مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان

زمینه و هدف: دیابت نوع ۲ شایع‌ترین نوع دیابت بوده و ۹۰% موارد بیماری را به خود اختصاص داده است. در حال حاضر تعداد بیماران دیابتی در ایران حدود ۵/۱ میلیون نفر تخمین زده شده است. شناسایی ریسک فاکتورهای دیابت و سعی در برطرف ساختن آن‌ها می‌تواند از دیابت جلوگیری کرده یا بروز آن را به تعویق اندازد.

ارتباط ژنتیک با دیابت نوع ۲ نسبت به ارتباط آن با دیابت نوع ۱ قوی‌تر می‌باشد. میزان بروز هم‌زمان دیابت نوع ۲ در دو قلوهای یکسان بین ۷۰ تا ۹۰% است. چاقی به ویژه از نوع مرکزی در دیابت نوع ۲ بسیار شایع است. با افزایش سن خطر دیابت افزایش می‌یابد. شیوع دیابت در میان گروه‌های نژادی به طور قابل توجهی متفاوت است. خانم‌هایی که مبتلا به دیابت بارداری هستند، با احتمال ۵۰% در ۲۰ سال‌ بعد دچار دیابت آشکار خواهند شد. فشار خون بالا ( <=BP mmHg ۹۰/۱۴۰) می‌تواند یک نشانه زودرس مقاومت انسولین به علت چاقی مرکزی باشد. و خطر پیشرفت دیابت در افراد با فشار خون بالا ۲ برابر بیشتر از افراد عادی است. وزن پایین هنگام تولد با تسریع رشد بعد از تولد همراه است و این می‌تواند در خطر ایجاد دیابت مهم باشد. اختلال تست تحمل گلوکز به طور تیپیک با هیپرگلیسمی و مقاومت به انسولین مشخص می‌شود و افراد با تست تحمل گلوکز مختل، بدون تغییر شیوه زندگی ظرف ۱۰ سال به سمت دیابت نوع ۲ پیشرفت می‌کنند.

در خانم‌های مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک مقاومت به انسولین دیده می‌شود. تخمین زده می‌شود که ۵۰-۳۵ درصد زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک تست تحمل گلوکز مختل دارند.

استرس باعث تحریک ترشح هورمون‌های مختلفی شده که می‌تواند باعث افزایش سطح گلوکز خون گردد. هر چند که دیابت و بیماری‌های عروق کرونری دارای علل مشترک بسیاری می‌باشند ولی سیگار یک ریسک فاکتور مستند برای دیابت نوع ۲ محسوب نمی‌شود. مطالعات آینده‌نگر وسیع نشان دهنده این مطلب هستند که سیگار همراه با ایجاد دیابت نوع ۲ است ولی به طور کلی برای مشخص شدن سیگار به عنوان ریسک فاکتور دیابت نوع ۲ به مطالعات وسیع‌تر و طولانی‌تری نیاز است.

واژه‌های کلیدی :دیابت نوع ۲، عوامل خطر ، چاقی

  زمینه و هدف: آلاینده‌های دارویی یکی از مسائل حاد زندگی امروزی به شمار می‌آیند: بسیاری از محققین، به ویژه در کشورهای پیشرفته، وجود این آلاینده‌ها را حتی در آب آشامیدنی گزارش کرده‌اند و اثرات منفی آنها را بر محیط زیست و سلامت انسان گوشزد نموده‌اند. هدف از این مطالعه، بررسی برهمکنشی داروهای موجود در محیط زیست و اثرات آن بر سلامت جامعه است.

  مواد و روش‌ها: برای انجام این تحقیق مروری، در موتور جستجوی Google scholar و پایگاه‌های Springer و Elsevier آلودگی‌های دارویی آب و خاک مورد بررسی‌ قرار گرفت و مرتبط‌ترین و به روزترین منابع از جمله کتب و مقالات، مطالعه گردیدند . گزارش جامع دارویی شهرهای مختلف ایران نیز از مراکز مختلف جمع‌آوری گردید و برای قسمت پیشنهادات از اساتید فن کمک گرفته شد.

  بحث و نتیجه‌گیری: مطالعات نشان می‌دهند که داروها در سطح وسیع از کارخانجات تولیدکننده دارو، داروهای تاریخ گذشته و اضافه بر نیاز بیماران، هم‌چنین داروهای مصرف شده توسط انسان و حیوان به محیط زیست وارد می‌شوند. داروهای مصرفی توسط انسان منبع اصلی آلودگی شناخته شده‌اند. به علت حلالیت بالای داروها، احتمال وجود آن‌ها در منابع آبی بسیار بیشتر است که متأسفانه تصفیه آب معمولی قادر به حذف این آلاینده‌ها نمی‌باشد و داروهایی که نیمه عمر بالایی دارند، به‌خصوص آنتی‌بیوتیک‌ها، تجمع می‌یابند و سبب مقاوم‌سازی بدن انسان و جهش میکروارگانیسم‌ها می‌شود که عواقب خطرناکی به دنبال دارد. اطلاعات بیشتر و کامل‌تری از اثرات زیست محیطی داروها برای درک بهتر چگونگی کاهش آلاینده‌ها، ارائه راه‌کارهای کاربردی حذف این آلاینده‌ها و جلوگیری از مقاومت دارویی ضروری به نظر می‌رسد.

