جلد 21، شماره 6 - ( 6-1401 )                   جلد 21 شماره 6 صفحات 660-643 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Mahnoodi H. Investigating the Mediating Role of Covid-19 Fear in the Relationship between Positive and Negative Affect and Post-Traumatic Stress Disorder and Spiritual Well-Being during the Limitations of the Corona Virus Epidemic in 2021: A Descriptive Study. JRUMS 2022; 21 (6) :643-660
URL: http://journal.rums.ac.ir/article-1-6530-fa.html
محمودی هیوا. بررسی نقش واسطه‌ای ترس از کووید-19 در رابطه عاطفه مثبت و منفی با اختلال استرس بعد از سانحه و بهزیستی معنوی حین محدودیت‌های همه‌گیری ویروس کرونا در سال 1400: یک مطالعه توصیفی. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان. 1401; 21 (6) :643-660

URL: http://journal.rums.ac.ir/article-1-6530-fa.html


دانشگاه گلستان
متن کامل [PDF 416 kb]   (356 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (590 مشاهده)
متن کامل:   (427 مشاهده)
مقاله پژوهشی
مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
دوره 21، شهریور 1401، 660-643



بررسی نقش واسطه­ای ترس از کووید-19 در رابطه عاطفه مثبت و منفی با اختلال استرس بعد از سانحه و بهزیستی معنوی حین محدودیت­های همه­گیری ویروس کرونا در سال 1400: یک مطالعه توصیفی

هیوا محمودی[1]

دریافت مقاله: 18/02/1401 ارسال مقاله به نویسنده جهت اصلاح: 28/04/1401 دریافت اصلاحیه از نویسنده: 26/05/1401 پذیرش مقاله: 30/05/1401


چکیده
زمینه و هدف: انتشار افسارگسیخته کووید- 19 می­تواند بر سلامت روان افراد تأثیر گذارد. هدف این مطالعه تعیین نقش واسطه­ای ترس از کووید-19 در رابطۀ عاطفه مثبت و منفی با اختلال استرس بعد از سانحه حین محدودیتهای همه­گیری ویروس کرونا در سال 1400 بود.
مواد و روش­ها: در پژوهش توصیفی حاضر، جامعۀ آماری شامل تمامی کارکنان و اساتید دانشگاه­های سراسری شهر گرگان در سال 1400 بود که از بین آن­ها تعداد 360 نفر به صورت نمونه­گیری تصادفی خوشه­ای چند مرحله‌‌ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسش­نامه عاطفه مثبت و منفی Watson، مقیاس تجدید نظر شدۀ تأثیر رویدادWeiss  و  Marmar، مقیاس ترس از کووید- 19 و پرسش­نامه بهزیستی معنوی Paloutzian و  Ellisonبود. داده­ها با استفاده از ضریب همبستگی Pearson و مدل­یابی معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل شدند.
یافته­ها: نتایج نشان داد که بین عاطفه مثبت با ترس از کووید-19 (370/0-=r و 001/0 >P)، بین عاطفه مثبت با اختلال استرس بعد از سانحه رابطه منفی و معنادار (321/0-=r و 001/0 >P) و با بهزیستی معنوی رابطه مثبت و معنادار (440/0=r و 001/0 >P) به دست آمده است. نتایج برازش از مدل نشان داد که عاطفه مثبت به واسطه ترس از کووید-19 بر کاهش بهزیستی معنوی تأثیر دارد (001/0>P) و عاطفه منفی به واسطه ترس از کووید-19 می­تواند باعث افزایش علائم اختلال استرس بعد از سانحه شود (001/0>P).
نتیجه­گیری: نوسانات مداوم در وضعیت همه­گیری کووید-19 می­تواند نشان ­دهنده منبعی از ظهور مجدد یک رویداد استرس­زا باشد و با تقویت عاطفه مثبت و بُعد معنوی ممکن است بتوان این ترس را کاهش داد.
کلمات کلیدی: عاطفه مثبت و منفی، ترس از کووید-19، استرس بعد از سانحه، بهزیستی معنوی



 

