جلد 22، شماره 6 - ( 7-1402 )
جلد 22 شماره 6 صفحات 674-659 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Ethics code: ----
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Abdoli S, Hoseini Ahangari S A, Sadeghian E, Gholami A H. Barriers to publishing a letter to the editor for a published article review: A letter to the editor. JRUMS 2023; 22 (6) :659-674
URL: http://journal.rums.ac.ir/article-1-6929-fa.html
URL: http://journal.rums.ac.ir/article-1-6929-fa.html
عبدلی سارا، حسینی آهنگری سید عابدین، صادقیان عفت، غلامی امیرحسین. موانع موجود بر سر راه انتشار یک نامه به سردبیر در راستای نقد مقاله منتشر شده: نامه به سردبیر. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان. 1402; 22 (6) :659-674
دانشکاه علوم پزشکی همدان
چکیده: (984 مشاهده)
سردبیر محترم
رضائیان در سخن سردبیری خود بیان میدارد که "نامه به سردبیر" کوتاهترین مقاله غیر پژوهشی (Non-research article) بوده که میتواند به شفافسازی و تصحیح دانش موجود و یا حتی افزایش آن کمک نماید [1].
در ادامه نگارنده به توضیح انواع نامه به سردبیر پرداخته که این نوع از مقاله به دو شیوه نوشته میشود. در شیوه اول که مرسوم‌تر نیز میباشد، خواننده در متن یک مقاله‌ای که به تازگی منتشر شده است، متوجه خطایی شده که در چنین حالتی، وی با استفاده از نامه به سردبیر به شیوه‌ای علمی و کاملاً محترمانه، متذکر خطای رخداده در مقاله مورد نظر می‌گردد. سردبیر، در صورتیکه متن نامه مورد تأیید او باشد، آن را برای نویسنده(گان) مقاله علمی ارسال کرده و از آنها می‌خواهد که ظرف مدت کوتاهی (مثلاً دو هفته) پاسخ نامه را به شیوه‌ای علمی و کاملاً محترمانه ارائه نمایند. پس از مطالعه پاسخ ارائه شده و در صورت تأیید سردبیر، هم نامه و هم پاسخ به نامه در اولین شماره مجله به چاپ خواهد رسید و ممکن است نویسندگان مقاله در پاسخ خود، توضیحات بیشتری برای شفاف ساختن موضوع ارائه نموده و یا به خطای رخداده اذعان نمایند که در این صورت نامه به سردبیر منجر به شفافیت هرچه بیشتر موضوع یا تصحیح آن میشود [3-2].
برای نوشتن این نوع از نامه به سردبیر الزامی نیست که حتماً فرد نویسنده، پژوهشگری با سابقه و با مقالات منتشر شده فراوان باشد. "در واقع همه خوانندگان مقالات علمی در قبال اعمال تصحیحات احتمالی و دادن نظرات مفید در مورد مقاله علمی مسئول هستند که میتوانند از طریق نوشتن "نامه به سردبیر" این مسئولیت را ایفاء نمایند و به افزایش کیفیت و دقت متون علمی چاپ شده کمک نمایند [4]."همچنین بیان میشود که اگر شما یک خواننده مقاله هستید، می‌توانید عضوی از گروهی باشید که "نامه به سردبیر" بنویسید. برای این کار، شما میبایست یک مقاله را با دقت تمام، مطالعه نمایید و در مورد محتوای علمی آن تفکر کنید و با سایر متون علمی چاپ شده نیز آشنایی داشته باشید [5].
در نوع دوم از مقالات نامه به سردبیر، یکی از خوانندگان مجله، پیرامون موضوع مرتبط با زمینه کاری مجله، نامه‌ای تخصصی میفرستد که معمولاً چنین نامههایی ماحصل تجربیات نویسندگان بوده و میتواند به روشن شدن افقهای جدید پژوهشی کمک شایانی بنماید [3] به گونه ای که خوانندگان مجله به کمک این نوع از مقالات مطالب مهمی را در رابطه با موضوعی خاص به دست می‌آورند.
