5 و 8 ساعت، رنگ مایع داخل ویال بررسی شد. پس از گذشت 10 ساعت ویالهایی که رنگ بنفش (ارغوانی) آنها تغییر نکرده بود، تأیید کننده صحت فرآیند استریلیزاسیون و نتیجه منفی (عدم رشد باکتری) بودند و ویالهایی که رنگ بنفش آنها به رنگ زرد تغییر کرده و یا کدر شده بودند، نشاندهنده نتیجه مثبت (رشد باکتری) و سوء عملکرد اتوکلاو بودند. در مورد دستگاههای اتوکلاوی که در مرحله اول نتیجه آزمون مثبت شده بود، آزمایش مجدد انجام شد. به طوری که در مورد اتوکلاوهایی در مرحله دوم نیز نتیجه مثبت نشان دادند، سوء عملکرد دستگاه تأیید شد، اما در رابطه با اتوکلاوهایی که در مرحله دوم نتیجه آزمون منفی داشتند، صحت عملکرد دستگاه و اشکال در ویال اولیه مورد تأیید بود.
اطلاعات چکلیستها پس از جمعآوری به ترتیب وارد نرم افزار SPSS نسخه 21 شدند. نتایج برای دادههای کمی به صورت "انحراف معیار ± میانگین" و برای دادههای کیفی به صورت "تعداد (درصد)" گزارش شد. به منظور ارزیابی میزان صحت عملکرد دستگاههای اتوکلاو برحسب متغیرهای مورد بررسی از آزمون ناپارامتری من- ویتنی (Mann-whitney U Test) و آزمون مجذور کای (chi- square test) استفاده شد. سطح معنیداری آزمونها 05/0 درنظر گرفته شد. از آزمون ناپارامتری کلموگروف- اسمیرنوف (Kolmogorov-Smirnov) به منظور ارزیابی نرمال بودن توزیع فراوانی متغیرهای کمی نیز استفاده شد.
نتایج
در این مطالعه توصیفی- مقطعی، تعداد 42 عدد مطب دندانپزشکی جهت بررسی صحت عملکرد اتوکلاوهایشان در شهر رفسنجان در سال 1398 مورد بررسی قرار گرفتند. 17 عدد (50/40 درصد) از اتوکلاوها دارای سیکل کاری B134، 20 عدد (60/47 درصد) دارای سیکل کاری B127 و 5 عدد (90/11) دارای سیکل کاری B134 PRION بودند. میانگین و انحراف معیار تعداد سالهای کار با دستگاه اتوکلاو 68/5±00/7 سال و در دامنه 25-1 سال قرار داشت. همچنین میانگین و انحراف معیار تعداد دفعات تعمیر اتوکلاو و تعداد دفعات استفاده از آن در روز به ترتیب برابر با 97/0±55/0 دفعه و 57/0±33/1 بار با دامنههای 4-0 دفعه و 3-1 بار بود.
نتیجه بررسی اولیه عملکرد اتوکلاوها نیز بدین صورت بود که هفت عدد (7/16 درصد) از اتوکلاوها نتیجه مثبت (رشد باکتری) و 35 عدد (3/83 درصد) نتیجه منفی (عدم رشد باکتری) را نشان دادند. در مورد اتوکلاوهایی که نتیجه مثبت نشان داده بودند، آزمون مجدد انجام شد که در مرحله دوم، یک عدد (39/2 درصد) از اتوکلاوها نتیجه منفی و 6 عدد (31/14 درصد) دیگر نتیجه مثبت (شکست فرآیند استریلیزاسیون) را نشان دادند.
نتایج آزمون ناپارامتری من- ویتنی نشان داد که میانگین تعداد سالهای کار با اتوکلاو، عمر اتوکلاو، تعداد دفعات تعمیر اتوکلاو و تعداد دفعات استفاده از آن در روز در اتوکلاوها با نتیجه مثبت و منفی یکسان بود و از نظر آماری تفاوت معنیداری با یکدیگر نداشتند (جدول 1).