مقدمه
در دسامبر 2019 میلادی نوعی ویروس جدید و تغییر ژنتیک یافته از خانواده کرونا ویروس­ها با عنوان SARS-COV-2  شیوع یافت که باعث بیماری کووید-19 (COVID-19) شد [2-1]. متأسفانه، بیماری کووید-19 دستگاه تنفسی افراد مبتلا به بیماری را تحت تأثیر قرار داد و افراد زیادی در طول این همه­گیری احساس ترس و اضطراب را تجربه کردند [4-3]. بیماری­های همه­گیر باعث ایجاد ترس می­شوند و ترس باعث ناتوانی در عمل، استرس و احساسات منفی در افراد میشود [6-5]. در پژوهشی نشان داده شد افرادی که از اضطراب در دوران همه­گیری رنج می‌برند، سطوح بالایی از استرس پس از سانحه، استرس فراگیر، اضطراب سلامتی و افکار خودکشی دارند [7]. پژوهشی دیگر نشان داد که افزایش شیوع ویروس کرونا باعث افزایش هیجان­های منفی مثل ترس، اضطراب، افسردگی و عصبانیت و کاهش هیجان­های مثبت مثل شادکامی شده است [8].
برخی از نویسندگان استدلال کردند که اهمیت ابعاد روانشناسی مثبت در همه­گیری اپیدمی مشهود است [9]. در یک مطالعه بین ایتالیایی­ها نشان داده شد که افرادی که از نظر عاطفی در مرحله اول همه­گیری پایدار بودند، در برابر نگرانی­های مربوط به کووید-19 مقاوم­تر بودند [10].  با این حال، برخی مطالعات دیگر تا 1/5 درصد از 1639 پاسخ ‌دهنده علائم اختلال استرس بعد از سانحه (Post-Traumatic Stress Disorder) را گزارش کردند [11].
عاطفه یک مفهوم گسترده است و شامل احساساتی است که برای هوشیاری قابل دسترسی است و در بسیاری از رویدادهای عاطفی از جمله هیجانات، احساسات جسمانی، نگرش­ها، خلق و خو و ویژگی­های عاطفی وجود دارد [12]. عاطفه مثبت و منفی (Positive and Negative Affect) به ترتیب به حالات احساسی مثبت مانند احساس شادی، علاقه، اعتماد به نفس یا هوشیاری و حالات عاطفی منفی مانند احساس ترس، غم، عصبانیت، گناه، تحقیر یا انزجار اشاره دارند [13]. مطابق با روان­شناسی مثبت­گرا، وجود عاطفه مثبت می­تواند منجر به ایجاد تاب­آوری پایدار برای مقابله بهتر با رویدادهای استرس­زای آینده شود [14]. هم‌چنین بسیاری از مطالعات تأیید کردند که عاطفه مثبت نسبت به منفی پیامدهای مهمی برای بهزیستی ذهنی و شکوفایی فرد دارد [15]. برعکس، عاطفه منفی با عزت­نفس پایین، نارضایتی، استرس و علائم جسمانی همراه است [16]. محققان در پژوهشی با عنوان نقش واسطه­ای تنظیم هیجان در رابطۀ بین عاطفۀ مثبت و منفی حین همه­گیری کووید-19 به این نتیجه رسیدند که یک واحد افزایش عاطفۀ منفی، استفادۀ افراد از راهبردهای تنظیم را تا 13/0 کاهش می­دهد. [17]. در پژوهشی دیگر نیز بیان داشتند که درک تهدید ناشی از کووید-19 با عاطفۀ منفی و علائم هیجانی، یعنی افسردگی، اضطراب و خشم وخصومت ارتباط مثبت دارد [18]. هم‌چنین تحقیق دیگر نشان داد که شدت وضعیت همه­گیر با هیجانات مثبت رابطه منفی دارد و شدت وضعیت همه­گیر با درک خطر ارتباط مثبت دارد [19].
پریشانی روانی مظهر گسترده­تری از مشکلات مربوط به سلامت روان است که با علائم افسردگی، اضطراب و نگرانیهای مربوط به استرس مشخص می­شود. حین همهگیری ویروس کرونا مطالعه­ای در اسپانیا بر روی نمونه­ای از 3055 شرکت ­کننده نشان داد که 6/36 درصد آنها پاسخهای علامتی اختلال استرس بعد از سانحه (مانند، اجتناب، فکر مزاحم و بیش برانگیختگی) را نشان دادند [20]. محققان در داده­های نظرسنجی از نمونه بزرگسالان چینی نشان دادند که 6/4 درصد از افراد حین همه­گیری علائمی را نشان میدادند که نشان دهندۀ تشخیص احتمالی اختلال استرس بعد از سانحه بود [21]. برخی دیگر اظهار داشتند افرادی که دارای ویژگیهای شخصیتی بیمارگون هستند ممکن است در برابر بروز پیامدهای منفی روانی ناشی از شیوع کووید-19 مانند علائم اختلال استرس بعد از سانحه و میزان ترس آسیب­پذیرتر باشند [22]. هم‌چنین در پژوهشی به این نتیجه رسیدند که بیماری همه­گیر کووید-19 نه تنها بر عملکرد فیزیولوژیکی افراد مبتلا تأثیر گذاشته است، بلکه در میان دانشجویان جوان اختلال استرس پس از سانحه را ایجاد کرده است [23].
بهزیستی معنوی (Spiritual well-being) یک ساختار چند بعدی است که هر دو بعد وجودی و مذهبی را شامل می­شود و می­تواند به عنوان یک حس ارتباط متقابل هماهنگ بین خود، دیگران و فطرت تعریف شود که در سراسر زمان و مکان وجود دارد و منجر به تحقق هدف و معنای نهایی زندگی میشود [24]. تحقیقات نشان داده است که استرس زندگی موجب عاطفه منفی در افراد می­شود و معنویت شخصی میتواند منبع مفیدی برای حفظ رضایت از زندگی در مواجهه با عوامل استرس­زا باشد [25].  با وجود این، بهزیستی معنوی با حالت­های عاطفی مثبت و راهبردهای مقابله کافی با استرس رابطه مثبت دارد. هم‌چنین بین ترس از کووید-19 و بهزیستی معنوی رابطه منفی گزارش شد [26]. محققانی دیگر در جمعیت ایتالیایی­ها به این نتیجه رسیدند که معنویت و اعمال مذهبی یک عامل محافظتی است که نه تنها با سلامت روانی و روانی بلکه جسمی نیز مرتبط است [27].
با توجه به شیوع بالای مبتلایان و مرگ و میر بالای کووید-19 در جهان و اثرات روان­شناختی منفی این بیماری نظیر ترس از بیماری و مرگ از یک سو و هم‌چنین انتشار اخبار غلط و شایعات، تداخل در فعالیت­های روزمره، مقررات منع و محدودیت سفر و عبور و مرور، کاهش روابط اجتماعی، بروز مشکلات شغلی و مالی و ده­ها پیامد دیگر این شرایط از سوی دیگر، شناخت هرچه بیش‌تر عوامل زمینه­ساز و تداوم­بخش روان­شناختی درگیر در این بیماری ضرورت دارد [3]. در مواجهه با این بیماری تنظیم و تعدیل عواطف نقش مهمی دارد و ناتوانی در مدیریت عواطف باعث مشکلات روان­شناختی زیادی در فرد می­شود [28]، لذا این پژوهش با هدف نقش واسطه­ای ترس از کووید-19 در رابطۀ عاطفۀ مثبت و منفی با اختلال استرس بعد از سانحه و بهزیستی معنوی انجام شد. مدل فرضی تحقیق در شکل 1 ارائه شده است
 

شکل 1- مدل فرضی نقش ترس از کووید-19 در رابطه عاطفه مثبت و منفی با اختلال استرس بعد از سانحه و بهزیستی
 
