جلد 23، شماره 4 - ( 4-1403 )
جلد 23 شماره 4 صفحات 351-337 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Ethics code: IR.IAU.KHUISF.REC.1402.265
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Panahpouri N, Johari S. The Mediating Role of Marital Self-Disclosure in the Relationship between Intimacy and Sexual Performance and Divorce Tendency among Couples on the Brink of Divorce: A Descriptive Study. JRUMS 2024; 23 (4) :337-351
URL: http://journal.rums.ac.ir/article-1-7259-fa.html
URL: http://journal.rums.ac.ir/article-1-7259-fa.html
پناه پوری نورا، جوهری شکیب. نقش میانجی خود افشاسازی زناشویی در رابطه بین صمیمیت با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق در زوجین در شرف طلاق: یک مطالعه توصیفی. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان. 1403; 23 (4) :337-351
گروه روان شناسی، واحد نایین، دانشگاه آزاد اسلامی، نایین، ایران
متن کامل [PDF 439 kb]
(476 دریافت)
| چکیده (HTML) (1193 مشاهده)
شکل 1- مدل مفهومی ارتباط صمیمیت با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق و نقش میانجی خود افشاسازی زناشویی
جدول 1- توزیع فراوانی برخی ویژگیهای دموگرافیک زوجین در شرف طلاق مراجعه کننده به مراکز مشاوره بهزیستی شهر اصفهان در سال 1402 (139=n)
جدول 2- یافته‌های توصیفی متغیرهای پژوهش در زوجین در شرف طلاق مراجعه کننده به مراکز مشاوره بهزیستی شهر اصفهان در سال 1402 (139=n)
جدول 4- تحلیل مسیر اثرات غیرمستقیم صمیمت زناشویی با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق با نقش میانجی خود افشاسازی زناشویی در زوجین در شرف طلاق مراجعه کننده به مراکز مشاوره بهزیستی شهر اصفهان در سال 1402 (139=n)
شکل 2- الگوی اولیه تعیین نقش میانجی خود افشاسازی زناشویی در رابطه بین صمیمیت با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق در زوجین در شرف طلاق مراجعه کننده به مراکز مشاوره بهزیستی شهر اصفهان در سال 1402 (139=n)
شکل 3- مدل الگوی اصلاح شده (در حالت تخمین استاندارد) بررسی عملکرد جنسی و گرایش به طلاق بر اساس صمیمیت با توجه به نقش میانجی خود افشاسازی زناشویی در زوجین در شرف طلاق مراجعه کننده به مراکز مشاوره بهزیستی شهر اصفهان در سال 1402 (139=n)
جدول 5- شاخص‌های برازش الگوی اولیه تعیین صمیمیت با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق با توجه به نقش میانجی خود افشاسازی زناشویی در زوجین در شرف طلاق مراجعه کننده به مراکز مشاوره بهزیستی شهر اصفهان در سال 1402 (139=n)
متن کامل: (835 مشاهده)
مقاله پژوهشی
مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
دوره 23، تیر 1403، 251-236
نقش میانجی خود افشاسازی زناشویی در رابطه بین صمیمیت با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق در زوجین در شرف طلاق: یک مطالعه توصیفی
نورا پناه پوری[1]، شکیب جوهری[2]
دریافت مقاله: 16/10/1402 ارسال مقاله به نویسنده جهت اصلاح: 18/11/1402 دریافت اصلاحیه از نویسنده: 16/04/1403 پذیرش مقاله: 18/04/1403
چکیده
زمینه و هدف: فقدان صمیمیت بین زوجین میتواند پیامدهای نامناسبی برای آنان به همراه داشته باشد. از این رو شناسایی عواملی که در صمیمیت زوجین نقش دارند و می‌توانند جنبه پیشگیرانه بر طلاق داشته باشند، دارای اهمیت است. لذا پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش میانجی خود افشاسازی زناشویی در رابطه بین صمیمیت با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق در زوجین در شرف طلاق انجام شد.
مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر توصیفی و از نوع معادلات ساختاری است. جامعه آماری شامل زوجین در شرف طلاق مراجعه کننده به مراکز مشاوره بهزیستی شهر اصفهان در تیرماه سال 1402 بودند. از بین جامعه آماری 115 زوج (230 نفر) با استفاده از جدول Krejcie و Morgan، به روش نمونه‌گیری در دسترس 70 زوج (140 نفر) انتخاب و داوطلبانه به پرسشنامههای خود افشاسازی زناشویی، صمیمیت، عملکرد جنسی و گرایش به طلاق پاسخ دادند. دادهها با روش آماری تحلیل مسیر، تجزیه و تحلیل شدند.
یافته‌ها: نتایج مدلیابی معادلات ساختاری نشان داد که صمیمیت زناشویی با عملکرد جنسی (693/0=β) و با خود افشاسازی زناشویی (542/0=β) به صورت مستقیم و با گرایش به طلاق (693/0-=β) به صورت معکوس رابطه معنیداری دارد. همچنین، نتایج نشان داد خود افشاسازی زناشویی با عملکرد جنسی (265/0=β) به صورت مستقیم و با گرایش به طلاق (154/0-=β) به صورت معکوس رابطه معنیداری دارد (05/0>P).
نتیجه‌گیری: خود افشاسازی زناشویی در رابطه بین صمیمیت با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق در زوجین در شرف طلاق نقش میانجی‌گری را بر عهده دارد. بنابراین، به مشاوران خانواده پیشنهاد میشود به صمیمیت بین زوجین توجه بیشتری داشته باشند.
واژه‌های کلیدی: خود افشاسازی زناشویی، طلاق، صمیمیت، عملکرد جنسی، میل به طلاق
ارجاع: پناه پوری ن، جوهری ش، نقش میانجی خود افشاسازی زناشویی در رابطه بین صمیمیت با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق در زوجین در شرف طلاق: یک مطالعه توصیفی. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، سال 1403، دوره 23 شماره 4، صفحات: 251-236.
مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
دوره 23، تیر 1403، 251-236
نقش میانجی خود افشاسازی زناشویی در رابطه بین صمیمیت با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق در زوجین در شرف طلاق: یک مطالعه توصیفی
نورا پناه پوری[1]، شکیب جوهری[2]
دریافت مقاله: 16/10/1402 ارسال مقاله به نویسنده جهت اصلاح: 18/11/1402 دریافت اصلاحیه از نویسنده: 16/04/1403 پذیرش مقاله: 18/04/1403
چکیده
زمینه و هدف: فقدان صمیمیت بین زوجین میتواند پیامدهای نامناسبی برای آنان به همراه داشته باشد. از این رو شناسایی عواملی که در صمیمیت زوجین نقش دارند و می‌توانند جنبه پیشگیرانه بر طلاق داشته باشند، دارای اهمیت است. لذا پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش میانجی خود افشاسازی زناشویی در رابطه بین صمیمیت با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق در زوجین در شرف طلاق انجام شد.
مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر توصیفی و از نوع معادلات ساختاری است. جامعه آماری شامل زوجین در شرف طلاق مراجعه کننده به مراکز مشاوره بهزیستی شهر اصفهان در تیرماه سال 1402 بودند. از بین جامعه آماری 115 زوج (230 نفر) با استفاده از جدول Krejcie و Morgan، به روش نمونه‌گیری در دسترس 70 زوج (140 نفر) انتخاب و داوطلبانه به پرسشنامههای خود افشاسازی زناشویی، صمیمیت، عملکرد جنسی و گرایش به طلاق پاسخ دادند. دادهها با روش آماری تحلیل مسیر، تجزیه و تحلیل شدند.
یافته‌ها: نتایج مدلیابی معادلات ساختاری نشان داد که صمیمیت زناشویی با عملکرد جنسی (693/0=β) و با خود افشاسازی زناشویی (542/0=β) به صورت مستقیم و با گرایش به طلاق (693/0-=β) به صورت معکوس رابطه معنیداری دارد. همچنین، نتایج نشان داد خود افشاسازی زناشویی با عملکرد جنسی (265/0=β) به صورت مستقیم و با گرایش به طلاق (154/0-=β) به صورت معکوس رابطه معنیداری دارد (05/0>P).
نتیجه‌گیری: خود افشاسازی زناشویی در رابطه بین صمیمیت با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق در زوجین در شرف طلاق نقش میانجی‌گری را بر عهده دارد. بنابراین، به مشاوران خانواده پیشنهاد میشود به صمیمیت بین زوجین توجه بیشتری داشته باشند.
واژه‌های کلیدی: خود افشاسازی زناشویی، طلاق، صمیمیت، عملکرد جنسی، میل به طلاق
مقدمه
یکی از مسائل اجتماعی که در زمان معاصر اهمیت فزاینده‌ای یافته و ابعاد پیچیدهای پیدا کرده، مسئله طلاق (Divorce) و به تبع آن فروپاشی زندگی خانوادگی است. طلاق، مسئلهای اجتماعی به شمار میرود. بر طبق آمارهای جهانی میزان طلاق در بسیاری از جوامع افزایش یافته است و روند رو به رشدی دارد. در ایران نیز هر ساله بر میزان آن افزوده شده است (1). شواهد نشان می‌دهند طلاق یکی از آسیبهای اجتماعی جامعه است که علاوه بر نهاد خانواده تمامی اقشار جامعه به نوعی درگیر عوارض سوء طلاق هستند (2). بررسی علت طلاق علاوه بر عوامل اجتماعی، اقتصادی و حقوقی، توجه به علل فردی و روان‌شناختی و عاطفی از جمله میل به طلاق که منجر به طلاق میشود از اهمیت ویژهای برخوردار است. مقصود از مفهوم میل به طلاق میزان تمایل و علاقه‌مندی زوجین به جدا شدن و گسستن روابط زناشویی طی مراحل قانونی است. این مفهوم دارای سه بعد شناختی، عاطفی و رفتاری است که در بعد شناختی تصورات فرد در مورد طلاق را در برمی‌گیرد و در بعد عاطفی شامل احساسات و عواطف مثبت و منفی فرد نسبت به طلاق است، و سرانجام بعد رفتاری تمایل به انجام اقدام عملی در زمینه طلاق را در برمی‌گیرد (3). در این بین Rajaee و Gorji در پژوهشی نشان دادند که یکی از متغیرهای پیشبینی کننده میل به طلاق در زوجین، کیفیت پایین در روابط جنسی آنان می‌باشد (4).