  واژه‌های کلیدی: آلاینده‌های دارویی، آلودگی زیست محیطی، مقاومت دارویی، سلامت انسان

  زمینه و هدف: بیوفیلم‌های میکروبی در ۶۵% عفونت‌های انسان دیده می‌شوند. باکتری‌های موجود در بیوفیلم نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم هستند. پسودوموناس ایروژینوزا یکی از مهم‌ترین باکتری‌های ایجادکننده بیوفیلم می‌باشد. در این مقاله مروری سعی داریم آخرین تئوری‌های تشکیل بیوفیلم، دلایل مقاومت و روش‌های جدید پیشگیری و درمان بیوفیلم "پسودوموناس ایروژینوزا" را مورد بررسی قرار دهیم.

  مواد و روش‌ها: در این مطالعه مروری کلمات کلیدی بیوفیلم و مواد ضد بیوفیلم و درمان بیوفیلم و پسودوموناس ایرووژینوزا در منابع اطلاعاتی Daneshyar network ,DOAJ ,ProQuest, Ovid ,Elsevier Sciences ,Google Scholar Pub Med, و Integrated Digital Library مورد جستجو قرار گرفت.

  یافته‌ها: درمان فعلی عفونت‌های منتسب به بیوفیلم سخت و پزشکان با معضلات زیادی روبرو هستند. به دلیل خواص متمایز بیوفیلم‌ها مقاومت دارویی زیادی داشته و نیاز به درمان متفاوت دارد. محققان به دلیل اهمیت بیوفیلم در ایجاد بیماری‌ها و مقاومت دارویی در جستجوی راه‌های مناسبی برای مهار و پیشگیری از تشکیل بیوفیلم هستند.

  نتیجه‌گیری: به طور کلی تکنیک‌های مقابله با تشکیل بیوفیلم شامل تغییر پوشش سطحی و تکنیک‌های فیزیکی است. به دلیل مقاومت بیوفیلم‌ها به آنتی‌بیوتیک‌های فعلی، درمان‌های غیر متعارف گوناگونی از گوشه و کنار جهان گزارش شده است.

  واژه‌های کلیدی: بیوفیلم، پسودوموناس ایرووژینوزا، مواد ضد بیوفیلم

gte vml ۱]> چکیده

زمینه و هدف: علی‌رغم بکارگیری روش‌ها و داروهای جدید برای بی‌دردی پس از عمل، هنوز بسیاری از بیماران درد متوسط تا شدیدی را پس از جراحی تجربه می‌کنند. هدف از این مطالعه بررسی اثر انفوزیون وریدی لیدوکائین حین عمل بر میزان درد بعد از عمل جراحی لاپاراسکوپیک کوله سیستکتومی می‌باشد.

مواد و روش‌ها: در این کارآزمایی بالینی دو سوکور،۷۰ بیمار کاندید عمل جراحی لاپاراسکوپیک کوله سیستکتومی به صورت تصادفی به دو گروه ۳۵ نفری تقسیم شدند. تحت شرایط یکسان در گروه مورد قبل از عمل، محلول لیدوکائین ۲% با دوز ۵/۱ میلی‌گرم بر کیلوگرم به صورت وریدی و سپس انفوزیون لیدوکائین ۲% با دوز ۲ میلی‌گرم بر کیلوگرم در ساعت تجویز شد و در گروه شاهد به همان میزان از نرمال سالین استفاده شد. اطلاعات شامل فشارخون، ضربان قلب، میزان درد بر اساس  Visual Analog Scale (VAS) جمع‌آوری گردید و داده‌ها با آزمون‌های Mann-Whitney U،t  و Chi-square مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند.

یافته‌ها: شدت درد بر اساس سنجش دیداری (VAS) بعد از هوشیاری در گروه مورد (۸۸/۲±۲۵/۱) نسبت به گروه شاهد (۸۴/۳±۰۰/۶) به صورت معناداری کمتر بود (۰۰۱/۰=p). همچنین، میزان مصرف مسکن پس از عمل به صورت شیاف یا تزریقی نیز در گروه مداخله نسبت به گروه شاهد کمتر بود (۰۵/۰p<).

نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان داد تجویز وریدی لیدوکائین هنگام عمل جراحی لاپاراسکوپیک کوله سیستکتومی، شدت درد و میزان مصرف مسکن پس از عمل را کاهش می‌دهد.

