جلد 20، شماره 12 - ( 12-1400 )                   جلد 20 شماره 12 صفحات 1322-1309 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

mohammadi F. Investigation of the Role of Age and Gender in the Perception of Motor Competence of Children Aged 7-10 Years of Ahvaz City in 2021: A Descriptive Study. JRUMS 2022; 20 (12) :1309-1322
URL: http://journal.rums.ac.ir/article-1-6260-fa.html
محمدی فرزاد. بررسی نقش سن و جنسیت در ادراک تبحر حرکتی کودکان 7 تا 10 سال شهر اهواز در سال 1400: یک مطالعه توصیفی. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان. 1400; 20 (12) :1309-1322

URL: http://journal.rums.ac.ir/article-1-6260-fa.html


گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، واحد آبادان، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان، ایران.
متن کامل [PDF 360 kb]   (714 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (1532 مشاهده)
متن کامل:   (993 مشاهده)
مقاله پژوهشی
مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
دوره 20، اسفند 1400، 1322-1309



بررسی نقش سن و جنسیت در ادراک تبحر حرکتی کودکان 7 تا 10 سال شهر اهواز در سال 1400: یک مطالعه توصیفی



فرزاد محمدی[1]


دریافت مقاله: 05/08/1400 ارسال مقاله به نویسنده جهت اصلاح: 16/08/1400 دریافت اصلاحیه از نویسنده: 21/09/1400       پذیرش مقاله: 24/09/1400


چکیده
زمینه و هدف: تبحر حرکتی ادراک شده، ادراک فرد از تبحر حرکتی واقعی خود است و ویژگی­هایی مانند سن و تفاوت­های جنسیتی ممکن است بر روی آن اثرگذار باشند. هدف این مطالعه، تعیین نقش سن و جنسیت در ادراک تبحر حرکتی کودکان 10-7 سال شهر اهواز بود.
مواد و روش­ها: مطالعه حاضر از نوع توصیفی است. 828 کودک 10-7 سال به صورت نمونه­گیری تصادفی خوشه­ای از مناطق مختلف اهواز در سال 1400 انتخاب و ارزیابی شدند. ابزار تحقیق آزمون مقیاس تصویری تبحر ادراک شده مهارت­های حرکتی (Perceived Movement Skills Competence; PMSC) بود. داده­ها با استفاده از آزمون­های t مستقل و ضریب همبستگی Pearson تحلیل شدند.
یافته­ها: ارتباط بین سن کودکان با ادراک تبحر حرکتی خرده مقیاس جابه­جایی (001/0=p، 44/0=r)، کنترل شیء (001/0=p، 41/0=r) و نمره کل آزمون (045/0=p، 50/0=r) مثبت و معنی­دار بود. بین دختران و پسران در ادراک تبحر حرکتی خرده مقیاس کنترل شیء (001/0=p) و نمره کلی (003/0=p) تفاوت معنی­دار بود. پسران در مهارت­های دویدن (018/0=p)، پرش (018/0=p)، سر­خوردن (010/0=p)، دریافت (043/0=p)، ضربه با پا (003/0=p) و پرتاب زیر دست (034/0=p) ادراک تبحر حرکتی بالاتری داشتند.
نتیجه­گیری: کودکان بزرگ‌تر، ادراک تبحر حرکتی بالاتری داشتند. دختران در مقایسه با پسران، ادراک تبحر حرکتی پایین­تری در مهارت­های کنترل شیء و برخی از مهارت­های جابه­جایی داشتند و بیانگر این است که آن­ها در خطر ادراک پایین تبحر حرکتی قرار دارند. بنابراین توصیه می­شود که برنامه­های مداخله­ای جهت افزایش ادراک تبحر آن­ها برنامه­ریزی شود.
واژه­های کلیدی: ادراک، مهارت­های حرکتی، گروه سنی، جنسیت
 

