جلد 21، شماره 6 - ( 6-1401 )
جلد 21 شماره 6 صفحات 696-687 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Ethics code: IR.MEDSAB.REC.1399.019
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Salehabadi R, Roshanfekr M, Salehi Kian N, Salehi Kian H, Vejdani M, Yarelahi M. Post-Traumatic Stress Disorder among COVID-19 Survivors at 1-Month Follow-up after Vasei Hospital of Sabzevar Discharge in 2019: A Short Report. JRUMS 2022; 21 (6) :687-696
URL: http://journal.rums.ac.ir/article-1-6565-fa.html
URL: http://journal.rums.ac.ir/article-1-6565-fa.html
صالح آبادی رها، روشنفکر محمدجواد، صالحی کیان ندا، صالحی کیان هدی، وجدانی مرجان، یاراللهی مهسا. بررسی اختلال استرس پس از سانحه در بین نجاتیافتگان همهگیری بیماری کووید-19 یک ماه پس از ترخیص از بیمارستان واسعی سبزوار در سال 1399: یک گزارش کوتاه. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان. 1401; 21 (6) :687-696
گروه ارتقاء سلامت و سالمندی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
متن کامل [PDF 280 kb]
(681 دریافت)
| چکیده (HTML) (985 مشاهده)
مقدمه
همهگیری بیماری کروناویروس 2019 که به عنوان همهگیری بزرگ قرن بیست و یکم شناخته میشود، آسیبهای بیشماری را به سلامت روان افراد در سراسر جهان تحمیل کرده است [1]. در دوران همهگیری، رسانه‌های اجتماعی با انتشار گسترده اخبار منفی، اطلاعات نادرست مرتبط با کووید-19 عامل مهمی در ایجاد اضطراب و استرس همگانی هستند. به علاوه، فرآیند دریافت مراقبتهای درمان کووید-19، همراه با القاء استرسهای شدید از جمله ترس از مرگ، درد ناشی از مداخلات پزشکی مانند لولهگذاری داخل تراشه، توانایی محدود در برقراری ارتباط با نزدیکان و احساس از دست دادن قدرت کنترل زندگی برای بیماران است [2]. همچنین، بسیاری از بیماران به صورت خانوادگی به بیماری مبتلا شده و آسیب روانی مربوط به مشاهده بیماری شدید یا مرگ اعضای نزدیک خانواده را نیز تجربه میکنند. این موارد میتوانند آسیبهای بسیاری بر سلامت روان نجاتیافتگان بیماری گذاشته و زمینه اختلال استرس پس از سانحه (Post-traumatic stress disorder; PTSD) در آنها را فراهم کنند [2].
اختلال استرس پس از سانحه یک اختلال وضعیت سلامت روان شدید است که توسط یک رویداد استرسزای خارج از محدوده تجربه معمول ایجاد میشود [3]. علائم PTSD شامل اضطراب شدید و مزمن همراه با تجربه مجدد رویداد آسیبزا، کابوس، افزایش برانگیختگی (Increased arousal) و کاهش تعاملات اجتماعی است [4].
محققین معتقدند که مشکلات روانپزشکی حاصل از PTSD، احتمالاً برای مدتهای طولانی باقی مانده و بر عملکرد روزانه بیماران در زندگی تأثیر منفی خواهند گذاشت. به علاوه، افراد مبتلا به PTSD 2 الی 5 برابر بیش‌تر از جمعیت عمومی در معرض خطر افکار خودکشی، اقدام به خودکشی و مرگ ناشی از خودکشی هستند [4]. بنابراین، شناسایی این اختلال در بهبودیافتگان بیماری کووید-19 ضروری است. با این حال اکثر مطالعات قبلی بر جمعیت عمومی یا ارائهدهندگان مراقبتهای بهداشتی-درمانی انجام شده است. برخی از محققین نیز تنها به بررسی بیماران در گروههای سنی خاص از جمله جوانان یا میان‌سالان پرداختهاند [1]. در نتیجه مطالعه حاضر با هدف تعیین شیوع اختلال PTSD و عوامل مرتبط با آن در نجاتیافتگان بیماری کووید-19 در ایران انجام شده است.
مواد و روشها
مطالعه توصیفی حاضر در سال 1399 در شهر سبزوار انجام شد. این مطالعه در دانشگاه علوم پزشکی سبزوار ثبت و مورد تأیید کمیته اخلاق این دانشگاه است (IR.MEDSAB.REC.1399.019). نمونهگیری به روش در دسترس بود که در آن همه بیمارانی که از ابتدای شیوع همهگیری در بیمارستان واسعی سبزوار بستری و تحت درمان قرار گرفته بودند، برای شرکت در مطالعه دعوت شدند. این بیماران به مدت یک ماه پیگیری شدند و در ماه دوم مورد پرسشگری واقع شدند. بازه زمانی جمعآوری دادهها 6 ماه بود و اولین نمونه در تاریخ 25 اردیبهشت ماه و آخرین نمونه در تاریخ 30 آبان ماه پرسشنامهها را تکمیل کردند.
معیارهای ورود به مطالعه شامل سابقه بستری در بیمارستان به علت بیماری کووید-19، توانایی برقراری ارتباط تلفنی، تمایل برای شرکت در مطالعه و تکمیل کامل پرسشنامهها بود. دادهها به وسیله پرسشنامههای استاندارد سلامت عمومی 12 سؤالی (General health questionnaire; GHQ)، پرسشنامه اختلال استرس پس از سانحه (Posttraumatic stress disorder checklist; PCL-5) و پرسشنامه اطلاعات جمعیتشناختی تکمیل شد.
به دلیل رعایت پروتکلهای بهداشتی از جمله قرنطینه اجباری در زمان اجرای مطالعه، پرسشنامهها از طریق تماس تلفنی تکمیل شدند. تکمیل پرسشنامهها برای هر آزمودنی 40-30 دقیقه به طول انجامید. در مجموع 413 نفر از 642 بیمار بهبودیافته در این مطالعه شرکت کردند که اطلاعات مربوط به 11 نفر از آنها به دلیل ناقص بودن از روند مطالعه کنار گذاشته شد (نرخ پاسخدهی برابر با 3/97 درصد). تمام شرکتکنندگان در مطالعه حاضر فرم رضایت آگاهانه را تکمیل کردند. به افراد شرکت کننده اطمینان داده شد، اطلاعات آنها محرمانه خواهد ماند.
پرسشنامه اطلاعات جمعیتشناختی شامل سن، جنسیت، سطح تحصیلات، وضعیت اشتغال، محل سکونت و سابقه ابتلاء به بیماریهای مزمن بود که با استفاده از سوابق پزشکی بیماران تکمیل شد.