واژه‌های کلیدی: درد بعد از عمل جراحی، انفوزیون داخل وریدی، لیدوکائین، عمل جراحی لاپاراسکوپیک کوله سیستکتومی

gte vml ۱]>  چکیده

زمینه و هدف: بیماران مولتیپل تروما که در(Intensive Care Unit) ICU  بستری شده وتحت تهویه مکانیکی قرار دارند در معرض عوارض زیادی هستند. یکی از شایع‌ترین آنها، عارضه ریوی است که بدلیل بی تحرکی بیمار، عدم دفع مناسب ترشحات در غیاب رفلکس سرفه مؤثر و افزایش خطر اسپیراسیون مستعد اتلکتازی و عفونت ریه هستند. اتلکتازی زمینه‌ساز ایجاد عفونت ریوی است. بنابراین تشخیص و رفع سریع اتلکتازی ریه اهمیت بالایی دارد.

شرح مورد: بیمار مورد مطالعه این بررسی که به دلیل مولتیپل تروما در ICU بستری بود، دچار اتلکتازی وسیع در ریه چپ بود، بدلیل عدم توزیع مناسب Peep (Positive end expiratory pressure) در زمان استفاده از یک ونتیلاتور، وضعیت تنفسی بیمار بهبود نمی‌یافت.

نتیجه‌گیری: استفاده ازPeep  جهت جلوگیری و درمان اتلکتازی می‌تواند مفید باشد، در عین حال نحوه توزیع Peep اهمیت زیادی دارد که در صورت توزیع نامناسب می‌تواند سبب ایجاد شانت و بدتر شدن وضعیت تبادل گازها در آلوئول‌ها گردد. در مقابل توزیع مناسب Peep سبب بهبود آتلکتازی ریه شده و بهبود آتلکتازی، بهبود تبادل گازها را موجب می‌شود که نتیجه آن تسهیل در جداسازی بیمار از ونتیلاتور می‌شود.

واژه‌های کلیدی: تهویه مکانیکی، آتلکتازی، بخش مراقبت ویژه

چکیده

 امروزه با گسترش تحقیقات در علوم پزشکی و اجتماعی، پژوهش، آموزش و مدیریت، بسیاری از پدیده‌ها از طریق ابزارهایی چون پرسش‌نامه‌ها، چک لیست‌ها و تست‌های آموزشی و یا ارزیابی‌های داوران و به منظور کمی‌سازی رفتار افراد یا جامعه، مورد مطالعه قرار می‌گیرد. روایی و پایایی از شاخص‌های لازم جهت اندازه‌گیری و دستیابی به مقادیر واقعی پیامدها می‌باشد. آگاهی و فهم کافی از روایی و پایایی از اصول متدولوژی در طراحی مطالعات و کاربرد سنجش‌های مختلف است که متأسفانه در بسیاری از موارد نادیده گرفته می‌شود. هدف نوشتار حاضر آشنایی محققین و دانشگاهیان با مفاهیم پایایی، روایی و شیوه‌های مختلف اندازه‌گیری آن است.

واژه‌های کلیدی: روایی، پایایی، روان سنجی، آلفای کرونباخ، تحلیل عاملی

[۱] Rezaeian M. Conflicts of Interest. J Rafsanjan Univ Med Sci. ۲۰۰۹; ۸ (۳) :۱۵۷-۸.

[۲] Rezaeian M. How to report systematic reviews and meta- analyses. J Rafsanjan Univ Med Sci ۲۰۱۳; ۱۲ (۲): ۸۷-۸.

سخن سردبیر

Editorial

مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان

دوره ۱۴، اسفند ۱۳۹۴، ۱۰۰۰-۹۹۹

چگونه می توان از دستبرد علمی پیشگیری نمود

How to Prevent Plagiarism

محسن رضائیان[۱]

M. Rezaeian

همانطور که قبلا نیز به آن اشاره شده است [ ۳-۱] در نگارش مقالات علمی، دستبرد علمی (Plagiarism) به معنی سرقت اندیشه‌های مکتوب افراد دیگر است که ممکن است از روی قصد و یا بدون نیت قبلی روی دهد. در واقع، هنگامی که یک نویسنده، کلمات فرد دیگری را بدون استفاده از گیومه و بدون ذکر دقیق منبع آن، در مقاله خود مورد استفاده قرار می‌دهد، دچار دستبرد علمی شده است [۴].

دستبرد علمی از آن جهت حائز اهمیت است که نگارش هر متن علمی توأم با ایجاد بار معنوی خاص است که باید فقط نویسنده متن از آن بهره ببرد. بنابراین، هرگونه استفاده از چنین متونی بدون ذکر نام نویسنده آن، باعث ایجاد خدشه به آن بار معنوی است. از همین رو، به جهت در امان ماندن از دستبرد علمی توصیه شده است که اگر شما عیناً از شش کلمه بیشتر از یک متن کپی می‌نمائید، حتماً باید آن را داخل گیومه قرار داده و به منبع اصلی آن استناد کنید [۵].