مقدمه
در سال­های اخیر با افزایش بی­تحرکی کودکان [1] و به موازات آن افزایش چاقی [2]، باعث شده است که ترویج فعالیت بدنی اهمیت زیادی برای سلامتی عمومی داشته باشد. از بین همبسته­های مختلف فعالیت بدنی، تبحر حرکتی (Motor competence) به عنوان یکی از مهم­ترین عوامل مرتبط با فعالیت بدنی شناخته شده است [3]. تبحر حرکتی به عملکرد ماهرانه فرد در طیف وسیعی از مهارت­های حرکتی با حفظ کیفیت، هماهنگی و کنترل حرکتی اطلاق می­شود [5-4]. رشد تبحر حرکتی در کودکان با سبک زندگی فعال و شرکت در فعالیت بدنی ارتباط دارد و کودکان دارای تبحر حرکتی بالاتر، فرصت مناسب­تری برای تبدیل به یک فرد فعال دارند [7-6].
علاوه بر تبحر حرکتی واقعی، تبحر حرکتی ادراک شده (Perceived motor competence) نیز یک عامل مهم مشارکت در فعالیت بدنی محسوب می­شود. تبحر حرکتی ادراک شده، ادراک فرد از توانایی­های حرکتی واقعی خود است [8]. کودکان علاقه به مشارکت در فعالیت­هایی دارند که در آن­ها خودشان را شایسته می­دانند. مطالعات ارتباط مثبت بین تبحر حرکتی ادراک شده و مشارکت در فعالیت­های بدنی را گزارش کرده­اند [10-9، 3]. بنابراین، تبحر حرکتی ادراک شده، همبسته مهم فعالیت بدنی در کودکان شناخته شده و ارزیابی آن دارای اهمیت است [6].
سطح تبحر حرکتی در دوران کودکی از طریق عملکرد کودک در مهارت­های بنیادی (Fundamental skills) مشخص میشود [10]. مهارت­های بنیادی شامل مهارت­های جابه­جایی (مانند دویدن، لی­لی کردن و غیره) و مهارت­های کنترل شیء (مانند ضربه با پا و پرتاب کردن و غیره) می­باشند [5]. با توجه به اهمیت تبحر حرکتی ادراک شده، تعدادی از مطالعات مؤلفه­های اثرگذار بر آن را ارزیابی کرده­اند. بر اساس یافته­ها، ویژگی­های مختلفی مانند سن و جنسیت کودکان ممکن است باعث تفاوت در خود ادراکی کودکان شود. برخی مطالعات گزارش کردند که کودکان کم سن تمایل به ادراک بالاتر تبحر خود دارند [12-11]. به نظر می­رسد با افزایش سن کودکان، درک آن­ها از مهارت­های حرکتی و توانایی بدنی به توانایی جسمی و مهارت­های حرکتی واقعی آن­ها شبیه­تر می­شود. در مورد جنسیت، یافته­ها متناقض است. در حالی که برخی مطالعات نشان دادند که دختران تبحر حرکتی خود را بالاتر از پسران ادراک کردند [13]، مطالعات دیگر گزارش دادند که پسران تبحر حرکتی ادراک شده بالاتری در مهارت­های کنترل شیء داشتند [18-14، 12]. برخی مطالعات نیز گزارش کردند که دختران و پسران سطح یکسانی از تبحر ادراک شده را نشان می­دهند [21-19].
با توجه به نتایج متناقض، شیوع چاقی و بی­تحرکی و مشارکت کم‌تر کودکان دارای تبحر حرکتی ادراک شده پایین در فعالیت­های بدنی [3، 9]، نیاز به بررسی تبحر حرکتی ادراک شده و شناسایی عواملی که با تبحر حرکتی ادراک شده کودکان ارتباط دارند، از اهمیت بالایی برخوردار است. بر همین اساس، هدف این مطالعه تعیین نقش سن و جنسیت در ادراک تبحر حرکتی کودکان 7 تا 10 سال شهر اهواز بود.
مواد و روش‌ها
مطالعه حاضر از نوع توصیفی می­باشد. جامعه آماری مطالعه کودکان 7 تا 10 سال شهر اهواز در سال 1400 بودند که در باشگاه­های ورزشی شهر اهواز فعالیت داشتند. ابتدا شهر اهواز به هشت منطقه تقسیم و سپس از هر منطقه 10 تا 12 باشگاه ورزش کودکان به صورت تصادفی انتخاب شدند. در مرحله بعد، از مدت زمان­های فعالیت هر باشگاه یک ساعت انتخاب شد و در آن ساعت مشخص به باشگاه مراجعه شد و نمونه­ها مورد ارزیابی قرار گرفتند. حجم نمونه از طریق فرمول کوکران برای حجم جامعه مشخص محاسبه شد. بر این اساس با توجه به مقادیر 906=N، 96/1=Z، 5/0=q=p و مقدار خطای 01/0=d، حجم نمونه 828 کودک به دست آمد که با روش نمونه­گیری تصادفی خوشه­ای چند مرحله­ای از هشت منطقه شهر اهواز انتخاب شدند.

