مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان

چکیده

زمینه و هدف: تخمک‌زایی روندی برای تولید مثل جنسی در بسیاری از جانوران است. برخی گیاهان دارویی در روند تخمک‌گذاری و بارداری مؤثر بوده و برخی دیگر باعث اختلال در آن می‌شوند. گیاه مای‌مرز (Juniper sabina) یکی از گونه‌های سرو کوهی است. این گیاه در طب سنتی به‌عنوان سقط‌کننده مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مطالعه با هدف تعیین تأثیر عصاره الکلی گیاه مای‌مرز بر روی تغییرات روند تخمک‌زایی در موش انجام شد.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه تجربی، تعداد 30 سر موش ماده بالغ نژاد NMRI با وزن 30 تا 35 گرم به 5 گروه شامل گروه کنترل، گروه شم و گروه‌های تجربی 1، 2 و 3 تقسیم شدند. گروه کنترل از آب و غذای مخصوص موش‌ها که همه گروه‌ها از آن تغذیه کرده بودند، استفاده کردند. گروه شم که به آن حلال (آب و توئین) داده شد. گروه تجربی 1، 2 و 3 به ترتیب عصاره الکلی گیاه مای‌مرز را با دوز‌های 15، 45 و 135 میلی‌گرم بر کیلوگرم وزن بدن به مدت 30 روز به‌صورت گاواژ دریافت کردند. در پایان دوره، مقاطعی از سطح تخمدان موش‌ها تهیه شد. تعداد و قطر فولیکول‌ها اندازه‌گیری شد. آنالیز واریانس یک‌طرفه و آزمون مقایسات چندگانه Dunnett جهت آنالیز داده‌ها مورد استفاده قرار گرفت.

یافته‌ها: افزایش معنی‌دار در تعداد فولیکول‌های آتروفیه در دوزهای 45 و 135 میلی‌گرم بر کیلوگرم نسبت به گروه کنترل دیده شد (05/0 >P). همچنین، تعداد اجسام زرد در هر سه دوز 15، 45 و 135 میلی‌گرم بر کیلوگرم وزن بدن افزایش معنی‌داری نسبت به گروه کنترل نشان داد (05/0 >P). تعداد فولیکول‌های گراف در هر سه دوز 15، 45 و 135 میلی‌گرم بر کیلوگرم وزن بدن به‌طور معنی‌دار نسبت به گروه کنترل کاهش یافت (05/0 >P). فولیکول‌های بدوی در هیچ‌یک از گروه‌های تجربی دیده نشد.

نتیجه‌گیری: مصرف دوز بالای گیاه مای‌مرز باعث تغییر در اندازه و تعداد فولیکول‌های تخمدان می‌شود. به همین دلیل مصرف این گیاه بایستی با احتیاط بیشتری صورت گیرد.

واژه‌های کلیدی: عصاره گیاه مای‌مرز، اووژنز، موش نژاد NMRI