مواد و روش­ها
پژوهش حاضر از نوع توصیفی است. جامعه آماری شامل تمامی کارکنان و اساتید (زن و مرد) دانشگاه­های سراسری (گلستان و علوم پزشکی و پیام نور) شهر گرگان در سال 1400 بود که در دامنه سنی 26 تا 65 سال قرار داشتند. حجم نمونه با استفاده از فرمول Cochran فرمول کوکران  محاسبه گردید [29]. به این صورت با مقدار 96/1=z، آماره p درصد توزیع صفت در جامعه معادل 5/0 و آماره q درصد افرادی که فاقد صفت مورد مطالعه هستند معادل 5/0 می­باشد. مقدار 05/0=d و جامعه مورد مطالعه 1600 نفری، تعداد نمونه 310 محاسبه شد که برای اطمینان از کفایت نمونه تعداد 360 نفر از کارکنان و اساتید (زن و مرد) به صورت نمونه­گیری تصادفی خوشه­ای چند مرحله­ای انتخاب شدند.
ابتدا از بین دانشگاه­های گلستان، علوم پزشکی گرگان و پیام نور گرگان تعدادی دانشکده­ به صورت تصادفی (به حالت قرعه­کشی) به عنوان خوشه انتخاب شدند و از هر دانشکده­ تعدادی از اساتید و کارکنان به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. از دانشکده­های علوم انسانی، علوم پایه و فنی مهندسی دانشگاه گلستان 137 نفر، از دانشکده­های پزشکی، پیراپزشکی، پرستاری دانشگاه علوم پزشکی گرگان 125 و از دانشکده علوم انسانی دانشگاه پیام نور 100 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ملاک­های ورود به مطالعه شامل دامنه سنی 26 تا 65 سال، سکونت در شهر گرگان، رضایت آگاهانه جهت شرکت در مطالعه، نداشتن بیماری روانی و پزشکی خاص، کارمند یا هیأت علمی دانشگاه و معیارهای خروج شامل ابتلاء به اختلال­های روان­شناختی مانند (اضطراب، افسردگی یا سرطان)، انصراف از شرکت در مطالعه و تکمیل ناقص پرسشنامه­ها است. این مقاله برگرفته از طرح تحقیقاتی مصوب شورای پژوهشی دانشگاه گلستان گرگان است. هم‌چنین، این مطالعه با کد اخلاق IR.GU.REC.1400.003 به تصویب کمیته اخلاق دانشگاه گلستان رسیده است. در مطالعه حاضر از پرسش­نامه­های زیر استفاده شد:
الف)پرسشنامه عاطفه مثبت-منفی ( Positive-Negative Affect Questionnaire): این مقیاس 20 سوالی توسط Watson و همکاران در سال 1984 ساخته و اعتباریایی شد [30] که شامل دو خرده مقیاس ۱۰ سوألی عاطفه مثبت و منفی است. این مقیاس خودگزارشی شامل 10 آیتم برای عاطفه مثبت و 10 آیتم برای عاطفه منفی است که در مقیاس پنج درجه­ای لیکرت از یک (به هیچ وجه) تا پنج (بسیار زیاد) نمره­گذاری شده است. حداقل و حداکثر نمره در هر یک از زیر مقیاس­های فهرست به ترتیب 10 و 50 خواهد بود. Watson و همکاران پایایی را به شیوه آلفای کرونباخ برای هر دو خرده مقیاس بالای 70 درصد گزارش کردند. ابوالقاسمی [31] ضریب همبستگی درونی مؤلفه­ها و کل مقیاس را بین 74/0 تا 94/0 به دست آورد که تمامی آنها معنادار بود و حاکی از اعتبار سازه این مقیاس می­باشد. در مطالعه حاضر مقدار پایایی کل پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ 78/0، پایایی عاطفه مثبت 75/0 و پایایی عاطفه منفی 76/0 به دست آمد.
ب) مقیاس تجدید نظر شده تأثیر رویداد ( Impact of Event Scale): این مقیاس توسط Weiss  و  Marmarدر سال 1997 طبق معیارهای نسخه چهارم راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, fourth edition طراحی گردید [32]. مقیاس تجدید نظر شده تأثیر رویداد یک پرسشنامۀ خودسنجی 22 ماده­ای است که شامل خرده مقیاس­های اجتناب (5، 7، 8، 11، 12، 13، 17 و 22)، افکار ناخواسته (1، 2، 3، 6، 9، 16 و 20) و بیش انگیختگی (4، 10، 14، 15، 18، 19 و 21) است. طیف پاسخگویی آن لیکرت بوده که (نمره 0) برای هرگز، (نمره 1) برای به ندرت، (نمره 2) برای گاهی، (نمره 3) برای اغلب و (نمره 4) برای به شدت است. این مقیاس به عنوان ابزار سنجش درماندگی پس از سانحه دارای اعتبار بالا است. از نظر روایی پیشبین و محتوا طبق یافته­هایWeiss  و  Marmar [32] خرده مقیاس بیش انگیختگی در ارتباط با تروما از روایی پیشبین خوبی برخوردار است و خرده مقیاس­های افکار ناخواسته و اجتناب که مادههای فرم اصلی می­باشند، از نظر محتوا تا 85/0 حمایت شدند. ضرایب آلفای کرونباخ برای اجتناب برابر با 87/0، برای افکار ناخواسته برابر با 84/0 و برای بیش انگیختگی برابر با 79/0 به دست آمد. در پژوهش Pnaghi  و همکاران [33] پایایی این مقیاس را با روش آزمون-بازآمون بررسی کردند که برای خرده مقیاس­ها بین 80/0 تا 98/0 به دست آمد. در این پژوهش مقدار پایایی کل پرسشنامه به روش آلفای کرونباخ برابر با 79/0 برای برای اجتناب برابر با 81/0، برای افکار ناخواسته برابر با 79/0 و برای بیش انگیختگی برابر با 80/0 به دست آمد.
ج) مقیاس ترس از کووید-19 (Fear of COVID-19 Scale): این مقیاس توسط Ahorsu و همکاران در سال 2020 برای بررسی میزان ترس افراد از کرونا ویروس ساخته شد که دارای 7 گویه است [34]. جواب­ها براساس لیکرت 5 درجه­ای و شامل کاملاً مخالفم، مخالفم، نه موافقم نه مخالف، موافقم و کاملاً موافقم می­باشد. حداقل و حداکثر نمره برای هر سؤال به ترتیب 1 و 5 است و نمره کل، طیفی از 7 تا 35 می باشد. نمره بالاتر نشان دهنده ترس بیش‌تر از کرونا ویروس است. این مقیاس ویژگی­های روان­سنجی خوبی را نشان داده است. همسانی درونی (82/0) و پایایی آزمون-بازآزمون (72/0) گزارش شده است. هم‌چنین همبستگی هر آیتم با نمره کل از 47/0 تا 56/0 متغیر بود. این مقیاس با اضطراب بیمارستانی، افسردگی و آسیبپذیری درک شده ارتباط مثبت داشت. روایی همگرایی مقیاس با اضطراب آینده ضریب همبستگی 59/0 و با مقیاس فوبیای مرگ ضریب همبستگی 58/0 به دست آمد که بیانگر روایی همگرایی این مقیاس است. هم‌چنین ضریب آلفای کرونباخ 81/0 به‌ دست ‌آمده نیز بیانگر ثبات مقیاس ترس از ابتلاء به بیماری کرونا ویروس می‌باشد [35]. در این پژوهش پایایی به روش آلفای کرونباخ برابر با 83/0 به دست آمد. 
د) پرسشنامه بهزیستی معنوی (Spiritual Well-being Questionnaire): این پرسش­نامه توسط Paloutzian  و  Ellisonدر سال 1982 ساخته شد [36] و شامل 20 سوأل و دو خرده مقیاس است سؤالات فرد آزمون، مربوط به خرده مقیاس بهزیستی مذهبی بوده و میزان تجربه فرد از رابطه رضایت بخش با خدا را مورد سنجش قرار می‌دهد و سؤالات زوج، مربوط به خرده مقیاس بهزیستی وجودی است که احساس هدفمندی و رضایت از زندگی را می‌سنجد. مقیاس پاسخگویی به سوألات، لیکرت 6 درجه‌ای از کاملاً موافقم تا کاملاً مخالفم است. روش نمره­گذاری پرسشنامۀ بهزیستی معنوی پولوتزین و الیسون: در مورد سؤالات مثبت گزینۀ کاملاً موافقم نمره 6 و به ترتیب گزینه کاملاً مخالفم نمره 1 می­گیرد. نمره­گذاری سوألات منفی بر عکس است (سوألات1، 2، 5، 6، 9، 12، 13، 16، 18 سؤالات منفی هستند). از طریق نمره‌گذاری این مقیاس، نمره بهزیستی مذهبی، بهزیستی وجودی و نمره کل بهزیستی معنوی بین 20 تا 120 به دست می‌آید.Paloutzian  و Ellison [36] ضرایب آلفای کرونباخ بهزیستی مذهبی و وجودی و کل مقیاس را به ترتیب برابر با 91/0، 91/0 و 93/0 گزارش کردند. خصوصیات روان­سنجی این مقیاس توسط Dehshiri و همکاران بر روی دانشجویان دانشگاه های تهران مورد بررسی قرار گرفته است. ضرایب پایایی بازآزمایی کل مقیاس، بهزیستی مذهبی و بهزیستی وجودی به ترتیب برابر با 85/0، 78/0 و80/0 گزارش شده است. همچنین ضریب آلفای کرونباخ برای کل مقیاس بهزیستی معنوی 90/0 و برای خرده مقیاس های بهزیستی مذهبی و وجودی به ترتیب 82/0 و 87/0 گزارش شده است[37]. در این پژوهش مقدار پایایی به روش آلفای کرونباخ برای کل مقیاس برابر با 87/0، برای بهزیستی مذهبی برابر با 80/0 و برای بهزیستی وجودی برابر با 84/0 به دست آمد.
روش اجرای پژوهش بدین صورت بود که ابتدا از دانشگاه گلستان مجوز و کد اخلاق جهت انتخاب نمونه اخذ گردید، در مرحله بعد با رعایت تمامی موازین اخلاقی و قانونی پژوهش (1- دریافت رضایت آگاهانه از افراد نمونه قبل از تکمیل پرسش­نامه­ها و هم‌چنین شرح هدف پژوهش برای آن­ها، 2- اصل رازداری اطلاعات افراد شرکت­کننده، 3- در اختیار دادن نتایج پژوهش برای شرکت­کنندگان بعد از اتمام پژوهش، 4- مشارکت داوطلبی شرکت ­کنندگان در پژوهش، 5- دریافت کد اخلاق از دانشگاه گلستان جهت اجرای پرسش­نامه­ها و 6-رعایت تمامی دستورالعمل­های بهداشتی مربوط به COVID-19) شرکت­کنندگان به صورت نمونه‌گیری تصادفی خوشه­ای انتخاب شدند. در ادامه از شرکت‌کنندگان خواسته شد پرسش­نامه­های عاطفه مثبت و منفی، مقیاس تجدید نظر شده تأثیر رویداد، ترس از کووید-19 و پرسش­نامه بهزیستی معنوی را در مدت زمان مشخصی (24 ساعت) با دقت بالا تکمیل کنند، ضمناً پرسش­نامه اطلاعات جمعیت ­شناختی شامل اطلاعاتی در مورد جنسیت، سن، تحصیلات، سابقه ابتلاء به کووید-19 بود. در پایان کلیه پرسشنامه­ها جمع­آوری شدند و تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از آزمون همبستگی  Pearsonو مدل­یابی معادلات ساختاری با نرم­افزار SPSS نسخه 26 و AMOS نسخه 24 انجام شد. سطح معنی­داری در آزمون­ها 05/0 در نظر گرفته شد. 
نتایج
از بین 360 نفر نمونه، میانگین و انحراف معیار سن اساتید مرد 45/7 ±70/42 و میانگین و انحراف معیار اساتید سن زنان 05/6 ± 44/39 بود. میانگین و انحراف معیار سن کارکنان مرد 70/6 ± 90/39 و میانگین و انحراف معیار سن کارکنان زن 12/5 ± 50/34 بود. جدول 1، نوزیع فراوانی و درصد آزمودنی­ها برای متغیرهای جمعیت ­شناختی جنسیت، تحصیلات و سابقه ابتلا به کووید-19 را نشان می­دهد.
 