پرسشنامه GHQ که به بررسی سلامت روان افراد می‌پردازد، اولین بار در سال 1972 به وسیله Goldberg طراحی شد. این پرسشنامه دارای 12 سؤال بوده که در طیف لیکرت 4 درجهای شامل صفر (به هیچ وجه)، یک (نه بیش‌تر از معمول)، دو (بیش‌تر از معمول) و سه (خیلی بیش‌تر از معمول) نمرهگذاری میشود. یک نمونه سؤال آن شامل "آیا در چند هفته گذشته، احساس افسردگی و غمگینی داشته‌اید؟" است. حداقل امتیاز پرسشنامه صفر و حداکثر 36 بوده و امتیاز پایینتر به معنای وضعیت سلامت روان بهتر است. سطح زیر نمودار راک (Area under the ROC curve; AUC) نسخه اصلی پرسشنامه 85/0 به دست آمد که نشان دهنده روایی مناسب پرسشنامه بود [5]. پایایی و روایی نسخه فارسی پرسشنامه توسط Yaghubi و همکاران بررسی و ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه برابر با 92/0 به دست آمد. به علاوه سؤالات پرسشنامه قادر بودند تا 62 درصد از واریانس تغییرات سلامت روان افراد را پیش‌بینی کنند. همچنین، نقطه برش 15 به عنوان نقطه برش مطلوب برای افتراق وضعیت سلامت مطلوب و نامطلوب گزارش شده است [6]. در مطالعه حاضر آلفای کرونباخ پرسشنامه برابر با 78/0 محاسبه گردید.
پرسشنامه اختلال استرس پس از سانحه (PCL-5) که توسط Weathers و همکـاران در سـال 1991 طراحـی شـده شـامل 20 گویـه است که در مقیــاس 5 درجــهای لیکــرت شامل صفر (هرگــز)، یک (بسیار کم)، دو (متوسط) سه (زیاد) و چهار (همیشه( نمرهگذاری میشود. یک نمونه از سؤالات شامل "خوابهای تکراری و آزاردهنده از تجربه استرسزا داشتید؟" است. امتیـاز کلـی در محدوده 0 تـا 80 متغیر است. نمرات بالاتر نشاندهنده شدت بیش‌تر PTSD در افراد است. پایایی پرسشنامه اصلی به وسیله آزمون-بازآزمون برابر با 96/0 و روایی همگرا با ابزار اختلال استرس پس از سانحه Mississippiبرابر با 93/0 بود [7]. در مطالعه Varmaghani و همکاران، تحلیل عاملی اکتشافی وجود پنج خرده مقیاس مزاحمت، اجتناب، تغییرات منفی در شناخت و خلق، برانگیختگی-بیقراری و بیحسی عاطفی را در نسخه فارسی تأیید کرد که به ترتیب دارای آلفای کرونباخ 90/0، 67/0، 74/0، 70/0 و 85/0 بودند [8]. نقطه برش مطلوب برای شناسایی موارد مثبت احتمالی PTSD در جمعیت ایرانیان 33 در نظر گرفته شده است [9]. در مطالعه حاضر آلفای کرونباخ پرسشنامه برابر با 83/0 محاسبه گردید.
دادههای جمعآوری شده توسط نرمافزار SPSS نسخه 25 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. از فراوانی، درصد فراوانی، میانگین و انحراف معیار برای گزارش آمار توصیفی استفاده شد. با توجه به توزیع نرمال نمرات سلامت روان (05/0<P) و استرس پس از سانحه (05/0<P) توسط آزمون Kolmogorov-Smirnov، در بخش آمار تحلیلی از آنالیز رگرسیون لجستیک دوحالتی برای تعیین عوامل مرتبط با PTSD در سطح معناداری 05/0 استفاده شد.
نتایج
در مطالعه حاضر، مجموعاً 402 نفر در سنین 15 الی 60 سال شرکت داشتند که 10 نفر (5/2 درصد) در گروه سنی 20-10 سال، 52 نفر (9/12 درصد) در گروه سنی 30-20 سال، 110 نفر (4/27 درصد) در گروه سنی 40-30 سال، 90 نفر (3/22 درصد) در گروه سنی 50-40 سال، 46 نفر (4/11 درصد) در گروه سنی 60-50 سال، 40 نفر (10 درصد) در گروه سنی 70-60 سال، 34 نفر (5/8 درصد) در گروه سنی 80-70 سال، 20 نفر (5 درصد) در گروه سنی 90-80 سال بودند. همچنین، 236 مرد (7/58 درصد) و 166 نفر (3/41 درصد) زن در مطالعه شرکت داشتند. 362 نفر (90 درصد) از شرکتکنندگان ساکن شهر و 40 نفر (10 درصد) ساکن روستا بودند. همچنین، 342 نفر از شرکتکنندگان متأهل (1/86 درصد) و 56 نفر (9/13 درصد) مجرد بودند. از نظر سطح تحصیلات، 20 نفر (5 درصد) بی‌سواد، 68 نفر (17 درصد) ابتدایی، 50 نفر (4/12 درصد) سیکل، 116 نفر (8/28 درصد) دیپلم و 148 نفر (8/36 درصد) دارای تحصیلات دانشگاهی بودند. از نظر وضعیت اشتغال نیز 98 نفر (4/24 درصد) خانه‌دار، 126 (3/31 درصد) بازنشسته، 136 نفر (8/33 درصد) کارمند، 26 نفر (5/6 درصد) بیکار و 16 نفر (4 درصد) محصل بودند.
از نظر ابتلاء به بیماریهای مزمن، 18 نفر (5/4 درصد) دارای نارسایی کلیوی، 22 نفر (5/5 درصد) دارای فشارخون بالا، 46 نفر (4/11 درصد) دارای بیماری دیابت و 50 نفر
(4/12 درصد) دارای بیماری عروق کرونری قلب بودند. به علاوه از نظر سلامت روان، 148 نفر (8/36 درصد) دارای اختلال پس از سانحه بوده و 282 نفر (1/70 درصد) وضعیت سلامتی نامطلوبی داشتند.
جدول 1، میانگین و انحراف معیار نمرات اختلال پس از سانحه و خرده مقیاسهای پنجگانه آن و سلامت عمومی را در شرکتکنندگان مطالعه را نشان میدهد. همانطور که ملاحظه میشود، میانگین و انحراف معیار نمرات اختلال استرس پس از سانحه برابر با 15/15 ± 60/27 و میانگین نمرات سلامت عمومی 05/4 ± 29/13 بود. همچنین، میانگین و انحراف معیار خرده مقیاس مزاحمت، بیحسی عاطفی، تغییرات منفی در شناخت و خلق، بیقراری-برانگیختگی و اجتناب به ترتیب برابر با 64/4 ± 25/6، 21/2 ± 73/3، 66/3 ± 98/4، 56/3 ± 45/5 و 81/4 ± 75/6 بود.