عملکرد جنسی (Sexual performance) از نظر میزان اهمیت در ردیف مسائل درجه یک زندگی زناشویی قرار دارد. کارکرد اولیه رابطه جنسی زناشویی احساس لذت مشترک است که صمیمیت را افزایش میدهد و آن را عمیقتر میسازد و در برخورد با فشارهای زندگی و ازدواج، در حکم کاهش دهنده تنش عمل میکند (5). به این سبب یکی از مهم‌ترین دلایل استحکام روابط زناشویی و تقویت کننده روابط جنسی و عاطفی، بالا بودن صمیمیت زناشویی (Intimacy marital) می‌باشد. هرچه صمیمیت زناشویی در زوجین بالاتر باشد، احتمال بروز تعارض کمتر و احتمال حل مسائل زناشویی بیشتر میشود (6). Doss و همکاران در پژوهش خود بر روی 147 زوج دریافتند که یکی از دلایل اصلی مراجعه زوجین به کلینیکها جهت دریافت خدمات روان‌درمانی، صمیمیت پایین یا فقدان روابط صمیمانه است (7). صمیمیت زمانی آشکار میشود که ازدواج کارکرد خوبی داشته باشد و فقدان صمیمیت حاکی از این است که رابطه زناشویی عملکرد ضعیفی دارد، این است که مشکلات مربوط به صمیمیت باعث میشود زوج‌ها به دنبال مشاوره زناشویی باشند، لذا باید روش‌ها و راهبردهایی برای افزایش این بعد مهم و با ارزش در روابط زناشویی احیاء شود (8). در این بین Khabazi و همکاران در پژوهشی نشان دادند که یکی از مؤلفههای مؤثر بر صمیمیت زناشویی، خود افشاسازی (Self-disclosure) می‌باشد (9).
خود افشاسازی شامل فرآیند آشکار کردن افکار، احساس‌های درونی شخص و تجارب قبلی او برای شخصی دیگر است. مبادله کردن اطلاعات درونی مربوط به خود فرایند اصلی به حساب می‌آید که از طریق آن رابطه بین افراد گسترش مییابد. بنابراین، خود افشاسازی بخش مهمی از روابط بین فردی را تشکیل میدهد و برای درک عملکرد زناشویی ضروری است که بدان توجه شود (10). خود افشاسازی نقش مهمی در کاهش فاصله بین افراد و گسترش روابط صمیمانه دارد و در رابطه زناشویی، افشا و آگاه کردن همسر از افکار، اعتقادات و نگرشها، نقشی تعیین کننده در رضایت زناشویی دارد و همچنین باعث افزایش سلامتی، عزت نفس و توانایی فائق آمدن بر مشکلات در زوجین میشود (11). در این زمینه مطالعات مشابهی نیز انجام شده است که بهطور نمونه می‌توان به پژوهشهای Burri و همکاران که نشان دادند صمیمیت بین فردی و تمایز یافتگی پیشبینی کننده عملکرد جنسی مطلوب می‌باشند (12)، Cherring و همکاران که نشان دادند خود افشایی پیشبینی کننده منفی و معنادار گرایش به طلاق در زوجین متقاضی طلاق می‌باشد (13)، Rutkin و Brown که نشان دادند بخشودگی زناشویی و صمیمیت پیشبینی کننده گرایش به طلاق در زوجین ناسازگار می‌باشد (14)، Luskin و همکاران که نشان دادند خود افشایی و تاب‌آوری پیشبینی کننده مثبت و معنادار عملکرد جنسی زوجین می‌باشد (15)، اشاره کرد.
با توجه به بررسی پژوهشهای پیشین می‌توان بیان کرد که در اکثر مطالعات روابط این متغیرها به طور جداگانه و به صورت دوسویه مورد بررسی قرار گرفته است. بنابراین، تاکنون پژوهشی در خصوص بررسی نقش میانجی خود افشاسازی زناشویی در رابطه بین صمیمیت با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق در زوجین در شرف طلاق انجام نشده است. لذا با توجه به نبود پژوهشی منسجم، جامع و یکپارچه در خصوص موضوع و لزوم برطرف کردن خلأ پژوهشی موجود و استفاده از نتایج پژوهش در سازمان‌هایی مانند بهزیستی، دادگستری و مراکز مشاوره و خانواده‌درمانی و همچنین با توجه افزایش طلاق در بین زوجین (3)، هدف پژوهش حاضر تعیین نقش میانجی خود افشاسازی زناشویی در رابطه بین صمیمیت با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق در زوجین در شرف طلاق بود. مدل مفهومی ارتباط صمیمیت با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق و نقش میانجی خود افشاسازی در شکل 1 ارائه شده است:
یکی از مسائل اجتماعی که در زمان معاصر اهمیت فزاینده‌ای یافته و ابعاد پیچیدهای پیدا کرده، مسئله طلاق (Divorce) و به تبع آن فروپاشی زندگی خانوادگی است. طلاق، مسئلهای اجتماعی به شمار میرود. بر طبق آمارهای جهانی میزان طلاق در بسیاری از جوامع افزایش یافته است و روند رو به رشدی دارد. در ایران نیز هر ساله بر میزان آن افزوده شده است (1). شواهد نشان می‌دهند طلاق یکی از آسیبهای اجتماعی جامعه است که علاوه بر نهاد خانواده تمامی اقشار جامعه به نوعی درگیر عوارض سوء طلاق هستند (2). بررسی علت طلاق علاوه بر عوامل اجتماعی، اقتصادی و حقوقی، توجه به علل فردی و روان‌شناختی و عاطفی از جمله میل به طلاق که منجر به طلاق میشود از اهمیت ویژهای برخوردار است. مقصود از مفهوم میل به طلاق میزان تمایل و علاقه‌مندی زوجین به جدا شدن و گسستن روابط زناشویی طی مراحل قانونی است. این مفهوم دارای سه بعد شناختی، عاطفی و رفتاری است که در بعد شناختی تصورات فرد در مورد طلاق را در برمی‌گیرد و در بعد عاطفی شامل احساسات و عواطف مثبت و منفی فرد نسبت به طلاق است، و سرانجام بعد رفتاری تمایل به انجام اقدام عملی در زمینه طلاق را در برمی‌گیرد (3). در این بین Rajaee و Gorji در پژوهشی نشان دادند که یکی از متغیرهای پیشبینی کننده میل به طلاق در زوجین، کیفیت پایین در روابط جنسی آنان می‌باشد (4).
عملکرد جنسی (Sexual performance) از نظر میزان اهمیت در ردیف مسائل درجه یک زندگی زناشویی قرار دارد. کارکرد اولیه رابطه جنسی زناشویی احساس لذت مشترک است که صمیمیت را افزایش میدهد و آن را عمیقتر میسازد و در برخورد با فشارهای زندگی و ازدواج، در حکم کاهش دهنده تنش عمل میکند (5). به این سبب یکی از مهم‌ترین دلایل استحکام روابط زناشویی و تقویت کننده روابط جنسی و عاطفی، بالا بودن صمیمیت زناشویی (Intimacy marital) می‌باشد. هرچه صمیمیت زناشویی در زوجین بالاتر باشد، احتمال بروز تعارض کمتر و احتمال حل مسائل زناشویی بیشتر میشود (6). Doss و همکاران در پژوهش خود بر روی 147 زوج دریافتند که یکی از دلایل اصلی مراجعه زوجین به کلینیکها جهت دریافت خدمات روان‌درمانی، صمیمیت پایین یا فقدان روابط صمیمانه است (7). صمیمیت زمانی آشکار میشود که ازدواج کارکرد خوبی داشته باشد و فقدان صمیمیت حاکی از این است که رابطه زناشویی عملکرد ضعیفی دارد، این است که مشکلات مربوط به صمیمیت باعث میشود زوج‌ها به دنبال مشاوره زناشویی باشند، لذا باید روش‌ها و راهبردهایی برای افزایش این بعد مهم و با ارزش در روابط زناشویی احیاء شود (8). در این بین Khabazi و همکاران در پژوهشی نشان دادند که یکی از مؤلفههای مؤثر بر صمیمیت زناشویی، خود افشاسازی (Self-disclosure) می‌باشد (9).
خود افشاسازی شامل فرآیند آشکار کردن افکار، احساس‌های درونی شخص و تجارب قبلی او برای شخصی دیگر است. مبادله کردن اطلاعات درونی مربوط به خود فرایند اصلی به حساب می‌آید که از طریق آن رابطه بین افراد گسترش مییابد. بنابراین، خود افشاسازی بخش مهمی از روابط بین فردی را تشکیل میدهد و برای درک عملکرد زناشویی ضروری است که بدان توجه شود (10). خود افشاسازی نقش مهمی در کاهش فاصله بین افراد و گسترش روابط صمیمانه دارد و در رابطه زناشویی، افشا و آگاه کردن همسر از افکار، اعتقادات و نگرشها، نقشی تعیین کننده در رضایت زناشویی دارد و همچنین باعث افزایش سلامتی، عزت نفس و توانایی فائق آمدن بر مشکلات در زوجین میشود (11). در این زمینه مطالعات مشابهی نیز انجام شده است که بهطور نمونه می‌توان به پژوهشهای Burri و همکاران که نشان دادند صمیمیت بین فردی و تمایز یافتگی پیشبینی کننده عملکرد جنسی مطلوب می‌باشند (12)، Cherring و همکاران که نشان دادند خود افشایی پیشبینی کننده منفی و معنادار گرایش به طلاق در زوجین متقاضی طلاق می‌باشد (13)، Rutkin و Brown که نشان دادند بخشودگی زناشویی و صمیمیت پیشبینی کننده گرایش به طلاق در زوجین ناسازگار می‌باشد (14)، Luskin و همکاران که نشان دادند خود افشایی و تاب‌آوری پیشبینی کننده مثبت و معنادار عملکرد جنسی زوجین می‌باشد (15)، اشاره کرد.
با توجه به بررسی پژوهشهای پیشین می‌توان بیان کرد که در اکثر مطالعات روابط این متغیرها به طور جداگانه و به صورت دوسویه مورد بررسی قرار گرفته است. بنابراین، تاکنون پژوهشی در خصوص بررسی نقش میانجی خود افشاسازی زناشویی در رابطه بین صمیمیت با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق در زوجین در شرف طلاق انجام نشده است. لذا با توجه به نبود پژوهشی منسجم، جامع و یکپارچه در خصوص موضوع و لزوم برطرف کردن خلأ پژوهشی موجود و استفاده از نتایج پژوهش در سازمان‌هایی مانند بهزیستی، دادگستری و مراکز مشاوره و خانواده‌درمانی و همچنین با توجه افزایش طلاق در بین زوجین (3)، هدف پژوهش حاضر تعیین نقش میانجی خود افشاسازی زناشویی در رابطه بین صمیمیت با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق در زوجین در شرف طلاق بود. مدل مفهومی ارتباط صمیمیت با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق و نقش میانجی خود افشاسازی در شکل 1 ارائه شده است:
شکل 1- مدل مفهومی ارتباط صمیمیت با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق و نقش میانجی خود افشاسازی زناشویی
مواد و روش‌ها
پژوهش حاضر از نوع توصیفی است که با استفاده از روش مدلیابی معادلات ساختاری انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه زوجین در شرف طلاق مراجعه کننده به مراکز مشاوره اداره بهزیستی شهر اصفهان در تیرماه سال 1402 بود. با توجه به آماری که مدیر کل اداره بهزیستی شهر اصفهان اعلام نمودند، حدود 115 زوج (230 نفر) در خردادماه سال 1402 به مراکز مشاوره زیر نظر بهزیستی برای مشاوره طلاق مراجعه کردهاند که از همین آمار برای تعیین حجم نمونه استفاده شد. با استفاده از جدول Krejcie و Morgan (22)، حجم نمونه 70 زوج (140 نفر) برحسب تعداد جامعه آماری برآورد گردید. از میان جامعه آماری با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس و داوطلبانه، 70 زوج (140 نفر) به عنوان نمونه انتخاب شدند که بعد از حذف یکی از افراد به خاطر ناقص تکمیل کردن پرسش‌نامه، حجم نمونه به 139 نفر کاهش یافت.
