۲۶ نتیجه برای گل
علی گل، محمد صو فی آبادی، مهدی عباس نژاد، محمد رضا پرویزی،
جلد ۲، شماره ۳ - ( ۶-۱۳۸۲ )
چکیده
خلاصهسابقه و هدف: نیتریک اکساید مولکولی است که در بسیاری از فرایندهای بیولوژیک بدن نقش دارد. عوامل مختلفی در تنظیم تولید نیتریک اکساید دخالت داشته و به نظر میرسد هورمونهای جنسی استروئیدی هم اثر تنظیمی بر تولید آن داشته باشند، این مطالعه به منظور تعیین اثر هورمون های پروژسترون و استروژن بر میزان تولید نیتریک اکساید در موش‌های صحرایی فاقد تخمدان انجام گردید.مواد و روشها: تعداد ۱۲۰ سر موش صحرایی ماده بصورت دو طرفه اوارکتومی شده و ۱۴ روز پس از عمل جراحی ، به سه گروه تقسیم شدند: گروه پروژسترون که هورمون پروژسترون را به میزان ۲۵ میلی‌گرم بر کیلوگرم بصورت زیر جلدی دریافت کردند، گروه استروژن که داروی استرادیول بنزوات را به میزان ۱۰ میکروگرم بر کیلوگرم بصورت زیر جلدی دریافت نمودند و گروه پروژسترون-استروژن که هر دو هورمون با مقادیر فوق به آنها تزریق گردید،علاوه بر این هورمون‌ها در هر گروه از پیش ساز نیتریک اکساید (ال-آرژینین) به میزان ۱۰۰ میلی‌گرم برکیلوگرم بصورت داخل صفاقی، همچنین مهارکننده رقابتی آنزیم مولد نیتریک اکساید (ال-نیم) با دوز ۶۰ میلی‌گرم برکیلوگرم بصورت داخل صفاقی و حلال داروها (گروه کنترل) استفاده شد. ۶ ساعت پس از تیمار حیوانات، از آنها خون گیری به عمل آمد و سپس نیتریت - نیترات (از متابولیت‌های پایدار نیتریک اکساید) سرم نمونه ها با روش شیمیایی گریس مورد اندازه گیری قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد که تجویز پروژسترون سطح نیتریت - نیترات سرم را کاهش داد که این اثر توسط ال -آرژینین معکوس گردید. بر عکس، استرادیول موجب افزایش سطح نیتریت- نیترات سرم شد که ال- نیم این اثر را مهار کرد. تجویز توأم این دو هورمون تغییر مهمی را در میزان نیتریت - نیترات سرم ایجاد نکرد.نتیجهگیری: یافته‌های فوق نشان میدهد که هورمونهای جنسی زنانه در تنظیم تولید نیتریک اکساید نقش داشته و ممکن است برخی از اثرات این هورمون‌ها در بافت‌های هدف از طریق سیستم نیتریک اکساید وساطت شود. کلیدواژه ها: هورمونهای استروئیدی جنسی زنانه، نیتریک اکساید، نیتریت- نیترات
عباس صاحبقدم لطفی، محسن محمدیان یاجلو، سید علیرضا مصباح نمین، صادق حسن نیا، مریم بیگلرزاده، بهمن غلامحسین گودرزی،
جلد ۴، شماره ۱ - ( ۶-۱۳۸۴ )
چکیده
خلاصه
سابقه و هدف: آلفا- ۱- آنتی‌تریپسین ده‌ها واریانت مختلف ژنتیکی دارد اما شایع‌ترین واریانت‌هایی که موجب کمبود و یا نقص این پروتئین می‌شوند، آلل‌های S و Z می‌باشند، فراوانی انواع آلل‌ها و همچنین فنوتیپ‌های آلفا-۱-آنتی‌تریپسین در بسیاری از کشورها تعیین و مشخص شده است، اما در کشور ما اطلاعات آماری جمعیتی در این مورد در دسترس نبود. پژوهش حاضر به منظور گزارش فراوانی واریانت‌های ۱M، ۲M، ۳M، S و Z در جامعه ایران انجام گرفته است.
مواد و روشها: در این مطالعه ۳۱۸ نمونه سرم طبیعی از دانشجویان داوطلب خوابگاه‌های دانشگاه‌های تهران به شیوه نمونهگیری طبقه‌ای با طبقات قومیتی جمعآوری شد. نمونه‌های سرمی با روش الکتروفورزی ایزوالکتریک فوکوسینگ (IEF) با به کاربردن فارمالیت ۹/۴-۲/۴pH= و با استفاده از استانداردهای با فنوتیپ مشخص، تعیین فنوتیپ شدند.
یافتهها: از کل ۳۱۸ نمونه مورد آزمایش، ۲۰۱ نمونه فنوتیپ ۱M، ۵۵ نمونه فنوتیپ ۲M، ۴۱ نمونه فنوتیپ ۳M، ۸ نمونه فنوتیپ MS، ۶ نمونه فنوتیپ MZ و ۷ نمونه فنوتیپ غیر از فنوتیپ‌های مورد بررسی را دارا بودند.
نتیجهگیری: فراوانی آللی واریانت‌های مورد مطالعه در جامعه ایران بدین صورت محاسبه شد:۱M (۶۴۷۷/۰)،۲M (۱۷۷۶/۰)، ۳M (۱۳۰۵/۰)، S (۰۱۲۶/۰)،Z (۰۰۹۴/۰) و سایر آلل‌ها (۰۲۲۰/۰).
واژههای کلیدی: آلفا-۱- آنتی‌تریپسین، ایزوالکتریک فوکوسینگ، ایران، فنوتیپینگ
دکتر مهدی عابدین‌زاده ،، مجید کاظمی، دکتر گلرسته خلاصه‌زاده، دکتر وحید مشایخی، دکتر رضا وزیری‌نژاد،
جلد ۵، شماره ۲ - ( ۳-۱۳۸۵ )
چکیده
چکیده
زمینه و هدف: نوزادان دارای درک کامل درد هستند و درد در نوزادان باعث تغییرات فیزیولوژیک و هیجانی و حتی عوارض منفی طولانی مدت در نوزادان می‌شود. ختنه نوزادی یکی از شایع‌ترین اعمال جراحی است و مهار عصب پشتی آلت تناسلی روش معمول بی‌حسی در ختنه نوزادی میباشد. اگر چه این روش مؤثر است اما دارای عوارضی از قبیل خطر تزریق لیدوکائین به داخل رگ و احتمال تشکیل هماتوم و خون‌مردگی در ناحیه تزریق است. افشانه لیدوکائین فاقد عوارض مذکور است. این مطالعه جهت مقایسه اثر ضد دردی افشانه لیدوکائین با مهار عصب پشتی آلت تناسلی طراحی و اجرا شد.
