Ethics code: (IR.IAU.SHAHROOD.REC.1400.071)
Choobsaz A, Taher M, Tabatabaee S M, Hoosseinkhanzadeh A A. The Effectiveness of Virtual Acceptance and Commitment Therapy Based on Compassion in Perfectionism and Death Anxiety in Nurses with Obsessive-Compulsive Personality Traits: A Quasi-Experimental Study. JRUMS 2023; 22 (3) :259-276
URL:
http://journal.rums.ac.ir/article-1-6872-fa.html
چوبساز آیدا، طاهر محبوبه، طباطبایی سید موسی، حسین خانزاده عباسعلی. اثربخشی برنامه درمانی مجازی پذیرش و تعهد مبتنی بر شفقت بر کمالگرایی و اضطراب مرگ پرستاران مبتلا به صفت شخصیتی وسواسی-جبری: یک مطالعه نیمه تجربی. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان. 1402; 22 (3) :259-276
URL: http://journal.rums.ac.ir/article-1-6872-fa.html
دانشگاه ازاد شاهرود
متن کامل [PDF 348 kb]
(932 دریافت)
|
چکیده (HTML) (1864 مشاهده)
متن کامل: (2121 مشاهده)
مقاله پژوهشی
مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
دوره 22، خرداد 1402، 276-259
اثربخشی برنامه درمانی مجازی پذیرش و تعهد مبتنی بر شفقت بر کمالگرایی و اضطراب مرگ پرستاران مبتلا به صفت شخصیتی وسواسی-جبری: یک مطالعه نیمه تجربی
آیدا چوبساز، محبوبه طاهر، سید موسی طباطبایی، عباسعلی حسینخانزاده
دریافت مقاله: 16/11/1401 ارسال مقاله به نویسنده جهت اصلاح: 23/12/1401 دریافت اصلاحیه از نویسنده: 13/03/1402 پذیرش مقاله: 17/03/1402
چکیده
زمینه و هدف: پرستاران با خصایص شخصیتی کمالگرایی و اضطراب مرگ، در معرض خطر روانشناختی هستند. هدف از این پژوهش تعیین اثربخشی درمان پذیرش و تعهد مبتنی بر شفقت بر اضطراب مرگ و کمالگرایی پرستاران مبتلا به صفت شخصیت وسواسی-جبری شاغل در بخش کرونا بوده است.
مواد و روشها: پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری یک ماهه و گروه گواه بود. جامعه آماری شامل پرستاران بیمارستانهای تأمین اجتماعی تهران و البرز در بخش کرونا در سال 1401-1400 بود. تعداد 28 پرستار شاغل در بخش کرونا که در پرسشنامه شخصیت پنجمین راهنمای آماری و تشخیصی اختلالات روانی و اضطراب مرگ نمره متوسط اخذ نمودند، به شیوه در دسترس انتخاب و به شیوه تصادفی در گروههای آزمایش (14 نفر) و کنترل (13 نفر) قرار گرفتند. ابزارهای اندازهگیری شامل اضطراب مرگ Templerو کمالگرایی Besharatبود که شرکتکنندگان پژوهش به آنها پاسخ دادند. گروه آزمایش 10 جلسه 120 دقیقهای برنامه درمانی را دریافت کردند، دادهها با استفاده از آنالیز واریانس دوطرفه با اندازهگیریهای مکرر تجزیه و تحلیل شدند.
یافتهها: برنامه درمانی مجازی باعث کاهش اضطراب مرگ (696/0=Partial Eta، 001/0P<، 354/57=F)، کمال گرایی خود مدار (325/0=Partial Eta، 002/0=P، 76/11=F)، کمال گرایی دیگر مدار (179/0=Partial Eta، 0284/0=P، 46/5=F) و کمالگرایی جامعه مدار (173/0=Partial Eta، 031/0=P، 232/5=F) پرستاران مبتلا به خصایص شخصیت وسواسی شده است.
نتیجهگیری: نتایج مطالعه حاکی از تأثیر درمان پذیرش و تعهد مبتنی بر شفقت بر بهبود خصایص شخصیتی مورد بررسی در گروه آزمایش بود، بنابراین از این مداخله میتوان به عنوان درمان مکمل در شخصیت وسواسی استفاده کرد.
واژههای کلیدی: اضطراب مرگ، پرستار، کمال گرایی، کووید-19
مقدمه
پرستاران ضروریترین نیروی کار در مراقبتهای بهداشتی هستند و خدمات بسیار مهمی را درسیستم سلامت ارائه میکنند، یکی ازآنها مراقبت از بیماریهای عفونی میباشد [1]. بیماریهای همهگیر یک رویداد استرسزا است و عواقب آن بر احساسات و زندگی اجتماعی پرستاران واضح است [2]. این شرایط سخت و طاقتفرسا برای بسیاری از پرستاران همراه با اختلالهای جسمی و روانی بوده که میتواند تهدید جدی برای سلامت آنها باشد [3]. عوارض روانشناختی سارس و ایبولا افراد را تا ماههای بعد تحت تأثیر قرار میدهد. طبق پژوهشی بعضی خصیصههای شخصیتی در درک ترس و آسیبپذیری در بحران مؤثر است [4].