روش اجرای پژوهش بدین صورت بود که ابتدا با مراجعه به اداره کل استان اصفهان و صحبت با مدیرکل اداره در خصوص هدف و روند پژوهش، لیست مراکز مشاوره زیر نظر بهزیستی شهر اصفهان و نامه همکاری برای مراجعه به مراکز از مدیر کل گرفته شد. سپس با مراجعه به مراکز مشاوره (مرکز بهشت، مرکز پدیده آبشار، مرکز پیشرفت، مرکز معنا، مرکز سرمد، مرکز رضوی، مرکز نسیم زندگی، مرکز ذهن آرا، مرکز مهراز) و صحبت با مدیر مراکز در خصوص پژوهش بر روی زوجین در شرف طلاق از آن‌ها خواسته شد که پرسشنامههای تهیه شده به منشی مرکز داده شود تا ایشان این پرسشنامهها را برای پاسخگویی در اختیار زوجین مراجعه کننده برای مشاوره طلاق قرار دهد. پرسشنامهها در بازه زمانی 5/4/1402 تا 24/5/1402 جمعآوری شد. این پژوهش با کد اخلاق IR.IAU.KHUISF.REC.1402.265 در کمیته اخلاق پژوهش دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) به تصویب رسیده است.
ویژگیهای جمعیت شناختی شامل سن، میزان تحصیلات، مدت زمان ازدواج، تعداد فرزندان زوجین شرکت‌کننده در پژوهش مورد ارزیابی قرار گرفت.
پرسش‌نامه خود افشاسازی زناشویی (Marital Self-disclosure Questionnaire): پرسش‌نامه خود افشایی زناشویی را Waring و همکاران به عنوان پرسش‌نامه خودگزارشی با سؤالات صحیح و غلط تدوین کردهاند. در این پرسش‌نامه به گزینه صحیح نمره 1 و گزینه غلط نمره صفر تعلق می‌گیرد. این پرسش‌نامه 40 سؤال و 4 خرده مقیاس 10 سؤالی دارد که عبارت‌اند از: 1. رابطه: بیانگر افشاسازی افکار و احساساتی است که بهطور مستقیم به رابطه بین همسران مربوط است (1، 5، 9، 13، 17، 21، 25، 29، 33 و 37)؛ 2. مسائل جنسی: بیانگر افشاسازی افکار و احساس‌های مربوط به مسائل جنسی است (2، 6، 10، 14، 18، 22، 26، 30، 34 و 38)؛ 3. پول: بیانگر افشاسازی اطلاعاتی است که بهطور مستقیم مربوط به مسائل مالی میشود (سؤال‌های 3، 7، 11، 15، 19، 23، 27، 31، 35 و 39)؛ 4. عدم تعادل: بیانگر افشاسازی یک‌طرفه در رابطه زناشویی است و زمانی رخ میدهد که یکی از همسران در افشاسازی بر همسر دیگر غلبه کند (سؤال‌های 4، 8، 12، 16، 20، 24، 28، 32، 36 و 40). در این پرسش‌نامه سؤالات 1، 2، 5، 9، 13، 17، 18، 20، 21، 22، 26 و 29 به صورت معکوس نمره‌گذاری میشود. دامنه نمرات آن از 0 تا 40 است. نمرات بالا تقویت کننده خود افشایی بالا و نمرات پایین، خود افشایی پایین است. Waring و همکاران (1998) این پرسش‌نامه را بر روی 60 زوج اجرا کردند که شامل 32 زوج بالینی ارجاع داده شده به علت اختلال زناشویی و 28 زوج غیر بالینی بودند. آن‌ها ضرایب آلفای کرونباخ کل پرسش‌نامه را 91/0 و برای خرده مقیاس‌های عدم تعادل 68/0، پول 85/0، رابطه 91/0 و مسائل جنسی 92/0 گزارش کردند (16). در پژوهش Ariapooran و Hajimoradi (2021) نتایج آلفای کرونباخ برای کل 78/0، عدم تعادل 80/0، پول 71/0، رابطه 77/0 و مسائل جنسی 73/0 بود. همچنین، برای بررسی روایی همگرای آن از مقیاس خود افشایی عاطفی زوج‌ها استفاده کرد که نتایج نشان داد ضریب روایی هم‌زمان پرسش‌نامه خود افشاسازی زناشویی با مقیاس خود افشایی عاطفی 66/0 به دست آمده است (17). در پژوهش حاضر، مقدار ضریب پایایی برای کل پرسش‌نامه 86/0 و برای خرده مقیاس‌های آن به ترتیب 68/0، 74/0، 80/0 و 84/0 به دست آمد.
پرسش‌نامه صمیمیت زناشویی (Marital Intimacy Scale): در این پژوهش جهت سنجش صمیمیت زوجین از پرسش‌نامه استفاده شد که توسط Owlya و همکاران تهیه شد که دارای 87 سؤال با 9 بعد می‌باشد. صمیمیت عاطفی شامل 11 گزاره (11-1)، حیطه صمیمیت عقلانی شامل 8 گزاره (19-12)، حیطه صمیمیت فیزیکی شامل 6 گزاره (25-20)، حیطه صمیمیت اجتماعی-تفریحی شامل 8 گزاره (33-26)، حیطه صمیمیت ارتباطی شامل 11 گزاره (44-34)، حیطه صمیمیت مذهبی 9 گزاره (53-45)، صمیمیت روان‌شناختی 11 گزاره (64-54)، حیطه صمیمیت جنسی شامل 8 گزاره (72-65) و حیطه صمیمیت کلی 15 گزاره (87-73) است. گزاره‌ها دارای درجه‌بندی با مقیاس لیکرت از همیشه=4 تا هیچ‌وقت=1 است. حداقل نمره در این آزمون 87 و حداکثر 348 می‌باشد. هر چه فرد نمره بیشتری کسب کند، نشانگر صمیمیت زناشویی بیشتر او است. در ایران Owlya و همکاران برای به دست آوردن پایایی و روایی آزمون آن را بر روی 30 نفر از والدین دانش‌آموزان یکی از دبستان‌های دخترانه اصفهان اجرا کردند که به منظور بررسی روایی هم‌زمان پرسش‌نامه صمیمیت زناشویی از پرسش‌نامه صمیمیت Walker و Tampson (1983) استفاده نمودند که نتایج نشان داد که همبستگی بین این دو پرسش‌نامه برابر با 92/0 است و در سطح 01/0 معنادار بوده است (01/0=P، 92/0=r). همچنین، ضریب پایایی پرسش‌نامه با آلفای کرونباخ 98/0 در همین پژوهش به دست آمده است (18). ضریب پایایی در پژوهش حاضر با استفاده از آلفای کرونباخ برای کل پرسش‌نامه 78/0 و برای ابعاد آن به ترتیب 76/0، 58/0، 78/0، 70/0، 82/0، 77/0، 78/0، 74/0 و 68/0 به دست آمد.
شاخص عملکرد جنسی زنان (Females Sexual Function Index): شاخص عملکرد جنسی زنان که توسط Rosen و همکاران ساخته شده و شامل ١٩ سؤال است که 6 بعد از عملکرد جنسی (میل سؤالات 1 و 2، برانگیختگی سؤالات 3 تا 6، لغزندگی سؤالات 7 تا 10، ارگاسم سؤالات 11 تا 13، رضایتمندی سؤالات 14 تا 16 و درد حین مقاربت سؤالات 17 تا 19) را طی ٤ هفته اخیر می‌سنجد. سؤالات دارای طیف پاسخ از 0 یا ۱ تا ۵ متناسب با هر سؤالی هستند که نمرات بالاتر اشاره به عملکرد جنسی بهتر دارند. نمره برش مناسب کل پرسش‌نامه برای تشخیص عملکرد جنسی 5/26 تعیین گردید. مطالعه Rosen و همکاران، روایی همگرای مناسب این پرسش‌نامه با مقیاس رضایت زناشویی را نشان داد. همچنین، در مطالعه Rosen و همکاران پایایی بازآزمایی کل مقیاس 88/0 و برای ابعاد از 79/0 تا 86/0 گزارش شده است (19). در ایران Mohammdi و همکاران روایی پرسش‌نامه را تأیید و میزان پایایی کل پرسش‌نامه و ابعاد آن را از طریق ضریب آلفای کرونباخ برای همه ابعاد 70/0 و بالاتر گزارش کرد که نشان دهنده اعتبار و پایایی بالای پرسش‌نامه است (20). ضریب پایایی در پژوهش حاضر برای کل سؤالات 76/0 و برای ابعاد آن به ترتیب 72/0، 78/0، 76/0، 78/0، 82/0 و 70/0 به دست آمد.
پرسش‌نامه گرایش به طلاق (Divorce Tendency Scale): این پرسش‌نامه اولین بار توسط Rusbult و همکاران طراحی و دارای 14 سؤال و 2 بعد خارج شدن (سؤالات 1 تا 7) و مسامحه (سؤالات 8 تا 14) است که برای ارزیابی زوجی مستعد و متمایل به طلاق به کار میرود. هر آیتم به وسیله مقیاس درجه‌بندی طیف لیکرت هفت درجه‌ای نمره‌گذاری میشود (1=هرگز، 2=بندرت، 3=خیلی کم، 4=کم، 5=زیاد، 6=خیلی زیاد و 7=همیشه). حداقل و حداکثر نمره‌های اندازه‌گیری تمایل یا عدم تمایل به طلاق از 14 تا 98 می‌باشد که نمره بالا حاکی از میزان بالای تمایل به طلاق در آزمودنی‌ها است. ضریب آلفای به دست آمده توسط Rusbult و همکاران (1986)، برای بعد خارج شدن 91/0 و برای بعد مسامحه 86/0 می‌باشد (21). این پرسش‌نامه به صورت پژوهشی مستقل در ایران هنجاریابی نشده، اما در پژوهشهای مختلف مورد استفاده قرار گرفته است. به طور نمونه Beheshtian و Abdi در پژوهشی ضریب پایایی را برای ابعاد به ترتیب 87/0 و 76/0 و برای کل پرسش‌نامه 85/0 به دست آوردند و همچنین روایی پرسش‌نامه به صورت بررسی محتوایی توسط پنج نفر از متخصصین روانشناسی و مشاوره بررسی و تأیید شد (22). ضریب پایایی در پژوهش حاضر 86/0 و برای بعد خارج شدن و بعد مسامحه به ترتیب 89/0 و 84/0 به دست آمد.