در مطلب دیگری از سخنان سردبیری رضاییان، بیان میشود:
"سر دبیران حلقه اتصال بین نویسندگان و داوران میباشد و با در نظر گرفتن قضاوت داوران و سیاست‌های مجله تحت مدیریت خود و فارغ از هرگونه جانبداری و تعارض در منافع، معقولانهترین تصمیم را با آزادی کامل برای مقاله اتخاذ نموده و نتیجه تصمیم خود را به اطلاع نویسندگان مقاله خواهد رساند [6]."
با توجه به مقدمه‌ای که بیان گردید؛ و تجربه شخصی راقمین این سطور در چاپ یک نامه به سردبیر نشان می‌دهد که چند سرنوشت جالب برای نامه به سردبیر از نوع نقد مقاله میتواند رخ می‌دهد:
1- سردبیر تمایلی به نقد مقاله منتشر شده در مجله خود ندارد و سریعاً اقدام به رد مقاله می‌نماید.
2- پس از تأیید توسط سردبیر، نامه به چند داور ارسال میشود، در صورتی که نامه به سردبیر، خطاب به سردبیر و نویسندگان مقاله نقد شده میباشد.
3- در برخی موارد نویسندگان مقاله اصلی تمایلی به نقد مقاله خود ندارند. لازم به ذکر است در این مورد سردبیران، نقد مقاله را به سمع و نظر نویسندگان مقاله میر‌سانند، اما پاسخی از سوی آنان دریافت نمیشود.
برخی معتقدند که با چاپ یک مقاله، داوری در مورد آن مقاله پایان یافته اما چاپ مقاله در واقع آغاز بحث است که میتواند از طریق "نامه به سردبیر" محقق شود. "نامه به سردبیر" که بعد از چاپ مقاله اصلی اتفاق میافتد و تصویری واضحتر از موضوع را در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد [7]، نتایج بررسی نگارندگان نشان می‌دهد که غالب نامه به سردبیران، بدون پاسخ باقی می‌ماند (جدول 1).
4- تعدادی از مجلات "نامه به سردبیر" را از نوع مقالات قابل ارسال به مجله حذف نموده اند.
در نهایت پس از پرسش از افراد صاحب نظر بیان شد که چاپ تعداد زیادی از نامه به سردبیر از نوع نقد مقاله در یک مجله میتواند به خدشهدار شدن اعتبار تیم داوری و هیئت تحریریه و مجموعه دست اندرکاران مجله بیانجامد. لذا تمایل کمتری به چاپ این نوع از مقالات وجود دارد و این در حالی است که بسیاری از مجلات معتبر از جمله مجله Harvard Review of Psychiatry بخش جداگانه‌ای در هر شماره به "نامه به سردبیر" اختصاص دادهاند [8].
راقمین این سطور تصمیم گرفتند با بررسی پایگاههای علمی فارسی، صحت فرضیه خود را بررسی نمایند و به این پرسش پاسخ دهند که "آیا تمایل به انتشار نامه به سردبیر از نوع نقد مقاله در مجلات فارسی با اقبال کمتری روبهرو است یا خیر؟"
در ابتدا در 3 پایگاه SID، RiCeST و MagIran با کلید واژه "نامه به سردبیر" به جست و جوی مقالات مرتبط با حیطه علوم پزشکی در 10 سال اخیر پرداخته شد که نتایج به صورت نمودار 1 ارائه گردید.
نکته حائز اهمیت در این بررسی آن است که بسیاری از مقالات نامه به سردبیری که به نقد مقالات پرداختهاند، بدون پاسخ باقی مانده‌اند (جدول 1).
با توضیحاتی که در رابطه با اهمیت "نامه به سردبیر" داده شد، جای "" که با محتوای نقد مقاله نگارش گردیده است در بسیاری از مجلات علمی پژوهشی ایرانی خالی است که میتواند ناشی از عدم شناخت کافی از این نوع مقاله باشد.
رضائیان در سخن سردبیری خود بیان میدارد که "نامه به سردبیر" کوتاهترین مقاله غیر پژوهشی (Non-research article) بوده که میتواند به شفافسازی و تصحیح دانش موجود و یا حتی افزایش آن کمک نماید [1].