جدول 1- مقایسه میانگین تعداد سالهای کار با اتوکلاو، عمر اتوکلاو، تعداد دفعات تعمیر اتوکلاو و تعداد دفعات استفاده از آن در روز بر حسب نتایج اولیه تست اسپور در اتوکلاوهای مطبهای دندانپزشکی در شهر رفسنجان در سال 1398 (42=n)
*آزمون آماری ناپارامتری من- ویتنی (Mann-Whitney U Test)
[1]- استادیار گروه آموزشی بیماری‌های دهان، فک و صورت، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، رفسنجان، ایران
متن کامل: (1098 مشاهده)
گزارش کوتاه
مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
دوره 20، شهریور 1400، 730-721
بررسی صحت عملکرد اتوکلاو نوع B مطبهای دندان پزشکی شهر رفسنجان در سال 1398: یک گزارش کوتاه
نازنین کامیاب[1]، یوسف آقازاده[2]، فؤاد ایرانمنش[3]، مصطفی صادقی[4]، زهره موردویی[5]
دریافت مقاله: 6/2/00 ارسال مقاله به نویسنده جهت اصلاح: 2/3/00 دریافت اصلاحیه از نویسنده: 9/3/00 پذیرش مقاله: 12/3/00
چکیده
زمینه و هدف: از آن‌جایی که ابزارهای استفاده شده در دندانپزشکی پس از درمان بیمار آلوده میشوند و رایجترین روش استریلیزاسیون این ابزارها، استفاده از اتوکلاو میباشد. لذا هدف از مطالعه حاضر تعیین صحت عملکرد اتوکلاو نوع B مطبهای دندانپزشکی شهر رفسنجان در سال 1398 بود.
مواد و روشها: در این مطالعه توصیفی- مقطعی تعداد 42 مطب دندانپزشکی بررسی شد. به منظور ارزیابی عملکرد اتوکلاوها از اندیکاتور بیولوژیکی SPORVIEW و دستگاه انکوباتور با درجه حرارت 60-55 درجه سلسیوس استفاده شد. اطلاعات پس از گردآوری با استفاده از آزمون ناپارامتری من- ویتنی و مجذور کای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها: مطالعه حاضر نشان داد که 69/85 درصد از اتوکلاوها فرآیند استریلیزاسیون را به درستی انجام داده و 31/14 درصد از آنها در انجام این فرآیند شکست خوردند.
نتیجهگیری: نتایج نشان داد که اتوکلاوهای نوع B مطبهای دندانپزشکی شهر رفسنجان از عملکرد مناسبی جهت استریل کردن ابزارها برخوردارند.
واژههای کلیدی: اتوکلاو نوع B، شاخص بیولوژیکی، استریلیزاسیون، دندانپزشکی، رفسنجان
مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
دوره 20، شهریور 1400، 730-721
بررسی صحت عملکرد اتوکلاو نوع B مطبهای دندان پزشکی شهر رفسنجان در سال 1398: یک گزارش کوتاه
نازنین کامیاب[1]، یوسف آقازاده[2]، فؤاد ایرانمنش[3]، مصطفی صادقی[4]، زهره موردویی[5]
دریافت مقاله: 6/2/00 ارسال مقاله به نویسنده جهت اصلاح: 2/3/00 دریافت اصلاحیه از نویسنده: 9/3/00 پذیرش مقاله: 12/3/00
چکیده
زمینه و هدف: از آن‌جایی که ابزارهای استفاده شده در دندانپزشکی پس از درمان بیمار آلوده میشوند و رایجترین روش استریلیزاسیون این ابزارها، استفاده از اتوکلاو میباشد. لذا هدف از مطالعه حاضر تعیین صحت عملکرد اتوکلاو نوع B مطبهای دندانپزشکی شهر رفسنجان در سال 1398 بود.
مواد و روشها: در این مطالعه توصیفی- مقطعی تعداد 42 مطب دندانپزشکی بررسی شد. به منظور ارزیابی عملکرد اتوکلاوها از اندیکاتور بیولوژیکی SPORVIEW و دستگاه انکوباتور با درجه حرارت 60-55 درجه سلسیوس استفاده شد. اطلاعات پس از گردآوری با استفاده از آزمون ناپارامتری من- ویتنی و مجذور کای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها: مطالعه حاضر نشان داد که 69/85 درصد از اتوکلاوها فرآیند استریلیزاسیون را به درستی انجام داده و 31/14 درصد از آنها در انجام این فرآیند شکست خوردند.