داده‌های مطالعه حاضر با استفاده از نرمافزار SPSS نسخه 24 و Smart-PLS نسخه 3 و آزمون‌های آماری ضریب همبستگی Pearson و مدلیابی معادلات ساختاری (Structural Equations Modeling; SEM) تجزیه و تحلیل شدند. سطح معنیداری در آزمون‌ها 05/0 در نظر گرفته شد.
نتایج
توزیع فراوانی ویژگیهای دموگرافیک 139 نفر نمونه مورد بررسی در این پژوهش، در جدول 1 گزارش شده است.
پژوهش حاضر از نوع توصیفی است که با استفاده از روش مدلیابی معادلات ساختاری انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه زوجین در شرف طلاق مراجعه کننده به مراکز مشاوره اداره بهزیستی شهر اصفهان در تیرماه سال 1402 بود. با توجه به آماری که مدیر کل اداره بهزیستی شهر اصفهان اعلام نمودند، حدود 115 زوج (230 نفر) در خردادماه سال 1402 به مراکز مشاوره زیر نظر بهزیستی برای مشاوره طلاق مراجعه کردهاند که از همین آمار برای تعیین حجم نمونه استفاده شد. با استفاده از جدول Krejcie و Morgan (22)، حجم نمونه 70 زوج (140 نفر) برحسب تعداد جامعه آماری برآورد گردید. از میان جامعه آماری با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس و داوطلبانه، 70 زوج (140 نفر) به عنوان نمونه انتخاب شدند که بعد از حذف یکی از افراد به خاطر ناقص تکمیل کردن پرسش‌نامه، حجم نمونه به 139 نفر کاهش یافت.
روش اجرای پژوهش بدین صورت بود که ابتدا با مراجعه به اداره کل استان اصفهان و صحبت با مدیرکل اداره در خصوص هدف و روند پژوهش، لیست مراکز مشاوره زیر نظر بهزیستی شهر اصفهان و نامه همکاری برای مراجعه به مراکز از مدیر کل گرفته شد. سپس با مراجعه به مراکز مشاوره (مرکز بهشت، مرکز پدیده آبشار، مرکز پیشرفت، مرکز معنا، مرکز سرمد، مرکز رضوی، مرکز نسیم زندگی، مرکز ذهن آرا، مرکز مهراز) و صحبت با مدیر مراکز در خصوص پژوهش بر روی زوجین در شرف طلاق از آن‌ها خواسته شد که پرسشنامههای تهیه شده به منشی مرکز داده شود تا ایشان این پرسشنامهها را برای پاسخگویی در اختیار زوجین مراجعه کننده برای مشاوره طلاق قرار دهد. پرسشنامهها در بازه زمانی 5/4/1402 تا 24/5/1402 جمعآوری شد. این پژوهش با کد اخلاق IR.IAU.KHUISF.REC.1402.265 در کمیته اخلاق پژوهش دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) به تصویب رسیده است.
ویژگیهای جمعیت شناختی شامل سن، میزان تحصیلات، مدت زمان ازدواج، تعداد فرزندان زوجین شرکت‌کننده در پژوهش مورد ارزیابی قرار گرفت.
پرسش‌نامه خود افشاسازی زناشویی (Marital Self-disclosure Questionnaire): پرسش‌نامه خود افشایی زناشویی را Waring و همکاران به عنوان پرسش‌نامه خودگزارشی با سؤالات صحیح و غلط تدوین کردهاند. در این پرسش‌نامه به گزینه صحیح نمره 1 و گزینه غلط نمره صفر تعلق می‌گیرد. این پرسش‌نامه 40 سؤال و 4 خرده مقیاس 10 سؤالی دارد که عبارت‌اند از: 1. رابطه: بیانگر افشاسازی افکار و احساساتی است که بهطور مستقیم به رابطه بین همسران مربوط است (1، 5، 9، 13، 17، 21، 25، 29، 33 و 37)؛ 2. مسائل جنسی: بیانگر افشاسازی افکار و احساس‌های مربوط به مسائل جنسی است (2، 6، 10، 14، 18، 22، 26، 30، 34 و 38)؛ 3. پول: بیانگر افشاسازی اطلاعاتی است که بهطور مستقیم مربوط به مسائل مالی میشود (سؤال‌های 3، 7، 11، 15، 19، 23، 27، 31، 35 و 39)؛ 4. عدم تعادل: بیانگر افشاسازی یک‌طرفه در رابطه زناشویی است و زمانی رخ میدهد که یکی از همسران در افشاسازی بر همسر دیگر غلبه کند (سؤال‌های 4، 8، 12، 16، 20، 24، 28، 32، 36 و 40). در این پرسش‌نامه سؤالات 1، 2، 5، 9، 13، 17، 18، 20، 21، 22، 26 و 29 به صورت معکوس نمره‌گذاری میشود. دامنه نمرات آن از 0 تا 40 است. نمرات بالا تقویت کننده خود افشایی بالا و نمرات پایین، خود افشایی پایین است. Waring و همکاران (1998) این پرسش‌نامه را بر روی 60 زوج اجرا کردند که شامل 32 زوج بالینی ارجاع داده شده به علت اختلال زناشویی و 28 زوج غیر بالینی بودند. آن‌ها ضرایب آلفای کرونباخ کل پرسش‌نامه را 91/0 و برای خرده مقیاس‌های عدم تعادل 68/0، پول 85/0، رابطه 91/0 و مسائل جنسی 92/0 گزارش کردند (16). در پژوهش Ariapooran و Hajimoradi (2021) نتایج آلفای کرونباخ برای کل 78/0، عدم تعادل 80/0، پول 71/0، رابطه 77/0 و مسائل جنسی 73/0 بود. همچنین، برای بررسی روایی همگرای آن از مقیاس خود افشایی عاطفی زوج‌ها استفاده کرد که نتایج نشان داد ضریب روایی هم‌زمان پرسش‌نامه خود افشاسازی زناشویی با مقیاس خود افشایی عاطفی 66/0 به دست آمده است (17). در پژوهش حاضر، مقدار ضریب پایایی برای کل پرسش‌نامه 86/0 و برای خرده مقیاس‌های آن به ترتیب 68/0، 74/0، 80/0 و 84/0 به دست آمد.
پرسش‌نامه صمیمیت زناشویی (Marital Intimacy Scale): در این پژوهش جهت سنجش صمیمیت زوجین از پرسش‌نامه استفاده شد که توسط Owlya و همکاران تهیه شد که دارای 87 سؤال با 9 بعد می‌باشد. صمیمیت عاطفی شامل 11 گزاره (11-1)، حیطه صمیمیت عقلانی شامل 8 گزاره (19-12)، حیطه صمیمیت فیزیکی شامل 6 گزاره (25-20)، حیطه صمیمیت اجتماعی-تفریحی شامل 8 گزاره (33-26)، حیطه صمیمیت ارتباطی شامل 11 گزاره (44-34)، حیطه صمیمیت مذهبی 9 گزاره (53-45)، صمیمیت روان‌شناختی 11 گزاره (64-54)، حیطه صمیمیت جنسی شامل 8 گزاره (72-65) و حیطه صمیمیت کلی 15 گزاره (87-73) است. گزاره‌ها دارای درجه‌بندی با مقیاس لیکرت از همیشه=4 تا هیچ‌وقت=1 است. حداقل نمره در این آزمون 87 و حداکثر 348 می‌باشد. هر چه فرد نمره بیشتری کسب کند، نشانگر صمیمیت زناشویی بیشتر او است. در ایران Owlya و همکاران برای به دست آوردن پایایی و روایی آزمون آن را بر روی 30 نفر از والدین دانش‌آموزان یکی از دبستان‌های دخترانه اصفهان اجرا کردند که به منظور بررسی روایی هم‌زمان پرسش‌نامه صمیمیت زناشویی از پرسش‌نامه صمیمیت Walker و Tampson (1983) استفاده نمودند که نتایج نشان داد که همبستگی بین این دو پرسش‌نامه برابر با 92/0 است و در سطح 01/0 معنادار بوده است (01/0=P، 92/0=r). همچنین، ضریب پایایی پرسش‌نامه با آلفای کرونباخ 98/0 در همین پژوهش به دست آمده است (18). ضریب پایایی در پژوهش حاضر با استفاده از آلفای کرونباخ برای کل پرسش‌نامه 78/0 و برای ابعاد آن به ترتیب 76/0، 58/0، 78/0، 70/0، 82/0، 77/0، 78/0، 74/0 و 68/0 به دست آمد.
شاخص عملکرد جنسی زنان (Females Sexual Function Index): شاخص عملکرد جنسی زنان که توسط Rosen و همکاران ساخته شده و شامل ١٩ سؤال است که 6 بعد از عملکرد جنسی (میل سؤالات 1 و 2، برانگیختگی سؤالات 3 تا 6، لغزندگی سؤالات 7 تا 10، ارگاسم سؤالات 11 تا 13، رضایتمندی سؤالات 14 تا 16 و درد حین مقاربت سؤالات 17 تا 19) را طی ٤ هفته اخیر می‌سنجد. سؤالات دارای طیف پاسخ از 0 یا ۱ تا ۵ متناسب با هر سؤالی هستند که نمرات بالاتر اشاره به عملکرد جنسی بهتر دارند. نمره برش مناسب کل پرسش‌نامه برای تشخیص عملکرد جنسی 5/26 تعیین گردید. مطالعه Rosen و همکاران، روایی همگرای مناسب این پرسش‌نامه با مقیاس رضایت زناشویی را نشان داد. همچنین، در مطالعه Rosen و همکاران پایایی بازآزمایی کل مقیاس 88/0 و برای ابعاد از 79/0 تا 86/0 گزارش شده است (19). در ایران Mohammdi و همکاران روایی پرسش‌نامه را تأیید و میزان پایایی کل پرسش‌نامه و ابعاد آن را از طریق ضریب آلفای کرونباخ برای همه ابعاد 70/0 و بالاتر گزارش کرد که نشان دهنده اعتبار و پایایی بالای پرسش‌نامه است (20). ضریب پایایی در پژوهش حاضر برای کل سؤالات 76/0 و برای ابعاد آن به ترتیب 72/0، 78/0، 76/0، 78/0، 82/0 و 70/0 به دست آمد.