در ادامه نگارنده به توضیح انواع نامه به سردبیر پرداخته که این نوع از مقاله به دو شیوه نوشته میشود. در شیوه اول که مرسوم‌تر نیز میباشد، خواننده در متن یک مقاله‌ای که به تازگی منتشر شده است، متوجه خطایی شده که در چنین حالتی، وی با استفاده از نامه به سردبیر به شیوه‌ای علمی و کاملاً محترمانه، متذکر خطای رخداده در مقاله مورد نظر می‌گردد. سردبیر، در صورتیکه متن نامه مورد تأیید او باشد، آن را برای نویسنده(گان) مقاله علمی ارسال کرده و از آنها می‌خواهد که ظرف مدت کوتاهی (مثلاً دو هفته) پاسخ نامه را به شیوه‌ای علمی و کاملاً محترمانه ارائه نمایند. پس از مطالعه پاسخ ارائه شده و در صورت تأیید سردبیر، هم نامه و هم پاسخ به نامه در اولین شماره مجله به چاپ خواهد رسید و ممکن است نویسندگان مقاله در پاسخ خود، توضیحات بیشتری برای شفاف ساختن موضوع ارائه نموده و یا به خطای رخداده اذعان نمایند که در این صورت نامه به سردبیر منجر به شفافیت هرچه بیشتر موضوع یا تصحیح آن میشود [3-2].
برای نوشتن این نوع از نامه به سردبیر الزامی نیست که حتماً فرد نویسنده، پژوهشگری با سابقه و با مقالات منتشر شده فراوان باشد. "در واقع همه خوانندگان مقالات علمی در قبال اعمال تصحیحات احتمالی و دادن نظرات مفید در مورد مقاله علمی مسئول هستند که میتوانند از طریق نوشتن "نامه به سردبیر" این مسئولیت را ایفاء نمایند و به افزایش کیفیت و دقت متون علمی چاپ شده کمک نمایند [4]."همچنین بیان میشود که اگر شما یک خواننده مقاله هستید، می‌توانید عضوی از گروهی باشید که "نامه به سردبیر" بنویسید. برای این کار، شما میبایست یک مقاله را با دقت تمام، مطالعه نمایید و در مورد محتوای علمی آن تفکر کنید و با سایر متون علمی چاپ شده نیز آشنایی داشته باشید [5].
در نوع دوم از مقالات نامه به سردبیر، یکی از خوانندگان مجله، پیرامون موضوع مرتبط با زمینه کاری مجله، نامه‌ای تخصصی میفرستد که معمولاً چنین نامههایی ماحصل تجربیات نویسندگان بوده و میتواند به روشن شدن افقهای جدید پژوهشی کمک شایانی بنماید [3] به گونه ای که خوانندگان مجله به کمک این نوع از مقالات مطالب مهمی را در رابطه با موضوعی خاص به دست می‌آورند.
در مطلب دیگری از سخنان سردبیری رضاییان، بیان میشود:
"سر دبیران حلقه اتصال بین نویسندگان و داوران میباشد و با در نظر گرفتن قضاوت داوران و سیاست‌های مجله تحت مدیریت خود و فارغ از هرگونه جانبداری و تعارض در منافع، معقولانهترین تصمیم را با آزادی کامل برای مقاله اتخاذ نموده و نتیجه تصمیم خود را به اطلاع نویسندگان مقاله خواهد رساند [6]."
با توجه به مقدمه‌ای که بیان گردید؛ و تجربه شخصی راقمین این سطور در چاپ یک نامه به سردبیر نشان می‌دهد که چند سرنوشت جالب برای نامه به سردبیر از نوع نقد مقاله میتواند رخ می‌دهد:
1- سردبیر تمایلی به نقد مقاله منتشر شده در مجله خود ندارد و سریعاً اقدام به رد مقاله می‌نماید.
2- پس از تأیید توسط سردبیر، نامه به چند داور ارسال میشود، در صورتی که نامه به سردبیر، خطاب به سردبیر و نویسندگان مقاله نقد شده میباشد.