جدول 1- توزیع فراوانی و درصد آزمودنی­ها براساس اطلاعات جمعیت­شناختی
متغیر فراوانی درصد
جنسیت مرد
زن
204
150
4/56
6/43
تحصیلات دکتری
کارشناسی ارشد
کارشناسی
145
85
130
2/40
6/23
1/36
سابقه ابتلاء به کووید-19 ندارد
یک بار
دو بار
70
205
85
4/19
9/56
6/23
 
نتایج جدول 2 نشان می­دهد که آزمون Kolmogorov-Smirnov در مورد هیچ یک از متغیرهای عاطفه مثبت و منفی (61/0 و 44/0)، ترس از کووید-19 (79/0)، استرس بعد از سانحه (12/0) و بهزیستی معنوی (62/0) معنادار نبود. براساس این آزمون، مفروضه نرمال بودن توزیع متغیرها برقرار بود. نمودار پراکنش (scatter plot) نشان­دهنده رابطه خطی بین متغیرها بود. آزمون همبستگی Pearson جهت بررسی معناداری رابطه بین متغیرها استفاده شد و نشان داد عاطفه مثبت با عاطفه منفی، ترس از کووید-19 و اختلال استرس بعد از سانحه رابطه منفی و معنادار (001/0 >P) و با بهزیستی معنوی رابطه مثبت و معنادار دارد (001/0 >P). عاطفه منفی با ترس از کووید-19 و اختلال استرس بعد از سانحه رابطه مثبت و معنادار  (001/0 >P) و با بهزیستی معنوی رابطه منفی و معنادار دارد (001/0 >P). ترس از کووید-19 نیز با اختلال استرس بعد از سانحه نیز رابطه مثبت و معنادار و با بهزیستی معنوی رابطه منفی و معنادار دارد (001/0 >P).
 