با این وجود، شاید راه حل بهتر استفاده از هنر (Paraphrasing) می‌باشد که شما ابتدا متن مورد نظر را با دقت خوانده، معنی دقیق آن را فهمیده و سپس به زبان خودتان آن را باز نویسی می‌نمائید. در این صورت، دیگر نیازی به استفاده از گیومه نمی‌باشد، ولی باید حتماً به منبع اصلی متن استناد کنید. یادتان باشد، شما حتی اجازه ندارید که عیناً از اندیشه‌های قبلاً مکتوب شده خودتان نیز بدون ذکر منبع و بهره‌گیری از گیومه استفاده کنید، چرا که در این صورت مرتکب دستبرد علمی از خود ((Self- Plagiarism شده‌اید [۴].

تاکنون نرم افزارهای متعددی طراحی شده‌اند که با استفاده از آن‌ها می‌توان هرگونه  دستبرد علمی به ویژه در نگارش مقالات علمی را به زبان انگلیسی تشخیص داد. استفاده از این نرم افزارها توسط اغلب مجلات انگلیسی زبان در دستور کار قرار دارد [۳]. همچنین، ابداع و کاربرد چنین نرم افزارهایی در بررسی متون فارسی نیز مورد توجه قرار گرفته است. اما شاید بهتر از هر چیز دیگر، شناخت، تعهد و پایبندی نویسندگان فرهیخته مقالات علمی به حفاظت و استفاده درست از متون علمی است. از همین رو، اینجانب امیدوارم که نویسندگان فرهیخته مجله دانشگاه در نگارش اصل وخلاصه مقاله خود به زبان فارسی و در نگارش خلاصه مقاله خود به زبان انگلیسی، تعهد و پایبندی در حفاظت و استفاده صحیح از متون علمی مکتوب را سر لوحه کار خود قرار دهند.

References

[۱] Rezaeian M. Publication Ethics. J Rafsanjan Univ Med Sci ۲۰۰۹; ۸ (۴) :۲۵۱-۲۵۲

[۲] Rezaeian M. Classification of research misconducts. J Rafsanjan Univ Med Sci ۲۰۱۵; ۱۳ (۱۰): ۹۲۳-۴.

[۳] Rezaeian M. How to protect young researchers from research misonduct. J Rafsanjan Univ Med Sci ۲۰۱۵;۱۳(۱۱):۱۰۱۹-۲۰

[۴] Smith ER. Plagiarism, self-plagiarism and duplicate publication. Can J Cardiol ۲۳(۲): ۲۰۰۷ ۱۴۶-۷.

[۵] Masic I. Plagiarism in scientific research and publications and how to prevent it. Mater Sociomed ۲۰۱۴; ۲۶(۲):۱۴۱-۶.

چکیده

امروزه درک مرورهای نظام‌مند (Systematic Reviews) و فراتحلیل‌ها (Meta-analye) و چگونگی بکارگیری آنها در حیطه عمل، برای افراد مرتبط با سلامت جامعه ضروری است. در اکثر گزارش‌های پزشکی، استنادهایی به مرورها و بیانیه‌های مرتبط صورت می‌گیرد و لازم است صاحبنظران دانش سلامت با قواعد و چگونگی نوشتن آنها آشنا شوند. متخصصین بالینی و علوم پایه به منظور ارتقاء سطح آگاهی خود در زمینه‌های مورد نظر، مقالات مروری منظم و فراتحلیل‌ها را مورد مطالعه قرار می‌دهند و سازمان‌های ارائه‌دهنده تسهیلات پژوهشی، از این مقالات در جهت اطمینان و توجیه تحقیقات خود بهره می‌گیرند. تعدادی از مجله‌های فعال در زمینه‌های بهداشتی نیز نوشتارهای خود را بر این اساس تنظیم می‌کنند. همانند سایر پژوهش‌ها، ارزش مقالات مروری منظم و فراتحلیل‌ها در پاسخ به ۳ پرسش می‌باشد:۱- چه کاری انجام شده؟ ۲- چه چیزی اثبات شده؟ و ۳- نظم و ترتیب کار چه بوده است؟ مرورهای نظام‌مند و فراتحلیل‌ها در حیطه علوم پایه پزشکی و بالینی می‌توانند در رفع معضلات نظام درمان و تدوین راهکارهایی برای جمع‌آوری و نتیجه‌گیری پژوهش‌های انجام شده در رابطه با یک موضوع یا سؤال خاص مورد استفاده قرار گیرند. دستورالعمل‌های تدوین شده در پریزما؛ موارد ترجیحی در گزارش مقالات مروری منظم و فراتحلیل‌ها، مشتمل بر چک‌لیست و نمودار جریانی می‌باشد. از همین رو، مقاله حاضر با هدف اطلاع‌رسانی به پژوهشگران فارسی زبان در خصوص بیانیه پریزما به رشته تحریر در آمده است.