3- در برخی موارد نویسندگان مقاله اصلی تمایلی به نقد مقاله خود ندارند. لازم به ذکر است در این مورد سردبیران، نقد مقاله را به سمع و نظر نویسندگان مقاله میر‌سانند، اما پاسخی از سوی آنان دریافت نمیشود.
برخی معتقدند که با چاپ یک مقاله، داوری در مورد آن مقاله پایان یافته اما چاپ مقاله در واقع آغاز بحث است که میتواند از طریق "نامه به سردبیر" محقق شود. "نامه به سردبیر" که بعد از چاپ مقاله اصلی اتفاق میافتد و تصویری واضحتر از موضوع را در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد [7]، نتایج بررسی نگارندگان نشان می‌دهد که غالب نامه به سردبیران، بدون پاسخ باقی می‌ماند (جدول 1).
4- تعدادی از مجلات "نامه به سردبیر" را از نوع مقالات قابل ارسال به مجله حذف نموده اند.
در نهایت پس از پرسش از افراد صاحب نظر بیان شد که چاپ تعداد زیادی از نامه به سردبیر از نوع نقد مقاله در یک مجله میتواند به خدشهدار شدن اعتبار تیم داوری و هیئت تحریریه و مجموعه دست اندرکاران مجله بیانجامد. لذا تمایل کمتری به چاپ این نوع از مقالات وجود دارد و این در حالی است که بسیاری از مجلات معتبر از جمله مجله Harvard Review of Psychiatry بخش جداگانه‌ای در هر شماره به "نامه به سردبیر" اختصاص دادهاند [8].
راقمین این سطور تصمیم گرفتند با بررسی پایگاههای علمی فارسی، صحت فرضیه خود را بررسی نمایند و به این پرسش پاسخ دهند که "آیا تمایل به انتشار نامه به سردبیر از نوع نقد مقاله در مجلات فارسی با اقبال کمتری روبهرو است یا خیر؟"
در ابتدا در 3 پایگاه SID، RiCeST و MagIran با کلید واژه "نامه به سردبیر" به جست و جوی مقالات مرتبط با حیطه علوم پزشکی در 10 سال اخیر پرداخته شد که نتایج به صورت نمودار 1 ارائه گردید.
نکته حائز اهمیت در این بررسی آن است که بسیاری از مقالات نامه به سردبیری که به نقد مقالات پرداختهاند، بدون پاسخ باقی مانده‌اند (جدول 1).
با توضیحاتی که در رابطه با اهمیت "نامه به سردبیر" داده شد، جای "" که با محتوای نقد مقاله نگارش گردیده است در بسیاری از مجلات علمی پژوهشی ایرانی خالی است که میتواند ناشی از عدم شناخت کافی از این نوع مقاله باشد.
واژه‌های کلیدی: نامه به سردبیر
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
مديريت و اطلاع رساني پزشكي
دریافت: 1402/1/12 | پذیرش: 1402/3/20 | انتشار: 1402/7/26
دریافت: 1402/1/12 | پذیرش: 1402/3/20 | انتشار: 1402/7/26
فهرست منابع
1. Rezaeian M. Non-Research Articles. JRUMS 2014; 13 (1): 1-2 [Farsi]
2. Siau K, El-Omar E. How to write a Letter to the Editor. Sage Publications Sage UK: London, England; 2020.
3. Rezaeian M. How to write a letter to the Editor?. JRUMS 2015; 14 (1): 1-2 [Farsi]
4. Hosseini Zijoud SR. The Importance of “Letter to the Editor”. Mil Med 2016; 18(3): 228-9. [Farsi]
5. Goodman NW. How to write a critical letter and respond to one. Hosp Med 2001; 62(7): 426-7.
6. Rezaeian M. The Role of Editor-in-Chief in the Management of the Scientific Journals. JRUMS 2010; 9 (1): 1-2. [Farsi]
7. Alexandraki I, Roberts LW. Writing a Letter to the Editor: Guidance From the Editors. Acad Med 2022; 97(4): 473-4.
8. Harv Rev Psychiatry: LWW Journals; [Available from: https://journals.lww.com/hrpjournal/ pages /default.aspx..
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