جدول 2- میانگین، انحراف معیار و ضرایب همبستگی متغیرهای پژوهش در اساتید و کارکنان دانشگاه­های سراسری شهر گرگان حین شیوع
 
COVID-19 در سال 1400 (360=n)
متغیرهای پژوهش میانگین انحراف استاندارد 1 2 3 4 5 Kolmogorov-Smirnov مقدار P
1 عاطفۀ مثبت 45/33 51/6 1 61/0 103/0
2 عاطفۀ منفی 50/23 05/4 ** 42/0- 1 44/0 098/0
3 ترس از کووید-19 10/15 70/3 ** 37/0- ** 68/0 1 79/0 461/0
4 استرس بعد از سانحه 15/32 01/7 ** 32/0- ** 63/0 ** 67/0 1 12/0 322/0
5 بهزیستی معنوی 48/60 11/10 ** 44/0 ** 26/0- ** 24/0- 04/0 1 62/0 239/0

** یعنی 01/0 >p  و * یعنی 05/0 >p
 
نتایج جدول 3 نشان می­دهد که شاخص­های برازش مدل، یعنی کای اسکوئر بر درجات آزادی ( 87/0= x2/df) کم‌تر از 3، شاخص برازش افزایشی 98/0=Incremental Fit Index، شاخص توکر-لویس 01/1=Tucker-Lewis index، شاخص برازش تطبیقی 1=Comparative Fit Index ، بیش از 9/0 نشان­ دهنده برازش مناسب مدل و هم‌چنین شاخص برازش نرمال  98/0= Normed Fit Index  بیش‌تر از 08/0 و شاخص ریشه میانگین مربعات خطای برآورد  006/0= Root Mean Square Error of Approximation کم‌تر از 08/0[19]. طبق نمودار 2 تأثیر مستقیم عاطفه مثبت بر بهزیستی معنوی برابر با 42/0 و تأثیر مستقیم عاطفه منفی بر استرس بعد از سانحه برابر با 49/0 است. تأثیر غیر مستقیم مسیر عاطفه مثبت ترس از کووید-19 بهزیستی معنوی برابر با 03/0- است و درکل تأثیر کل عاطفه مثبت بر بهزیستی معنوی با نقش واسطه ترس از کووید-19 برابر با 39/0 است که تأثیر قابل توجهی است (001/0>P). تأثیر غیر مستقیم مسیر عاطفه منفی ترس از کووید-19- استرس بعد از سانحه برابر با 27/0 و در کل تأثیر کل عاطفه منفی بر استرس بعد از سانحه با نقش واسطه­ای کووید-19 برابر با 76/0 می­باشد (001/0>P). با توجه به نتایج جدول می­توان بیان کرد که ترس از کووید-19 در رابطه بین عاطفه منفی و استرس بعد از سانحه نقش منفی بیش‌تری دارد و در واقع ترس از کووید-19 می­تواند تأثیر افزایشی بر میزان استرس بعد از سانحه در افراد داشته باشد. هم‌چنین نقش واسطه­ای ترس از کووید-19 در رابطه عاطفه مثبت و بهزیستی معنوی مؤثر است و در واقع اثری کاهشی بر بهزیستی معنوی دارد.
 

جدول 3- اثرات استاندارد مستقیم، غیرمستقیم و کل متغیرهای مستقل و میانجی بر بهزیستی معنوی و استرس بعد از سانحه
متغیر مستقل متغیر میانجی متغیر وابسته اثر مستقیم اثر غیر مستقیم اثر کل سطح معناداری
عاطفۀ مثبت ترس از کووید-19 بهزیستی معنوی 42/0 03/0- 39/0 001/0
عاطفۀ منفی ترس از کووید-19 استرس بعد از سانحه 49/0 27/0 76/0 001/0


شکل 2- ضرایب استاندارد نقش ترس از کووید-19 در رابطه عاطفه مثبت و منفی با اختلال استرس بعد از سانحه و بهزیستی معنوی

 
 