جدول 1- میانگین و انحراف معیار نمره اختلال استرس پس از سانحه و خرده مقیاسهای آن و نمره سلامت عمومی در نجاتیافتگان همهگیری بیماری کووید-19 یک ماه پس از ترخیص از بیمارستان واسعی سبزوار در سال 1399 (402=n)
References
Post-Traumatic Stress Disorder among COVID-19 Survivors at 1-Month Follow-up after Vasei Hospital of Sabzevar Discharge in 2019: A Short Report
Raha Salehabadi[7], Mohammadjavad Roshanfekr[8], Neda Salehi Kian[9], Hoda Salehi Kian[10], Marjan Vejdani[11], Mahsa Yarelahi[12]
Received: 07/06/22 Sent for Revision: 06/07/22 Received Revised Manuscript: 27/07/22 Accepted: 30/07/22
Background and Objectives: The present study aimed to determine the prevalence of post-traumatic stress disorder (PTSD) and its related factors in the survivors of Covid-19.
Materials and Methods: In this descriptive study 413 patients who had a history of hospitalization due to covid-19 disease were selected using the convenience sampling method. Data were collected using a questionnaire and analyzed by binary logistic regression.
Results: Out of 402 participants, 148 participants (36.8%) had PTSD. In addition, suffering from coronary heart disease (OR=1.80, p<0.001) and adverse mental health status (OR=1.21, p<0.001) increased the odds ratio of PTSD by 80% and 21%, respectively.
Conclusion: This study showed that more than one-third of the survivors of Covid-19 have PTSD. Therefore, it is recommended mental health status screening be integrated into the discharge plans of these patients.
Key words: COVID-19, Stress disorders, Post-traumatic, Prevalence, Iran, Mental health
Funding: This study was funded by Sabzevar University of Medical Sciences.
Conflict of interest: None declared.
Ethical approval: The Ethics Committee of Sabzevar University of Medical Sciences approved the study (IR.MEDSAB.REC.1399.019).
How to cite this article: Salehabadi Raha, Roshanfekr Mohammadjavad, Salehi Kian Neda, Salehi Kian Hoda, Vejdani Marjan, Yarelahi Mahsa. Post-Traumatic Stress Disorder among COVID-19 Survivors at 1-Month Follow-up after Vasei Hospital of Sabzevar Discharge in 2019: A Short Report. J Rafsanjan Univ Med Sci 2022; 21 (06): 687-96. [Farsi]
متن کامل: (1302 مشاهده)
گزارش کوتاه
مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
دوره 21، شهریور 1401، 696-687
بررسی اختلال استرس پس از سانحه در بین نجاتیافتگان همهگیری بیماری کووید-19 یک ماه پس از ترخیص از بیمارستان واسعی سبزوار در سال 1399: یک گزارش کوتاه
رها صالح آبادی[1]، محمدجواد روشنفکر[2]، ندا صالحی کیان[3]، هدی صالحی کیان[4]، مرجان وجدانی[5]، مهسا یاراللهی[6]
دریافت مقاله: 17/03/1401 ارسال مقاله به نویسنده جهت اصلاح: 15/04/1401 دریافت اصلاحیه از نویسنده: 05/05/1401 پذیرش مقاله: 08/05/1401
چکیده
زمینه و هدف: هدف مطالعه حاضر تعیین شیوع PTSD و عوامل مرتبط با آن در نجاتیافتگان بیماری کووید-19 بود.
مواد و روشها: در این مطالعه توصیفی، تعداد 413 بیمار که سابقه بستری در بیمارستان به دلیل بیماری کووید-19 را داشتند به روش در دسترس انتخاب شدند. دادهها با استفاده از پرسشنامه جمعآوری و به وسیله رگرسیون لجستیک دو وجهی (Binary logistic regression) تحلیل شدند.
یافتهها: از مجموع 402 شرکت کننده، 148 نفر (8/36 درصد) دارای PTSD بودند. به علاوه، ابتلاء به بیماری عروق کرونری قلب (80/1=OR، 001/0>P) و وضعیت نامطلوب سلامت روان (21/1=OR، 001/0>P) نسبت شانس ابتلاء به PTSD را به ترتیب 80 درصد و 21 درصد افزایش میدادند.
نتیجهگیری: این مطالعه نشان داد که بیش از یک سوم از نجاتیافتگان کووید-19 مبتلاء به PTSD هستند. بنابراین، توصیه میشود غربالگری وضعیت سلامت روان در برنامههای ترخیص از بیمارستان این بیماران ادغام شود.
واژه‌های کلیدی: کووید-19، اختلال استرس، پس از سانحه، شیوع، ایران، سلامت روان
مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
دوره 21، شهریور 1401، 696-687
بررسی اختلال استرس پس از سانحه در بین نجاتیافتگان همهگیری بیماری کووید-19 یک ماه پس از ترخیص از بیمارستان واسعی سبزوار در سال 1399: یک گزارش کوتاه
رها صالح آبادی[1]، محمدجواد روشنفکر[2]، ندا صالحی کیان[3]، هدی صالحی کیان[4]، مرجان وجدانی[5]، مهسا یاراللهی[6]
دریافت مقاله: 17/03/1401 ارسال مقاله به نویسنده جهت اصلاح: 15/04/1401 دریافت اصلاحیه از نویسنده: 05/05/1401 پذیرش مقاله: 08/05/1401
چکیده
زمینه و هدف: هدف مطالعه حاضر تعیین شیوع PTSD و عوامل مرتبط با آن در نجاتیافتگان بیماری کووید-19 بود.
مواد و روشها: در این مطالعه توصیفی، تعداد 413 بیمار که سابقه بستری در بیمارستان به دلیل بیماری کووید-19 را داشتند به روش در دسترس انتخاب شدند. دادهها با استفاده از پرسشنامه جمعآوری و به وسیله رگرسیون لجستیک دو وجهی (Binary logistic regression) تحلیل شدند.
یافتهها: از مجموع 402 شرکت کننده، 148 نفر (8/36 درصد) دارای PTSD بودند. به علاوه، ابتلاء به بیماری عروق کرونری قلب (80/1=OR، 001/0>P) و وضعیت نامطلوب سلامت روان (21/1=OR، 001/0>P) نسبت شانس ابتلاء به PTSD را به ترتیب 80 درصد و 21 درصد افزایش میدادند.
نتیجهگیری: این مطالعه نشان داد که بیش از یک سوم از نجاتیافتگان کووید-19 مبتلاء به PTSD هستند. بنابراین، توصیه میشود غربالگری وضعیت سلامت روان در برنامههای ترخیص از بیمارستان این بیماران ادغام شود.