اختلال شخصیت وسواسی شایعترین اختلال شخصیت در بین جمعیت عمومی میباشد، این اختلال بالاترین بار اقتصادی بین اختلالات شخصیت دارد [5]. در دوران همهگیری، خوشه سوم اختلال شخصیت به دلیل ترس از سرایت انعطافپذیری کمتری در سازگاری با روالهای جدید دارند. پیشنهاد میشود که افراد مبتلا با شخصیت وسواسی باید تحت تأثیر همهگیری کووید-19 بررسی شوند [2].
از ویژگی اصلی شخصیت وسواسی، کمالگرایی میباشد و نشان داده شده که کمالگرایی در تعیین استراتژی برای مقابله با استرس تأثیر میگذارد [6]. کمالگرایی نقش مهمی در سازگاری دانشجویان پرستاری دارد، دانشجویان کمالگرا تفکر سختگیرانه دارند که مانع نگرش دلسوزانه میشود [7]. با توجه این که پرستاران با خصایص شخصیت وسواسی-جبری، آرمانگرا هستند، بیشتر مستعد فرسودگی هستند [8]. طبق پژوهش Zia و همکارش افرادی که خود را درگیر افکار منفی میکنند، به احتمال بیشتری در موقعیتهای اضطرابزا، اضطراب مرگ را تجربه میکنند [9]. پرستاران از جمله گروههایی هستند که مکرراً با مرگ بیماران روبهرو میشوند و این امر موجب اضطراب مرگ میگردد [10].
اخیراً، اضطراب مرگ به عنوان یک فرآیند فراتشخیصی مطرح شده است. میتوان گفت در کمالگرایی خود مدار، فرد مجبور میشود به سوی رفتارهای چالشآفرین برود. این چالشها میتواند باعث تجربه اضطراب بیشتری شود. از طرفی افراد کمالگرا از نوع دیگر مدار در مورد اعمال دیگران تردید دارند. تمامی این عوامل افراد را مستعد اضطراب مرگ میکند [11]. کمالگرایی منفی به دلیل حس ناکامی در همه ابعاد آن میتواند یکی از منابع اضطراب مرگ باشد [12]. افراد با اضطراب مرگ و باورهای غیرمنطقی در مفاهیمی چون زمان حال بودن و پذیرش مسئله دارند [13]. از درمانهای مطرح مبنی بر ذهنآگاهی، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (Acceptance and commitment) میباشد [14]. یکی از روشهای پرکاربرد برای اختلال شخصیت وسواسی، درمان پذیرش و تعهد است، این درمان بر انعطافپذیری روانشناختی، هسته اصلی مشکلات شخصیت وسواسی، تأثیر میگذارد [15]. فرایند درمان در این رویکرد مشتمل بر شش فرایند حضور است که شامل، تماس با لحظه اکنون، ارزشها، عمل متعهدانه، پذیرش، هم جوشی زدایی و خود به عنوان محتوا) میشود، کسانی که شفقت به خود بالایی دارند، بیشترین سود را از درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد میبرند و نقص شفقت در وسواس و کمالگرایی واضح است [16]. آموزش خود شفقتورزی میتواند بر خود انتقادی، شرم و کمالگرایی تأثیرگذار باشد [17]. همچنین شفقت، عنصر مهمی در کمالگرایی و اضطراب مرگ است [18]. درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد باعث کاهش اضطراب مرگ میشود [19].
با توجه به بار اقتصادی شخصیت وسواسی و رابطهی آن با اضطراب مرگ [12] نبود پژوهش داخلی در این زمینه، این تحقیق میتواند شروعکننده این امر باشد. لذا هدف این پژوهش تعیین اثربخشی درمان پذیرش و تعهد مبتنی برشفقت بر کمالگرایی و اضطراب مرگ در پرستاران مبتلا به صفت وسواسی شاغل در بخش کرونا بود.
مواد و روشها
طرح پژوهش، نیمه تجربی از نوع پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش پرستاران بخش کرونا در بیمارستان تأمین اجتماعی شهر تهران و کرج در سال 1400-1401 بودند. کد اخلاق پژوهش حاضر IR.IAU.SHAHROOD.REC.1400.071 میباشد. در این پژوهش، افراد با استفاده از روش نمونهگیری در دسترس از دو بیمارستان انتخاب شدند. بر اساس انتساب تصادفی افراد در دو گروه آزمایش [14] و کنترل [13] قرار گرفتند. روش اجرا به این صورت بود که بعد از دریافت کد اخلاق و معرفینامه از دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود به بیمارستان لواسانی و البرز بخش آموزش مراجعه شد. ابتدا تعدادی پرستار با ملاکهای ورود و خروج، پرسشنامه را تکمیل کرده تا تعداد به حجم نمونه مورد نظر برسد و در نهایت با با ریزش آزمودنیها 27 نفر انتخاب شدند. پرستاران مبتلا به نشانههای شخصیت وسواس جبری که با پرسش نامه پنجمین راهنمای آماری و تشخیصی اختلال روانی شخصیت [20] و اضطراب مرگ نمره متوسط داشتند، انتخاب شدند.
برای تعیین حجم نمونه از فرمول زیر استفاده شد. بر اساس فرمول ارائه شده توسط Chow و همکاران [21] برای مطالعات نیمه تجربی، حجم نمونه مورد نیاز با در نظر گرفتن 15/8= σ(انحراف استاندارد شخصیت وسواسی اجباری)، معناداری سطح 05/0P: توان آزمون90/0، 5/2=d حجم نمونه مورد نیاز 26 نفر محاسبه شد.
n=s z1-α/2+z1-βd2