مواد و روشها: مطالعه کار آزمایی بالینی تصادفی بر روی نوزادانی که قرار بود تحت عمل ختنه قرار گیرند انجام شد. ۵ دقیقه قبل از انجام ختنه، ۲۵ نفر با افشانه لیدوکائین و ۲۹ نفر با مهار عصب پشتی آلت تناسلی بی‌حسی موضعی دریافت کردند. شدت درد نوزادان با استفاده ازجدول نمره‌بندی درد در نوزادان در طول ختنه، ۱۵ دقیقه و۳۰ دقیقه بعد از آن محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل آماری از آزمون‌های من‌ویتنی و آزمون فریدمن استفاده گردید.
یافتهها: در هر دو گروه فوق با افزایش زمان در طول زمان‌های صفر، ۱۵ و ۳۰ دقیقه نمره شدت درد کاهش یافت. در مقایسه دو گروه با هم شدت درد در طول ختنه و در ۱۵ دقیقه بعد از آن در گروه مهار عصب پشتی آلت تناسلی به طور معنیداری کمتر از گروه افشانه لیدوکائین بود، اما در دقیقه ۳۰ شدت درد دو گروه با هم تفاوت معنیداری نداشت.
نتیجهگیری: افشانه لیدوکائین دارای اثرات ضد دردی است که در طول ختنه و ۱۵ دقیقه بعد، کمتر از مهار عصب پشتی آلت تناسلی اما ۳۰ دقیقه بعد با آن برابری میکند. اما با توجه به عوارض خاطره درد و پاسخ‌های هیجانی و فیزیولوژیک آن، مهار عصب پشتی آلت تناسلی روش مؤثر برای کاهش درد است، هر چند عوارض تزریق آن هنوز ایمن بودن آن را به طور کامل تضمین نمی‌کند.
واژههای کلیدی: ختنه، افشانه لیدوکائین، مهار عصب پشتی آلت تناسلی، نوزادان
دکتر معصومه صادقی، دکتر حمیدرضا روح‌افزا، دکتر شاهین شیرانی، دکتر عبدالمهدی بقایی، ایمان‌دخـت گلشادی، دکتر پژمان عقدک،
جلد ۵، شماره ۲ - ( ۳-۱۳۸۵ )
چکیده
چکیده
زمینه و هدف: سندرم متابولیک به عنوان یکی از عوامل خطر شناخته شده بیماری قلبی- عروقی مطرح است. ارتباط بین تعداد گلبول‌های سفید و قرمز با این سندرم نامشخص است، گرچه ارتباط بین مقاومت به انسولین و این فاکتورهای خونی در بعضی مطالعات مشخص است. هدف مطالعه موجود بررسی همزمانی اختلال پارامترهای خونی با سندرم متابولیک است.
مواد و روشها: در این مطالعه توصیفی ۱۱۹۷۴ نفر فرد بالای ۱۹ سال در سه شهر اصفهان، نجف‌آباد و اراک در مناطق شهری و روستایی در قالب برنامه قلب سالم اصفهان مورد بررسی قرار گرفتند. ابتدا این افراد مورد پرسش‌گری اطلاعات دموگرافیک شامل سن، جنس، سابقه بیماری‌ها و مصرف دارو قرار گرفتند. سپس فشارخون و دور کمر این افراد در شرایط استاندارد توسط پزشکان دوره دیده اندازه‌گیری شد. فشارخون در دو نوبت توسط فشارسنج استاندارد اندازه‌گیری شد و میانگین این دو محاسبه شد. از تمامی افراد نمونه خون ناشتا بعد از ۱۴-۱۲ ساعت گرفته، تعداد گلبول‌های سفید و قرمز اندازه‌گیری شد. میزان تری‌گلیسرید ، قند خون ناشتا و کلسترول با چگالی بالا نیز بررسی شد. تمامی افراد از جهت وجود سندرم متابولیک و طبق تعریف ATP III ارزیابی شدند. دادهها در نرم‌افزار SPSS-۱۱ وارد شد و با آزمون‌های آماری
t مستقل و همبستگی اکسپیرمن مورد پردازش قرار گرفتند.
یافتهها: زنان و مردان مورد مطالعه به ترتیب ۶۱۳۲ (۵۱%) و ۵۸۴۲ (۴۹%) نفر با میانگین سنی ۸/۳ ± ۶/۳۵ و ۲/۳ ± ۷/۳۵ بودند. شیوع سندرم متابولیک در مردان ۶/۱۰%، در زنان ۳۵% و در کل ۱/۲۳% بود. میزان گلبول‌های سفید و قرمز در هر کدام از اجزاء سندرم متابولیک نسبت به افرادی که این اختلالات را نداشتند به طور معنیداری بالاتر بود (۰۱/۰ p< ).
ارتباط بین هر کدام از اجزاء سندرم متابولیک با گلبول‌های سفید و قرمز معنیدار بود به جز پرفشاری خون که ارتباط معنیداری نداشت. قوی‌ترین ارتباط بین گلبول‌های قرمز با کلسترول با چگالی بالا (۰۰۱/۰ p< ، ۲۴۵/۰- = r ) و بین گلبول‌های سفید و تری‌گلیسرید (۰۰۱/۰ p< ، ۱۹۵/۰ = r ) وجود داشت.
نتیجهگیری: طبق این بررسی افزایش تعداد گلبول‌های سفید و قرمز در سندرم متابولیک مشاهده شد و بنابراین با کمک مطالعات وسیع‌تر شاید بتوان از این پارامترهای خونی گرچه در محدوده نرمال باشند، به همراه سایر اجزاء سندرم متابولیک جهت شناسایی افراد با خطر بالا استفاده نمود.
واژههای کلیدی: سندرم متابولیک، گلبول سفید ، گلبول قرمز
دکتر گلرسته خلاصه زاده، حمید بخشی، محمد ناظر، احمدرضا صیادی، دکتر مسعود پورغلامی، عبدالحمید ربانی،
جلد ۶، شماره ۱ - ( ۳-۱۳۸۶ )
چکیده
چکیده
زمینه و هدف: تجاوز به حقوق کودکان، آسیب‌رسانی بدنی و روانی، سوء رفتار یا رفتار مسامحه گرانه و نادرست، کودک آزاری اطلاق می‌شود که در اثر این اعمال، سلامتی و آسایش کودک آسیب می‌بیند. با توجه به اهمیت موضوع، این بررسی جهت تعیین میزان شیوع کودک‌آزاری در افراد وابسته به مواد افیونی مراجعه کننده به مرکز ترک خود معرف دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان طراحی و اجرا گردید.