واژه‌های کلیدی: کووید-19، اختلال استرس، پس از سانحه، شیوع، ایران، سلامت روان
مقدمه
همهگیری بیماری کروناویروس 2019 که به عنوان همهگیری بزرگ قرن بیست و یکم شناخته میشود، آسیبهای بیشماری را به سلامت روان افراد در سراسر جهان تحمیل کرده است [1]. در دوران همهگیری، رسانه‌های اجتماعی با انتشار گسترده اخبار منفی، اطلاعات نادرست مرتبط با کووید-19 عامل مهمی در ایجاد اضطراب و استرس همگانی هستند. به علاوه، فرآیند دریافت مراقبتهای درمان کووید-19، همراه با القاء استرسهای شدید از جمله ترس از مرگ، درد ناشی از مداخلات پزشکی مانند لولهگذاری داخل تراشه، توانایی محدود در برقراری ارتباط با نزدیکان و احساس از دست دادن قدرت کنترل زندگی برای بیماران است [2]. همچنین، بسیاری از بیماران به صورت خانوادگی به بیماری مبتلا شده و آسیب روانی مربوط به مشاهده بیماری شدید یا مرگ اعضای نزدیک خانواده را نیز تجربه میکنند. این موارد میتوانند آسیبهای بسیاری بر سلامت روان نجاتیافتگان بیماری گذاشته و زمینه اختلال استرس پس از سانحه (Post-traumatic stress disorder; PTSD) در آنها را فراهم کنند [2].
اختلال استرس پس از سانحه یک اختلال وضعیت سلامت روان شدید است که توسط یک رویداد استرسزای خارج از محدوده تجربه معمول ایجاد میشود [3]. علائم PTSD شامل اضطراب شدید و مزمن همراه با تجربه مجدد رویداد آسیبزا، کابوس، افزایش برانگیختگی (Increased arousal) و کاهش تعاملات اجتماعی است [4].
محققین معتقدند که مشکلات روانپزشکی حاصل از PTSD، احتمالاً برای مدتهای طولانی باقی مانده و بر عملکرد روزانه بیماران در زندگی تأثیر منفی خواهند گذاشت. به علاوه، افراد مبتلا به PTSD 2 الی 5 برابر بیش‌تر از جمعیت عمومی در معرض خطر افکار خودکشی، اقدام به خودکشی و مرگ ناشی از خودکشی هستند [4]. بنابراین، شناسایی این اختلال در بهبودیافتگان بیماری کووید-19 ضروری است. با این حال اکثر مطالعات قبلی بر جمعیت عمومی یا ارائهدهندگان مراقبتهای بهداشتی-درمانی انجام شده است. برخی از محققین نیز تنها به بررسی بیماران در گروههای سنی خاص از جمله جوانان یا میان‌سالان پرداختهاند [1]. در نتیجه مطالعه حاضر با هدف تعیین شیوع اختلال PTSD و عوامل مرتبط با آن در نجاتیافتگان بیماری کووید-19 در ایران انجام شده است.
مواد و روشها
مطالعه توصیفی حاضر در سال 1399 در شهر سبزوار انجام شد. این مطالعه در دانشگاه علوم پزشکی سبزوار ثبت و مورد تأیید کمیته اخلاق این دانشگاه است (IR.MEDSAB.REC.1399.019). نمونهگیری به روش در دسترس بود که در آن همه بیمارانی که از ابتدای شیوع همهگیری در بیمارستان واسعی سبزوار بستری و تحت درمان قرار گرفته بودند، برای شرکت در مطالعه دعوت شدند. این بیماران به مدت یک ماه پیگیری شدند و در ماه دوم مورد پرسشگری واقع شدند. بازه زمانی جمعآوری دادهها 6 ماه بود و اولین نمونه در تاریخ 25 اردیبهشت ماه و آخرین نمونه در تاریخ 30 آبان ماه پرسشنامهها را تکمیل کردند.
معیارهای ورود به مطالعه شامل سابقه بستری در بیمارستان به علت بیماری کووید-19، توانایی برقراری ارتباط تلفنی، تمایل برای شرکت در مطالعه و تکمیل کامل پرسشنامهها بود. دادهها به وسیله پرسشنامههای استاندارد سلامت عمومی 12 سؤالی (General health questionnaire; GHQ)، پرسشنامه اختلال استرس پس از سانحه (Posttraumatic stress disorder checklist; PCL-5) و پرسشنامه اطلاعات جمعیتشناختی تکمیل شد.
به دلیل رعایت پروتکلهای بهداشتی از جمله قرنطینه اجباری در زمان اجرای مطالعه، پرسشنامهها از طریق تماس تلفنی تکمیل شدند. تکمیل پرسشنامهها برای هر آزمودنی 40-30 دقیقه به طول انجامید. در مجموع 413 نفر از 642 بیمار بهبودیافته در این مطالعه شرکت کردند که اطلاعات مربوط به 11 نفر از آنها به دلیل ناقص بودن از روند مطالعه کنار گذاشته شد (نرخ پاسخدهی برابر با 3/97 درصد). تمام شرکتکنندگان در مطالعه حاضر فرم رضایت آگاهانه را تکمیل کردند. به افراد شرکت کننده اطمینان داده شد، اطلاعات آنها محرمانه خواهد ماند.
پرسشنامه اطلاعات جمعیتشناختی شامل سن، جنسیت، سطح تحصیلات، وضعیت اشتغال، محل سکونت و سابقه ابتلاء به بیماریهای مزمن بود که با استفاده از سوابق پزشکی بیماران تکمیل شد.
پرسشنامه GHQ که به بررسی سلامت روان افراد می‌پردازد، اولین بار در سال 1972 به وسیله Goldberg طراحی شد. این پرسشنامه دارای 12 سؤال بوده که در طیف لیکرت 4 درجهای شامل صفر (به هیچ وجه)، یک (نه بیش‌تر از معمول)، دو (بیش‌تر از معمول) و سه (خیلی بیش‌تر از معمول) نمرهگذاری میشود. یک نمونه سؤال آن شامل "آیا در چند هفته گذشته، احساس افسردگی و غمگینی داشته‌اید؟" است. حداقل امتیاز پرسشنامه صفر و حداکثر 36 بوده و امتیاز پایینتر به معنای وضعیت سلامت روان بهتر است. سطح زیر نمودار راک (Area under the ROC curve; AUC) نسخه اصلی پرسشنامه 85/0 به دست آمد که نشان دهنده روایی مناسب پرسشنامه بود [5]. پایایی و روایی نسخه فارسی پرسشنامه توسط Yaghubi و همکاران بررسی و ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه برابر با 92/0 به دست آمد. به علاوه سؤالات پرسشنامه قادر بودند تا 62 درصد از واریانس تغییرات سلامت روان افراد را پیش‌بینی کنند. همچنین، نقطه برش 15 به عنوان نقطه برش مطلوب برای افتراق وضعیت سلامت مطلوب و نامطلوب گزارش شده است [6]. در مطالعه حاضر آلفای کرونباخ پرسشنامه برابر با 78/0 محاسبه گردید.