ملاک ورود به مطالعه شامل داشتن سن 7 تا 10 سال، نداشتن هرگونه اختلال ذهنی و اسکلتی-عضلانی آشکار بر اساس گزارش مربیان و والدین آن­ها در فرم رضایت نامه، عدم آشنایی با ابزار پژوهش و هم­چنین رضایت آگاهانه بود. ملاک خروج از تحقیق داشتن اختلال ذهنی و اسکلتی-عضلانی آشکار بر اساس گزارش مربیان و والدین و آشنایی با ابزار پژوهش بود.
ابزار ارزیابی تبحر حرکتی ادراک شده، مقیاس تصویری تبحر ادراک شده مهارت­های حرکتی برای کودکان خردسال (Perceived Movement Skills Competence; PMSC) بود که توسط Barnett و همکاران طراحی شده است [22]. نسخه جدید PMSC منطبق با آزمون رشد حرکتی درشت نسخه-سوم (Test of Gross Motor Development-3; TGMD-3)، در این پژوهش استفاده شد [23]. در نسخه جدید برای خرده مقیاس جابه­جایی 6 مهارت (دویدن، یورتمه رفتن، لی­لی، سکسکه رفتن، پرش جفت و سرخوردن) و خرده مقیاس کنترل شیء 7 مهارت (ضربه دو دستی به توپ ثابت با باتون، فورهند یک دستی، دریبل بسکتبال، دریافت کردن، ضربه با پا، پرتاب از بالای دست و پرتاب از پایین دست) در نظر گرفته شده است [23].
هر مهارت با استفاده از تصویری متناسب با جنسیت کودک، جداگانه برای هر کودک ارائه می­شود و از او سؤال می­شود که آیا مهارت را می­شناسد یا خیر؟ در هر صفحه، دو تصویر در کنار هم نمایش داده می­شود: یک تصویر، تصویر کودکی است که تکلیف را با تبحر اجرا می­کند و دیگری کودکی را نشان می­دهد که در همان تکلیف دارای تبحر نیست. ابتدا، کودک از بین دو تصویر، تصویری را انتخاب می­کند که بیش‌تر به او شبیه است. پس از انتخاب اولیه، کودک روی تصویر انتخاب شده تمرکز بیش‌تری می­کند و جواب می­دهد که آیا او "کمی" یا "بسیار" شبیه به کودک در حال اجرا در تصویر است (شکل 1).
 محدوده نمرات برای هر مهارت 4-1 (1="خوب نیست"، 2="کمی خوب"، 3="خوب"و 4="خیلی خوب") می­باشد. نمرات تبحر حرکتی ادراک شده برای هر خرده مقیاس از جمع نمرات مهارت­های خرده مقیاس مربوطه بدست می­آید. به عبارتی، برای خرده مقیاس جابه­جایی 6 مهارت (دامنه امتیاز از 6 تا 24 امتیاز)  و کنترل شیء 7 مهارت ( دامنه امتیاز از 7 تا 28 امتیاز) با هم جمع می­شوند. نمره کل آزمون از جمع همه 13 مهارت (13 تا 52 امتیاز) حاصل می­شود. کسب نمرات بالاتر نشان دهنده تبحر حرکتی ادراک شده بالاتر کودک است [23].
روایی و پایایی PMSC در ایران توسط Arman و همکاران مورد تأیید قرار گرفت. نتایج روایی صوری نشان داد که اغلب کودکان تصاویر را بدرستی تشخیص دادند. پایایی همسانی درونی با استفاده از آلفای کرونباخ برای هر 2 خرده مقیاس و کل آزمون بسیار خوب بود (از 81/0 تا 95/0). پایایی آزمون-بازآزمون نیز با استفاده از ضریب همبستگی درون طبقه­ای بالای 85/0 و عالی بود [21]. در مطالعه حاضر، ضریب آلفای کرونباخ برای پایایی همسانی درونی در خرده مقیاس جابه­جایی 74/0=α، خرده مقیاس مهارت­های کنترل شیء 80/0=α، و برای نمره کلی آزمون 83/0=α بود. تمامی ضرایب از مقدار قابل قبول 70/0 بیش‌تر بودند.
 


شکل 1- نمونه­ تصویر اجرای خوب (دارای تبحر) و تصویر اجرای نه چندان خوب (فاقد تبحر) که به کودک نشان داده می­شد
 
بعد از کسب مجوزهای لازم از شورای اخلاق از دانشگاه علوم پزشکی آبادان با کد اخلاق به شماره IR.ABADANUMS.REC.1400.034 کار جمع­آوری اطلاعات آغاز شد. در اولین گام رضایت آگاهانه مربیان، معلمان مدرسه، والدین و آزمودنی­ها اخذ شد. همه ارزیابی­ها در مدارس و باشگاه های ورزشی کودکان انجام شد. قبل از اجرای PMSC یک مکالمه اولیه بین ارزیاب (نویسنده مسئول پژوهش) و کودک ایجاد شد تا اضطراب آزمون در کودک را کاهش دهد و به کودک گفته می­شد که که هر پاسخ بر اساس نظر خود او است. برای آشنایی با گزینه­های نمره گذاری، یکبار به صورت آزمایشی کودک جهت پاسخ به یک سؤال مشابه آزمون شرکت کرد.
بعد از توجیه کودک، آزمون گرفته می­شد. برای هر سؤال، در گام اول از کودک پرسیده شد که آیا او مهارت نشان داده شده در سؤال را می­شناسد یا خیر؟ زیرا برخی از نام­گذاری­ها معمولاً در هر زبان استفاده نمی­شود (مثل یورتمه و سرخوردن). اگر شرکت­کننده با این مهارت آشنا نبود و مهارت را نشناسد، یک نمایش بدنی از مهارت به او نشان داده می­شد. تبحر ادراک شده مهارت­های حرکتی همه­ کودکان در یک اتاق به صورت جداگانه در باشگاه­های ورزش کودکان مورد ارزیابی قرار گرفت. قد آزمودنی­ها از طریق قدسنج مدل سکا با دقت 1/0 سانتی­متر و وزن آزمودنی­ها با ترازوی دیجیتال مدل سکا با دقت 1/0 کیلوگرم اندازه­گیری شد و همراه با سن و جنسیت آزمودنی­ها در برگه آزمون ثبت شد. شاخص توده بدنی نیز با محاسبه وزن (کیلوگرم) تقسیم بر مجذور قد (متر مربع) به دست آمد [24].
داده­های جمع­آوری شده با استفاده از نرم­افزار SPSS نسخه 24 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. از آمار توصیفی برای بررسی شاخص­های گرایش مرکزی و شاخص­های پراکندگی نمرات خام خرده­ مقیاس جابه­جایی، کنترل شیء و کل آزمون PMSC استفاده شد. هم­چنین از ضریب همبستگی گشتاوری Pearson برای تحلیل ارتباط بین نمرات خرده مقیاس­های تبحر حرکتی ادراک شده با سن کودک استفاده شد. برای بررسی تفاوت­های جنسیتی نمرات خرده مقیاس­های تبحر حرکتی ادراک شده و هر کدام از مهارت­های خرده مقیاس­ها از آزمون t مستقل استفاده شد. نرمال بودن توزیع فراوانی متغیرهای کمّی نیز با آزمون ناپارامتریک Kolmogorov-Smirnov مورد ارزیابی قرار گرفت و تخطی از این پیش­فرض دیده نشد (05/0<p). سطح معنی­داری در آزمون­ها 05/0 در نظر گرفته شد.
نتایج
جدول 1، میانگین و انحراف استاندارد اطلاعات جمعیت شناختی و تن­سنجی آزمودنی­های تحقیق شامل فراوانی، سن، قد و وزن برحسب جنسیت را نشان می­دهد.
جدول 2، میانگین و انحراف استاندارد نمرات تبحر حرکتی آزمودنی­های تحقیق در هر یک از مهارت­های خرده مقیاسهای جابه­جایی، کنترل شیء و کل آزمون را نشان میدهد. همان­طور که مشاهده می­شود در مهارت­های خرده مقیاس جابه­جایی، پسران در مهارت­های دویدن، پرش افقی جفت پا و سرخوردن تبحر حرکتی ادراک شده بالاتری نسبت به دختران داشتند و دختران در مهارت­های لی­لی کردن و سکسکه دویدن خود را متبحرتر از پسران می­دانستند (05/0>p). در مهارت­های خرده مقیاس کنترل شیء، تبحر حرکتی ادراک شده پسران در مهارت­های دریافت کردن توپ به شکل دو دستی، ضربه با پا به توپ ثابت و پرتاب از زیر دست بالاتر از دختران بود (05/0>p). میانگین نمرات تبحر حرکتی ادراک شده پسران در مهارت­های ضربه دو دستی به توپ ثابت، ضربه فورهند یک دستی، دریبل ایستا و پرتاب از بالای دست بالاتر از دختران بود، اما تفاوت معنی­دار نبود (05/0<p) (جدول 2).
 
