چکیده

زمینه و هدف: دانش دندان‌پزشکی به‌عنوان یکی از شاخه‌های پزشکی همواره مورد توجه پزشکان مسلمان بوده ‌است. پزشکان به جنبه‌های مختلف علم دندان‌پزشکی پرداخته و مجموع نظرات و دیدگاه‌های خود را در ضمن متون پزشکی نقل کرده‌اند. این مطالعه به‌منظور بررسی جایگاه دانش دندان‌پزشکی در میان پزشکان مسلمان انجام گرفته است.

مواد و روش‌ها: در نوشتار پیش‌رو تلاش بر آن است که با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع متقدم (فردوس‌الحکمه، الحاوی، قانون، کامل‌الصناعه، معالجات البقراطیه و ذخیره)، تاریخچه دندان‌پزشکی در تمدن اسلامی مورد بررسی و واکاوی قرار گیرد تا هدف مقاله که بازنمایی سیر تکوین، تکامل و تحولات دانش‌دنداپزشکی است، تبیین گردد.

یافته‌ها: یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که پزشکان مسلمان از دیدگاه و تجربیات اطبای یونان و مرکز علمی جندی‌شاپور بهره برده‌اند، اما تنها به نقل آن بسنده نکرده‌اند، بلکه علم دندان‌پزشکی را تکمیل و گسترش دادند و آن را بر مبنای علمی بنیان نهادند. تشریح بافت، عصب و استخوان دندان، آسیب‌شناسی، شناخت و درمان انواع بیماری‌ها، توصیه به مراقبت بهداشت دهان و دندان و روش‌های پیشگیری، تهیه انواع داروهای درمانی با منشأ گیاهی- حیوانی و معدنی، استفاده از ابزار برای مداوای بیماری‌ها که گاه برای نخستین بار این ابزار توسط پزشکان مسلمان بکار می‌رفت، از جمله پیشرفت‌های مسلمانان در حوزه دندان‌پزشکی بوده ‌است.

نتیجه‌گیری: دانش دندان‌پزشکی در تمدن اسلامی مبتنی بر شیوه علمی بوده ‌است و پزشکان مسلمان در این حوزه پیشرفت‌های بسیار در شناخت و درمان بیماری داشته‌اند. تأکید پزشکان بر حفظ بهداشت دهان و دندان و مراقبت از ابتلا به بیماری بود. بنابراین، می‌توان شاخصه پیشگیری و درمان را از ویژگی‌های دندان‌پزشکی اسلامی دانست.

واژه‌های کلیدی: دندان‌پزشکی، پزشکان مسلمان، تمدن اسلامی