پرسشنامه اختلال استرس پس از سانحه (PCL-5) که توسط Weathers و همکـاران در سـال 1991 طراحـی شـده شـامل 20 گویـه است که در مقیــاس 5 درجــهای لیکــرت شامل صفر (هرگــز)، یک (بسیار کم)، دو (متوسط) سه (زیاد) و چهار (همیشه( نمرهگذاری میشود. یک نمونه از سؤالات شامل "خوابهای تکراری و آزاردهنده از تجربه استرسزا داشتید؟" است. امتیـاز کلـی در محدوده 0 تـا 80 متغیر است. نمرات بالاتر نشاندهنده شدت بیش‌تر PTSD در افراد است. پایایی پرسشنامه اصلی به وسیله آزمون-بازآزمون برابر با 96/0 و روایی همگرا با ابزار اختلال استرس پس از سانحه Mississippiبرابر با 93/0 بود [7]. در مطالعه Varmaghani و همکاران، تحلیل عاملی اکتشافی وجود پنج خرده مقیاس مزاحمت، اجتناب، تغییرات منفی در شناخت و خلق، برانگیختگی-بیقراری و بیحسی عاطفی را در نسخه فارسی تأیید کرد که به ترتیب دارای آلفای کرونباخ 90/0، 67/0، 74/0، 70/0 و 85/0 بودند [8]. نقطه برش مطلوب برای شناسایی موارد مثبت احتمالی PTSD در جمعیت ایرانیان 33 در نظر گرفته شده است [9]. در مطالعه حاضر آلفای کرونباخ پرسشنامه برابر با 83/0 محاسبه گردید.
دادههای جمعآوری شده توسط نرمافزار SPSS نسخه 25 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. از فراوانی، درصد فراوانی، میانگین و انحراف معیار برای گزارش آمار توصیفی استفاده شد. با توجه به توزیع نرمال نمرات سلامت روان (05/0<P) و استرس پس از سانحه (05/0<P) توسط آزمون Kolmogorov-Smirnov، در بخش آمار تحلیلی از آنالیز رگرسیون لجستیک دوحالتی برای تعیین عوامل مرتبط با PTSD در سطح معناداری 05/0 استفاده شد.
نتایج
در مطالعه حاضر، مجموعاً 402 نفر در سنین 15 الی 60 سال شرکت داشتند که 10 نفر (5/2 درصد) در گروه سنی 20-10 سال، 52 نفر (9/12 درصد) در گروه سنی 30-20 سال، 110 نفر (4/27 درصد) در گروه سنی 40-30 سال، 90 نفر (3/22 درصد) در گروه سنی 50-40 سال، 46 نفر (4/11 درصد) در گروه سنی 60-50 سال، 40 نفر (10 درصد) در گروه سنی 70-60 سال، 34 نفر (5/8 درصد) در گروه سنی 80-70 سال، 20 نفر (5 درصد) در گروه سنی 90-80 سال بودند. همچنین، 236 مرد (7/58 درصد) و 166 نفر (3/41 درصد) زن در مطالعه شرکت داشتند. 362 نفر (90 درصد) از شرکتکنندگان ساکن شهر و 40 نفر (10 درصد) ساکن روستا بودند. همچنین، 342 نفر از شرکتکنندگان متأهل (1/86 درصد) و 56 نفر (9/13 درصد) مجرد بودند. از نظر سطح تحصیلات، 20 نفر (5 درصد) بی‌سواد، 68 نفر (17 درصد) ابتدایی، 50 نفر (4/12 درصد) سیکل، 116 نفر (8/28 درصد) دیپلم و 148 نفر (8/36 درصد) دارای تحصیلات دانشگاهی بودند. از نظر وضعیت اشتغال نیز 98 نفر (4/24 درصد) خانه‌دار، 126 (3/31 درصد) بازنشسته، 136 نفر (8/33 درصد) کارمند، 26 نفر (5/6 درصد) بیکار و 16 نفر (4 درصد) محصل بودند.
از نظر ابتلاء به بیماریهای مزمن، 18 نفر (5/4 درصد) دارای نارسایی کلیوی، 22 نفر (5/5 درصد) دارای فشارخون بالا، 46 نفر (4/11 درصد) دارای بیماری دیابت و 50 نفر
(4/12 درصد) دارای بیماری عروق کرونری قلب بودند. به علاوه از نظر سلامت روان، 148 نفر (8/36 درصد) دارای اختلال پس از سانحه بوده و 282 نفر (1/70 درصد) وضعیت سلامتی نامطلوبی داشتند.
جدول 1، میانگین و انحراف معیار نمرات اختلال پس از سانحه و خرده مقیاسهای پنجگانه آن و سلامت عمومی را در شرکتکنندگان مطالعه را نشان میدهد. همانطور که ملاحظه میشود، میانگین و انحراف معیار نمرات اختلال استرس پس از سانحه برابر با 15/15 ± 60/27 و میانگین نمرات سلامت عمومی 05/4 ± 29/13 بود. همچنین، میانگین و انحراف معیار خرده مقیاس مزاحمت، بیحسی عاطفی، تغییرات منفی در شناخت و خلق، بیقراری-برانگیختگی و اجتناب به ترتیب برابر با 64/4 ± 25/6، 21/2 ± 73/3، 66/3 ± 98/4، 56/3 ± 45/5 و 81/4 ± 75/6 بود.