واژه‌های کلیدی: مرور منظم، فراتحلیل، بیانیه پریزما، گزارش‌نویسی

چکیده

زمینه و هدف: مولتیپل اسکلروزیس(MS) یک بیماری خودایمن سیستم اعصاب مرکزی است. اگرچه سلول‌های متعددی مانند سلول‌های B ، CD۸⁺ T، میکروگلیا/ماکروفاژ، دندریتیک، آستروسیت و ماست‌سل در پاتوژنز بیماری MS نقش دارند، ولی به‌ نظر می‌رسد که سلول‌های خود‌واکنش‌گر T CD_۴⁺ اختصاصی میلین، نقش مهمتری در پاتوژنز این بیماری دارند. در این مقاله یافته‌های اخیر در مورد نقش زیرگروه‌های سلول‌های T در پاتوژنز بیماری MS بررسی می‌گردد.

بحث: سلول‌های T اجرایی که در اثر تحریک آنتی‌ژنیک به وجود می‌آیند، شامل سلول‌های Th۱، Th۲، Th۱۷، Th۲۲، Th۹ و سلول‌های Treg هستند که بر اساس الگوی سایتوکاینی تقسیم‌بندی می‌شوند. سلول‌های Th۱ مولد IFN-γ، سلول‌های Th۱۷  ترشح‌کننده IL-۱۷ ، سلول‌های  Th۹سازندهIL-۹ ، سلول‌های Th۲۲ آزاد‌کنندهIL-۲۲ ،  نقش اساسی در پیشرفت بیماری MS دارند؛ ولی پاسخ‌های سلول‌های TH۲ مولد IL-۴ و سلول‌های Treg ترشح‌کننده IL-۱۰ و TGF-β در ارتباط با کاهش التهاب و بهبود بیماری MS می‌باشند.

نتیجه‌گیری: تعدیل فعالیت سلول‌های Th۱ ، Th۱۷، Th۹ و Th۲۲ و ارتقاء فعالیت سلول‌های Th۲ و Treg می‌توانند به عنوان راهبردهای ایمونولوژیک در درمان بیماری MS مورد توجه بیشتری قرار گیرند.

واژه‌های کلیدی: مولتیپل اسکلروزیس، Th۱، Th۲، Th۱۷، Th۹، Th۲۲، Treg

چکیده

زمینه و هدف: حلزون‌های آب شیرین به‌عنوان میزبان‌های واسط مهم در چرخه زندگی ترماتودها و برخی نماتودها نقش دارند. ازاین‌رو، این موجودات دارای اهمیت پزشکی و دامپزشکی هستند. در ایران مطالعات زیادی در خصوص حلزون‌های آب شیرین و آلودگی‌های انگلی آنها انجام شده است، ولی یک مرجع معتبر و مدوّن دراین‌ارتباط وجود ندارد. بنابراین ضروری به نظر رسید تا مروری بر مطالعات موجود در زمینه حلزون‌های آب شیرین، به‌ویژه آلودگی‌های انگلی آنها، صورت بگیرد.

مواد و روش‌ها: بر اساس قواعد مطالعات مروری سیستماتیک، برای این مطالعه تمام اسناد مرتبط با مطالعات حلزون‌شناسی ازجمله مقالات چاپ‌شده در مجلات، مقالات ارائه‌شده در همایش‌ها، پایان‌نامه‌ها و طرح‌های تحقیقاتی انجام‌گرفته در ایران صرفاً از پایگاه‌های اطلاعاتی همچون Scopus، Science Direct، PubMed، Google Scholar، SID، Iran Doc و Magiran با کلیدواژه‌های اختصاصی جمع‌آوری شدند. اسناد غیرمرتبط حذف شده و اسناد مرتبط با مطالعه حاضر انتخاب شده و اطلاعات موردنیاز از آنها استخراج شد.

یافته‌ها: در گام اول این مطالعه، در مجموع ۲۲۰ سند مرتبط با اهداف مطالعاتی مختلف در زمینه حلزون‌شناسی به دست آمد. پس از غربالگری این اسناد، نهایتاً ۳۱ مقاله و ۳ پایان‌نامه که به لحاظ محتوایی در چارچوب مطالعه حاضر قرار گرفتند، برای بررسی نهایی به‌منظور استخراج اطلاعات موردنظر انتخاب شدند. یافته‌های این مطالعه نشان دادند مطالعات حلزون‌شناسی صرفاً در ۱۰ استان انجام گرفته‌اند. از نظر تنوع گونه‌ای، تابه‌حال ۴۱ گونه متعلق به ۲۲ جنس از حلزون‌های آب شیرین در ایران شناسایی شده‌اند که بیشترین گونه شناسایی‌شده مربوط به جنس لیمنه‌آ با ۷ گونه و در مراتب بعدی مربوط به جنس‌های ملانوپسیس و بی‌تینیا هرکدام با ۴ گونه و جنس پلانوربیس با ۳ گونه بودند. بیشتر مطالعات، هم در تعیین تنوع گونه‌ای حلزون‌های آب شیرین ایران و هم در شناسایی عوامل و نیز تعیین شیوع آلودگی‌های انگلی آنها، بر اساس روش میکروسکوپی انجام شده‌اند. دامنه میزان شیوع آلودگی در بین حلزون‌های آب شیرین از ۳۳/۰% تا ۵۶/۷۴% مشاهده شد. بیشترین میزان شیوع آلودگی مربوط به آلودگی گونه لیمنه‌آ اوریکولاریا با اکینوستوم‌سرکر و فورکوسرکر در استان آذربایجان غربی و کمترین میزان شیوع آلودگی مربوط به آلودگی گونه‌های لیمنه‌آ، پالوستریس و فایزا با عوامل درماتیت سرکری در استان مازندران بود.