نتیجهگیری: نتایج نشان داد که اتوکلاوهای نوع B مطبهای دندانپزشکی شهر رفسنجان از عملکرد مناسبی جهت استریل کردن ابزارها برخوردارند.
واژههای کلیدی: اتوکلاو نوع B، شاخص بیولوژیکی، استریلیزاسیون، دندانپزشکی، رفسنجان
مقدمه
در بسیاری از کشورها عفونت و انتقال عوامل عفونی به عنوان یک معضل بزرگ در سیستمهای بهداشتی تلقی میشوند [1]. مهمترین راههای انتقال میکروارگانیسمها در دندانپزشکی عبارتند از تماس مستقیم با خون یا بزاق فرد آلوده، تماس با وسایل یا تجهیزات آلوده دندانپزشکی و انتقال میکروارگانیسمها از طریق ذرات معلق در هوا [2]. ابزارهای استفاده شده در دندانپزشکی، پس از درمان بیمار، آلوده میشوند. بر اساس استانداردهای بینالمللی و منطقه‌ای، ابزارهای استفاده شده باید تحت فرآیند استریلیزاسیون نوع B بخار خلاء ((Vacuum Steam Sterilization Type B Process استریل شوند [3].
فرآیند استریلیزاسیون (Sterilization) فرآیندی است که در آن هر ارگانیسم زنده بیماریزا و غیر بیماریزا، در شکل‌های رویشی یا اسپور که در سطح ابزار وجود دارند، از بین میروند [4]. این فرآیند باید روشی قابل تکرار، استاندارد، قابل بازبینی و قابل تأیید باشد [5]. رایجترین روش استریلیزاسیون در مطبهای دندانپزشکی، استفاده از اتوکلاو میباشد. اتوکلاو برای سترونسازی ابزارها و مواد با استفاده از بخار تحت فشار طراحی شده است [6].
یکی از راههای کنترل کیفیت سیکلهای استریلیزاسیون استفاده از شاخصهای بیولوژیکی میباشد. شاخص بیولوژیکی Bacillus Stearo Thermophilus (ATCC7953- SPS Medical- USA), برای تأیید استریلیزاسیون با بخار (اتوکلاو) و بخار شیمیایی تحت فشار استفاده میشود [7]. اندوسپورهای باسیلوس مانند مایکوباکتریوم توبرکلوزیس، HIV و هپاتیت B مقاومت بیشتری در برابر استریلیزاسیون نسبت به باکتریهای رویشی دارند. بنابراین اگر اندوسپورها کشته شوند، تمام باکتریهای موجود در سطح ابزار استفاده شده هم از این طریق از بین خواهند رفت. این مطلب میتواند تأییدیهای بر دقت و صحت عملکرد اتوکلاو باشد [8]. با توجه به اهمیت کنترل عفونت، گستردگی استفاده از اتوکلاو در مطبهای دندانپزشکی و نیاز به افزایش آگاهی و نظارت بر عملکرد اتوکلاوها، مطالعه توصیفی- مقطعی حاضر با هدف تعیین صحت عملکرد اتوکلاو نوع B مطبهای دندانپزشکی شهر رفسنجان در سال 1398 انجام شد تا در صورت وجود هر گونه مشکل در استریلیزاسیون و انتقال عفونت، اقدامات لازم جهت اصلاح روشهای استریلیزاسیون، تغییر پارامترهای دستگاه، بهبود سطح کنترل عفونت و پیشگیری ثانویه (درمان زود هنگام) صورت پذیرد.
مواد و روشها
مطالعه حاضر از نوع توصیفی- مقطعی میباشد که به منظور بررسی صحت عملکرد اتوکلاو نوع B مطبهای دندانپزشکی شهر رفسنجان در سال 1398 انجام شد. روش انتخاب مطبها در این مطالعه، روش سرشماری بود. تمامی کلینیکها و مطبهای دندانپزشکی که از اتوکلاو جهت استریلیزاسیون ابزارها استفاده میکردند، شناسایی و به عنوان جامعه مورد پژوهش انتخاب شدند. معیار ورود به مطالعه استفاده از اتوکلاوهای نوع B و معیار خروج از مطالعه، عدم تمایل دندانپزشکان جهت بررسی صحت عملکرد اتوکلاوهای موجود در مطبهایشان بود. بدین ترتیب تعداد 52 مطب جهت بررسی صحت عملکرد اتوکلاوها انتخاب شدند که از این تعداد 10 مطب از مطالعه حذف شد و صحت عملکرد اتوکلاوهای 42 مطب دندانپزشکی مورد بررسی قرار گرفت. این مطالعه دارای کد اخلاق از دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان به شماره ثبتی IR. RUMS. REC.1398.190 میباشد.