جدول 1- میانگین و انحراف معیار نمره اختلال استرس پس از سانحه و خرده مقیاسهای آن و نمره سلامت عمومی در نجاتیافتگان همهگیری بیماری کووید-19 یک ماه پس از ترخیص از بیمارستان واسعی سبزوار در سال 1399 (402=n)
| دامنه نمره قابل انتظار | دامنه نمره مشاهده شده | انحراف معیار ± میانگین | متغیر | ||
| حداقل | حداکثر | حداقل | حداکثر | ||
| 0 | 20 | 0 | 20 | 64/4 ± 25/6 | خرده مقیاس مزاحمت |
| 0 | 8 | 0 | 8 | 21/2 ± 73/3 | خرده مقیاس بیحسی عاطفی |
| 0 | 16 | 0 | 14 | 66/3 ± 98/4 | خرده مقیاس تغییرات منفی در شناخت و خلق |
| 0 | 16 | 0 | 15 | 56/3 ± 45/5 | خرده مقیاس بیقراری -برانگیختگی |
| 0 | 20 | 0 | 20 | 81/4 ± 75/6 | خرده مقیاس اجتناب |
| 0 | 80 | 0 | 64 | 15/15 ± 60/27 | نمره کل اختلال استرس پس از سانحه |
| 0 | 36 | 0 | 27 | 05/4 ± 29/13 | سلامت عمومی |
ارتباط متغیرهای جمعیتشناختی با PTSD به وسیله آنالیز رگرسیون لجستیک دو وجهی (Binary logistic regression) به روش Enter و با گزارش نسبت شانس (Odds ratio; OR) و فاصله اطمینان (Confidence interval; CI) مربوط به آن، مورد بررسی قرار گرفت. به این ترتیب برای متغیرهای دو وجهی ابتلاء به بیماریهای عروق کرونری قلب، فشارخون بالا، دیابت، نارسایی کلیوی (بیمار / سالم)، وضعیت سلامت روان (مطلوب / نامطلوب)، وضعیت تأهل (متأهل / مجرد)، محل سکونت (شهر / روستا)، جنسیت (مرد / زن) به همراه متغیرهای کمی سن و تعداد سالهای تحصیل وارد مدل شدند. بر این اساس، تنها دو متغیر ابتلاء فعلی به بیماری عروق کرونری قلب (80/1=OR، 19/2 - 53/1=CI95%، 001/0>P)، و وضعیت نامطلوب سلامت روان (21/1=OR، 33/1 - 10/1=CI95%، 001/0>P) قادر بودند تا تغییرات متغیر اختلال استرس پس از سانحه را به طور معناداری پیش‌بینی کنند. هیچ یک از متغیرهای سن (99/0=OR، 03/1 - 95/0=CI95%، 635/0=P)، تعداد سالهای تحصیل (03/1=OR، 10/1 - 96/0=CI95%، 325/0=P)، جنسیت (مرد نسبت به زن: 60/0=OR، 20/1 - 30/0=CI95%، 153/0=P)، محل سکونت (شهر نسبت به روستا: 01/2=OR، 37/6 - 63/0=CI95%، 233/0=P)، وضعیت تأهل (متأهل نسبت به مجرد: 39/1=OR، 98/3 - 48/0=CI95%، 537/0=P)، بیماری دیابت (84/1=OR، 69/2 - 26/0=CI95%، 777/0=P)، بیماری فشارخون بالا (69/1=OR، 24/2 - 21/0=CI95%، 538/0=P) و نارسایی کلیوی (51/1=OR، 06/2 - 25/0=CI95%، 651/0=P) ارتباط آماری معنیداری با متغیر اختلال استرس پس از سانحه نشان ندادند.
بحث
هدف از مطالعه حاضر تعیین شیوع PTSD و عوامل مرتبط با آن در نجاتیافتگان بیماری کووید-19 در ایران بود. در مطالعه حاضر شیوع PTSD، 8/36 درصد به دست آمد. این یافته با نتایج مطالعه Zhang و همکاران [10] که از شیوع 6/33 درصدی PTSD در بهبودیافتگان کووید-19 خبر دادند همسو و با نتایج مطالعه Khademi و همکاران [11] که شیوع PTSD در بیماران ترخیص شده را 83/3 درصد گزارش کردند، ناهمسو بود. شیوع پایین PTSD در مطالعه Khademi و همکاران را میتوان به مواردی مانند استفاده از روانپزشک برای تکمیل پرسشنامه، تشخیصگذاری طبق معیارهای راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی و شدت متفاوت بیماری، نسبت داد [11].
در مطالعه حاضر ابتلاء به بیماری عروق کرونری قلب شانس ابتلاء به PTSD را بیش از یک و نیم برابر افزایش میداد. این طور به نظر میرسد که بیماران قلبی به طور کلی دارای آسیبپذیری بیش‌تری در برابر اضطراب، افسردگی و PTSD هستند و با شروع همهگیری، بیش‌تر از افراد سالم دچار عوارض جدی مانند مرگ شده و در نتیجه شیوع PTSD در آنها بیش‌تر است [12]. البته این احتمال وجود دارد بخشی از ارتباط بیماری قلبی با PTSD ناشی از ابتلاء همزمان بیماران قلبی به سایر بیماریهای مزمن باشد که در مطالعه حاضر مورد بررسی قرار نگرفته است.
همچنین بر طبق مطالعه حاضر، فقدان سلامت روان نسبت شانس ابتلاء به PTSD را 21 درصد افزایش میداد. این طور به نظر میرسد که اختلالات سلامت روان مانند بیماریهای افسردگی، اضطراب و PTSD در افراد مبتلا به کووید-19 همزمان تجربه میشوند و نهایتاً به افزایش شیوع PTSD کمک میکنند [13].
از دیگر نتایج مطالعه حاضر، عدم ارتباط بین متغیرهای جمعیت شناختی و شیوع PTSD بود. این یافته همسو با مطالعه Chen و همکاران بود که در آن جنسیت، سن، سطح تحصیلات، وضعیت اقتصادی در ارتباط با ابتلاء به PTSD نبودند [13]. این طور به نظر میرسد که اختلال استرس ناشی از اپیدمی کووید-19 به طور گسترده افراد با مشخصات جمعیت شناختی مختلف را تحت تأثیر قرار میدهد و بنابراین عوامل جمعیت شناختی نقش کمرنگی در تبیین نسبت شانس ابتلاء به PTSD دارند [13].
در پژوهش حاضر، افراد در گروههای سنی مختلف شرکت داشتند که یکی از نقاط قوت مطالعه حاضر است. با این حال، مطالعه حاضر محدودیتهایی مانند دوره پیگیری یک ماهه دارد. بنابراین پیشنهاد میشود مطالعات آینده شیوع PTSD را در دوره پیگیری طولانیتر بررسی کنند.
نتیجهگیری
بر اساس نتایج مطالعه حاضر، بیش از یک سوم نجات یافتگان بیماری کووید-19 مبتلا به PTSD بودند. همچنین، ابتلاء به بیماری عروق کرونری قلب و وضعیت نامطلوب سلامت روان، نسبت شانس ابتلاء به PTSD در بیماران را افزایش میداد. با توجه به شیوع بالای PTSD در نجاتیافتگان کووید-19، توصیه میشود غربالگری وضعیت سلامت روان در برنامههای ترخیص از بیمارستان ادغام شود.
تشکر و قدردانی
از شرکتکنندگان در مطالعه که اجرای پژوهش فعلی بدون کمک آنها میسر نبود و از مرکز تحقیقات دانشگاه علوم پزشکی سبزوار جهت تأمین مالی پژوهش حاضر کمال تقدیر و تشکر به عمل می‌آید.
بحث
هدف از مطالعه حاضر تعیین شیوع PTSD و عوامل مرتبط با آن در نجاتیافتگان بیماری کووید-19 در ایران بود. در مطالعه حاضر شیوع PTSD، 8/36 درصد به دست آمد. این یافته با نتایج مطالعه Zhang و همکاران [10] که از شیوع 6/33 درصدی PTSD در بهبودیافتگان کووید-19 خبر دادند همسو و با نتایج مطالعه Khademi و همکاران [11] که شیوع PTSD در بیماران ترخیص شده را 83/3 درصد گزارش کردند، ناهمسو بود. شیوع پایین PTSD در مطالعه Khademi و همکاران را میتوان به مواردی مانند استفاده از روانپزشک برای تکمیل پرسشنامه، تشخیصگذاری طبق معیارهای راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی و شدت متفاوت بیماری، نسبت داد [11].