پرسش‌نامه گرایش به طلاق (Divorce Tendency Scale): این پرسش‌نامه اولین بار توسط Rusbult و همکاران طراحی و دارای 14 سؤال و 2 بعد خارج شدن (سؤالات 1 تا 7) و مسامحه (سؤالات 8 تا 14) است که برای ارزیابی زوجی مستعد و متمایل به طلاق به کار میرود. هر آیتم به وسیله مقیاس درجه‌بندی طیف لیکرت هفت درجه‌ای نمره‌گذاری میشود (1=هرگز، 2=بندرت، 3=خیلی کم، 4=کم، 5=زیاد، 6=خیلی زیاد و 7=همیشه). حداقل و حداکثر نمره‌های اندازه‌گیری تمایل یا عدم تمایل به طلاق از 14 تا 98 می‌باشد که نمره بالا حاکی از میزان بالای تمایل به طلاق در آزمودنی‌ها است. ضریب آلفای به دست آمده توسط Rusbult و همکاران (1986)، برای بعد خارج شدن 91/0 و برای بعد مسامحه 86/0 می‌باشد (21). این پرسش‌نامه به صورت پژوهشی مستقل در ایران هنجاریابی نشده، اما در پژوهشهای مختلف مورد استفاده قرار گرفته است. به طور نمونه Beheshtian و Abdi در پژوهشی ضریب پایایی را برای ابعاد به ترتیب 87/0 و 76/0 و برای کل پرسش‌نامه 85/0 به دست آوردند و همچنین روایی پرسش‌نامه به صورت بررسی محتوایی توسط پنج نفر از متخصصین روانشناسی و مشاوره بررسی و تأیید شد (22). ضریب پایایی در پژوهش حاضر 86/0 و برای بعد خارج شدن و بعد مسامحه به ترتیب 89/0 و 84/0 به دست آمد.
داده‌های مطالعه حاضر با استفاده از نرمافزار SPSS نسخه 24 و Smart-PLS نسخه 3 و آزمون‌های آماری ضریب همبستگی Pearson و مدلیابی معادلات ساختاری (Structural Equations Modeling; SEM) تجزیه و تحلیل شدند. سطح معنیداری در آزمون‌ها 05/0 در نظر گرفته شد.
نتایج
توزیع فراوانی ویژگیهای دموگرافیک 139 نفر نمونه مورد بررسی در این پژوهش، در جدول 1 گزارش شده است.
جدول 1- توزیع فراوانی برخی ویژگیهای دموگرافیک زوجین در شرف طلاق مراجعه کننده به مراکز مشاوره بهزیستی شهر اصفهان در سال 1402 (139=n)
| متغیرها | طبقات | تعداد (درصد) | متغیرها | طبقات | تعداد (درصد) |
| سن | زیر 25 سال | 21 (10/15) | مدت ازدواج |
1-5 سال | 28 (14/20) |
| 25-30 سال | 16 (51/11) | 6-10 سال | 48 (34/53) | ||
| 31-35 سال | 45 (37/32) | 11-15 سال | 35 (18/25) | ||
| 36-40 سال | 28 (14/20) | 16-20 سال | 19 (67/13) | ||
| 41-45 سال | 29 (86/20) | بالای 20 سال | 9 (47/6) | ||
| زیر دیپلم | 22 (82/15) | تعداد فرزند |
بدون فرزند | 38 (34/27) | |
| تحصیلات | دیپلم | 64 (04/46) | یک فرزند | 67 (20/48) | |
| فوق دیپلم | 9 (47/6) | دو فرزند | 25 (99/17) | ||
| لیسانس | 37 (61/26) | بیش از دو فرزند | 9 (47/6) | ||
| فوق لیسانس | 7 (03/5) |
جدول 2، یافته‌های توصیفی (میانگین، انحراف استاندارد، حداقل و حداکثر نمره) و نتایج آزمون Kolmogorov-Smirnov متغیرهای پژوهش را نشان میدهد. با توجه به نتایج جدول 2، می‌توان بیان کرد که در همه متغیرها (صمیمیت، عملکرد جنسی، گرایش به طلاق، خود افشاسازی زناشویی) توزیع دادهها به‌صورت نرمال می‌باشد (05/0<P).
جدول 2- یافته‌های توصیفی متغیرهای پژوهش در زوجین در شرف طلاق مراجعه کننده به مراکز مشاوره بهزیستی شهر اصفهان در سال 1402 (139=n)
| متغیرهای پژوهش | میانگین | انحراف استاندارد | حداقل نمره | حداکثر نمره | آماره Z Kolmogorov-Smirnov |
مقدار P |
| نمره صمیمیت | 94/267 | 15/51 | 156 | 331 | 670/1 | 082/0 |
| نمره عملکرد جنسی | 68/42 | 95/17 | 4 | 68 | 754/1 | 072/0 |
| نمره گرایش به طلاق | 91/44 | 50/18 | 15 | 81 | 554/1 | 089/0 |
| نمره خود افشاسازی زناشویی | 94/133 | 64/21 | 61 | 183 | 379/1 | 058/0 |
نتایج ماتریس همبستگی متغیرهای پژوهش بین عملکرد جنسی، گرایش به طلاق و خود افشاسازی زناشویی با صمیمیت در زوجین در شرف طلاق، در جدول 3 ارائه شده است. نتایج ماتریس همبستگی Pearson در جدول 3 نشان میدهد که بین صمیمیت و خود افشاسازی (001/0>P)، عملکرد جنسی با خود افشاسازی زناشویی (001/0>P)، صمیمیت با عملکرد جنسی (001/0>P) رابطه مثبت و معناداری وجود دارد، در حالیکه بین گرایش به طلاق با خود افشاسازی زناشویی (001/0>P)، گرایش به طلاق و صمیمیت (001/0>P) رابطه منفی و معناداری وجود دارد. به بیانی دیگر، با افزایش گرایش به طلاق، میزان صمیمیت و خود افشاسازی زناشویی کاهش مییابد و بالعکس.
جدول 3- نتایج ضریب همبستگی بین عملکرد جنسی، گرایش به طلاق و خود افشاسازی زناشویی با صمیمیت در زوجین در شرف طلاق مراجعه کننده به مراکز مشاوره بهزیستی شهر اصفهان در سال 1402 (139=n)
آزمون همبستگی Pearson، ** 001/0>P
| متغیرها | 1 | 2 | 3 | 4 |
| 1. صمیمیت | 1 | |||
| 2. عملکرد جنسی | 693/0** | 1 | ||
| 3. گرایش به طلاق | 693/0-** | 439/0-** | 1 | |
| 4. خود افشاسازی زناشویی | 542/0** | 563/0** | 485/0-** | 1 |
نتایج تحلیل مسیر فرضیه پژوهش مبنی بر خود افشاسازی زناشویی در بین صمیمیت با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق نقش میانجی‌گری بر عهده دارد، در جدول 4 ارائه شده است. همانگونه که در جدول 4 مشاهده میشود، تأثیر غیرمستقیم صمیمیت با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق معنی‌دار شده است (05/0>P). میزان ضریب تأثیر غیرمستقیم خود افشاسازی در رابطه بین صمیمیت با عملکرد جنسی برابر با 144/0 (579/3=t) معنی‌دار به دست آمده است. همچنین، میزان ضریب تأثیر غیرمستقیم خود افشاسازی زناشویی در رابطه بین صمیمیت با گرایش به طلاق برابر با 084/0- (066/2=t) معنی‌دار به دست آمده است. به بیانی دیگر، فرضیه اصلی پژوهش مبنی بر نقش میانجی‌گرانه خود افشاسازی زناشویی در رابطه بین صمیمیت با گرایش به طلاق و عملکرد جنسی تأیید شده است. با توجه به میزان شاخص شمول واریانس (Variance accounted for; VAF) در میانجی‌گری خود افشاسازی زناشویی در رابطه بین صمیمیت با گرایش به طلاق (428/0) و صمیمیت با عملکرد جنسی (366/0) به دست آمده است که چون بیشتر از 2/0 است، نقش میانجی‌گری قابل قبول و جزئی است (23).
جدول 4- تحلیل مسیر اثرات غیرمستقیم صمیمت زناشویی با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق با نقش میانجی خود افشاسازی زناشویی در زوجین در شرف طلاق مراجعه کننده به مراکز مشاوره بهزیستی شهر اصفهان در سال 1402 (139=n)
| متغیر مستقل | ضریب | میانگین | خطای انحراف استاندارد | مقدار t | مقدار P | شمول واریانس (VAF) |
| صمیمت زناشویی - خود افشاسازی زناشویی -عملکرد جنسی | 144/0 | 144/0 | 040/0 | 579/3 | 001/0 > | 366/0 |
| صمیمیت زناشویی - خود افشاسازی زناشویی - گرایش به طلاق | 084/0- | 085/0- | 041/0 | 066/2 | 039/0> | 428/0 |
الگوی اولیه تعیین نقش میانجی خود افشاسازی زناشویی در رابطه بین صمیمیت با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق در شکل 2 و الگوی اصلاح شده مدل در شکل 3 ارائه شده است. شکل 2، مقدار t به دست آمده است و نشان دهنده تأثیر صمیمیت بر عملکرد جنسی و گرایش به طلاق با نقش میانجی خود افشاسازی زناشویی از حداقل مقدار معناداری t یعنی 96/1 بالاتر است؛ بنابراین، این متغیرها تأثیر مستقیم و غیرمستقیم بر گرایش به طلاق و عملکرد جنسی دارند.
شکل 2- الگوی اولیه تعیین نقش میانجی خود افشاسازی زناشویی در رابطه بین صمیمیت با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق در زوجین در شرف طلاق مراجعه کننده به مراکز مشاوره بهزیستی شهر اصفهان در سال 1402 (139=n)
شکل 3، مقدار ضرایب به دست آمده بین متغیرها را نشان میدهد. همانگونه که مشاهده میشود تمام ضرایب به دست آمده بالاتر از سطح معناداری 05/0 می‌باشد که بیانگر این است که رابطه بین متغیرهای مستقل و میانجی با متغیر وابسته وجود دارد.
شکل 3- مدل الگوی اصلاح شده (در حالت تخمین استاندارد) بررسی عملکرد جنسی و گرایش به طلاق بر اساس صمیمیت با توجه به نقش میانجی خود افشاسازی زناشویی در زوجین در شرف طلاق مراجعه کننده به مراکز مشاوره بهزیستی شهر اصفهان در سال 1402 (139=n)
نتایج برازش الگوی اولیه پژوهش در جدول 5 ارائه شده است. همانگونه که در جدول 5 مشاهده میشود، هر یک از شاخص‌های پایایی مرکب و آلفای کرونباخ در متغیرهای پژوهش (صمیمیت، خود افشاسازی زناشویی، عملکرد جنسی، گرایش به طلاق) بالاتر از مقدار مطلوب 7/0 و مورد قبول است. همچنین، میزان شاخص متوسط واریانس استخراج شده (Average Variance Extracted; AVE) در همه متغیرهای پژوهش بالاتر از 5/0 حاصل شده و مناسب است. عامل تورم واریانس (Variance Inflation Factor; VIF) برای نشان دادن شدت هم‌خطی چندگانه نیز در همه متغیرها کمتر از 5/2 به دست آمده است. بنابراین، به طور کلی مدل از برازش خوبی برخوردار است و تمام شاخص‌های برازش الگوی اولیه تعیین عملکرد جنسی و گرایش به طلاق بر اساس صمیمیت با توجه به نقش میانجی خود افشاسازی زناشویی تأیید شده است. قابل ذکر است مقدار مطلوب شاخص‌های برازش الگوی اولیه نشان دهنده این است که تا چه میزان مدل نظری ارائه شده با مدل تجربی که توسط پژوهشگر اجرا شده، هماهنگی دارد (23).