به منظور ارزیابی عملکرد اتوکلاوها از اندیکاتور بیولوژیکی SPORVIEW و جهت انکوباسیون اندیکاتورهای بیولوژیک در دمای 60-55 درجه سانتیگراد از Dry Block Incubator NDB-060، محصولی از کمپانی SPSmedical در ایالات متحده که دارای تأییدیه FDA است، استفاده شد. ابتدا موارد لازم مانند تاریخ، شماره دستگاه و نوبت استریلیزاسیون توسط پژوهشگر بر روی لیبل ویال یادداشت گردید. سپس ویال به همراه چکلیست اطلاعات دموگرافیک در اختیار مسئول استریلیزاسیون (دندانپزشک یا کارشناس مسئول) قرار گرفت. اطلاعات چکلیست شامل تعداد سالهای کار با اتوکلاو، عمر اتوکلاو، تعداد دفعات تعمیر اتوکلاو، تعداد دفعات استفاده از آن در روز و نوع سیکل کاری دستگاه بود. در زمان آزمون یک اندیکاتور شیمیایی کلاس 5 یا 6 در یک تست پک یا PCD قرار داده شد. پس از چیده شدن تستهای پک حاوی ویال و وسایل، چرخه کاری دستگاه اتوکلاو آغاز شد. تستهای پک در محفظه اتوکلاو در پایینترین طبقه، در قسمت جلو و نزدیک به درب و بالای محل فاضلاب (تخلیه) قرار داده شدند. در واقع این تستهای پک در سختترین نقطه برای نفوذ دما و بخار یا سردترین نقطه قرار گرفتند.
پس از اتمام فرآیند استریلیزاسیون، مسئول استریلیزاسیون تستهای پک حاوی ویال را از اتوکلاو و ویالها را از PCD خارج کرد. در این مرحله از قهوهای رنگ شدن اندیکاتورهای شیمیایی خارجی موجود بر روی لیبل هر ویال اطمینان حاصل شد. سپس به دلیل داغ بودن اندیکاتورها، پس از گذشت زمان 10 دقیقه، قسمت کف ویال با دست به آرامی فشرده شد تا آمپول شیشهای داخل آن شکسته شود و مایع محیط کشت در تماس با دیسک حاوی اسپور قرار گیرد. اندیکاتورها توسط پژوهشگر از مطبها تحویل گرفته شدند و در فاصله زمانی 30 دقیقه تا سه ساعت به شکلی که قسمت درب پلاستیکی آن در بالا قرار دارد، درون انکوباتور قرار گرفتند. اندیکاتور به مدت زمان 10 ساعت در دمای 60-55 درجه سانتیگراد داخل انکوباتور نگهداری شد و در فواصل زمانی منظم 3، 5 و 8 ساعت، رنگ مایع داخل ویال بررسی شد. پس از گذشت 10 ساعت ویالهایی که رنگ بنفش (ارغوانی) آنها تغییر نکرده بود، تأیید کننده صحت فرآیند استریلیزاسیون و نتیجه منفی (عدم رشد باکتری) بودند و ویالهایی که رنگ بنفش آنها به رنگ زرد تغییر کرده و یا کدر شده بودند، نشاندهنده نتیجه مثبت (رشد باکتری) و سوء عملکرد اتوکلاو بودند. در مورد دستگاههای اتوکلاوی که در مرحله اول نتیجه آزمون مثبت شده بود، آزمایش مجدد انجام شد. به طوری که در مورد اتوکلاوهایی در مرحله دوم نیز نتیجه مثبت نشان دادند، سوء عملکرد دستگاه تأیید شد، اما در رابطه با اتوکلاوهایی که در مرحله دوم نتیجه آزمون منفی داشتند، صحت عملکرد دستگاه و اشکال در ویال اولیه مورد تأیید بود.