بحث
این پژوهش با هدف تعیین نقش واسطه­ای ترس از کووید-19 در رابطه عاطفه مثبت و منفی با اختلال استرس بعد از سانحه و بهزیستی معنوی انجام شد. یافته­ها نشان داد که عاطفه منفی به واسطه ترس از کووید-19 توانسته است بر افزایش علائم اختلال استرس بعد از سانحه در افراد حین همه­گیری ویروس کرونا تأثیر بگذارد. این یافته­ها با مطالعات قبلی [22، 17-16]. همخوانی دارد. Kara و Gök در پژوهشی بیان داشتند که درک تهدید ناشی از کووید-19 با عاطفه منفی و علائم هیجانی، یعنی افسردگی، اضطراب و خشم وخصومت ارتباط مثبت دارد [18].
در تبیین این یافته می­توان گفت که عاطفه منفی ممکن است یک عامل خطرزا برای ایجاد علائم اختلال استرس بعد از سانحه باشد [38]. به تازگی، پژوهشی نشان داده است که افراد با عاطفه منفی بالا نسبت به افراد با سطوح پایین بیش‌تر در معرض خطر ابتلاء به علائم اختلال استرس بعد از سانحه هستند [39].
در ادامه می­توان اظهار داشت افرادی که عاطفه منفی دارند، ترس از کووید-19 به لحاظ روانی می­تواند موجب تشدید افکار یا خاطرات مزاحم در مورد رویدادها، اضطراب، بی­قراری، تلاش برای اجتناب از محرک­های مرتبط با رویداد آسیب زننده شود و هم می­تواند با ایجاد علائم جسمانی به صورت ترس و استرس به وسیلۀ تحریک هیپوتالاموس در مغز و به دنبال آن افزایش ترشح هورمون کورتیزول از قشر غده فوق کلیوی و تحریک اعصاب سمپاتیک در سراسر بدن در کوتاه مدت برای مقابله بدن با عوامل استرس­زا فرد را مستعد ابتلاء به اختلال استرس بعد از سانحه نماید. اگر این ترس و استرس و پاسخ بدن یعنی افزایش سطح کورتیزول و تحریک سمپاتیک در درازمدت باقی بماند، مخرب بوده و منجر به تضعیف سیستم ایمنی و کاهش توان بدن در مبارزه با بیماری ها از جمله کرونا می­شود [40].
هم‌چنین ترس از کووید-19 توانسته است بر کاهش بهزیستی معنوی افراد حین همه­گیری ویروس کرونا مؤثر باشد. نتایج این یافته با یافته­های [28-26]. همسو است.Patrizia  و همکاران در پژوهشی به این نتیجه رسیدند که بیماری همه­گیر کووید-19 نه تنها بر عملکرد فیزیولوژیکی افراد مبتلا تأثیر گذاشته است، بلکه در میان دانشجویان جوان اختلال استرس پس از سانحه را ایجاد کرده است [23].
در تبیین می­توان گفت که با توجه به رابطه بین عواطف و بهزیستی معنوی پیشینه نشان می‌دهد که سلامت معنوی با حالات عاطفی مثبت و با تسکین رنج در طول همه‌گیری کووید-19 همبستگی مثبت دارد [41]. در این پژوهش متوجه شدیم عاطفه مثبت تأثیر مستقیمی بر بهزیستی معنوی دارند، در حالی که عواطف منفی به طور مستقیم بهزیستی معنوی را پیش‌بینی نمی‌کنند. علاوه بر این، این پژوهش نشان می‌دهد که چگونه ترس از کووید-19 در نحوه تأثیر منفی بر سلامت معنوی نقش دارد [42]. این را می‌توان با این فرض توضیح داد که افراد به دلیل ترس از کووید-19 بیش‌تر تشویق می‌شوند تا در مورد دینداری و معنای زندگی تأمل کنند و هم‌چنین تمایل دارند که روابط با دیگران را بیش از گذشته قدردانی کنند. بنابراین عاطفه مثبت به تنهایی احتمالاً می­تواند به عنوان یک عامل محافظتی عمل کند. هم‌چنین ترس از کووید-19 علاوه بر بهزیستی معنوی، میتواند افراد را تشویق کند تا در مورد حس و هدف زندگی فکر کنند و معنای زندگی را افزایش دهند. بر این اساس، هر چه سطح بهزیستی معنوی بالاتر باشد، سطح استرس یا اضطراب در مورد مرگ کم‌تر میشود [43]. در مطالعه دیگری، مشخص شد که بهزیستی معنوی تأثیر مثبتی بر رشد پس از سانحه افرادی دارد که تروما را تجربه کرده‌اند ]44[. وقتی سطح بهزیستی معنوی افراد بالا باشد، می­توانند به استرس و پریشانی واکنش مثبت نشان دهند و سطح ترس آنها کاهش یابد. مطالعات نشان می­دهند که معنویت رابطه منفی معناداری با اضطراب دارد [45]. در دوره آسیب‌دیدگی کووید-19، عاطفه مثبت و به دنبال آن معنویت می‌تواند منبعی برای افراد باشد تا حس جدیدی از معنا و هدف را در زندگی خود ایجاد کنند. آنها می­توانند امیدهای خود را زنده نگه دارند و سعی کنند مشکلات خود را با ارتباط با امر مقدس درک کنند. در عین حال، افراد می­توانند از سلامت روانی خود محافظت کنند و با استرس و شرایط استرس­زا به شیوه­ای مثبت مقابله کنند. [46]. وضعیت همه‌گیری و متعاقب آن اقدامات محدودکننده‌ای که توسط دولت‌ها برای مهار آن صادر می‌شود، ممکن است باعث تغییرات غیرمنتظره/سریع و عمیق/رادیکال در زندگی مردم شده و احساسات و تجارب ترس، عدم اطمینان و اضطراب را برانگیزد [47]. از یک طرف، ترس از کووید-19 یکی از عوامل اصلی دخیل در علائم اختلال استرس بعد از سانحه است و می­تواند با طیف گسترده­ای از سلامت روان مرتبط باشد. مشکلاتی مانند اضطراب، استرس آسیب­زا و پریشانی [48]. در نهایت، از آنجایی که هزینه‌های اجتماعی، اقتصادی و فردی اختلالات روانی بالا است، توسعه اقدامات حمایتی روان‌شناختی برای مدیریت ترس از کووید-19، همراه با اقدامات حمایتی برای کسانی که مبتلا شده‌اند یا در قرنطینه هستند، مهم است. بنابراین، توسعه برنامه‌های حمایت روان‌شناختی با هدف مدیریت ترس از کووید-19 می‌تواند در کاهش تأثیری که عواطف منفی می‌تواند بر برانگیختن علائم اختلال استرس بعد از سانحه و کاهش بهزیستی فردی داشته باشد، پیشنهاد می­شود.
 این پژوهش مانند پژوهش­های انجام شده محدودیت­هایی داشت. اول محدود بودن جامعه و نمونه مورد مطالعه به شهرستان گرگان که باید در تعمیم نتایج به سایر گروه­ها محتاط بود. لذا برای ارائه نتایج کامل­تر در زمینه موضوع پژوهش پیشنهاد می­شود محققان دامنه پژوهش را به سایر استان­ها گسترش دهند. محدودیت دیگر این مطالعه استفاده از ابزار خود­ گزارشی بود و اعتبار آن نسبت به ابزارهای ساختاری مشابه کم‌تر است. پیشنهاد می­شود پژوهش­هایی در راستای تأثیر عوامل روان­شناختی مثبت مانند میزان امیدواری، معنا در زندگی و عوامل روان­شناختی منفی مانند افکار خودکشی در ترس از کووید-19 بر روی افراد مبتلا انجام شود. هم‌چنین در نمونه­هایی با جمعیت وسیع­تر مشخص شود که این افراد علاوه بر اختلال استرس بعد از سانحه، بیش‌تر دچار کدام نوع اختلال روان­شناختی می­شوند که در راستای آن راهکارهای درمانی برای مشاوران و روان­شناسان ارائه شود.
نتیجهگیری
یافته­های این مطالعه اهمیت نقش میانجی ترس از کووید-19 را در رابطه بین عاطفه مثبت و منفی با استرس بعد از سانحه و بهزیستی معنوی نشان می­دهد. در واقع توصیه میشود برای پیشگیری از علائم استرس پس از سانحه و دستیابی به بهزیستی روانی بیش‌تر روی مدیریت ترس از کووید-19 افراد تمرکز شود. هم‌چنین تقویت عواطف مثبت و بهزیستی معنوی افراد حین همه­گیری و یا ابتلاء به بیماری کووید-19 ممکن است در کاهش استرس، اضطراب و بیماری روانشناختی نقش داشته باشد.
تشکر و قدرداتی
به این وسیله از شرکت­کنندگان محترم به دلیل همکاری و
مشارکت در مطالعه حاضر، کمال تشکر و قدردانی را ابراز می
نمایم. هم‌چنین از معاونت محترم پژوهشی و فناوری دانشگاه گلستان گرگان به خاطر تأمین مالی تحقیق صمیمانه تشکر و قدردانی می­گردد.
 