نتیجه‌گیری: از نظر تنوع، گونه‌های حلزون‌های آب شیرین در ایران بیشتر است و تصور می‌شود گونه‌های ناشناخته زیادی همچنان وجود دارند. بیشتر مناطق ایران از نظر بررسی حلزون‌شناسی دست‌نخورده است و باید در این مناطق بررسی‌های بیشتری صورت گیرد. آلودگی‌های انگلی عمدتاً تا سطح خانواده و جنس گزارش شده‌اند و بایستی با به‌کارگیری روش‌های دقیق‌تر، این تشخیص تا سطح گونه پیشرفت کند.

واژه‌های کلیدی: حلزون آب شیرین، تنوع گونه‌ای، آلودگی انگلی

سخن سردبیر

Editorial

مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان

دوره پانزدهم، مرداد ۱۳۹۵، ۳۸۸-۳۸۷

پیوستن، گفتگو و مراقبت

Connect, Communicate and Care

محسن رضائیان[۱]

M. Rezaeian

برای نخستین بار در سخن سردبیری مهرماه سال ۱۳۸۷، روز دهم سپتامبر یعنی «روز جهانی پیشگیری از خودکشی» را به خوانندگان فرهیخته مجله دانشگاه معرفی نمودیم. در همان سخن سردبیری اشاره گردید که روز دهم سپتامبر، در انتهای دهه دوم شهریور ماه هر سال، از طرف سازمان جهانی بهداشتWorld Health Organization (WHO) و مجمع بین‌المللی پیشگیری از خودکشی International Association for Suicide Prevention (IASP)، به طور مشترک، به عنوان «روز جهانی پیشگیری از خودکشی» عنوان شده است [۱].

بزرگداشت این روز از سال ۲۰۰۳ میلادی تا به امروز، سالانه با درنظر گرفتن یک شعار مرتبط صورت می‌پذیرد. شعار امسال «روز جهانی پیشگیری از خودکشی» دربرگیرنده سه واژه پرمعناست: پیوستن، گفتگو، مراقبت
(Connect, Communicate, Care). این سه واژه در واقع، مرکز فعالیت‌های پیشگیری از خودکشی را تشکیل می‌دهند. برآورد می‌گردد که سالانه ۰۰۰/۸۰۰ نفر خودکشی می‌نمایند و تا ۲۵ برابر آن اقدام ناموفق برای خودکشی دارند [۲]. همچنین، برآوردها نشان می‌دهد که به ازای یک مورد خودکشی و یا اقدام ناموفق خودکشی، بیشتر از ۵ نفر از اعضای خانواده و دوستان و نزدیکان فرد دچار صدمه و بحران‌های روحی ناشی از خودکشی وی می‌گردند. بنابراین، خودکشی بیشتر از آنچه که فکر کنیم موجبات ابتلا و ناراحتی افراد در جوامع مختلف را فراهم می‌آورد [۳]. از همین رو، پیشگیری از آن ضرورتی انکارناپذیر است.

برای پیشگیری موفق از این پدیده، ابتدا باید با کسانی که اقدام به خودکشی ناموفق کرده‌اند و یا اعضای خانواده و دوستان افرادی که خود را کشته‌اند، پیوستگی و ارتباط برقرار نمود. از آنجایی که این پیوستگی بدون گفتگو ره به جایی نخواهد برد، باید حاصل این پیوستگی و ارتباط، برقراری گفتگوهای صمیمی و فارغ از هرگونه ترس و ناراحتی باشد. این پیوستگی و ارتباط نشان خواهد داد که چرا افراد برای حل مشکلات خود، بدترین راه یعنی خودکشی را انتخاب می‌نمایند و اینکه بازماندگان فردی که خود را کشته است، چقدر دچار صدمه و بحران‌های روحی و اجتماعی می‌گردند. ماحصل این پیوستگی و ارتباط، اتخاذ راهکارهای صحیح مراقبت و پیشگیری از خودکشی می‌باشد. با وجود این، راهکارهای مراقبت و پیشگیری از خودکشی زمانی به نتیجه می‌رسند که همه افراد از جمله سیاستمداران، برنامه‌ریزان، کارکنان بهداشتی درمانی و سایر آحاد جامعه، پیشگیری از خودکشی را جزء اولویت اقدامات خود در نظر بگیرند [۲].

References

[۱] Rezaeian M. World Suicide Prevention Day. J Rafsanjan Univ Med Sci ۲۰۰۸; ۷(۲): ۷۹-۸۰.

[۲] World Suicide prevention Day: Connect, Communicate, Care. http//www.iasp.info/wspd/. Last accessed June ۲۰۱۶.