اطلاعات چکلیستها پس از جمعآوری به ترتیب وارد نرم افزار SPSS نسخه 21 شدند. نتایج برای دادههای کمی به صورت "انحراف معیار ± میانگین" و برای دادههای کیفی به صورت "تعداد (درصد)" گزارش شد. به منظور ارزیابی میزان صحت عملکرد دستگاههای اتوکلاو برحسب متغیرهای مورد بررسی از آزمون ناپارامتری من- ویتنی (Mann-whitney U Test) و آزمون مجذور کای (chi- square test) استفاده شد. سطح معنیداری آزمونها 05/0 درنظر گرفته شد. از آزمون ناپارامتری کلموگروف- اسمیرنوف (Kolmogorov-Smirnov) به منظور ارزیابی نرمال بودن توزیع فراوانی متغیرهای کمی نیز استفاده شد.
نتایج
در این مطالعه توصیفی- مقطعی، تعداد 42 عدد مطب دندانپزشکی جهت بررسی صحت عملکرد اتوکلاوهایشان در شهر رفسنجان در سال 1398 مورد بررسی قرار گرفتند. 17 عدد (50/40 درصد) از اتوکلاوها دارای سیکل کاری B134، 20 عدد (60/47 درصد) دارای سیکل کاری B127 و 5 عدد (90/11) دارای سیکل کاری B134 PRION بودند. میانگین و انحراف معیار تعداد سالهای کار با دستگاه اتوکلاو 68/5±00/7 سال و در دامنه 25-1 سال قرار داشت. همچنین میانگین و انحراف معیار تعداد دفعات تعمیر اتوکلاو و تعداد دفعات استفاده از آن در روز به ترتیب برابر با 97/0±55/0 دفعه و 57/0±33/1 بار با دامنههای 4-0 دفعه و 3-1 بار بود.
نتیجه بررسی اولیه عملکرد اتوکلاوها نیز بدین صورت بود که هفت عدد (7/16 درصد) از اتوکلاوها نتیجه مثبت (رشد باکتری) و 35 عدد (3/83 درصد) نتیجه منفی (عدم رشد باکتری) را نشان دادند. در مورد اتوکلاوهایی که نتیجه مثبت نشان داده بودند، آزمون مجدد انجام شد که در مرحله دوم، یک عدد (39/2 درصد) از اتوکلاوها نتیجه منفی و 6 عدد (31/14 درصد) دیگر نتیجه مثبت (شکست فرآیند استریلیزاسیون) را نشان دادند.
نتایج آزمون ناپارامتری من- ویتنی نشان داد که میانگین تعداد سالهای کار با اتوکلاو، عمر اتوکلاو، تعداد دفعات تعمیر اتوکلاو و تعداد دفعات استفاده از آن در روز در اتوکلاوها با نتیجه مثبت و منفی یکسان بود و از نظر آماری تفاوت معنیداری با یکدیگر نداشتند (جدول 1).
جدول 1- مقایسه میانگین تعداد سالهای کار با اتوکلاو، عمر اتوکلاو، تعداد دفعات تعمیر اتوکلاو و تعداد دفعات استفاده از آن در روز بر حسب نتایج اولیه تست اسپور در اتوکلاوهای مطبهای دندانپزشکی در شهر رفسنجان در سال 1398 (42=n)
| متغیر | نتیجه مثبت (7=n) میانگین رتبه |
نتیجه منفی (35=n) میانگین رتبه |
Mann-Whitney U | مقدار p |
| تعداد سالهای کار با اتوکلاو | 00/29 | 00/20 | 00/70 | 075/0 |
| عمر اتوکلاو (سال) | 43/29 | 91/19 | 00/67 | 058/0 |
| تعداد دفعات تعمیر اتوکلاو | 50/23 | 10/21 | 50/108 | 571/0 |
| تعداد دفعات استفاده از اتوکلاو درروز | 79/25 | 64/20 | 50/92 | 199/0 |
همچنین نتایج آزمون مجذور کای نشان داد که بین نوع سیکل کاری اتوکلاو و نتیجه تست اسپور از نظر آماری اختلاف معنیداری وجود نداشت (612/0=P). به عبارت دیگر درصد نتایج مثبت و منفی در سیکلهای کاری متفاوت اتوکلاو مشابه یکدیگر بود.