جدول 5- شاخص‌های برازش الگوی اولیه تعیین صمیمیت با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق با توجه به نقش میانجی خود افشاسازی زناشویی در زوجین در شرف طلاق مراجعه کننده به مراکز مشاوره بهزیستی شهر اصفهان در سال 1402 (139=n)
| شاخص‌ها | مقدار مطلوب (24) | صمیمیت | خود افشاسازی زناشویی | عملکرد جنسی | گرایش به طلاق |
| ضریب تعیین (R2) | - | - | 294/0 | 529/0 | 498/0 |
| ضریب تعیین تعدیل‌شده (R Square Adjusted) | - | - | 289/0 | 523/0 | 490/0 |
| شاخص اندازه اثر (f2) | - | - | 416/0 | 452/0 | 523/0 |
| پایایی مرکب (Composite Reliability) |
بالاتر از 7/0 | 1 | 1 | 1 | 1 |
| آلفای کرونباخ (Cronbach's Alpha) |
بالاتر از 7/0 | 1 | 1 | 1 | 1 |
| شاخص متوسط واریانس استخراج‌شده (Average Variance Extracted) | بالاتر از 5/0 | 1 | 1 | 1 | 1 |
| فورنل لارکر (Fornell-Larcker) |
بالاتر از همبستگی سازه‌های مکنون در مدل با یکدیگر | 542/0 | 693/0 | 693/0- | |
| عامل تورم واریانس (Variance Inflation Factor; VIF) |
کمتر از 5/2 | - | 1 | 416/1 | 416/1 |
بحث
زوجین در شرف طلاق مشکلات فراوانی به ویژه در زمینه مسائل جنسی و صمیمیت دارند که برای بهبود شرایط و کاهش گرایش به طلاق ضروری است که عواملی که در این بین زمینه‌ساز و برانگیزاننده هستند، شناسایی شوند. بنابراین، هدف از پژوهش حاضر تعیین نقش میانجی خود افشاسازی زناشویی در رابطه بین صمیمیت با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق در زوجین در شرف طلاق بود. نتایج نشان داد که خود افشاسازی زناشویی در رابطه بین صمیمیت با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق نقش میانجی بر عهده دارد. یافته به دست آمده به طور مشابه با یافته پژوهشهای Sukhanova و همکاران در خصوص نقش واسطه‌ای خودافشاگری جنسی بین صمیمیت و عملکرد جنسی (25) و Çağ و Yildırım در مورد نقش میانجی خود افشایی همسر در رابطه بین رضایت زناشویی و حمایت از همسر همسو است (26). در تبیین این یافته می‌توان گفت همان‌طور که Hendrick و همکارش بیان کردهاند، خود افشاسازی یک فرایند پویا و یک رفتار اجتماعی است که در طول زندگی و رابطه زناشویی ادامه مییابد. پایه صمیمیت زمانی گذاشته میشود که زن و شوهر علاوه بر خودآگاهی با خود افشایی بتوانند راحت نیازها و خواسته‌های خود را با همسرشان، در میان بگذارند (27). فردی که میزان صمیمیت بالاتری را تجربه میکند، قادر است خود را به شیوه مطلوب‌تری در روابط عرضه کند و نیازهای عاطفی و جنسی خود را به شکل مؤثرتری به شریک زندگی خود ابراز کند (28). لذا خود افشایی با افزایش رضایت و صمیمیت، میتواند گرایش به طلاق را کاهش میدهد (26).
نتایج به دست آمده نشان داد که بین صمیمیت با عملکرد جنسی در زوجین در شرف طلاق تأثیر مستقیم و معناداری وجود دارد. نتایج به دست آمده با یافته پژوهشهای Mahmoudi و همکاران (29) و Burri و همکاران (12) همسو است. در تبیین یافته می‌توان بیان کرد Sanchez Fuentes و همکاران یکی از عوامل تأثیرگذار در عملکرد جنسی را وجود روابط صمیمی بیان می‌کنند (24). فردی که میزان صمیمیت بالاتری در رابطه تجربه میکند، قادر است خود را به شیوه مطلوب‌تری عرضه کند و نیازهای عاطفی و جنسی خود را به شکل مؤثرتری به شریک خود ابراز نماید (30). از آنجا که یکی از ابعاد صمیمیت زناشویی، صمیمیت جنسی است، زوجینی که از صمیمیت بالاتری برخوردارند در محیط صمیمی و شاد، روابط جنسی رضایت‌بخش‌تری دارند و جذابیت این روابط در طی زمان باقی می‌ماند (31).
همچنین، نتایج مطالعه حاضر نشان داد که رابطه صمیمیت با گرایش به طلاق در زوجین معکوس و معنادار می‌باشد. یافته به دست آمده با نتایج پژوهش Rutkin و Brown (14) همسو می‌باشد. در تبیین یافته به دست آمده می‌توان بیان کرد که در پیشینه نظری، صمیمیت سطح نزدیکی همسران با یکدیگر، اشتراک‌گذاری ایده‌ها و داشتن فعالیت‌های مشترک، روابط جنسی رضایت‌بخش و داشتن رفتارهای عاطفی مانند نوازش کردن تعریف میشود (27). بر اساس نظریه دلبستگی صمیمی شدن با افراد خاص (همسر) یکی از نیازهای انسان است. میل به صمیمیت برای دلبستگی مهم است و روابطی که میل رسیدن به صمیمیت را ارضاء می‌کنند، منجر به دلبستگی‌های ایمن‌تر بین زوجین می‌گردند (32). زوجینی که میزان صمیمیت بیشتری در روابط دارند، می‌توانند نیازهای خود را به شکل مؤثرتری به همسر خود ابراز کنند و از ثبات زندگی زناشویی بیشتری برخوردارند (33).
نتایج نشان داد که بین صمیمیت با خود افشاسازی زناشویی در زوجین در شرف طلاق رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. نتایج به دست آمده هم‌راستا با نتایج پژوهش Khabazi و همکاران (9) می‌باشد. در تبیین یافته به دست آمده می‌توان گفت خود افشاسازی زناشویی فرصت‌هایی را برای زوجین فراهم میکند که بتوانند از حمایت متقابل همسر برخوردار شوند. این امر منجر به تعمیق روابط و صمیمیت بیشتر بین همسران میشود (34). همسران از طریق خود افشایی می‌توانند افکار، احساس‌ها، عواطف، ادراک‌های درونی، علایق، خواسته‌ها و نیازهای خود را با همدیگر در میان بگذارند (35). لذا افزایش تعامل و بیان نیازهای عاطفی-جنسی، مشکلات مالی و کاری و مسائل ناراحت کننده، در نهایت افزایش صمیمیت را به همراه دارد (26).
نتایج به دست آمده بیانگر این است که بین خود افشاسازی زناشویی با عملکرد جنسی در زوجین در شرف طلاق رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. یافته حاضر با نتایج پژوهش Luskin و همکاران که نشان دادند خود افشایی و تاب‌آوری پیشبینی کننده مثبت و معنادار عملکرد جنسی زوجین است (15) همسو و هماهنگ است. در تبیین یافته به دست آمده می‌توان گفت خودافشایی مکرر در روابط زوج‌ها منجر به افزایش رضایت زناشویی، ثبات رابطه، احساس عشق و تعهد، کاهش تنش و استرس و رضایت جنسی میشود. شواهد تجربی ارتباط متقابل بین خودافشایی، صمیمیت و رضایت زناشویی را تأیید کردهاند (35). در این رابطه Gianotten و همکاران بر پیامدهای مثبت پیشبینی شده در روابط جنسی با خود ابرازی بالا، تعارض جنسی محدود و سازگاری جنسی (35)؛ Brown و Weigel بر ارتباط معنیداری بین خود افشاسازی جنسی همسر، رضایت جنسی همسر (شریک جنسی) و رضایت جنسی خود فرد (36)، اشاره داشته‌اند. همچنین Shahvari و همکاران در تحقیق دیگری بر همبستگی معنی‌دار بین خود ابرازی جنسی با رضایت جنسی و عملکرد جنسی زوجین تأکید داشته‌اند (37). بنابراین، خود ابرازی احساسات و خود افشاسازی از جنبه‌های مهم عملکرد جنسی در زوجین است؛ زوجینی که در خصوص مسائل زندگی خود به ویژه خواسته‌های جنسی خود می‌توانند راحت با همسرشان صحبت و عمیق‌ترین نیازهای خود را بیان کنند، در رابطه جنسی بهتر می‌توانند نیازهای یکدیگر را تأمین کنند.
بر اساس نتایج به دست آمده می‌توان بیان کرد که بین خود افشاسازی زناشویی با گرایش به طلاق در زوجین در شرف طلاق رابطه معکوس و معناداری وجود دارد. یافته به دست آمده به طور غیرمستقیم با نتایج پژوهش Cherring و همکاران که نشان دادند خود افشایی پیشبینی کننده منفی و معنادار گرایش به طلاق در زوجین متقاضی طلاق می‌باشد (13) همسو است. در تبیین این یافته می‌توان بیان کرد مطالعات نشان داده است خود افشاگری بر حل تعارضات، کیفیت رابطه و بهبود روابط صمیمی همسران (38) و رضایت جنسی و رضایت زناشویی (26) تأثیر دارد. علاوه بر این سطح پایین خود افشاگری، مشکلات هیجانی، انزوا و افسردگی همسران را به دنبال دارد (37). بنابراین، خود افشایی نقش مهمی در ثبات و رضایت زناشویی دارد. خود افشایی با همسر مزایایی مانند آرامش عاطفی، توانایی یافتن راه‌حل‌های جایگزین برای مشکلات و تقویت روابط بین فردی بین شرکا را به همراه دارد. همچنین تمایل به خود افشایی با همسر باعث میشود، مشکلات شخصی آن‌ها ترمیم و روابط زناشویی‌شان تقویت شود و میزان گرایش به طلاقشان در مواقع تنش‌زا کاهش یابد (26).