در مطالعه حاضر ابتلاء به بیماری عروق کرونری قلب شانس ابتلاء به PTSD را بیش از یک و نیم برابر افزایش میداد. این طور به نظر میرسد که بیماران قلبی به طور کلی دارای آسیبپذیری بیش‌تری در برابر اضطراب، افسردگی و PTSD هستند و با شروع همهگیری، بیش‌تر از افراد سالم دچار عوارض جدی مانند مرگ شده و در نتیجه شیوع PTSD در آنها بیش‌تر است [12]. البته این احتمال وجود دارد بخشی از ارتباط بیماری قلبی با PTSD ناشی از ابتلاء همزمان بیماران قلبی به سایر بیماریهای مزمن باشد که در مطالعه حاضر مورد بررسی قرار نگرفته است.
همچنین بر طبق مطالعه حاضر، فقدان سلامت روان نسبت شانس ابتلاء به PTSD را 21 درصد افزایش میداد. این طور به نظر میرسد که اختلالات سلامت روان مانند بیماریهای افسردگی، اضطراب و PTSD در افراد مبتلا به کووید-19 همزمان تجربه میشوند و نهایتاً به افزایش شیوع PTSD کمک میکنند [13].
از دیگر نتایج مطالعه حاضر، عدم ارتباط بین متغیرهای جمعیت شناختی و شیوع PTSD بود. این یافته همسو با مطالعه Chen و همکاران بود که در آن جنسیت، سن، سطح تحصیلات، وضعیت اقتصادی در ارتباط با ابتلاء به PTSD نبودند [13]. این طور به نظر میرسد که اختلال استرس ناشی از اپیدمی کووید-19 به طور گسترده افراد با مشخصات جمعیت شناختی مختلف را تحت تأثیر قرار میدهد و بنابراین عوامل جمعیت شناختی نقش کمرنگی در تبیین نسبت شانس ابتلاء به PTSD دارند [13].
در پژوهش حاضر، افراد در گروههای سنی مختلف شرکت داشتند که یکی از نقاط قوت مطالعه حاضر است. با این حال، مطالعه حاضر محدودیتهایی مانند دوره پیگیری یک ماهه دارد. بنابراین پیشنهاد میشود مطالعات آینده شیوع PTSD را در دوره پیگیری طولانیتر بررسی کنند.
نتیجهگیری
بر اساس نتایج مطالعه حاضر، بیش از یک سوم نجات یافتگان بیماری کووید-19 مبتلا به PTSD بودند. همچنین، ابتلاء به بیماری عروق کرونری قلب و وضعیت نامطلوب سلامت روان، نسبت شانس ابتلاء به PTSD در بیماران را افزایش میداد. با توجه به شیوع بالای PTSD در نجاتیافتگان کووید-19، توصیه میشود غربالگری وضعیت سلامت روان در برنامههای ترخیص از بیمارستان ادغام شود.
تشکر و قدردانی
از شرکتکنندگان در مطالعه که اجرای پژوهش فعلی بدون کمک آنها میسر نبود و از مرکز تحقیقات دانشگاه علوم پزشکی سبزوار جهت تأمین مالی پژوهش حاضر کمال تقدیر و تشکر به عمل می‌آید.
References
[1] Xiong J, Lipsitz O, Nasri F, Lui LM, Gill H, Phan L, et al. Impact of COVID-19 pandemic on mental health in the general population: A systematic review. J Affective Disord 2020; 277: 55-64.
[2] Kaseda ET, Levine AJ. Post-traumatic stress disorder: A differential diagnostic consideration for COVID-19 survivors. Clin Neuropsychol 2020; 34(7-8): 1498-514.
[3] Belrose C, Duffaud AM, Dutheil F, Trichereau J, Trousselard M. Challenges associated with the civilian reintegration of soldiers with chronic PTSD: A new approach integrating psychological resources and values in action reappropriation. Front Psychiatry 2019; 9: 737.
[4] Thibodeau MA, Welch PG, Sareen J, Asmundson GJ. Anxiety disorders are independently associated with suicide ideation and attempts: propensity score matching in two epidemiological samples. Depress Anxiet 2013; 30(10): 947-54.
[5] Goldberg DP, Gater R, Sartorius N, Ustun TB, Piccinelli M, Gureje O, et al. The validity of two versions of the GHQ in the WHO study of mental illness in general health care. Psychol Med 1997; 27(1): 191-7.
[6] Yaghubi H, Karimi H, Omidi A, Barouti E, Abedi M. Validity and factor structure of the general health questionnaire (GHQ-12) in university students. IJBS 2012; 6(2): 153-60. [Farsi]
[7] Weathers FW, Litz BT, Herman DS, Huska JA, Keane TM, editors. The PTSD Checklist (PCL): Reliability, validity, and diagnostic utility. Annual convention of the international society for traumatic stress studies, San Antonio, TX; 1993: San Antonio, TX.1993 Oct 24 (Vol. 462)
[8] Varmaghani H, Fathi Ashtiani A, Poursharifi H. Psychometric Properties of the Persian Version of the Posttraumatic Stress Disorder Checklist for DSM-5 (PCL-5). J Appl Res Mem Cogn 2018; 9(3): 131-42. [Farsi]
[9] Kheramin S, Shakibkhah I, Ashrafganjooie M. Prevalence of PTSD Symptoms Among Iranian Red Crescent Disaster Workers Participated in Rescue and Collection Operation of the Tehran-Yasuj Airplane Crash. Iran Red Crescent Med J 2019; 21(10): e95307.
[10] Zhang Z, Feng Y, Song R, Yang D, Duan X. Prevalence of psychiatric diagnosis and related psychopathological symptoms among patients with COVID-19 during the second wave of the pandemic. Global Health 2021; 17(1): 44.
[11] Khademi M, Vaziri-Harami R, Shams J. Prevalence of Mental Health Problems and Its Associated Factors Among Recovered COVID-19 Patients During the Pandemic: A Single-Center Study. Front Psychiatry 2021; 12: 602244.
[12] Archibald P, Thorpe R, Jr. Chronic Medical Conditions as Predictors of the Likelihood of PTSD among Black Adults: Preparing for the Aftermath of COVID-19. Health Soc Work 2021; 46(4): 268-76.
[13] Chen Y, Huang X, Zhang C, An Y, Liang Y, Yang Y, et al. Prevalence and predictors of posttraumatic stress disorder, depression and anxiety among hospitalized patients with coronavirus disease 2019 in China. BMC Psychiatry 2021; 21(1): 1-8.