مواد و روشها: در این مطالعه مقطعی ۶۴۸ نفر از والدین وابسته به مواد افیونی به صورت تصادفی نظام‌دار انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. جمعآوری دادهها با کمک پرسشنامه پژوهشگر ساخته و تجزیه تحلیل دادهها با آزمون مجذور کای انجام شد.
یافتهها: از بین نمونه‌های مورد مطالعه ۹/۸۱% کودک‌آزار بودند. ۸/۸۷% آنها در گروه سنی ۶۰-۴۱ سال قرار داشتند. در ۳۰/۹۳ % نمونه‌های وابسته تزریقی، ۸۹% والدینی که سابقه اعتیاد در خانواده خود داشتند، ۹۵% از والدینی که سابقه طلاق را ذکر نمودند، ۹/۹۰% از والدینی که سابقه آزار جسمی و ۹/۸۷ % والدینی که تجربه آزارهای مسامحه در دوران کودکی خود داشتند، کودک‌آزار بودند. بیشترین نوع آزار جسمی سیلی زدن به صورت (۸۶/۱۷%) و بیشترین نوع مسامحه محروم کردن از صحبت و توجه (۴۴/۱۶%) بود. اقدام به کودک‌آزاری، در۸۲/۲۰% موارد در هنگام قطع مصرف مواد و بیشترین احساس بعد از ارتکاب به کودک‌آزاری احساس گناه (۸۷/۳۶%) و احساس غمگینی (۲۵/۳۵%) توسط نمونه‌ها بیان شد.
نتیجهگیری: این مطالعه نشان داد که ارتباط مستقیمی بین کودک‌آزاری و وابستگی به مواد افیونی وجود دارد. همچنین عوامل دیگری در ارتباط با کودک‌آزاری وجود دارند از جمله: سطح تحصیلات، درآمد خانواده و سابقه اعتیاد در خانواده والدین، سابقه طلاق در خانواده والدین. بنابراین ضرورت پایش کودکان، تدوین قوانین جهت مداخله و حمایت از قربانیان، ایجاد مراکز حمایتی و آموزش مهارت‌های غلبه بر استرس و اعتیاد در والدین در کاهش کودک‌آزاری احساس می‌شود.
واژههای کلیدی: کودک‌آزاری، اعتیاد، مواد افیونی، ترک، خود معرف
علی گلشیری‌اصفهانی، زیبا شعبانی، فاطمه لری‌گوئینی، محمدرضا مختاری،
جلد ۸، شماره ۲ - ( ۳-۱۳۸۸ )
چکیده
چکیده
زمینه و هدف: موکورمایکوزیس یک بیماری نادر و کشنده است که بر اثر قارچ‌هایی از خانواده موکوراسه ایجاد می‌شود. شایع‌ترین محل بروز آن بینی و مغز میباشد. هدف از گزارش این مورد تأکید بر تشخیص و درمان سریع برخی عفونت‌های فرصت‌طلب در بیماران دیابتی یا بیماران دچار ضعف سیستم ایمنی و نیز تأکید بر عمل جراحی با حفظ عملکرد اعضاء حیاتی و نقاط ضعف برخی آندوسکوپ‌ها در اعمال جراحی بینی است.
شرح مورد: بیمار خانمی ۷۶ ساله و دیابتی که به علت درد شدید سر و صورت و کاهش شنوایی با تشخیص موکورمایکوزیس سینوس‌های پارانازال در بیمارستان مرادی شهرستان رفسنجان بستری گردید و پس از دو مرحله عمل جراحی (آندوسکوپی سینوس و مدیال ماگزیلکتومی) و درمان طبی با آمفوتریسین B پس از ۴۵ روز بستری، بهبودی یافت.
بحث و نتیجهگیری: در بیمارانی که با سردرد یا درد ناحیه صورت مراجعه می‌کنند معاینه دقیق و گرفتن شرح حال از نظر وجود بیماری‌های زمینه‌ای و مصرف داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی، حفظ اعضاء حیاتی ضمن عمل جراحی جهت برداشتن بافت‌های درگیر و انجام آندوسکوپی به روش کالدول لوک ( Caldwell-luc ) جهت دسترسی بهتر به دیواره قدامی سینوس ماگزیلا باید مد نظر قرار گیرد.
واژههای کلیدی: موکورمایکوزیس، سینوزیت، جراحی آندوسکوپی
رحمت‌الله مرادزاده، جعفر حسن‌زاده، عبدالرضا رجایی‌فرد، صدیقه طهماسبی، پروانه گل‌محمدی،
جلد ۱۰، شماره ۴ - ( ۹-۱۳۹۰ )
چکیده
زمینه و هدف: اثر متقابل عوامل ژنتیکی و محیطی در اپیدمیولوژی به طور گسترده‌ای مورد توجه قرار گرفته است. روش‌های سنتی مطالعه این اثر به گروه شاهد نیاز دارد که انتخاب مناسب آن دارای مشکلاتی است. در طراحی نوین تنها موردی، این اثر را با داده‌های موارد (بیماران) میتوان بدست آورد. در این تحقیق اثر متقابل ژن - محیط با داده‌های بیماران مبتلا به سرطان پستان با استفاده از دو طراحی مورد - شاهدی و تنها موردی بررسی شده است.
مواد و روشها: این مطالعه با دو طراحی تنها موردی و مورد شاهدی همسان شده در سال ۱۳۸۷ انجام گرفته است. با روش تصادفی ساده ۳۰۰ فرد مبتلا به سرطان پستان از درمانگاه شهید مطهری برای هر دو طراحی، و با روش در دسترس ۳۰۰ فرد به عنوان شاهد برای طراحی مورد- شاهدی از مراجعین سایر بخش‌های مراقبتی درمانگاه شهید مطهری انتخاب شدند. دادهها با آزمون‌های رگرسیون لجستیک و رگرسیون لجستیک شرطی تجزیه و تحلیل شدند.
یافتهها: حدودهای اطمینان و -۲log likelihood همه متغیرها در طراحی تنها موردی بهتر از مورد- شاهدی بود. خطای معیار در سن اولین قاعدگی، اولین زایمان در بالای ۳۴ سال و افراد زایمان نکرده، سابقه تولد زنده، سابقه شیردهی و مصرف قرص‌های پیشگیری از بارداری در طراحی تنها موردی کمتر از مورد - شاهدی بود. مقدار P در متغیرهای سن اولین قاعدگی، اولین زایمان در بالای ۳۴ سال و افراد زایمان نکرده، سابقه تولد زنده و سابقه شیردهی در طراحی تنها موردی کوچک‌تر از مورد - شاهدی بود.