جدول 1- میانگین و انحراف استاندارد اطلاعات جمعیت شناختی و تن­سنجی کودکان 10-7 سال شهر اهواز در سال 1400 (تعداد 828 نفر)
گروه سنی جنس فراوانی سن (سال)
انحراف معیار ± میانگین
وزن (کیلوگرم)
انحراف معیار ± میانگین
قد (سانتی­متر)
انحراف معیار ± میانگین
شاخص توده بدن (کیلوگرم بر مترمربع)
انحراف معیار ± میانگین
7 سال پسر 102 02/0 ± 06/7 28/4 ± 22/24 04/0 ± 53/122 58/2 ± 09/16
دختر 105 02/0 ± 07/7 00/4 ± 44/25 03/0 ± 50/122 39/2 ± 92/16
8 سال پسر 101 02/0 ± 06/8 19/5 ± 60/28 06/0 ± 50/128 93/2 ± 31/17
دختر 103 03/0 ± 07/8 06/5 ± 70/27 05/0 ± 49/126 85/2 ± 27/17
9 سال پسر 100 02/0 ± 07/9 63/5 ± 44/32 06/0 ± 32/130 24/2 ± 98/18
دختر 107 03/0 ± 06/9 32/5 ± 58/32 07/0 ± 70/131 45/2 ± 73/18
10 سال پسر 104 03/0 ± 05/10 90/6 ± 52/35 06/0 ± 96/141 99/2 ± 60/17
دختر 106 03/0 ± 05/10 89/8 ± 03/37 07/0 ± 05/144 99/3 ± 83/17
کل پسر 407 12/1 ± 57/8 01/7 ± 22/30 09/0 ± 89/130 88/2 ± 49/17
دختر 421 11/1 ± 56/8 56/7 ± 72/30 10/0 ± 24/131 06/3 ± 70/17

جدول 2- میانگین و انحراف استاندارد نمرات تبحر حرکتی ادراک شده پسران (407 نفر) و دختران (421 دختر) 7 تا 10 سال در هر یک از آیتم­ها در شهر اهواز در سال 1400
متغیرها پسران
 انحراف معیار ± میانگین
دختران
انحراف معیار ± میانگین
مقدار t درجه آزادی مقدار  p
دویدن 81/0 ± 43/3 88/0 ± 29/3 378/2 826 018/0
یورتمه رفتن 83/0 ± 39/3 79/0 ± 45/3 201/1- 826 230/0
لی­لی کردن 87/0 ± 26/3 84/0 ± 38/3 995/1- 826 046/0
سکسکه دویدن 91/0 ± 39/3 81/0 ± 55/3 670/2- 826 008/0
پرش افقی 78/0 ± 58/3 91/0 ± 44/3 370/2 826 018/0
سر خوردن 78/0 ± 53/3 00/1 ± 37/3 593/2 826 010/0
ضربه دو دستی به توپ ثابت 15/1 ± 71/2 13/1 ± 57/2 724/1 826 085/0
ضربه فورهند به توپ 95/0 ± 32/3 10/1 ± 19/3 808/1 826 071/0
دریبل ایستای یک دستی 95/0 ± 37/3 07/1 ± 24/3 850/1 826 065/0
دریافت کردن دو دستی 87/0 ± 47/3 95/0 ± 34/3 030/2 826 043/0
ضربه با پا به توپ ایستا 80/0 ± 49/3 99/0 ± 33/3 593/2 826 010/0
پرتاب از بالای دست 85/0 ± 52/3 90/0 ± 44/3 248/1 826 212/0
پرتاب از زیر دست 89/0 ± 46/3 98/0 ± 32/3 128/2 826 034/0
آزمون t مستقل، 05/0>p اختلاف معنی­دار
 
در جدول 3، نتایج آزمون t مستقل برای مقایسه نمرات تبحر حرکتی ادراک شده خرده مقیاس­ها و کل آزمون در دختران و پسران گزارش شده است. همان­طور که مشاهده می­شود در تبحر ادراک شده­ خرده مقیاس جابه­جایی بین دختران و پسران تفاوت معنی­داری مشاهده نشد (05/0<p)، اما در تبحر ادراک شده­ خرده مقیاس کنترل شیء و نمره کلی آزمون تفاوت معنی­داری بین دختران و پسران مشاهده شد (05/0>p) و پسران تبحر حرکتی ادراک شده­ بالاتری داشتند (جدول 3).
 