بحث
با توجه به این مطلب که تاکنون مطالعهای به منظور بررسی صحت عملکرد اتوکلاوهای نوع B مطبهای دندانپزشکی شهر رفسنجان انجام نشده است و کنترل عفونت یک مسئله مهم در بهداشت عمومی میباشد، مطالعه حاضر اولین مطالعهای است که با هدف بررسی صحت عملکرد اتوکلاو نوع B مطبهای دندانپزشکی طراحی شد. بر اساس نتایج بهدست آمده در مرحله اولیه بررسی صحت عملکرد اتوکلاو (تست اسپور)، هفت عدد (7/16 درصد) از اتوکلاوها در فرآیند استریلیزاسیون شکست خوردند و در مرحله دوم آزمایش 6 عدد (31/14 درصد) از اتوکلاوها مجدداً در انجام فرآیند استریلیزاسیون موفق نبودند. همچنین نتایج نشان داد که 69/85 درصد از اتوکلاوها فرآیند استریلیزاسیون را به درستی انجام دادند.
در مطالعه Dagher و همکاران، شکستهای استریلیزاسیون 5/7 درصد گزارش شد [9]. در مطالعه Pation- Marin و همکاران 17 درصد از استریلیزرها نتایج رشد باکتری را نشان دادند [10]. همچنین در مطالعه Acosta- Gio و همکاران، 4/7 درصد از سیکلهای استریلیزاسیون در فرآیند سترونسازی موفق نبودند [11]. نتایج مطالعه حاضر با مطالعات بالا همخوانی دارد. اما در تمامی مطالعات به جز مطالعه Pation- Marin، درصدهای شکست اتوکلاوها در فرآیند استریلیزاسیون کم‌تر از درصد شکست اتوکلاوها در مطالعه حاضر بود. احتمالاً علت این اختلاف، تفاوت در حجم نمونه و کوچک بودن حجم نمونه در این مطالعه، تفاوت در برند اتوکلاوها، تفاوت در نظارت کارشناسان بر عملکرد روزانه اتوکلاوها، اشکال در پارامترهای دستگاه مانند دما، فشار و زمان و تفاوت در میانگین عمر و دفعات تعمیر دستگاهها باشد. در مطالعه Chan و همکارش 13 عدد (7 درصد) اتوکلاوها در آزمون اولیه اسپور شکست خوردند در حالی که در مرحله دوم آزمون تنها 2 عدد از اتوکلاوها نتیجه مثبت را نشان دادند [12]. در مطالعه Healy و همکاران، در مرحله اول آزمون اسپور 3/11 درصد از اتوکلاوها قادر به از بین بردن اسپور نبودند، اما با تکرار آزمایشات بیولوژیک فقط 5/1 درصد از اتوکلاوها نتایج رشد باکتری را نشان دادند [13]. همان‌گونه که ملاحظه میشود، با تکرار آزمایشات در دو مطالعه بالا درصد قابل توجهی از شکستهای اتوکلاوها کاهش پیدا کرده است، اما در مطالعه حاضر با تکرار آزمایشات کاهش جزئی در تغییر شکستهای اتوکلاو مشاهده شد. این مطلب میتواند تأییدیهای بر کاهش خطاهای انسانی در مطالعه ما باشد. احتمالاً همان یک مورد نتیجه منفی در مرحله دوم آزمون میتوانست مربوط به اشکال در ویال تست اسپور باشد که با تغییر ویال نتیجه منفی حاصل شد.
نتیجهگیری
نتایج مطالعه حاضر نشان داد که 69/85 درصد از اتوکلاوهای مطبهای دندانپزشکی فرآیند استریلیزاسیون را به درستی انجام دادند و 31/14 درصد از اتوکلاوها در فرآیند استریلیزاسیون شکست خوردند. بنابر این نتایج، اتوکلاوهای نوع B مطبهای دندانپزشکی شهر رفسنجان از عملکرد مناسبی جهت استریل کردن ابزارها برخوردارند.