[۳] Rezaeian M. Epidemiology of Suicide. Arak: Nevisandeh Publications. ۲۰۰۹.

چکیده

زمینه و هدف: دیابت بیماری مزمن و پیش‌رونده‌ای است که به دلیل شروع تدریجی و بهبودی غیرقابل‌پیش‌بینی، مشارکت بیمار در امر مراقبت از خود را می‌طلبد. این بیماری با صنعتی شدن و گسترش شهرنشینی روند رو به رشدی پیدا کرده است. در روش‌های نوین آموزش به بیمار، موضوع توانمندسازی مطرح شده است. توانمندسازی بیمار به‌عنوان یک برنامه مؤثر در راستای بهبود عملکرد بیماران دیابتی محسوب می‌شود. هدف از مطالعه حاضر بررسی مداخلات مبتنی بر توانمندسازی در بیماران مبتلا به دیابت است.

مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر از نوع مروری ساده بود و جستجوی مقالات در پایگاه‌های اطلاعاتی ایرانی و بین‌المللی Science Direct، PubMed، Cochrane library، Scopus، Iranmedex و Google Scholar با کلیدواژه‌های توانمندسازی، رویکرد توانمندسازی، برنامه توانمندسازی، توانمندسازی بیماران، توانمندسازی و دیابت و بیماران دیابتی و در محدوده زمانی سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۴ میلادی انجام گردید. پس از جستجو ۱۶ مقاله بر اساس معیارهای پژوهش انتخاب شدند.

یافته‌ها: بررسی مطالعات نشان‌دهنده عدم استفاده از چارچوب نظری خاص توانمندسازی، فقدان توجه به همه ابعاد توانمندسازی، بی‌توجهی به تأثیر متغیرهای جمعیت‌شناختی بر توانمندسازی بیماران و عدم پیگیری برنامه می‌باشد.

نتیجه‌گیری: با توجه به محدودیت‌های تعیین‌شده در مداخلات توانمندسازی، پیشنهاد می‌شود که در اجرای مداخلات توانمندسازی بیماران دیابتی به همه ابعاد توانمندسازی توجه گردد.

واژه‌های کلیدی: توانمندسازی، دیابت، مطالعه مروری، بیمار

چکیده

خودسوزی به‌عنوان یکی از خشن‌ترین روش‌های خودکشی قلمداد شده است که هنوز تمامی زوایای آن به‌درستی شناخته نشده است. شناخت ریشه‌های فرهنگی، قومی و اجتماعی چنین پدیده‌ای نیازمند انجام بررسی‌های علمی است. از همین رو مقاله مرور روایی حاضر، به تشریح اپیدمیولوژی خودسوزی بر اساس اطلاعات موجود می‌پردازد.

شواهد به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که استفاده از این روش در کشورهای پیشرفته آمریکایی و اروپایی به‌ندرت صورت می‌پذیرد، اما توسط زنان فقیر همسردار بی‌سواد و یا کم‌سواد در بخش‌هایی از آسیا به‌ویژه هندوستان، سریلانکا، پاکستان، افغانستان، ایران و عراق استفاده روزافزونی از این روش گزارش گردیده است. ضروری است در جوامعی که خودسوزی شایع می‌باشد، برنامه‌های جامع پیشگیری از خودسوزی تدوین و اجرا گردد.

واژه‌های کلیدی: خودسوزی، خودکشی، مرور روایی

چکیده

زمینه و هدف: مطالعه کارآزمایی بالینی عبارت است از مطالعه‌ای که شرکت‌کنندگان هم‌زمان در گروه‌های مداخله و شاهد قرار می‌گیرند تا ارتباط علت و معلولی بین یک مداخله و یک پیامد بررسی گردد. از آنجا که در مداخله‌های انسانی، احتمال تورش وجود دارد، طراحی غیراستاندارد مطالعات کارآزمایی بالینی منجر به ارائه نتایج غیرواقعی از عوامل مداخله‌ای می‌شود. به‌منظور استانداردسازی مطالعات کارآزمایی بالینی، بیانیه کانسورت Consolidated Standards of Reporting Trials که دستورالعملی مشتمل بر مراحل طراحی، اجرا و گزارش نتایج است، ارائه گردید. بیانیه کانسورت مشتمل بر یک فلوچارت و یک فلودیاگرام است. چک‌لیست کانسورت یک محتوای ۲۵ آیتمی است که چگونگی نگارش عنوان، خلاصه، مقدمه، مواد و روش‌ها، نتایج، بحث، ثبت مطالعه، دسترسی به پروتکل مطالعه و منابع تأمین بودجه در آن لحاظ گردیده است و در فلودیاگرام کانسورت چگونگی دسترسی به شرکت‌کنندگان در طول مطالعه، مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به اهمیت مطالعات کارآزمایی بالینی در ارائه روش‌های جدید درمانی و تشخیصی، این مطالعه با هدف بررسی و ارزیابی عملکرد بیانیه کانسورت انجام گرفت.