جدول 3- مقایسه نمرات تبحر حرکتی ادراک شده پسران (407 نفر) و دختران (421 دختر) 7 تا 10 سال شهر اهواز در سال 1400
متغیرها پسران
انحراف معیار ± میانگین
دختران
انحراف معیار ± میانگین
مقدار t درجه آزادی مقدار p
خرده مقیاس جابه­جایی 34/2 ± 57/20 59/2 ± 48/20 552/0 826 581/0
خرده مقیاس کنترل شیء 90/2 ± 34/23 58/3 ± 44/22 993/3 826 001/0
نمره کل 31/4 ± 92/43 29/5 ± 92/42 979/2 826 003/0
آزمون t مستقل، 05/0>p اختلاف معنی­دار
 
نتایج آزمون ضریب همبستگی گشتاوری Pearson نشان داد که بین متغیر سن با تبحر حرکتی ادراک شده­ خرده­مقیاس جابه­جایی (001/0=p، 44/0-=(828)r)، تبحر حرکتی ادراک شده­ خرده مقیاس کنترل شیء (001/0=p، 41/0-=(828)r) و تبحر حرکتی ادراک شده­ کل آزمون (045/0=p، 50/0-=(828)r)، همبستگی متوسط اما معنی­داری وجود داشت. به عبارتی، با بالاتر رفتن سن کودکان، میانگین نمرات تبحر حرکتی ادراک شده­ خرده مقیاس جابه­جایی، کنترل شیء و نمره آزمون افزایش نشان شد.
بحث
نتایج مطالعه نشان داد که در ادراک تبحر حرکتی­ خرده مقیاس جابه­جایی بین دختران و پسران تفاوت معنی­داری مشاهده نشد، اما در ادراک تبحر حرکتی­ خرده مقیاس کنترل شیء و نمره کلی آزمون تفاوت معنی­داری بین دختران و پسران مشاهده شد و پسران ادراک تبحر حرکتی­ بالاتری داشتند. این یافته با یافته­های مطالعات متعددی همخوانی داشت [12، 14-18]. یکی از دلایل پایین­تر بودن ادراک تبحر حرکتی­ دختران نسبت به پسران احتمالاً مربوط به باورهای کلیشه­ای جنسیتی مربوط به نوع ورزش باشد. به نظر می­رسد تلاش دیگران در زندگی کودکان برای ارائه تجربیات حرکتی مناسب رشدی، بازخورد مثبت و فرصت­های برابر برای توسعه مهارت­های بنیادی حرکتی در هر دو جنسیت وجود دارد. اغلب مهارت­های کنترل شیء از نوع مهارت­های توپی هستند که در جامعه ما بیش‌تر مناسب پسران هستند. به عنوان مثال، مهارت­هایی نظیر دویدن و پرش، بیش‌تر مناسب فعالیت­های پسران می­باشد و مهارت­هایی نظیر سکسکه و لی­لی بیش‌تر در بازی­های دختران کاربرد دارد. پسران بیش‌تر از دختران اجازه شرکت در بازی­های پر برخورد و بیرون از منزل را دارند. در حالی که دختران اغلب از شرکت در چنین بازی­هایی منع می­شوند و بدین ترتیب فرصت، حمایت اجتماعی، تشویق و انگیزه برابر در مقایسه با پسران برای دختران فراهم نیست [25] و این می­تواند بر ادراک تبحر حرکتی­ دختران اثرگذار باشد. مقایسه جنسیتی بین هر کدام از مهارت­های این مطالعه این توضیح را تأیید می­کند. پسران در مهارت­های دویدن، پرش افقی، سرخوردن، دریافت کردن توپ، ضربه با پا، پرتاب از زیر دست ادراک تبحر حرکتی­ بالاتری نسبت به دختران داشتند و حال آن­که دختران در مهارت­های لی­لی کردن و سکسکه رفتن که فعالیت­هایی مناسب بازی­های دختران هستند، خود را شایسته­تر از پسران ادراک می­کردند. یکی دیگر از دلایل توجیح­کننده این یافته این است که مهارت­های کنترل شیء موجود در PMSC را می­توان بیش‌تر به عنوان مهارت­های اتوژنیک (یعنی وابسته به محیط) طبقه­بندی کرد که به فرصت­های یادگیری و تمرین نیاز دارد. در مقابل، مهارت­های جابه­جایی به عنوان مهارت­های فیلوژنتیک و طبیعی طبقه­بندی می­شوند [26] که تأیید می­کند تفاوت­های جنسیتی در تبحر ادراک شده­ مهارت­های جابه­جایی در مقایسه با مهارت­های کنترل شیء وجود ندارد. پایین­ترین تبحر ادراک شده در بین همه مهارت­ها، مربوط به مهارت ضربه دو دستی بود. سه عامل بر افزایش تبحر ادراک شده تأثیرگذار هستند. اول، رایج بودن/نبودن یک مهارت یا ورزش در یک فرهنگ، دوم، محبوبیت داشتن/نداشتن یک مهارت یا ورزش و سوم، فرصت داشتن/نداشتن برای تمرین سازماندهی شده یک مهارت/ورزش خاص [27]. بنابراین این یافته که مهارت ضربه دو دستی با باتون به توپ ثابت دارای پایین­ترین نمره ادراک تبحر حرکتی­ در بین همه مهارت­ها باشد، منطقی است. چون مهارت ضربه دو دستی به توپ ثابت در رشته ورزشی بیس بال (Baseball) کاربرد دارد و این رشته ورزشی جزء فرهنگ ورزشی جامعه ایران نیست [25].
یافته­های این مطالعه با یافته­های مطالعات Valentini و همکاران [20] و Arman و همکاران [21] که تفاوتی را در نمره کلی خرده مقیاس جابه­جایی و کنترل شیء و نمره کلی آزمون مشاهده نکردند، ناهمخوان است. علت ناهمخوانی میتواند به دلیل سن متفاوت آزمودنی­های مورد مطالعه باشد. در مطالعه Valentini و همکاران دامنه سنی کودکان 4 تا 8 ساله [20] و در مطالعه Arman و همکاران دامنه سنی کودکان 4 تا 6 سال بود [21]. اما در مطالعه حاضر، کودکان از نظر سنی بزرگ­تر و دامنه سنی آن­ها 7 تا 10 سال بود. مهارت­های شناختی و پردازشی کودکان در سنین پایین برای تخمین میزان ادراک از تبحر حرکتی کافی نمی­باشد [12].
