زمینه و هدف: نشانگان پیش از قاعدگی، اختلالی جسمی- روانی است که در مرحله ترشحی سیکل قاعدگی بروز می‌کند و عملکرد فردی و اجتماعی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. برای بهبود علایم، روش‌های مختلفی چون درمان دارویی و راهکارهای روانشناختی کاربرد دارد. هدف از این پژوهش، تعیین اثربخشی آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی- رفتاری بر افسردگی و تحریک‌پذیری زنان مبتلا به نشانگان پیش از قاعدگی بوده است.
مواد و روش‌ها: روش انجام این مطالعه نیمه‌تجربی، به صورت پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه است. جامعه آماری زنان رفسنجانی بودند که در اردیبهشت ۱۳۸۸ به کلینیک نیک‌نفس مراجعه کرده بودند. بعد از انتخاب تصادفی کلینیک نیک‌نفس، از بین مراجعین، ۵۰ نفر به صورت نمونه در دسترس انتخاب و سپس ۲۴ نفر که بالاترین نمره را در پرسش‌نامه سنجش علایم سندرم پیش از قاعدگی کسب کرده بودند، به عنوان نمونه نهایی گزینش شده و به صورت تصادفی در دو گروه مساوی جایگزین شدند. اطلاعات به وسیله پرسش‌نامه سلامت عمومی و پرسش‌نامه سنجش علایم نشانگان پیش از قاعدگی جمع‌آوری گردید. افراد گروه مداخله در یک برنامه آموزشی۹۰ دقیقه‌ای به مدت ۸ جلسه هفتگی شرکت نمودند. سپس نمرات پس‌آزمون هر دو گروه جمع‌آوری گردید. داده‌ها با نرم‌افزار SPSS و آزمون‌های کوواریانس و t مستقل تجزیه و تحلیل شد.
یافته‌ها: میانگین نمرات افسردگی و تحریک‌پذیری به ترتیب ۶/۵±۷/۲۴ و ۹/۷±۶/۲۶ بود. پس از مداخله، میانگین نمرات در دو مقیاس فوق به ترتیب ۴/۷±۹/۱۹ و ۳/۷±۷۷/۲۰ حاصل شد که این اختلاف از نظر آماری معنی‌دار بود (۰۱/۰= p و ۰۳/۰= p ).
نتیجه‌گیری: مدیریت استرس به شیوه شناختی– رفتاری می‌تواند در بهبود افسردگی و تحریک‌پذیری PMS مؤثر باشد.
واژه‌های کلیدی: افسردگی، تحریک‌پذیری، مدیریت استرس به شیوه شناختی- رفتاری، نشانگان پیش از قاعدگی