بحث
با توجه به این مطلب که تاکنون مطالعهای به منظور بررسی صحت عملکرد اتوکلاوهای نوع B مطبهای دندانپزشکی شهر رفسنجان انجام نشده است و کنترل عفونت یک مسئله مهم در بهداشت عمومی میباشد، مطالعه حاضر اولین مطالعهای است که با هدف بررسی صحت عملکرد اتوکلاو نوع B مطبهای دندانپزشکی طراحی شد. بر اساس نتایج بهدست آمده در مرحله اولیه بررسی صحت عملکرد اتوکلاو (تست اسپور)، هفت عدد (7/16 درصد) از اتوکلاوها در فرآیند استریلیزاسیون شکست خوردند و در مرحله دوم آزمایش 6 عدد (31/14 درصد) از اتوکلاوها مجدداً در انجام فرآیند استریلیزاسیون موفق نبودند. همچنین نتایج نشان داد که 69/85 درصد از اتوکلاوها فرآیند استریلیزاسیون را به درستی انجام دادند.
در مطالعه Dagher و همکاران، شکستهای استریلیزاسیون 5/7 درصد گزارش شد [9]. در مطالعه Pation- Marin و همکاران 17 درصد از استریلیزرها نتایج رشد باکتری را نشان دادند [10]. همچنین در مطالعه Acosta- Gio و همکاران، 4/7 درصد از سیکلهای استریلیزاسیون در فرآیند سترونسازی موفق نبودند [11]. نتایج مطالعه حاضر با مطالعات بالا همخوانی دارد. اما در تمامی مطالعات به جز مطالعه Pation- Marin، درصدهای شکست اتوکلاوها در فرآیند استریلیزاسیون کم‌تر از درصد شکست اتوکلاوها در مطالعه حاضر بود. احتمالاً علت این اختلاف، تفاوت در حجم نمونه و کوچک بودن حجم نمونه در این مطالعه، تفاوت در برند اتوکلاوها، تفاوت در نظارت کارشناسان بر عملکرد روزانه اتوکلاوها، اشکال در پارامترهای دستگاه مانند دما، فشار و زمان و تفاوت در میانگین عمر و دفعات تعمیر دستگاهها باشد. در مطالعه Chan و همکارش 13 عدد (7 درصد) اتوکلاوها در آزمون اولیه اسپور شکست خوردند در حالی که در مرحله دوم آزمون تنها 2 عدد از اتوکلاوها نتیجه مثبت را نشان دادند [12]. در مطالعه Healy و همکاران، در مرحله اول آزمون اسپور 3/11 درصد از اتوکلاوها قادر به از بین بردن اسپور نبودند، اما با تکرار آزمایشات بیولوژیک فقط 5/1 درصد از اتوکلاوها نتایج رشد باکتری را نشان دادند [13]. همان‌گونه که ملاحظه میشود، با تکرار آزمایشات در دو مطالعه بالا درصد قابل توجهی از شکستهای اتوکلاوها کاهش پیدا کرده است، اما در مطالعه حاضر با تکرار آزمایشات کاهش جزئی در تغییر شکستهای اتوکلاو مشاهده شد. این مطلب میتواند تأییدیهای بر کاهش خطاهای انسانی در مطالعه ما باشد. احتمالاً همان یک مورد نتیجه منفی در مرحله دوم آزمون میتوانست مربوط به اشکال در ویال تست اسپور باشد که با تغییر ویال نتیجه منفی حاصل شد.
نتیجهگیری
نتایج مطالعه حاضر نشان داد که 69/85 درصد از اتوکلاوهای مطبهای دندانپزشکی فرآیند استریلیزاسیون را به درستی انجام دادند و 31/14 درصد از اتوکلاوها در فرآیند استریلیزاسیون شکست خوردند. بنابر این نتایج، اتوکلاوهای نوع B مطبهای دندانپزشکی شهر رفسنجان از عملکرد مناسبی جهت استریل کردن ابزارها برخوردارند.
[4]- دانشیار گروه آموزشی دندانپزشکی ترمیمی، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، رفسنجان، ایران
[5]- (نویسنده مسئول) کارشناسی ارشد اپیدمیولوژی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، رفسنجان، ایران
تلفن: 31315121-034، دورنگار: 31315003-034، پست الکترونیکی: zohreh.mordoei1371@gmail.com
تلفن: 31315121-034، دورنگار: 31315003-034، پست الکترونیکی: zohreh.mordoei1371@gmail.com
نوع مطالعه: گزارش كوتاه |
موضوع مقاله:
دندان پزشكي
دریافت: 1400/2/5 | پذیرش: 1400/3/12 | انتشار: 1400/7/6
دریافت: 1400/2/5 | پذیرش: 1400/3/12 | انتشار: 1400/7/6
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