از دیگر نتایج این تحقیق این بود که بین سن کودکان و نمرات تبحر حرکتی ادراک شده خرده مقیاس جابه­جایی، خرده مقیاس کنترل شیء و هم­چنین تبحر حرکتی ادراک شده کل آزمون رابطه معنی­داری مشاهده شد. به عبارتی، با افزایش سن کودکان تبحر حرکتی ادراک شده­ خرده مقیاس جابه­جایی، خرده مقیاس کنترل شیء و هم­چنین تبحر حرکتی ادراک شده کل آزمون افزایش یافت. در سنین پایین از آن­جا که مهارت­های شناختی کودکان فعلاً رشد یافته نیست، برای آن­ها دشوار است که بین تلاش و نتیجه عمل خود تمایز قائل شوند [8]. علاوه بر این، در سنین پایین، کودکان قادر به مقایسه عملکرد خود با همسالان نیستند [11]. با توجه به این­که تبحر حرکتی واقعی به عنوان یکی از منابع اصلی در ایجاد تبحر حرکتی ادراک شده مطرح است [8]، و با افزایش سن، کودک فرصت زیادتری برای شرکت در فعالیت­های بدنی از طریق تمرین و تجربه خواهد داشت و هم­چنین قدرت و توانایی­های جسمانی او با افزایش سن و بزرگ­تر شدن بهبود می­یابند که به نوبه خود بر عملکرد حرکتی کودک اثرگذار است، در نتیجه تبحر حرکتی واقعی کودک افزایش خواهد یافت [28]. از نظر شناختی نیز رشد کودک در گذر زمان، باعث بهبود پردازش­های ادراکی و حرکتی در او می­شود و بین تبحر حرکتی ادراک شده و تبحر حرکتی واقعی کودکان همگرایی به وجود می­آید. به عبارتی، افزایش تبحر حرکتی واقعی همراه با افزایش سن، منجر به افزایش در تبحر حرکتی ادراک شده نیز می­شود.
از محدودیت­های مهم این مطالعه این بود که رابطه تبحر حرکتی واقعی کودکان با تبحر حرکتی ادراک شده آن­ها را بررسی نکردیم. بنابراین، ما نتوانستیم ابعاد تبحر ادراک شده کودکان را با تبحر واقعی آن­ها و ابعاد دیگر منابع ناشناخته اثرگذار را بررسی کنیم. با این وجود، این مطالعه یافته­های اولیه را ارائه می­دهد و تحقیقات آینده بایستی به دنبال این مسئله باشند که سطح تبحر حرکتی واقعی باید کنترل شود تا به درستی درک شود که سهم ادراک را می­توان به عوامل اجتماعی و فرهنگی نسبت داد یا خیر. از آن­جا که باورهای کلیشه­ای جنسیتی ممکن است بر مشارکت کودکان در فعالیت­های خاص تأثیر بگذارد، آگاهی والدین از پیامدهای منفی این باورهای کلیشه­ای جنسیتی نه تنها در زندگی روزمره کودکان بلکه در مراحل بعدی زندگی بسیار اهمیت دارد. زیرا والدین ممکن است، مستقیماً بر ادراک فرزند خود از تبحر مهارت تأثیر بگذارند. بنابراین با توجه به پایین بودن تبحر حرکتی ادراک شده در دختران در مقایسه با پسران، نیاز به توسعه مداخلات جهت افزایش ادراک تبحر آن­ها ضروری است. در این زمینه می­توان با برنامه­ریزی تمرینات مهارت­های بنیادی لذت­بخش و/یا مهارت­های کنترل شیء، به عنوان یک راهبرد غیرمستقیم برای مشارکت آن­ها در یک سبک زندگی فعال، ادراک آن­ها را از تبحر حرکتی افزایش داد.
نتیجهگیری
بر اساس نتایج، با بالاتر رفتن سن کودکان، تبحر حرکتی ادراک شده­ آن­ها بیش‌تر شد که نشان دهنده بهبود پردازش ادراکی و شناختی کودکان با گذشت سن می­باشد. نتایج مقایسه جنسیتی نشان داد که در تبحر ادراک شده­ خرده مقیاس کنترل شیء و نمره کلی آزمون تفاوت معنی­داری بین دختران و پسران مشاهده شد و پسران تبحر حرکتی ادراک شده بالاتری داشتند. با توجه به این­که در نمونه­های حاضر دختران در مقایسه با همسالان پسر، تبحر حرکتی ادراک شده­ی پایین­تری در مهارت­های  کنترل شیء و برخی از مهارت­های جابه­جایی داشتند، این امر بیانگر این است که آنها در خطر پایین­تر تخمین زدن تبحر حرکتی­شان قرار دارند که به نوبه­ خود بر مشارکت کم‌تر آن­ها در فعالیت­های بدنی تأثیرگذار است. بنابراین نیاز به توسعه مداخلات جهت افزایش ادراک تبحر آن­ها ضروری است. توصیه می­شود که با برنامهریزی تمرینات مهارت­های بنیادی لذت­بخش و یا مهارت­های کنترل شیء، به عنوان یک راهبرد غیرمستقیم برای مشارکت آن­ها در یک سبک زندگی فعال، ادراک آن­ها را از تبحر حرکتی افزایش داد.
تشکر و قدردانی
از کلیه شرکت­کنندگان و والدین آن­ها به دلیل موافقت با شرکت نمونه­ها در مطالعه تشکر می‌گردد. هم­چنین از مربیان کودکان به علت موافقت جمع­آوری داده­ها در باشگاه آن­ها و در اختیار گذاشتن یک اتاق برای تکمیل پرسش­نامه نمونه­ها تشکر می‌گردد. از خانم دکتر Barnett از دانشگاه دیاکین کشور استرالیا جهت دادن مجوز استفاده از آزمون و ارسال ابزار مطالعه تشکر می­کنیم. لازم به یادآوری است که این مقاله از طرح پژوهشی با کد 4995 و تحت عنوان "ارزیابی تبحر حرکتی واقعی و ادراک شده در کودکان 7 تا 10 سال شهر اهواز " با حمایت مالی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آبادان استخراج شده است که به این ­وسیله از حمایت آن­ها تشکر و قدردانی می‌گردد.
 