نتیجهگیری: مدل تنها موردی، روشی کارا به لحاظ آماری، حجم نمونه و راحتی نسبی اجرا برای مطالعه اثر متقابل میباشد.
واژههای کلیدی: تنها موردی، مورد- شاهدی، سرطان پستان، اثر متقابل ژن محیط
منصور ضیائی، علی قنبری، اکبر برزگرشنگل، مصطفی حمزئیان‌زیارانی،
جلد ۱۲، شماره ۵ - ( ۴-۱۳۹۲ )
چکیده
زمینه و هدف: خواب یکی از نیازهای مهم برای زیستن است. کمبود خواب و خستگی در دراز مدت موجب از هم‌گسیختگی بنیاد جسمی و روانی فرد شده و علاوه بر بروز مشکلات بهداشتی، راندمان کاری افراد را نیز کاهش میدهد. با توجه به تهدیدات ناشی از کیفیت خواب نامطلوب، پژوهش حاضر با هدف تعیین وضعیت کیفیت خواب و ارتباط آن با شدت خستگی در بین کارگران روزکار و شب‌کار، طراحی و اجرا گردیده است.
مواد و روشها: این مطالعه از نوع مقطعی بر روی ۱۲۱ نفر از کارگران کارخانه قند کرمانشاه که به صورت تصادفی انتخاب شدند، در سال ۱۳۹۰ انجام گرفت. برای جمعآوری اطلاعات از پرسشنامه استاندارد کیفیت خواب پیتزبرگ
] ( Pittsburgh [Sleep Quality Index (PSQI ، مقیاس شدت خستگی و پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک، استفاده گردید. دادهها توسط آزمون‌های همبستگی پیرسون و تی مستقل، من‌ویتنی، آنووا و کروسکال والیس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافتهها: کیفیت خواب روزکاران مطلوب‌تر از شب‌کاران بود (نمره کل ۷/۲±۲/۶ در مقابل ۵/۴±۹) (۰۰۱/۰= p ). در روزکاران نسبت به شب‌کاران، زمان لازم برای به خواب رفتن کمتر (۱۳±۷/۱۹دقیقه در مقابل ۸/۱۷±۲/۲۹) (۰۰۲/۰= p ) و طول مدت خواب واقعی، بیشتر (۲/۱±۶ ساعت در مقابل ۸/۱±۷/۴) (۰۰۱/۰= p ) بود. شب‌کاران نسبت به روزکاران، مصرف داروی خواب‌آور (۹/۲۸% در مقابل ۵/۱۱%) (۰۱۲/۰= p ) و اختلالات خواب (۸/۵۳% در مقابل ۱۳%) (۰۰۱/۰= p ) بیشتری داشتند. در کارگران با افزایش شدت خستگی، کیفیت خواب نامطلوب‌تر بود (۰۰۱/۰= p ).
نتیجهگیری: نتایج نشان داد که کار کردن در ساعاتی ناهماهنگ با ریتم سیرکادین، می‌تواند منجر به کیفیت خواب نامطلوب در افراد گردد. با آموزش کارگران جهت آشنایی با مشکلات ناشی از کم‌خوابی، توصیه به آنها جهت جبران کم‌خوابی‌ها در فرصت‌های پیش‌آمده و با برنامه‌ریزی بهتر شیفت‌های کاری توسط مدیران، کیفیت خواب افراد بهبود می‌یابد.
واژههای کلیدی: خواب، خستگی، کارخانه قند، کارگران روزکار و شب‌کار
محمدعلی ززولی، یوسف مهدوی، مجتبی مرادی‌گلرخی، داود بلارک،
جلد ۱۳، شماره ۱۱ - ( ۱۲-۱۳۹۳ )
چکیده
gte vml ۱]>
چکیده
زمینه و هدف: آلودگی آب استخرهای شنا می‌تواند باعث انتقال بیماری‌های مختلفی به انسان گردد. بنابراین
هدف از این مطالعه ارزیابی شاخص‌های بهداشتی کیفیت آب استخرهای شنای شهر ارومیه میباشد.
مواد
و روشها:
این پژوهش مقطعی به صورت سرشماری از کل استخرهای سرپوشیده و فعال شهر ارومیه که
تعداد آنها در سال ۹۲ به ۱۴ عدد می‌رسید انجام شد و پارامترهای فیزیکی شامل pH، درجه حرارت و کدورت و پارامترهای شیمیایی شامل میزان کلر آزاد
باقی‌مانده، قلیاییت، سختی و پارامترهای میکروبی شامل جمعیت باکتریهای هتروتروف،
استافیلوکوک اورئوس، سودوموناس آئروژینوزا، استرپتوکوک و کلیفرم مدفوعی و کلیفرم کل مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‌برداری
هر هفته و به مدت ۶ ماه انجام و نمونه‌ها مطابق با روش‌های استاندارد آزمایش شد.
دادهها با استفاده از آمار توصیفی تجزیه و تحلیل شدند.
یافتهها: بررسی‌ها نشان
داد که کلر آزاد باقی‌مانده در ۶۷%، کدورت در ۹/۸۹%، pHدر ۸/۸۳%، دما
در ۲/۷۶% مطلوب بود. در هیچ کدام از استخرها کلیفرم‌ها و استرپتوکوک مدفوعی و استافیلوکوک
اورئوس از حد استاندارد تجاوز نکرد. جمعیت باکتریهای هتروتروف، استافیلوکوک اورئوس، سودوموناس
آئروژینوزا به ترتیب در۹۶/۶۹%، ۸/۹۸% و ۱/۸۵% موارد مطلوب بوده است. آنالیز آماری دادهها نشان داد ارتباط
بین جمعیت باکتری‌ها و کدورت آب مستقیم و بین کلر آزاد باقی‌مانده
و ارگانیسم‌های مورد بررسی رابطه معنیدار و معکوس برقرار بود (۰۰۵/۰p<، ۵۹۵/۰-=r).
نتیجهگیری: براساس نتایج،
مطابقت کامل کیفیت آب استخرها با استانداردها به نسبت ضعیف بود و پایش مداوم کلر
آزاد باقی‌مانده همراه با تنظیم pH عامل مهمی در حفظ کیفیت مطلوب آب استخرها میباشد.