این پژوهش با محدودیت‌هایی روبه‌رو بود از جمله محدود بودن نمونه تحقیق به زوجین در شرف طلاق مراجعه کننده به مراکز مشاوره اداره بهزیستی شهر اصفهان و مقطعی بودن پژوهش بود. با توجه به نتایج پژوهش برای مطالعات آتی پیشنهاد میشود پژوهشگران از نمونه با حجم بزرگ‌تر و جوامع دیگر مانند زوجین عادی که صمیمیت بیشتری با همدیگر دارند و متغیرهای روان‌شناختی دیگر مانند سبک‌های دلبستگی به عنوان نقش میانجی استفاده نمایند.
نتیجه‌گیری
نتایج پژوهش حاضر نشان داد که خود افشاسازی زناشویی در رابطه بین صمیمیت با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق در زوجین در شرف طلاق نقش میانجی‌گری را بر عهده دارد. بر این اساس، به روان‌پزشکان و روانشناسان که در زمینه طلاق به فعالیت درمانی و آموزشی می‌پردازند، پیشنهاد میشود به خود افشاسازی زناشویی، صمیمت و عملکرد جنسی زوجین در شرف طلاق توجه نمایند و در جهت پیشگیری از گرایش به طلاق این متغیرها را مد نظر قرار دهند.
تشکر و قدردانی
مقاله حاضر برگرفته از پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد نائین می‌باشد. از کلیه زوجین شرکت کننده در پژوهش که با پاسخگویی به پرسشنامهها، به روند اجرای طرح کمک کردند، سپاسگزاری میشود.
تعارض در منافع: نویسندگان مقاله هیچ گونه تعارض منافعی را گزارش نمی‌کنند.
حامی مالی: این پژوهش هیچگونه حمایت مالی نداشته است و برگرفته از پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشجو دانشگاه آزاد اسلامی واحد نایین می‌باشد.
ملاحظات اخلاقی (کد اخلاق): این پژوهش با کد اخلاق IR.IAU.KHUISF.REC.1402.265 در کمیته اخلاق پژوهش دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) به تصویب رسیده است.
مشارکت نویسندگان:
- طراحی ایده: نورا پناه‌پوری
- روش کار: نورا پناه‌پوری
- جمعآوری دادهها: نورا پناه‌پوری
- تجزیه و تحلیل دادهها: نورا پناه‌پوری
- نظارت: شکیب جوهری
- مدیریت پروژه: نورا پناه‌پوری
- نگارش - پیشنویس اصلی: نورا پناه‌پوری
- نگارش - بررسی و ویرایش: نورا پناه‌پوری، شکیب جوهری
زوجین در شرف طلاق مشکلات فراوانی به ویژه در زمینه مسائل جنسی و صمیمیت دارند که برای بهبود شرایط و کاهش گرایش به طلاق ضروری است که عواملی که در این بین زمینه‌ساز و برانگیزاننده هستند، شناسایی شوند. بنابراین، هدف از پژوهش حاضر تعیین نقش میانجی خود افشاسازی زناشویی در رابطه بین صمیمیت با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق در زوجین در شرف طلاق بود. نتایج نشان داد که خود افشاسازی زناشویی در رابطه بین صمیمیت با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق نقش میانجی بر عهده دارد. یافته به دست آمده به طور مشابه با یافته پژوهشهای Sukhanova و همکاران در خصوص نقش واسطه‌ای خودافشاگری جنسی بین صمیمیت و عملکرد جنسی (25) و Çağ و Yildırım در مورد نقش میانجی خود افشایی همسر در رابطه بین رضایت زناشویی و حمایت از همسر همسو است (26). در تبیین این یافته می‌توان گفت همان‌طور که Hendrick و همکارش بیان کردهاند، خود افشاسازی یک فرایند پویا و یک رفتار اجتماعی است که در طول زندگی و رابطه زناشویی ادامه مییابد. پایه صمیمیت زمانی گذاشته میشود که زن و شوهر علاوه بر خودآگاهی با خود افشایی بتوانند راحت نیازها و خواسته‌های خود را با همسرشان، در میان بگذارند (27). فردی که میزان صمیمیت بالاتری را تجربه میکند، قادر است خود را به شیوه مطلوب‌تری در روابط عرضه کند و نیازهای عاطفی و جنسی خود را به شکل مؤثرتری به شریک زندگی خود ابراز کند (28). لذا خود افشایی با افزایش رضایت و صمیمیت، میتواند گرایش به طلاق را کاهش میدهد (26).
نتایج به دست آمده نشان داد که بین صمیمیت با عملکرد جنسی در زوجین در شرف طلاق تأثیر مستقیم و معناداری وجود دارد. نتایج به دست آمده با یافته پژوهشهای Mahmoudi و همکاران (29) و Burri و همکاران (12) همسو است. در تبیین یافته می‌توان بیان کرد Sanchez Fuentes و همکاران یکی از عوامل تأثیرگذار در عملکرد جنسی را وجود روابط صمیمی بیان می‌کنند (24). فردی که میزان صمیمیت بالاتری در رابطه تجربه میکند، قادر است خود را به شیوه مطلوب‌تری عرضه کند و نیازهای عاطفی و جنسی خود را به شکل مؤثرتری به شریک خود ابراز نماید (30). از آنجا که یکی از ابعاد صمیمیت زناشویی، صمیمیت جنسی است، زوجینی که از صمیمیت بالاتری برخوردارند در محیط صمیمی و شاد، روابط جنسی رضایت‌بخش‌تری دارند و جذابیت این روابط در طی زمان باقی می‌ماند (31).
همچنین، نتایج مطالعه حاضر نشان داد که رابطه صمیمیت با گرایش به طلاق در زوجین معکوس و معنادار می‌باشد. یافته به دست آمده با نتایج پژوهش Rutkin و Brown (14) همسو می‌باشد. در تبیین یافته به دست آمده می‌توان بیان کرد که در پیشینه نظری، صمیمیت سطح نزدیکی همسران با یکدیگر، اشتراک‌گذاری ایده‌ها و داشتن فعالیت‌های مشترک، روابط جنسی رضایت‌بخش و داشتن رفتارهای عاطفی مانند نوازش کردن تعریف میشود (27). بر اساس نظریه دلبستگی صمیمی شدن با افراد خاص (همسر) یکی از نیازهای انسان است. میل به صمیمیت برای دلبستگی مهم است و روابطی که میل رسیدن به صمیمیت را ارضاء می‌کنند، منجر به دلبستگی‌های ایمن‌تر بین زوجین می‌گردند (32). زوجینی که میزان صمیمیت بیشتری در روابط دارند، می‌توانند نیازهای خود را به شکل مؤثرتری به همسر خود ابراز کنند و از ثبات زندگی زناشویی بیشتری برخوردارند (33).
نتایج نشان داد که بین صمیمیت با خود افشاسازی زناشویی در زوجین در شرف طلاق رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. نتایج به دست آمده هم‌راستا با نتایج پژوهش Khabazi و همکاران (9) می‌باشد. در تبیین یافته به دست آمده می‌توان گفت خود افشاسازی زناشویی فرصت‌هایی را برای زوجین فراهم میکند که بتوانند از حمایت متقابل همسر برخوردار شوند. این امر منجر به تعمیق روابط و صمیمیت بیشتر بین همسران میشود (34). همسران از طریق خود افشایی می‌توانند افکار، احساس‌ها، عواطف، ادراک‌های درونی، علایق، خواسته‌ها و نیازهای خود را با همدیگر در میان بگذارند (35). لذا افزایش تعامل و بیان نیازهای عاطفی-جنسی، مشکلات مالی و کاری و مسائل ناراحت کننده، در نهایت افزایش صمیمیت را به همراه دارد (26).
نتایج به دست آمده بیانگر این است که بین خود افشاسازی زناشویی با عملکرد جنسی در زوجین در شرف طلاق رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. یافته حاضر با نتایج پژوهش Luskin و همکاران که نشان دادند خود افشایی و تاب‌آوری پیشبینی کننده مثبت و معنادار عملکرد جنسی زوجین است (15) همسو و هماهنگ است. در تبیین یافته به دست آمده می‌توان گفت خودافشایی مکرر در روابط زوج‌ها منجر به افزایش رضایت زناشویی، ثبات رابطه، احساس عشق و تعهد، کاهش تنش و استرس و رضایت جنسی میشود. شواهد تجربی ارتباط متقابل بین خودافشایی، صمیمیت و رضایت زناشویی را تأیید کردهاند (35). در این رابطه Gianotten و همکاران بر پیامدهای مثبت پیشبینی شده در روابط جنسی با خود ابرازی بالا، تعارض جنسی محدود و سازگاری جنسی (35)؛ Brown و Weigel بر ارتباط معنیداری بین خود افشاسازی جنسی همسر، رضایت جنسی همسر (شریک جنسی) و رضایت جنسی خود فرد (36)، اشاره داشته‌اند. همچنین Shahvari و همکاران در تحقیق دیگری بر همبستگی معنی‌دار بین خود ابرازی جنسی با رضایت جنسی و عملکرد جنسی زوجین تأکید داشته‌اند (37). بنابراین، خود ابرازی احساسات و خود افشاسازی از جنبه‌های مهم عملکرد جنسی در زوجین است؛ زوجینی که در خصوص مسائل زندگی خود به ویژه خواسته‌های جنسی خود می‌توانند راحت با همسرشان صحبت و عمیق‌ترین نیازهای خود را بیان کنند، در رابطه جنسی بهتر می‌توانند نیازهای یکدیگر را تأمین کنند.
بر اساس نتایج به دست آمده می‌توان بیان کرد که بین خود افشاسازی زناشویی با گرایش به طلاق در زوجین در شرف طلاق رابطه معکوس و معناداری وجود دارد. یافته به دست آمده به طور غیرمستقیم با نتایج پژوهش Cherring و همکاران که نشان دادند خود افشایی پیشبینی کننده منفی و معنادار گرایش به طلاق در زوجین متقاضی طلاق می‌باشد (13) همسو است. در تبیین این یافته می‌توان بیان کرد مطالعات نشان داده است خود افشاگری بر حل تعارضات، کیفیت رابطه و بهبود روابط صمیمی همسران (38) و رضایت جنسی و رضایت زناشویی (26) تأثیر دارد. علاوه بر این سطح پایین خود افشاگری، مشکلات هیجانی، انزوا و افسردگی همسران را به دنبال دارد (37). بنابراین، خود افشایی نقش مهمی در ثبات و رضایت زناشویی دارد. خود افشایی با همسر مزایایی مانند آرامش عاطفی، توانایی یافتن راه‌حل‌های جایگزین برای مشکلات و تقویت روابط بین فردی بین شرکا را به همراه دارد. همچنین تمایل به خود افشایی با همسر باعث میشود، مشکلات شخصی آن‌ها ترمیم و روابط زناشویی‌شان تقویت شود و میزان گرایش به طلاقشان در مواقع تنش‌زا کاهش یابد (26).
