دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
چکیده: (525 مشاهده)
در سخن سردبیری شماره شهریور ماه مجله دانشگاه، با مدل تعیین کنندههای گوناگون زمینهای، اجتماعی، اقتصادی، جمعیت شناختی و عوامل خطر فردی که باعث به وجود آمدن خودکشی و خود آزاری میگردند، آشنا شدیم (1). در این سخن سردبیری قصد داریم که بر اساس این مدل، به چگونگی پیشگیری از این دو پدیده، بپردازیم. سازمان جهانی بهداشت، در کتاب خود با عنوان "پیشگیری از خودکشی: یک ضرورت جهانی" و با ارائه تصویری سعی میکند تا مهمترین عوامل خطر خودکشی را در یک طبقهبندی از بالا به پایین، نشان دهد و سپس راههای پیشگیری از این دو پدیده را نیز در یک طبقهبندی از بالا به پایین دیگر، بیان کند (2) (شکل 1).
همانطور که در شکل یک دیده میشود، در پنل سمت راست، برخی از مهمترین تعیین کنندهها و عوامل خطر خودکشی و خودآزاری، از دورترین آنها که به ترتیب شامل عوامل تعیین کننده مربوط به نظامهای بهداشتی، عوامل اجتماعی و عوامل مربوط به جامعه میگردد، تا نزدیکترین عوامل که عوامل مربوط به روابط بین افراد و عوامل فردی میگردند، طبقهبندی شده است. در عوامل مربوط به نظامهای بهداشتی، مشخصاً به موانع دسترسی به مراقبتهای بهداشتی اشاره شده است. در حالیکه عوامل اجتماعی، مشتمل بر دسترسی به ابزار خودکشی، گزارش غیرمسئولانه اخبار خودکشی در رسانهها و انگ مرتبط با رفتار کمک جویانه میباشد.
عوامل مربوط به جامعه نیز مشتمل بر بلایا، جنگ و درگیریهای نظامی، استرسهای مربوط به پذیرش فرهنگ غالب و یا جابهجاییها، تبعیض، تروما و سوء استفاده میباشد. عوامل مربوط به روابط نیز، مشتمل بر حس تنهایی و فقدان حمایتهای اجتماعی، به انضمام درگیریهای بین فردی و از دست دادن میباشد. این در حالی است که عوامل فردی، شامل اقدام به خودکشی قبلی، بیماریهای روانی، استفاده آسیب زا از الکل، از دست دادن شغل و عملکرد، نا امیدی، دردهای مزمن، سابقه خانوادگی خودکشی و عوامل ژنتیکی و زیست شناختی خودکشی، میباشد.
موانع دسترسی به مراقبتهای بهداشتی
|
دسترسی به ابزار خودکشی
گزارش غیرمسئولانه اخبار خودکشی در رسانهها
انگ مرتبط با رفتار کمک جویانه
|
بلایا، جنگ و درگیریهای نظامی،
استرسهای مربوط به پذیرش فرهنگ غالب و یا جابهجاییها
تبعیض
تروما و سوء استفاده
|
حس تنهایی و فقدان حمایتهای اجتماعی،
درگیریهای بین فردی و از دست دادن
|
اقدام به خودکشی قبلی،
بیماریهای روانی،
استفاده آسیبزا از الکل،
از دست دادن شغل و عملکرد
ناامیدی،
دردهای مزمن،
سابقه خانوادگی خودکشی،
عوامل ژنیتیکی و زیست شناختی
|
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
جراحي دریافت: 1403/10/12 | پذیرش: 1403/11/2 | انتشار: 1403/11/2
فهرست منابع
1. Rezaeian M. Getting to Know the Social Determinants and Individual Risk Factors Model for Suicide and Self-Harm? JRUMS 2024; 22 (06): 478-81.
2. World Health Organization. Preventing Suicide: a Global Imperative. World Health Organization: Geneva, Switzerland. 2014