واژههای کلیدی: آب استخر شنا، کیفیت میکروبی، کیفیت فیزیکی،
کیفیت شیمیایی
ابوالفضل محمدبیگی، نرگس محمدصالحی، محمد علی گل،
جلد ۱۳، شماره ۱۲ - ( ۱۲-۱۳۹۳ )
چکیده
چکیده
امروزه
با گسترش تحقیقات در علوم پزشکی و اجتماعی، پژوهش، آموزش و مدیریت، بسیاری از پدیده‌ها از طریق ابزارهایی چون پرسش‌نامه‌ها،
چک لیست‌ها و تست‌های آموزشی و یا ارزیابی‌های داوران و به منظور کمی‌سازی رفتار
افراد یا جامعه، مورد مطالعه قرار می‌گیرد. روایی
و پایایی از شاخص‌های لازم جهت اندازه‌گیری و دستیابی به مقادیر واقعی پیامدها میباشد.
آگاهی و فهم کافی از روایی و پایایی از اصول متدولوژی در طراحی مطالعات و کاربرد
سنجش‌های مختلف است که متأسفانه در بسیاری از موارد نادیده گرفته می‌شود. هدف
نوشتار حاضر آشنایی محققین و دانشگاهیان با مفاهیم پایایی، روایی و شیوه‌های مختلف
اندازه‌گیری آن است.
واژههای کلیدی: روایی، پایایی، روان سنجی، آلفای کرونباخ، تحلیل عاملی
محبوبه فرخنده زاده، سید علیرضا گلشنی،
جلد ۱۵، شماره ۸ - ( ۹-۱۳۹۵ )
چکیده
چکیده
زمینه و هدف: دانش دندان‌پزشکی به‌عنوان یکی از شاخه‌های پزشکی همواره مورد توجه پزشکان مسلمان بوده است. پزشکان به جنبه‌های مختلف علم دندان‌پزشکی پرداخته و مجموع نظرات و دیدگاه‌های خود را در ضمن متون پزشکی نقل کرده‌اند. این مطالعه به‌منظور بررسی جایگاه دانش دندان‌پزشکی در میان پزشکان مسلمان انجام گرفته است.
مواد و روشها: در نوشتار پیش‌رو تلاش بر آن است که با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع متقدم (فردوس‌الحکمه، الحاوی، قانون، کامل‌الصناعه، معالجات البقراطیه و ذخیره)، تاریخچه دندان‌پزشکی در تمدن اسلامی مورد بررسی و واکاوی قرار گیرد تا هدف مقاله که بازنمایی سیر تکوین، تکامل و تحولات دانش‌دنداپزشکی است، تبیین گردد.
یافتهها: یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که پزشکان مسلمان از دیدگاه و تجربیات اطبای یونان و مرکز علمی جندی‌شاپور بهره برده‌اند، اما تنها به نقل آن بسنده نکرده‌اند، بلکه علم دندان‌پزشکی را تکمیل و گسترش دادند و آن را بر مبنای علمی بنیان نهادند. تشریح بافت، عصب و استخوان دندان، آسیب‌شناسی، شناخت و درمان انواع بیماری‌ها، توصیه به مراقبت بهداشت دهان و دندان و روش‌های پیشگیری، تهیه انواع داروهای درمانی با منشأ گیاهی- حیوانی و معدنی، استفاده از ابزار برای مداوای بیماری‌ها که گاه برای نخستین بار این ابزار توسط پزشکان مسلمان بکار می‌رفت، از جمله پیشرفت‌های مسلمانان در حوزه دندان‌پزشکی بوده است.
نتیجهگیری: دانش دندان‌پزشکی در تمدن اسلامی مبتنی بر شیوه علمی بوده است و پزشکان مسلمان در این حوزه پیشرفت‌های بسیار در شناخت و درمان بیماری داشته‌اند. تأکید پزشکان بر حفظ بهداشت دهان و دندان و مراقبت از ابتلا به بیماری بود. بنابراین، میتوان شاخصه پیشگیری و درمان را از ویژگیهای دندان‌پزشکی اسلامی دانست.
واژههای کلیدی: دندان‌پزشکی، پزشکان مسلمان، تمدن اسلامی
فهیمه محمودی، شهناز شهرجردی، مسعود گلپایگانی،
جلد ۱۵، شماره ۹ - ( ۱۰-۱۳۹۵ )
چکیده
چکیده
زمینه و هدف: کیفوز بیش از حد وابسته به سن، تحدب بیش از اندازه ستون فقرات در ناحیه سینه‌ای است. افراد مبتلا دارای ضعف عضلانی در ناحیه فوقانی و تحتانی قله قوس بوده و اغلب دارای درد هستند. تمرینات اصلاحی، با تمرکز بر روی آموزش پاسچر صحیح، کشش عضلات سینه‌ای، تقویت راست‌کننده‌های ستون فقرات و عضلات عمقی مرکزی، نیروهای قدامی روی بدنه مهره و دیسک بین‌مهره‌ای را کاهش می‌دهند. بنابراین، هدف از انجام این پژوهش، بررسی تأثیر تمرینات اصلاحی بر میزان درد و زاویه کیفوز زنان سالمند بود.
مواد و روشها: در این مطالعه کارآزمایی تصادفی‌شده، ۳۰ زن سالمند (۷۵-۶۰ سال) به روش هدفمند انتخاب و به‌صورت تصادفی به دو گروه تجربی و کنترل تقسیم شدند. گروه تجربی به مدت ۸ هفته (۳ جلسه در هفته) در برنامه تمرینات اصلاحی شرکت کردند؛ اما گروه کنترل در هیچ برنامه تمرینی شرکت نکردند. در پیش‌آزمون و پس‌آزمون جهت اندازه‌گیری درجه کیفوز و میزان درد به ترتیب از خط‌کش منعطف و مقیاس بصری درد VAS (Visual Analog Scale) استفاده گردید. برای تحلیل دادهها از آزمون‌های آماری t مستقل و زوجی و آنالیز کوواریانس استفاده شد.
یافتهها: ۲۶ نفر در اندازه‌گیری‌های پس‌آزمون شرکت کردند. در گروه تجربی درجه کیفوز از ۴۶/۹±۵۸/۵۰ به ۶۷/۹±۸۴/۴۸ درجه (۰۰۲/۰p=) رسید و میزان درد (۰۰۷/۰p=) نیز در این گروه بهبود قابل‌توجهی داشت؛ اما در گروه کنترل تغییر معنیداری مشاهده نشد (۰۵/۰p>).