References

 
[1] Zhu H, Wei L, Niu P. The novel coronavirus outbreak in Wuhan, China. Global Health Research and Policy 2020; 5(3): 6.
[2] Zangrillo A, Beretta L, Silvani P, Colombo S, Scandroglio AM, Dell'Acqua A, et al. Fast reshaping of intensive care unit facilities in a large metropolitan hospital in Milan, Italy: facing the COVID-19 pandemic emergency. Critical care and resuscitation: J of the Australasian Academy of Critical Care Med 2020; 3(4): 7-19.
[3] Lai CC, Shih TP, Ko WC, Tang HJ, Hsueh PR. Severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 (SARS-CoV-2) and coronavirus disease-2019 (COVID-19): The epidemic and the challenges. Inter Jour of Antimi Agents 2020; 55(3): 105-30.
 [4] Jerzy T, Maciej C, Jolanta ZC, Reaction to the COVID-19 pandemic: The influence of meaning in life, life satisfaction, and assumptions on world orderliness and positivity. J Loss Trauma 2020; 25(4): 544–57.
[5] Presti G, McHugh L, Gloster A, Karekla M, Hayes SC. The dynamics of fear at the time of COVID-19: A contextual behavioral science perspective. Clin Neuropsychiatry 2020; 17(7): 65–71.
 [6] Buhr K, Dugas MJ, The intolerance of uncertainty scale: Psychometric properties of the English version. Behav Res Ther 2000; 40(3): 931–46.
 [7] Mertens G, Gerritsen L, Duijndam S, Salemink E, Engelhard IM. Fear of the coronavirus (COVID-19): Predictors in an online study conducted in March. J of Anxiety Dis 2020; 10(3): 45-80.
 [8] Li S, Wang Y, Xue J, Zhao N, Zhu T. The impact of COVID-19 epidemic declaration on psychological consequences: A study on active Weibo users. Int J Environ Res Public Health 2020; 17(6): 1-9.
 [9] Karatas Z, Uzun K, Tagay Ö. Relationships between the life satisfaction, meaning in life, hope and COVID-19 fear in Turkish adults. Front Psychiatry 2021; 12(3): 778.
[10] Pagnini F, Bonanomi A, Tagliabue S, Balconi M, Bertolotti M, Confalonieri E, Villani D. Knowledge, concerns, and behaviors of individuals during the first week of the coronavirus disease 2019 pandemic in Italy. JAMA Netw Open 2020; 3(5): e201-09.
[11] Favieri F, Forte G, Tambelli R, Casagrande, M. The Italians in the time of coronavirus: Psychosocial aspects of the unexpected COVID-19 pandemic. Front Psychol 2021; 12(2): 19-24.
[12] Fredrickson BL. The role of positive emotions in positive psychology: The broaden-and-build theory of positive emotions. A Psychol 2001; 56(5): 218-30.
[13] Snyder C, Lopez SJ. Handbook of Positive Psychology; Oxford University Press: New York, NY, USA 2002; 31(5): 751–7.
[14] Kuppens P, Realo A, Diener E. The role of positive and negative emotions in life satisfaction judgment across nations. J. Pers Soc Psychol 2008; 95(4): 66-89.
[15] El-Masri M, Ramsay A. Ahmed H.M, Ahmad T. Positive sentiments as coping mechanisms and path to resilience: The case of Qatar blockade. Inf Commun Soc 2020: 1-19.
 [16] Schutte NS. The broaden and build process: Positive affect, ratio of positive to negative affect and general self-efficacy. J Posit Psychol 2014; 9(3): 66–74.
[17] Watson D, Clark LA. Negative affectivity: The disposition to experience aversive emotional states. Psychol Bull 1984; 96(5): 465–98.
[18] Kara A, Gök A. Positive and negative affect during a pandemic: Mediating role of emotional regulation strategies, J of Ped Res 2020; 4(4): 484-97.
[19] Marıa, Perez-Fuentes, Marıa del Mar Molero Jurado Africa Martos Martınez, Jose Jesus Gazquez Linares. Threat of COVID-19 and emotional state during quarantine: Positive and negative affect as mediators in a cross-sectional study of the Spanish population, PLOS ONE 2020; 3(4): 1-11.
[20] Zhang Y, Gao J, Luo X, Wu X, and Bao H. Dynamic Evolution of Public’s Positive Emotions and Risk Perception for the COVID-19 Pandemic: A Case Study of Hubei Province of China, Mathematical Problems in Engineering 2021; 2(1): 1-14.
 [21] Wheaton MG, Abramowitz JS, Berman NC, Fabricant LE, Olatunji BO. Psychological predictors of anxiety in response to the H1N1 (swine flu) pandemic. Cognit Ther Res 2012; 36(7): 210–18.
[22] Sun L, Sun Z, Wu L, Zhu Z, Zhang F, Shang Z, et al. Prevalence and risk factors of acute posttraumatic stress symptoms during the COVID-19 outbreak in Wuhan, China. MedRxiv 2020; 1(2): 112-22.
[23] Patrizia V, Claudia C, Guyonne R, Sara BZ. A Fear of COVID-19 and PTSD Symptoms in Pathological Personality: The Mediating Effect of Dissociation and Emotion Dysregulation, Psych 2021; 12(4): 45-60.
[24] Ifthikar Z, Sajjad Fakih S, Johnson S & Alex A. Post-traumatic stress disorder following COVID-19 pandemic among medical students in Riyadh: a cross-sectional study, Middle East Current Psy vol 2021; 44(5): 657.
[25] Tesser A, Beach SR. Life events, relationship quality, and depression: An investigation of judgment discontinuity in vivo. J Personal Soc Psychol 1998; 74(3): 36-50.
[26] Lucchetti G, Góes LG, Amaral SG, Ganadjian, GT, Andrade I., Almeida PO, et al. Spirituality, religiosity and the mental health consequences of social isolation during COVID-19 pandemic. Int J Soc Psychiatry 2020; 5(7): 12-24.
[27] Figen K. Examining the Relationship between Fear of COVID-19 and Spiritual Well-Being, Spiritual Psycho and Coun 2020; 5(3): 341-354.
[28] Taylor S, Landry CA, Paluszek, MM, Fergus TA, McKay D, Asmundson GJ. Development and initial validation of the COVID Stress Scales. J Anxiety Disorder 2020; 72(1): 102-232.
[29] Cochran, W. G. (1997). Sampling techniques. 3rd Edition, John Wiley & Sons, New York. Harvard University, ISBN 0-471-16240-X: 230.
 [30] Watson D, Clark LA. Negative affectivity: The disposition to experience aversive emotional states. Psychol Bull 1984; 96(5): 465-98.
[31] Abolghasemi A, & Javanmirry L. The role of social desirability, mental health and self-efficiency in predicting academic achievement of female student, J Sch Health 2012; 5(2): 6-20. [Farsi]
[32] Weiss DS, Marmar CR. The impact of event scale – revised. In: Wilson JP, Keane TM, editors. Assessing psychological trauma and PTSD. New York: Guilford Press; 1997: 399-411.
[33] Pnaghi L, Hakim Shoushtari M, Attari Moghadam, J. Validation of the Revised Accident Impact Scale, J the School of Medicine Tehran University of Medical Sciences 2008; 64 (3): 52-60. [Farsi]
[34] Ahorsu DK, Lin C-Y, Imani V, Saffari M, Griffiths MD, Pakpour AH. The fear of COVID-19 scales: development and initial validation. Int J Ment Health Addict 2022; 20(3): 1537-45.
[35] Imani P, Behrooz B, Imani, S. Evaluation of Psychometric Characteristics of Short-Scale Fear of Coronavirus (Covid-19), J. Recent Adv in Beh Sci 2021; 42 (10): 1-10. [Farsi]
[36] Paloutzian RF, & Ellison CW. Loneliness, Spiritual Well-Being and the Quality of Life:  New York: John Wiley & Sons. A Sourcebook of Current Theory Research and Therapy 1982: 224-37.
[37] Dehshiri GH, Sohrabi F, Jafari A, Najafi M. A Study of Psychometric Properties of Spiritual Welfare Scale among Students, J Psycho Studies 2009; 4 (3): 129-44. [Farsi]
[38] Asarnow J, Glen S, Pynoos RS, Nahum J, Gutherie D, Cantwell DP, et al. When the earth stops shaking: Earthquake sequelae among children diagnosed for pre-earthquake psychopathology. J Am Acad Child Adolescent Psych 2010; 38(2): 1016-23.
[39] Weems CF, Pina AA, Costa NM, Watts SE, Taylor LK, Cannon MF. Predisaster trait anxiety and negative affect predict posttraumatic stress in youths after hurricane Katrina. J Consult Clin. Psychol 2007; 75(7): 154-60.
[40] Anderson RM, Heesterbeek H, Klinkenberg D, Hollingsworth TD. How will country-based mitigation measures influence the course of the COVID-19 epidemic? Lancet (London, England) 2020; 39(5): 931-4.
 [41] Lucchetti G, Góes LG, Amaral SG, Ganadjian GT, Andrade I. Almeida, PO, et al. Spirituality, religiosity and the mental health consequences of social isolation during COVID-19 pandemic. Int J Soc Psychiatry 2020; 3(2): 34-50.
[42] Cui H, Zhang J, Liu Y, Li Q, Li H, Zhang L, Hu Q, et al.  Differential alterations of resting—State functional connectivity in generalized anxiety disorder and panic disorder. Hum Brain Mapp 2016; 37(2): 1459-73.
[43] Simsir Z, Koç H, Seki T, Griffiths M.D. The relationship between fear of COVID-19 and mental health problems: A met analysis. Death Stud 2021; 4(12): 1-9.
 [44] Ugurluoglu D, Erdem R. The effect of traumatized individuals' spiritual well-being on post-traumatic growth. Dokuz Eylul Universities Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi 2019; 21 (3): 833-58.
[45] Reutter KK, & Bigatti SM. Religiosity and spirituality as resiliency resources: Moderation, mediation, or moderated mediation? J for the Sci study of Religion 2014; 53(1): 56-72.
[46] Shaw A, Joseph S, & Linley PA. Religion, spirituality, and posttraumatic growth: A systematic review. Mental Health Religion & Culture 2005; 8(1): 1-11.
[47] Shigemura J, Ursano RJ, Morganstein JC, Kurosawa M, Benedek DM. Public responses to the novel 2019 coronavirus (2019-nCoV) in Japan: Mental health consequences and target populations. Psychol Clin Neurosci 2020; 74(7): 281.
 [48] Politi E, Lüders A, Sankaran S, Anderson J, Van Assche J, Spiritus-Beerden E, et al. The impact of COVID-19 on the majority population, ethno-racial minorities, and immigrants: A systematic literature review on threat appraisals from an inter-group perspective. Eur Psychologist 2021; 26(4): 298–309.