 


References

 
[1] Mitchell J. Physical Inactivity in Childhood from Preschool to adolescence. ACSMs Health Fit J 2019; 23(5): 21.
[2] Browne N, Snethen J, Greenberg C, Frenn M, Kilanowski J, Gance-Cleveland B, et al. When pandemics collide: the impact of COVID-19 on childhood obesity. J Pediatr Nurs 2021; 56-90.
[3] Estevan I, Menescardi C, GarcíaMassó X, Barnett L, MolinaGarcía J. Profiling children longitudinally: A threeyear followup study of perceived and actual motor competence and physical fitness. Scand J Med Sci Sports 2021; 31: 35-46.
[4] Utesch T, Bardid F. Motor competence. In Dictionary of Sport Psychology: Sport, Exercise, And Performing Arts; Hackfort D, Schinke R, Strauss B, Eds; Elsevier: Berlin/Heidelberg, Germany 2019; p. 186.
[5] Goodway J, Ozmun J, Gallahue D. Understanding Motor Development: Infants, Children, Adolescents, Adults, 8th ed.; Jones & Barlett Learning: Boston, MA, USA 2019; ISBN 978-443-5000.
[6] Schmutz A, Leeger-Aschmann C, Kakebeeke T, Zysset A, Messerli-Bürgy N, Stülb K, et al. Motor competence and physical activity in early childhood: stability and relationship. Front Public Health 2020; 21; 8: 39.
[7] King-Dowling S, Proudfoot N, Cairney J, Timmons B. Motor competence, physical activity, and fitness across early childhood. Med sci sports Eexerc 2020; 52(11): 2342- 8.
[8] Harter S. The construction of the self: Developmental and sociocultural foundations. 2nd ed. New York, NY: Guilford Press 2012.
[9] Moss S, Lind E, Ferkel R, McGinnis P, True L. Relationships among Actual Motor Competence, Perceived Motor Competence, and Health-Related Fitness in College-Aged Males. Sports 2020; 8(12): 158.
[10] Stodden D, Goodway J, Langendorfer S, Roberton M, Rudisill M, Garcia C, et al. A Developmental Perspective on the Role of Motor Skill Competence in Physical Activity: An Emergent Relationship. Quest 2008; 60: 290–306.
[11] Leahy R. The construction of the self: A developmental perspective. J Cogn Psychother 2001; 15(4): 383.
[12] Slykerman S, Ridgers N, Stevenson C, Barnett L. How important is young children's actual and perceived movement skill competence to their physical activity? J Sci Med Sport 2016; 19(6): 488-92.
[13] LeGear M, Greyling L, Sloan E, Bell R, Williams B, Naylor P, et al. A window of opportunity? Motor skills and perceptions of competence of children in Kindergarten. Int J Behav Nutr Phys Act 2012; 9(1): 1-5.
[14] Barnett L, Ridgers N, Salmon J. Associations between young children's perceived and actual ball skill competence and physical activity. J Sci Med Sport 2015; 18(2): 167-71.
[15] Barnett L, Vazou S, Abbott G, Bowe S, Robinson L, Ridgers N, et al. Construct validity of the pictorial scale of perceived movement skill competence. Psychol sport  exerc 2016; 22: 294-302.
[16] Estevan I, Molina-García J, Abbott G, Bowe S, Castillo I, Barnett L. Evidence of reliability and validity for the pictorial scale of perceived movement skill competence in Spanish children. J Mot Learn Dev 2018; 6(2): 205-22.
[17] Liong G, Ridgers N, Barnett L. Associations between skill perceptions and young children's actual fundamental movement skills. Percept Mot Skills 2015; 120(2): 591-603.
[18] Venetsanou F, Kossyva I, Valentini N, Afthentopoulou A, Barnett L. Validity and reliability of the pictorial scale of perceived movement skill competence for young Greek children. J Mot Learn Dev 2018; 6(2): 239-51.
[19] Lopes V, Barnett L, Rodrigues L. Is there an association among actual motor competence, perceived motor competence, physical activity, and sedentary behavior in preschool children? J Mot Learn Dev 2016; 4(2): 129-41.
[20] Valentini N, Barnett L, Bandeira P, Nobre G, Zanella L, Sartori R. The pictorial scale of perceived movement skill competence: Determining content and construct validity for Brazilian children. J Mot Learn Dev 2018; 6(2): 189-204.
[21] Arman M, Bahram A, Kazemnejad A, Parvinpour S. Perceived Movement Skills Competence in Preschool Girls and Boys. J Rehab Med 2021; 9(4): 135-43. [Farsi].
[22] Barnett L, Ridgers N, Zask A, Salmon J. Face validity and reliability of a pictorial instrument for assessing fundamental movement skill perceived competence in young children. J Sci Med Sport 2015; 18(1): 98-102.
[23] Johnson T, Ridgers N, Hulteen R, Mellecker R, Barnett L. Does playing a sports active video game improve young children's ball skill competence? J Sci Med Sport 2016; 19(5): 432-6.
[24] Prentice A, Jebb S. Beyond body mass index. Obes Rev 2001; 2(3): 1417.
[25] Mohammadi F, Bahram A, Khalaji H, Ghadiri F. Determining Motor Development Status of 3-10 YearOld Children in Ahvaz City Using TGMD-3 Test. Int J Basic Sci Med 2017; 2(3): 139-46.
[26] Haywood K, Getchell N. Life span motor development. Human kinetics 2019: 17.
[27] Feitoza A, dos Santos Henrique R, Barnett L, Ré A, Lopes V, Webster E, et al. Perceived motor competence in childhood: comparative study among countries. J Mot Learn Dev 2018; 1; 6(2): 337-50.
[28] Yang S, Lin S, Tsai C. Comparison of fundamental movement skills among young children with different gender, age, and BMI. Sports Exerc Res 2014; 16(3): 287-96.