نتیجهگیری: یافته‌های تحقیق نشان داد که تمرینات اصلاحی می‌تواند موجب بهبود درجه کیفوز و میزان درد در سالمندان شود. با توجه به نتایج تحقیق، به نظر میرسد که سالمندان دارای کیفوز می‌توانند در کنار سایر روش‌های تمرینی، از تمرینات اصلاحی نیز به‌منظور کاهش درد پشت خود استفاده کنند.
واژههای کلیدی: درد پشت، تمرینات اصلاحی، سالمند، کیفوز بیش از حد
محمد کامرانی فر، ابوذر رضایی، انسیه طاهری، نظام الدین منگلی زاده، حمید رضا پورزمانی،
جلد ۱۵، شماره ۱۰ - ( ۱۰-۱۳۹۵ )
چکیده
چکیده
زمینه و هدف: در سال‌های اخیر، تصفیه فاضلاب صنایع نساجی به دلیل داشتن پتانسیل سمیت، فعالیت سرطان‌زایی و جهش‌زایی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار شده است. هدف از این مطالعه، ارزیابی حذف رنگ نساجی ریمازول بلک بی (RBB) از محلول‌های آبی با استفاده از کیتوزان است.
مواد و روشها: این مطالعه آزمایشگاهی بر روی فاضلاب سنتتیک جهت بررسی تأثیر متغیرهایی شامل pH (۱۰-۴)، زمان تماس (۱۸۶–۲ دقیقه)، دوز جاذب (۱-۲۵/۰ گرم بر لیتر) و غلظت رنگ (۶۰-۳۰ میلی‌گرم بر لیتر) بر حذف رنگ RBB انجام گرفت. در نهایت، جهت تجزیه و تحلیل دادهها و همچنین ایزوترم‌های جذب به ترتیب از نرم‌افزارهای Excel ۲۰۰۷ و ISOFIT (ISOtherm FItting Tool) استفاده شد.
یافتهها: نتایج نشان داد که با افزایش pH کارایی حذف رنگ کاهش می‌یابد و بیشترین مقدار حذف رنگ (۸۳ درصد) در
۴ pH= به دست آمده است. در غلظت اولیه ۳۰ میلی‌گرم بر لیتر، با افزایش زمان تماس از ۲ تا ۶۶ دقیقه بازدهی حذف رنگ از ۴۳ درصد به ۸۵ درصد افزایش می‌یابد و پس‌ازآن تقریباً به یک مقدار تقریبی ثابت میرسد. مشخص شد که با افزایش دوز جاذب کارایی حذف افزایش و با افزایش غلظت رنگ، راندمان حذف کاهش می‌یابد. نتایج داده‌های ایزوترم جذب نشان داد که دادهها، با مدل GLF (Generalized Langmuir-Freundlich) تطابق بهتری دارد.
نتیجهگیری: بر اساس نتایج حاصله، کیتوزان می‌تواند به‌عنوان یک جاذب مؤثر در حذف رنگ RBB از فاضلاب‌های صنعت نساجی و یا منابع آبی آلوده به این رنگ مورد استفاده قرار گیرد.
واژههای کلیدی: کیتوزان، حذف رنگ، ریمازول بلک بی(RBB) ، محلول‌های آبی
معصومه سیمبر، سمیرا گلعذار، شیوا علیزاده، محبوبه حاجی فقها،
جلد ۱۶، شماره ۱۲ - ( ۱۲-۱۳۹۶ )
چکیده
چکیده
خودکشی دومین علت اصلی مرگ و میر در سنین ۱۵ تا ۲۹ سال در سطح جهان و همواره یکی از نگرانی‌های عمده بهداشت عمومی است. پیشگیری از خودکشی به‌عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از اولین برنامه روان‌درمانی سازمان بهداشت جهانی (WHO) در سال ۲۰۱۳ است که به‌موجب آن کاهش نرخ خودکشی در کشورها به میزان ۱۰ درصد تا سال۲۰۲۰ هدف‌گذاری شد. هدف از این مطالعه مرور روایتی شناسایی عوامل خطر خودکشی در نوجوانان در جهان است.
در مطالعه حاضر، عوامل مرتبط با خودکشی نوجوانان در سه دسته عوامل دموگرافیک شامل: سن، جنسیت، گرایش جنسی و نژاد و قومیت؛ عوامل محیطی شامل: عدم‌حمایت خانوادگی و اجتماعی، زندانی شدن، مهارت‌های ضعیف زندگی، سابقه خانوادگی خودکشی، اینترنت و رسانه‌های گروهی و عوامل روانی: شامل اختلالات روانی تشخیص داده شده، حوادث ناگوار زندگی و سابقه‌ی سوءاستفاده در دوران کودکی، استرس آکادمیک، استفاده از مواد مخدر و الکل و مزاحمت سایبری طبقه‌بندی شدند. به نظر میرسد که با آگاهی از عوامل خطر خودکشی در نوجوانان، میتوان اقدامات پیشگیرانه مناسب را انجام داد.
واژههای کلیدی: عوامل خطر، خودکشی، نوجوانان، مرور روایتی
محمد علی گل، صفیه السادات کاظمی، یاسر سلیم آبادی، مصطفی نصیرزاده، زهره طیبی،
جلد ۱۸، شماره ۵ - ( ۴-۱۳۹۸ )
چکیده
چکیده
زمینه و هدف: از جمله توصیههای سازمان بهداشت جهانی جهت پیشگیری از پوکی استخوان، به عنوان یک موضوع سلامتی خصوصاً در میان دختران، افزایش فعالیت بدنی میباشد. مطالعه حاضر با هدف تعیین علل انجام فعالیت بدنی دانشآموزان دختر درخصوص پوکی استخوان، مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی، طراحی و اجرا شد.
مواد و روشها: مطالعه توصیفی حاضر در میان ۴۷۰ دانش آموز دختر مقطع پیش دانشگاهی شهر رفسنجان به روش سرشماری در سال تحصیلی ۹۷-۱۳۹۶ انجام گردید. ابزار جمعآوری دادهها، پرسشنامه و شامل مشخصات جمعیت شناختی، آگاهی در خصوص پوکی استخوان، ۲۴ سؤال مبتنی بر سازههای الگوی اعتقاد بهداشتی بود. همچنین ۱۱ سؤال فعالیت بدنی را ارزیابی مینمود. روایی ابزار بر اساس نظر متخصصان و پایایی به کمک ضریب آلفای کرونباخ تعیین گردید. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از آنالیز واریانس یکطرفه، آزمون t مستقل و آزمون همبستگی Pearson انجام گردید.