Investigating the Mediating Role of Covid-19 Fear in the Relationship between Positive and Negative Affect and Post-Traumatic Stress Disorder and Spiritual Well-Being during the Limitations of the Corona Virus Epidemic in 2021: A Descriptive Study

Hiva Mahmoodi[2]


Received: 08/05/22 Sent for Revision: 19/07/22 Received Revised Manuscript: 17/0/22 Accepted: 21/07/22


Background and Objectives: The unbridled release of Covid-19 can affect the mental health of people. The aim of this study was to determine the mediating role of Covid-19 fear in the relationship between positive and negative affect and post-traumatic stress disorder and spiritual well-being during the limitations of the Corona virus epidemic.
Materials and Methods: In the current descriptive study, the statistical population included all the employees and professors of the state universities of Gorgan in 2021, out of which 360 people were selected by multi-stage cluster random sampling. The research instruments included Watson’s Positive and Negative Affect Schedule, Marmar and Weiss’s Impact of Event Scale-Revised, a Covid-19 fear scale, and Ellison and Paloutzian’s Spiritual Well Being Scale. Data were analyzed using Pearson’s correlation coefficient and structural equation modeling.
Results: The results showed that there is a negative and significant relationship between positive emotion and fear of covid-19 (r=-0.370 and p<0.001), and between positive emotion and post-traumatic stress disorder (r=-0.321 and p<0.001), and a positive and significant relationship has been obtained with spiritual well-being (p<0.001 and r=0.440). The fitting results of the model showed that positive affect due to fear of covid-19 has an effect on reducing spiritual well-being (p<0.001), and negative affect due to fear of covid-19 can increase post-traumatic stress disorder symptoms (p<0.001).
Conclusion: The continuous fluctuations in its epidemic status can indicate a source of re-emergence of a stressful event that may reduce this fear by strengthening positive emotions and the spiritual dimension.
Key words: Positive and negative affect, Fear of Covid-19, Post-traumatic stress, Spiritual well-being

Funding: The budget of this research was provided by the Research and Technology Vice-Chancellor of Golestan University of Gorgan.
Conflict of interest: None declared.
Ethical approval: The Ethics Committee of Golestan University of Gorgan approved this study with the code of ethics (IR.GU.REC.1400.003).

How to cite this article: Mahmoodi Hiva. Investigating the Mediating Role of Covid-19 Fear in the Relationship between Positive and Negative Affect and Post-Traumatic Stress Disorder and Spiritual Well-Being during the Limitations of the Corona Virus Epidemic in 2021: A Descriptive Study. J Rafsanjan Univ Med Sci 2022; 21 (06): 643-60. [Farsi]
 
[1]- (نویسندۀ مسئول) استادیار، گروه روان­شناسی و علوم اجتماعی، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران 
تلفن: 32254260-017، دورنگار: 32254260-017، پست الکترونیکی: mahmoudi.hiva@gmail.com
[2]- Assistant Prof., Dept.of Psychology and Social Sciences, Golestan University, Gorgan, Iran,
ORCID: 0000-0002-6729-2082
(Corresponding Author) Tel: (017) 32254260, Fax: (017) 32254260, E-mail: mahmoudi.hiva@gmail.com
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: روانپزشكي
دریافت: 1401/2/16 | پذیرش: 1401/5/30 | انتشار: 1401/6/28

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences

Designed & Developed by : Yektaweb