حجت اله خسروانی پور، مجید میر محمد خانی، لیلا نجفی، محمد علی داور پناه،
جلد ۲۱، شماره ۸ - ( ۸-۱۴۰۱ )
زمینه و هدف: اچ آی وی/ ایدز بیماری نوپدیدی است که رابطه تنگاتنگی با رفتارهای پرخطر دارد و گروههای مختلف سنی، جنسی، نژادی، فرهنگی، طبقات اجتماعی و اقتصادی را تحت تأثیر قرار داده است. هدف از پژوهش حاضر تعیین نقش میانجی متغیرهای دموگرافیک در ارتباط بین رفتارهای پرخطر با اچ آی وی/ ایدز بود.
مواد و روشها: این مطالعه توصیفی با استفاده از روش سرشماری بر روی ۳۸۳۸ نفر از مراجعه کنندگان به مراکز مشاوره بیماریهای رفتاری دانشگاه علوم پزشکی شیراز در سال ۱۳۹۹ انجام شد. ابزار جمعآوری دادهها نرمافزار کشوری ثبت مشاوره بیماریهای رفتاری شامل متغیرهای دموگرافیک و رفتارهای پرخطر در دو گروه اچ آی وی/ ایدز شناسایی شده مثبت و منفی بود. از مدلسازی معادلات ساختاری جهت تجزیه و تحلیل دادهها استفاده شد.
یافتهها: بر اساس مدل نهایی، متغیرهای دموگرافیک ۴۶/۱۳ درصد از موارد ابتلاء به بیماری را تبیین میکنند، اما رفتارهای پرخطر ۴۰/۴۴ درصد از موارد ابتلاء را تبیین میکنند. پس قدرت تبیین متغیرهای دموگرافیک در ابتلاء به بیماری نسبت به رفتارهای پرخطر پایینتر است، بنابراین متغیرهای دموگرافیک نقش میانجی ندارند. رابطه بین متغیرهای دموگرافیک با رفتارهای پرخطر و اچ آی وی/ ایدز از لحاظ آماری معنادار بود (۰۰۱/۰>p).
نتیجهگیری: بر اساس یافتههای مطالعه حاضر، متغیرهای دموگرافیک نقش میانجی ندارند و با توجه به معنادار بودن ارتباط متغیرهای دموگرافیک با رفتارهای پرخطر و همچنین با ایدز، لذا متغیرهای دموگرافیک نقش مخدوش کننده دارند. بنابراین برنامه های آموزشی مستمر در زمینه پیشگیری و کنترل رفتارهای پرخطر، در کاهش بروز ایدز بسیار کمک کننده خواهد بود.
واژههای کلیدی: نقش میانجی، رفتارهای پرخطر، متغیرهای دموگرافیک، اچ آی وی/ ایدز، مراکز مشاوره