یافتهها: تعداد مشارکت کنندگان در پژوهش حاضر ۴۷۰ نفر بودند. سطح آگاهی دانش آموزان در خصوص پوکی استخوان نامطلوب (نمره ۶ از ۱۵) بود. تعداد ۲۵۳ نفر (۸/۵۳ درصد) دانشآموزان دارای فعالیت بدنی متوسط بودند. بین میانگین نمره فعالیت بدنی با موانع درک شده، همبستگی معکوس و معنیداری دیده شد (۰۰۱/۰>P، ۱/۰-=r). اما بین فعالیت بدنی با سایر سازهها و مشخصات جمعیت شناختی ارتباط معنیداری مشاهده نشد (۰۵/۰<P).
نتیجهگیری: با توجه به آگاهی و فعالیت بدنی نامطلوب دانشآموزان، طراحی و اجرای مداخلات آموزشی پیشنهاد میگردد. همچنین شناسایی سایر تعیین کنندههای مؤثر بر انجام فعالیت بدنی همانند عوامل قادر کننده و تقویت کننده ضروری به‌نظر میرسد.
واژههای کلیدی: پوکی استخوان، فعالیت بدنی، الگوی اعتقاد بهداشتی، دختران، رفسنجان
حاتم ابراهیمی، رزاق محمودی، پیمان قجربیگی، سعید شهسواری، شقایق موسوی، نسیم بیگلری،
جلد ۱۸، شماره ۷ - ( ۶-۱۳۹۸ )
چکیده
چکیده
زمینه و هدف: مطالعه حاضر با هدف تعیین فراوانی استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متیسیلین در بستنی سنتی و دستگاهی عرضه شده در شهر قزوین انجام شد.
مواد و روشها: در این مطالعهی مقطعی، ۱۰۰ نمونه بستنی سنتی و دستگاهی عرضه شده در شهر قزوین به صورت نمونهگیری تصادفی طی یکسال و در فصول مختلف جمعآوری شدند. با استفاده از روش کشت و سپس با استفاده از تکنیک(polymerase Chain Reaction; PCR) ، مقاومت باکتری به متی سیلین تأیید شد.
یافتهها: میزان آلودگی به باکتری استافیلوکوکوس اورئوس در فصول مختلف در بستنی سنتی و دستگاهی ۵ درصد و بیشترین آلودگی، در فصل تابستان بود. ۸۰ درصد (۴ مورد) از باکتریهای جدا شده به متیسیلین مقاومت داشتند.
نتیجهگیری: آموزش استفاده از بستنی پاستوریزه و تهیه بستنی سنتی و دستگاهی به روش بهداشتی سبب کاهش مسمومیت غذایی می‌شود.
واژههای کلیدی: استافیلوکوکوس اورئوس، بستنی سنتی، بستنی دستگاهی، PCR، مقاومت آنتیبیوتیکی، قزوین
بهمن گلزارخجسته، مریم گلزار خجسته، خدیجه یاری، جواد ترکمان،
جلد ۱۸، شماره ۸ - ( ۸-۱۳۹۸ )
چکیده
چکیده
زمینه و هدف: از آنجایی‌که آب کافی و با کیفیت مطلوب برای ادامه حیات بشر ضروری است. هدف از این مطالعه تعیین وضعیت فیزیکوشیمیایی منابع تامین کننده آب شرب شهرستان اسدآباد طی سال‌های ۱۳۹۰تا۱۳۹۶ میباشد.
مواد و روشها: در مطالعه توصیفی حاضر، ۱۹ پارامتر حاصل از کیفیت فیزیکوشیمیایی آب در سال‌های ۱۳۹۵-۱۳۹۰ از اداره کل آب و فاضلاب شهری استان همدان به همراه تعداد ۳۲ نمونه در سال ۱۳۹۶ از ۸ منبع آب زیر زمینی بررسی شد. در نهایت دادهها با آزمون‌های آماری توصیفی (در مقایسه با استانداردهای ملی ایران) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافتهها: نتایج نشان داد که میانگین pH برابر با ۳۷/۰±۳۰/۸، کدورتNTU ۵/۰±۷۷/۰، دما ۲۰/۲±۱۲/۹ درجه سانتی‌گراد، هدایت الکتریکی ۲۲/۳۰۷±۵/۴۱۸ میکروزیمنس بر سانتی‌متر، کل جامدات محلول ۵/۱۷۴±۲۵/۲۳۶ میلی‌گرم بر لیتر، سختی کل ۱۳/۱۶۲±۱۲/۲۱۴ میلی‌گرم بر لیتر کربنات کلسیم، قلیائیت کل ۷۷/۲۱±۶۳/۱۸۶ میلی‌گرم بر لیتر کربنات کلسیم، نیترات ۸۵/۲۵±۶۶/۱۵ میلی‌گرم بر لیتر، نیتریت ۱۱۰/۰±۲۸۰/۰ میلی‌گرم بر لیتر، فلوئور ۲۲/۰±۵۳/۰ میلی‌گرم بر لیتر، کلرور ۶۳/۸۵±۳۷/۳۶ میلی‌گرم بر لیتر، سولفات ۴۹/۱۳±۵/۱۴ میلی‌گرم بر لیتر، کربنات ۶۴/۱۸±۷۵/۲ میلی‌گرم بر لیتر، بیکربنات ۵۸/۵۶±۲۵/۱۳۳میلی‌گرم بر لیتر، فسفات ۳۹/۰±۲۰/۰میلی‌گرم بر لیتر، سدیم ۲۸ ۰/۰±۲ ۰/۰ میلی‌گرم بر لیتر، منگنز ۷۴/۳ ±۵/۵ میلی‌گرم بر لیتر، پتاسیم ۰ میلی‌گرم بر لیتر، و آهن ۱۴/۰±۷۲۰/۰ میلی‌گرم بر لیتر بود که در مقایسه با نتایج مشابه پنج ساله گذشته هم‌خوانی دارد.
نتیجهگیری: با توجه نتایج، نمونه‌های آب مورد آزمایش از نظر پارامترهای فیزیکوشیمیایی در محدوده استاندارد ملی ایران بود، هر چند بعضی از پارامترهای شیمیایی در سال ۱۳۹۶نسبت به سال‌های گذشته افزایش یافته است.
واژههای کلیدی: فیزیکوشیمیایی، منابع، آب شرب، اسدآباد
مرجان فتحی، حسن احدی، فرهاد جمهری، مریم کلهرنیا گل کار،
جلد ۱۸، شماره ۱۲ - ( ۱۲-۱۳۹۸ )
چکیده
چکیده
زمینه و هدف: اعتیاد به الکل هزینههای سنگینی را به سازمانهای بهداشتی تحمیل میکند. مولفهی تاب آوری به عنوان یک عامل محافظ در میزان گرایش به مصرف الکل میباشد. پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه بین هیجانخواهی و مصرف الکل با میانجیگری تابآوری در جوانان ۴۰-۲۴ ساله شهر تهران انجام گرفت.