واژه‌های کلیدی: کارآزمایی بالینی، کارآزمایی بالینی تصادفی، مداخله، کانسورت

چکیده

زمینه و هدف: خودکشی مسئله بسیار مهمی است و در دانشجویان به دلیل اینکه نیروی فعال جامعه هستند، از اهمیتی دوچندان برخوردار است. در این زمینه عوامل متعددی دخیل هستند؛ با شناسایی این عوامل می‌توان از خودکشی دانشجویان تا حد امکان پیشگیری نمود. هدف از مطالعه مروری حاضر، تعیین شیوع افکار و اقدام به خودکشی و عوامل خطر مرتبط با آن در بین دانشجویان ایرانی می‌باشد.

مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر از نوع مروری منظم است که در آبان ماه سال ۱۳۹۵، با استفاده از موتورهای جستجوگر SID، Magiran، Google Scholar، Pubmed، Scopus و همچنین کلیدواژه‌های Suicide، University، Student و معادل فارسی آنها در ارتباط با خودکشی دانشجویان ایرانی صورت گرفت که در مجموع ۲۶ مقاله در آن یافت شد.

یافته‌ها: نتایج این مطالعه نشان داد که اقدام به خودکشی در دانشجویان از ۸/۱ درصد تا ۵/۳ درصد و افکار خودکشی از ۲/۶ درصد تا ۷/۴۲ درصد متغیر بوده است. در اکثر بررسی‌های انجام‌شده، خودکشی با اختلالات روانی، به‌خصوص افسردگی، رابطه داشت. افکار و اقدام به خودکشی در دانشجویان مجرد بیشتر از دانشجویان متأهل و در پسران به میزان بالاتری نسبت به دختران برآورد گردید. دوری از خانواده، افکار خودکشی‌گرایانه را افزایش داده است.

نتیجه‌گیری: عمل و افکار خودکشی در دانشجویان ایرانی مسئله‌ای نسبتاً جدی قلمداد گردیده است. در این رابطه می‌توان دانشجویان در معرض خطر را شناسایی کرد و نسبت به اقدام خودکشی در آنها مواضع پیشگیرانه به‌کار برد. همچنین، افکار خودکشی که می‌تواند به اقدام خودکشی بینجامد را تا جای ممکن کاهش داد.

واژه‌های کلیدی: افکار خودکشی، حمایت، اقدام، مطالعه مروری منظم، دانشجویان ایرانی

چکیده

زمینه و هدف: مطالعات در حوزه علوم سلامت مشتمل بر انواع «مشاهده‌ای» و «مداخله‌ای» می‌باشد. مطالعات مشاهده‌ای بخش عمده‌ای از تحقیقات علوم سلامت را به خود اختصاص داده است. طراحی و انجام مطالعات بر مبنای یک دستورالعمل علمی که مشتمل بر تمامی مراحل کار گردد، منجر به اعتباربخشی مطالعات می‌شود و همچنین قابلیت تعمیم نتایج را در جامعه فراهم می‌کند. ازاین‌رو، به‌منظور استانداردسازی مطالعات مشاهده‌ای، بیانیه‌ای تحت عنوان «ارتقاء گزارش‌دهی مطالعات مشاهده‌ای در اپیدمیولوژی» “The Strengthening the Reporting of Observational Studies in Epidemiology”، که به‌اختصار استروب (STROBE) نامیده می‌شود، ارائه شد. هدف از تدوین بیانیه استروب، ارائه توصیه‌هایی به‌منظور شفاف نمودن طراحی، روش اجرا و یافته‌های مطالعات مشاهده‌ای است و نه الزام محققین برای تبعیت از متدولوژی خاصی؛ به‌عبارت‌دیگر هدف این بیانیه «گزارش» بهتر مطالعات مشاهده‌ای است و نه «اجرای» هر چه بهتر آن. با توجه به اهمیت طراحی و گزارش‌دهی علمی مقالات مشاهده‌ای، این مطالعه با هدف معرفی بیانیه استروب، تاریخچه، اهداف و نقاط ضعف آن برای استفاده خوانندگان فارسی‌زبان انجام گرفته است.

مواد و روش‌ها: به‌منظور بررسی بیانیه استروب، سایت استروب و مقاله‌های منتشرشده پیرامون ارزیابی بیانیه و کارایی آن در مقالات مرتبط، بررسی گردید.

یافته‌ها: نتایج این مطالعه حاکی از عدم به‌کارگیری مناسب بیانیه استروب در مقاله‌های منتشرشده پس از ارائه این بیانیه می‌باشد.

نتیجه‌گیری: آگاهی از استانداردهای علمی گزارش‌دهی مطالعات به‌منظور ارتقاء جایگاه علمی ایران و ارتقاء کیفیت پژوهش‌ها، منجر به بهبود جایگاه علمی متخصصین ایرانی در جهان می‌گردد.

واژه‌های کلیدی: مطالعات مشاهده‌ای، هم‌گروه، مورد-شاهد، مقطعی، اکولوژیک، استروب