[2] Kaseda ET, Levine AJ. Post-traumatic stress disorder: A differential diagnostic consideration for COVID-19 survivors. Clin Neuropsychol 2020; 34(7-8): 1498-514.
[3] Belrose C, Duffaud AM, Dutheil F, Trichereau J, Trousselard M. Challenges associated with the civilian reintegration of soldiers with chronic PTSD: A new approach integrating psychological resources and values in action reappropriation. Front Psychiatry 2019; 9: 737.
[4] Thibodeau MA, Welch PG, Sareen J, Asmundson GJ. Anxiety disorders are independently associated with suicide ideation and attempts: propensity score matching in two epidemiological samples. Depress Anxiet 2013; 30(10): 947-54.
[5] Goldberg DP, Gater R, Sartorius N, Ustun TB, Piccinelli M, Gureje O, et al. The validity of two versions of the GHQ in the WHO study of mental illness in general health care. Psychol Med 1997; 27(1): 191-7.
[6] Yaghubi H, Karimi H, Omidi A, Barouti E, Abedi M. Validity and factor structure of the general health questionnaire (GHQ-12) in university students. IJBS 2012; 6(2): 153-60. [Farsi]
[7] Weathers FW, Litz BT, Herman DS, Huska JA, Keane TM, editors. The PTSD Checklist (PCL): Reliability, validity, and diagnostic utility. Annual convention of the international society for traumatic stress studies, San Antonio, TX; 1993: San Antonio, TX.1993 Oct 24 (Vol. 462)
[8] Varmaghani H, Fathi Ashtiani A, Poursharifi H. Psychometric Properties of the Persian Version of the Posttraumatic Stress Disorder Checklist for DSM-5 (PCL-5). J Appl Res Mem Cogn 2018; 9(3): 131-42. [Farsi]
[9] Kheramin S, Shakibkhah I, Ashrafganjooie M. Prevalence of PTSD Symptoms Among Iranian Red Crescent Disaster Workers Participated in Rescue and Collection Operation of the Tehran-Yasuj Airplane Crash. Iran Red Crescent Med J 2019; 21(10): e95307.
[10] Zhang Z, Feng Y, Song R, Yang D, Duan X. Prevalence of psychiatric diagnosis and related psychopathological symptoms among patients with COVID-19 during the second wave of the pandemic. Global Health 2021; 17(1): 44.
[11] Khademi M, Vaziri-Harami R, Shams J. Prevalence of Mental Health Problems and Its Associated Factors Among Recovered COVID-19 Patients During the Pandemic: A Single-Center Study. Front Psychiatry 2021; 12: 602244.
[12] Archibald P, Thorpe R, Jr. Chronic Medical Conditions as Predictors of the Likelihood of PTSD among Black Adults: Preparing for the Aftermath of COVID-19. Health Soc Work 2021; 46(4): 268-76.
[13] Chen Y, Huang X, Zhang C, An Y, Liang Y, Yang Y, et al. Prevalence and predictors of posttraumatic stress disorder, depression and anxiety among hospitalized patients with coronavirus disease 2019 in China. BMC Psychiatry 2021; 21(1): 1-8.
Post-Traumatic Stress Disorder among COVID-19 Survivors at 1-Month Follow-up after Vasei Hospital of Sabzevar Discharge in 2019: A Short Report
Raha Salehabadi[7], Mohammadjavad Roshanfekr[8], Neda Salehi Kian[9], Hoda Salehi Kian[10], Marjan Vejdani[11], Mahsa Yarelahi[12]
Received: 07/06/22 Sent for Revision: 06/07/22 Received Revised Manuscript: 27/07/22 Accepted: 30/07/22
Background and Objectives: The present study aimed to determine the prevalence of post-traumatic stress disorder (PTSD) and its related factors in the survivors of Covid-19.
Materials and Methods: In this descriptive study 413 patients who had a history of hospitalization due to covid-19 disease were selected using the convenience sampling method. Data were collected using a questionnaire and analyzed by binary logistic regression.
Results: Out of 402 participants, 148 participants (36.8%) had PTSD. In addition, suffering from coronary heart disease (OR=1.80, p<0.001) and adverse mental health status (OR=1.21, p<0.001) increased the odds ratio of PTSD by 80% and 21%, respectively.
Conclusion: This study showed that more than one-third of the survivors of Covid-19 have PTSD. Therefore, it is recommended mental health status screening be integrated into the discharge plans of these patients.
Key words: COVID-19, Stress disorders, Post-traumatic, Prevalence, Iran, Mental health
Funding: This study was funded by Sabzevar University of Medical Sciences.
Conflict of interest: None declared.
Ethical approval: The Ethics Committee of Sabzevar University of Medical Sciences approved the study (IR.MEDSAB.REC.1399.019).
How to cite this article: Salehabadi Raha, Roshanfekr Mohammadjavad, Salehi Kian Neda, Salehi Kian Hoda, Vejdani Marjan, Yarelahi Mahsa. Post-Traumatic Stress Disorder among COVID-19 Survivors at 1-Month Follow-up after Vasei Hospital of Sabzevar Discharge in 2019: A Short Report. J Rafsanjan Univ Med Sci 2022; 21 (06): 687-96. [Farsi]
[1]- مرکز تحقیقات سلامت سالمندان، دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، سبزوار، ایران
[2]- دانشجوی کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، سبزوار، ایران
[3]- دانشجوی کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، سبزوار، ایران
[4]- دانشجوی کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، سبزوار، ایران
[5]- دانشجوی دکترای تخصصی مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
[6]- (نویسنده مسئول) کارشناس ارشد سلامت سالمندی، گروه ارتقاء سلامت و سالمندی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
تلفن: 37504098-071، دورنگار: 37504098-071، پست الکترونیکی: mah.yarelahi@uswr.ac.ir
تلفن: 37504098-071، دورنگار: 37504098-071، پست الکترونیکی: mah.yarelahi@uswr.ac.ir
[7]- Iranian Research Center on Healthy Aging, Sabzevar University of Medical Sciences, Sabzevar, Iran
[8]- Student Research Committee, Sabzevar University of Medical Sciences, Sabzevar, Iran
[9]- Student Research Committee, Sabzevar University of Medical Sciences, Sabzevar, Iran
[10]- Student Research Committee, Sabzevar University of Medical Sciences, Sabzevar, Iran
[11]- PhD Candidate in Health Services Management, Student Research Committee, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran
[12]- MSc in Aging Health. Dept. of Health Promotion and Aging, School of Health, Shiraz University of Medical Sciences, Shiraz, Iran, ORCID: 0000-0001-8657-4758
(Corresponding Author) Tel: (071) 37504098, Fax: (071) 37504098, E-mail: mah.yarelahi@uswr.ac
(Corresponding Author) Tel: (071) 37504098, Fax: (071) 37504098, E-mail: mah.yarelahi@uswr.ac
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