مواد و روشها: این مطالعه توصیفی، در قالب نمونه گیری خوشهای دو مرحله ای انجام شد و به صورت نمونهگیری در دسترس، ۴۱۰ نفر از افراد ۲۴ تا ۴۰ سال مطابق با ملاک‌های ورود و خروج در سال ۱۳۹۶ در شهر تهران انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسش‌نامه‌های شناسایی اختلالات مصرف الکل، هیجانخواهی Zuckerman و تابآوری Conner-Davidson بود که شرکت‌کنندگان به صورت تصادفی آنها را تکمیل کردند. دادهها با استفاده از روش همبستگی پیرسون و مدلیابی معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافتهها: یافتهها حاکی از وجود رابطه معکوس بین هیجان خواهی، تاب آوری و تمامی مولفه‌های آنها بود. همچنین بین هیجان خواهی با مصرف الکل رابطه مستقیم و بین تاب آوری با مصرف الکل رابطه معکوس وجود داشت.
نتیجهگیری: با توجه به نتایج، مولفه‌های هیجان خواهی و تاب آوری، میزان مصرف الکل را در افراد تحت تأثیر قرار میدهد. بر این اساس میتوان از طریق مهارت آموزی و افزایش تابآوری، هیجانخواهی بالا را تا میزان زیادی کنترل نمود و از آن طریق تا حد امکان میزان مصرف و سوءمصرف الکل را مدیریت کرد.
واژههای کلیدی: مصرف الکل، تابآوری، هیجانخواهی، جوانان
فهیمه رشیدی فکاری، عباس عبادی، گیتی اوزگلی، نورالسادات کریمان، بنفشه محمدی زیدی،
جلد ۱۹، شماره ۳ - ( ۳-۱۳۹۹ )
چکیده
چکیده
زمینه و هدف: سالمند آزاری یکی از مشکلات عمده سلامت اجتماعی محسوب می‌شود و تأثیر بهسزایی بر کیفیت زندگی فرد سالمند دارد. تشخیص سریعتر و ارائه راهکارهای مناسب، عوارض بعدی را کاهش میدهد. لذا این مطالعه با هدف ترجمه و تعیین ویژگیهای روانسنجی پرسشنامه سوء رفتار در سالمندان (۲۲ آیتمی) ساکن شهر تهران، ایران طراحی شد.
مواد و روشها: پژوهش حاضر از نوع توصیفی میباشد که بر روی ۳۰۱ فرد سالمند ساکن شهر تهران در سال ۹۷-۱۳۹۶ انجام شد. ترجمه به روش پروتکل کیفیت زندگی (Health-Related Quality of Life; HRQOL) بعد از کسب اجازه کتبی از طراح اصلی، انجام گرفت. برای بررسی روایی سازه از تحلیل عاملی اکتشافی و جهت تعیین پایایی از ضریب آلفای کرونباخ و آزمون مجدد استفاده شد.
یافتهها: میزان آلفای کرونباخ برای کل گویهها ۸۰/۰ و همبستگی درون خوشهای ۸۱/۰ بود که هر دو نشان دهنده پایایی مناسب نسخه فارسی ابزار سوء رفتار در سالمندان میباشد. از روایی سازه با روش عامل یابی محورهای اصلی، ۳ عامل (جسمی، روانی، اقتصادی) استخراج شد که ۴۲ درصد از واریانس تجمعی را بیان میکردند.
نتیجهگیری:یافته‌های پژوهش حاضر، بیانگر این است که نسخه فارسی پرسشنامه سوء رفتار در سالمندان ابزاری با روایی و پایایی مناسب است که میتوان از آن به عنوان ابزاری بومی جهت بررسی سوء رفتار سالمندان که یک مشکل بهداشت عمومی است، استفاده نمود.
واژههای کلیدی: سالمند، روانسنجی، سوء رفتار
مصطفی نصیرزاده، فاطمه گلزاده، محمد علی گل،
جلد ۱۹، شماره ۸ - ( ۸-۱۳۹۹ )
چکیده
زمینه و هدف: مصرف دخانیات به عنوان یکی از عوامل اصلی ابتلاء و مرگ و میر در سراسر جهان میباشد. آغاز مصرف دخانیات در دوران نوجوانی خطرات مخصوص به خود را دارد. این مطالعه با هدف تعیین وضعیت مصرف دخانیات و ارتباط آن با دود دست دوم، دسترسی و تبلیغات در نوجوانان شهر قم در سال ۱۳۹۸ اجرا گردید.
مواد و روشها: مطالعه توصیفی حاضر در میان ۸۲۳ دانشآموز مقطع اول و دوم متوسطه شهر قم انجام گردید. ابزار جمعآوری دادهها پرسشنامه پیمایش جهانی دخانیات در نوجوانان (Global youth tobacco survey; GYTS) و به صورت خودگزارشدهی بود. نمونهگیری به روش خوشهای تصادفی چند مرحلهای انجام شد. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از آزمون مجذور کای انجام شد.
یافتهها: شیوع مصرف دخانیات ۱/۲۲ درصد (۱۷۷ نفر) بود. بالاترین میزان مواجهه با دود دست دوم مربوط به «مواجهه با دود دخانیات در فضای باز عمومی» به میزان ۹/۵۲ درصد (۴۳۰ نفر) بود. از بین کل مصرف کنندگان فعلی دخانیات، ۸/۶۴ درصد (۳۵ نفر)، از طریق فروشگاه و مغازه به دخانیات دسترسی داشتند. به طور کلی ۳/۳۴ درصد دانشآموزان (۲۷۸ نفر) در فروشگاهها و خیابان تبلیغات دخانیات را مشاهده کرده بودند. آزمون مجذور کای، بین پایه تحصیلی، جنسیت، مقدار پول در اختیار در طی هفته، مواجهه با دود دست دوم، و مشاهده تبلیغات با مصرف دخانیات رابطه معنیدار نشان داد (۰۵/۰>P).
نتیجهگیری: براساس نتایج پژوهش حاضر، اتخاذ و اجرای سیاستها و استراتژیهای کاهش مواجهه با دود دست دوم، کاهش دسترسی و مواجهه با هدف پیشگیری از مصرف مواد دخانی در نوجوانان پیشنهاد میگردد.
واژههای کلیدی: مصرف دخانیات، نوجوانان، دود دست دوم، قم