Investigation of the Role of Age and Gender in the Perception of Motor Competence of Children Aged 7-10 Years of Ahvaz City in 2021:
A Descriptive Study

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                         

F. Mohammadi[2]


Received: 27/10/21      Sent for Revision: 07/11/21     Received Revised Manuscript: 12/12/21     Accepted: 15/12/21



Background and Objectives: Perceived motor competence (PMC) is person's perception of its actual motor competence, and characteristics such as age and gender differences may be effective on it. The aim of this study was to determine the role of age and gender in the PMC of children aged 7-10 years in Ahvaz.
Materials and Methods: The current study is descriptive in nature. 828 children aged 7-10 years were selected and evaluated as a cluster random sampling from different regions of Ahvaz in 2021. The research instrument was The Pictorial Scale of Perceived Movement Skill Competence (PMSC). Data were analyzed using independent t-test and Pearson’s correlation coefficient test.
Results: The relationship between the child's age and the PMC of the locomotor (r=0.44, p=0.001), object control (r=0.41, p=0.001), and the total test score (r=0.50, p=0.045) was positive and significant. There was a significant difference between girls and boys in the perceived competence of the object control subscale (p=0.001) and the overall score (p=0.003). Boys in the skills of running (p=0.018), jumping (p= 0.018), sliding (p=0.010), catching (p=0.043), kicking (p=0.003), and underhand throwing (p=0.034) had higher perceived motor competence.
Conclusion: The older children had higher PMC. Girls, compared with boys, had lower PMC in object control skills and some locomotor skills. This indicates that they are at risk of lower PMC. Therefore, it is recommended that interventional programs be planned to increase their perception of their competence.
Key words: Perception, Motor skills, Age group, Gender

Funding: This study was funded by Islamic Azad University, Abadan Branch.
Conflict of interest: None declared.
Ethical approval: The Ethics Committee of Abadan School of Medical Sciences approved the study (IR.ABADANUMS.REC.1400.034).

How to cite this article: Mohammadi F. Investigation of the Role of Age and Gender in the Perception of Motor Competence of Children Aged 7-10 Years of Ahvaz City in 2021: A Descriptive Study. J Rafsanjan Univ Med Sci 2022; 20 (12): 1309-22. [Farsi]
 
[1]- استادیار گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، واحد آبادان، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان، ایران.
تلفن: 53360112-061، دورنگار: 53360111-061،  پست الکترونیکی: Farzad.mohammadi@iauabadan.ac.ir
[2]- Assistant Prof., Dept. of Physical Education & Sport Sciences, Abadan Branch, Islamic Azad University, Abadan, Iran, ORCID: 0000-0002-1645-3587
Tel: (061) 53360112, Fax: (061) 53360111, E-mail: farzad.mohammadi@iauabadan.ac.ir
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تربيت بدني
دریافت: 1400/8/5 | پذیرش: 1400/9/24 | انتشار: 1400/12/28

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences

Designed & Developed by : Yektaweb