این پژوهش با محدودیت‌هایی روبه‌رو بود از جمله محدود بودن نمونه تحقیق به زوجین در شرف طلاق مراجعه کننده به مراکز مشاوره اداره بهزیستی شهر اصفهان و مقطعی بودن پژوهش بود. با توجه به نتایج پژوهش برای مطالعات آتی پیشنهاد میشود پژوهشگران از نمونه با حجم بزرگ‌تر و جوامع دیگر مانند زوجین عادی که صمیمیت بیشتری با همدیگر دارند و متغیرهای روان‌شناختی دیگر مانند سبک‌های دلبستگی به عنوان نقش میانجی استفاده نمایند.
نتیجه‌گیری
نتایج پژوهش حاضر نشان داد که خود افشاسازی زناشویی در رابطه بین صمیمیت با عملکرد جنسی و گرایش به طلاق در زوجین در شرف طلاق نقش میانجی‌گری را بر عهده دارد. بر این اساس، به روان‌پزشکان و روانشناسان که در زمینه طلاق به فعالیت درمانی و آموزشی می‌پردازند، پیشنهاد میشود به خود افشاسازی زناشویی، صمیمت و عملکرد جنسی زوجین در شرف طلاق توجه نمایند و در جهت پیشگیری از گرایش به طلاق این متغیرها را مد نظر قرار دهند.
تشکر و قدردانی
مقاله حاضر برگرفته از پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد نائین می‌باشد. از کلیه زوجین شرکت کننده در پژوهش که با پاسخگویی به پرسشنامهها، به روند اجرای طرح کمک کردند، سپاسگزاری میشود.
تعارض در منافع: نویسندگان مقاله هیچ گونه تعارض منافعی را گزارش نمی‌کنند.
حامی مالی: این پژوهش هیچگونه حمایت مالی نداشته است و برگرفته از پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشجو دانشگاه آزاد اسلامی واحد نایین می‌باشد.
ملاحظات اخلاقی (کد اخلاق): این پژوهش با کد اخلاق IR.IAU.KHUISF.REC.1402.265 در کمیته اخلاق پژوهش دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) به تصویب رسیده است.
مشارکت نویسندگان:
- طراحی ایده: نورا پناه‌پوری
- روش کار: نورا پناه‌پوری
- جمعآوری دادهها: نورا پناه‌پوری
- تجزیه و تحلیل دادهها: نورا پناه‌پوری
- نظارت: شکیب جوهری
- مدیریت پروژه: نورا پناه‌پوری
- نگارش - پیشنویس اصلی: نورا پناه‌پوری
- نگارش - بررسی و ویرایش: نورا پناه‌پوری، شکیب جوهری
[1] - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه روانشناسی، واحد نائین، دانشگاه آزاد اسلامی، نائین، ایران
[2] - (نویسنده مسئول) استادیار، گروه روانشناسی، واحد نائین، دانشگاه آزاد اسلامی، نائین، ایران
تلفن: 46266200 -031، پست الکترونیکی: Shakib_johari@yahoo.com
تلفن: 46266200 -031، پست الکترونیکی: Shakib_johari@yahoo.com
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
روانپزشكي
دریافت: 1402/10/13 | پذیرش: 1403/4/18 | انتشار: 1403/4/30
دریافت: 1402/10/13 | پذیرش: 1403/4/18 | انتشار: 1403/4/30
فهرست منابع
1. Khamsa A. New strategies in couple therapy. Tehran: Arajmand Publications. Third edition. 2019; pp 17. [Farsi]
2. De Oliveira L, Carvalho J, Nobre P. A systematic review on sexual boredom. The Journal of Sexual Medicine 2021; 21(14): 116-28.
3. Padash Z, Yousefi Z, Abedi MR, Torkan H. Effect of Gottman's Couple Therapy on Divorce Tendency and Marital Burnout in Married Women. MEJDS 2020; 10: 154-70. [Farsi]
4. Rajaee F, Gorji Y. Studying the quality of sexual relations of couples applying for divorce. Social Work Quarterly 2022; 11(1): 29-38. [Farsi]
5. Weinberger JM, Houman J, Caron AT, Anger J. Female sexual dysfunction: a systematic review of outcomes across various treatment modalities. Sexual Medicine Reviews 2019; 7(2): 223-50.
6. Tavaloli T, Kimiaee SA, Agha Mohammadian H. The Effectiveness of Marriage Enrichment Training of TIME Plan on Improving Marital Intimacy and Women’s Psychological Security. Practice in Clinical Psychology 2022; 10(3): 259-74.
7. Doss BD, Simpson LE, Christensen A. Why do couples seek marital therapy? Professional Psychology: Research and Practice 2015; 35 (6): 608-14.
8. Chadwick L, Saver J, Biller J, Carr J. Stroke and quality of life: intimacy and sexuality poststroke. In After stroke: enhancing quality of life. Routledge. 2020; pp 63-9.
9. Khabazi M, Kimiaee SA, Kareshki H, Mashhadi A. The Evaluation of the structural equation model of factors affecting on marital intimacy in newlywed couples. Research in Cognitive and Behavioral Sciences 2022; 12(1): 83-102. [Farsi]
10. McIntyre KP. When “we” changes “me” The two-dimensional model of relational selfchange and relationship outcomes. Journal of Social and Personal Relationships 2020; 32(7): 857-78.
11. Tang N, Bensman L, Hatfield E. Culture and sexual self-disclosure in intimate relationships. Interpersona 2018; 7(2): 227-40.
12. Burri A, Schweitzer R, O'Brien J. The role of interpersonal intimacy and self-differentiation with women's sexual performance. The Journal of Sexual Medicine 2022; 11(9): 2188-95.
13. Cherring EJ, Tamers F, Moon A. Predicting tendency to divorce based on interpersonal cognitive distortions and self-destruction in couples applying for divorce. Americ Coll Cardio 2020; 53: 936-46.
14. Rutkin FL, Brown Y. The relationship between marital forgiveness and intimacy with the tendency to divorce in incompatible couples. Kaohsiung J Med Sci 2019; 26: 397-407.
15. Luskin RN, Norman J, Bruning KA. The relationship between self-disclosure and resilience with couples' sexual performance. Journal of Marital and Family Therapy 2019; 14(3): 65-80.
16. Waring EM, Holden RR, Wesly S. Development the Marital Self disclosure Questionnaire. Journal of Clinical Psychology 1998; 54(6): 818-24.
17. Ariapooran S, Hajimoradi R. The Role of Spirituality Well-being, Forgiveness, and Marital Self-Disclosure in Internet Infidelity in Couples: A Survey Study. Family Counseling and Psychotherapy 2021; 11(1): 1-34. [Farsi]
18. Owlya N, Fatehizadeh M, Bahrami F. The effect of marital life enrichment education on increasing the intimacy of couples. Family Research Quarterly 2006; 2(6): 119-34. [Farsi]
19. Rosen R, Brown C, Heiman J, Leiblum S. The Female Sexual Function Index (FSFI): A Multi- Dimensional Self-Report Instrument for the assessment of Female Sexual function. Journal of Sex & Marital Therapy 2000; 26: 191-208.
20. Mohammadi KH, Heydari M, Faghihzadeh S. The Female Sexual Function Index (FSFI): validation of the Iranian version. Payesh 2008; 7(3): 269-78. [Farsi]
21. Rusbult CE, Johnson DJ, Morrow GD. Determinants and consequences of exit, voice, loyalty, and neglect: Responses to dissatisfaction in adult romantic involvements. Human Relations 1986; 39(1): 45-63.
22. Beheshtian M, Abdi F. Investigating the relationship between personality traits and intimacy as predictors of the desire to divorce in women living in Tehran. Women's Journal 2022; 13(1): 71-89. [Farsi]
23. Soltan Mohammadi N, Bayramzadeh S, Dashti M, Momeni M. Structural equation modeling with emphasis on reflective and constructive structures (using Lisrel, Pls and Amos software). Tehran: Momeni Publications. 2013; pp 121. [Farsi]
24. Sanchez Fuentes M, Santos Iglesias P, Sierra JC. A systematic review of sexual satisfaction. International Journal of Clinical and Health Psychology 2014; 14(1): 67-75.
25. Sukhanova A, Pascoal PM, Rosa PJ. A behavioral approach to sexual function: testing a moderation mediation model with expression of feelings, sexual self-disclosure and gender. Journal of Sex & Marital Therapy 2022; 48(6): 607-27.
26. Çağ P, Yıldırım İ. The mediator role of spousal self-disclosure in the relationship between marital satisfaction and spousal support. Educational Sciences: Theory & Practice 2018; 18(3).
27. Hendrick C, Hendrick S. A theory and method of love. Journal of Personality and Social Psychology 1986; 50(2): 392.
28. Irandoost R, Malehi Al-Zhakrini S, Sohrabi Asmard F, Ahi Q. The causal model of relationships between sexual performance based on sexual dysfunction beliefs with the mediation of psychological helplessness and dimensions of marital intimacy. Women and Family Educational Cultural Quarterly 2017; 13(45): 152-85. [Farsi]
29. Mahmoudi H, Ameri M, Farhadi GH. The relationship between sexual behavior change, family functioning and marital intimacy in married adults aged 20 to 50 years during the covid-19 pandemic. Rooyesh Psychology 2022; 11(3): 125-34. [Farsi]
30. Jani Z, Delavar A, Karami A, Shoghi B. Presenting a structural model of couple intimacy based on sexual satisfaction with the mediating role of marital commitment and quality of married life. Journal of Excellence in Counseling and Psychotherapy 2023; 12(45): 133-58. [Farsi]
31. Bossio JA, Higano CS, Brotto LA. Preliminary development of a mindfulness -based group therapy to expand couples’ sexual intimacy after prostate cancer: a mixed methods approach. Sexual Medicine 2021; 9(2): 100310.
32. Akhavan Kharazi M, Ramezani M. Investigating the relationship between sexual intimacy, emotion regulation and attachment styles. Journal of Adolescent and Youth Psychological Studies 2022; 3(2): 41-56. [Farsi]
33. Bean RC, Lederman T, Higinbotham BJ, Galliher RV. Associations between relationship maintenance behaviors and marital stability in remarriages. Journal of Divorce & Remarriage 2020; 61(1): 62-8.
34. Fayaz Saberi MH, TozandehJani H, Samari A, Nejat H. Prediction of marriage stability based on marital compatibility and sexual self-expression with the mediation of emotional intelligence. Clinical and Counseling Psychology Research 2019; 9(2): 56-70. [Farsi]
35. Gianotten WL, Alley JC, Diamond LM. The health benefits of sexual expression. International Journal of Sexual Health 2021; 33(4): 478-93.
36. Brown RD, Weigel DJ. Exploring a contextual model of sexual self-disclosure and sexual satisfaction. The Journal of Sex Research 2018; 55(2): 202-13.
37. Shahvari S, Amanollahi A, Abbasspour Z. The relationship between communication performance and sexual satisfaction by mediating of marital satisfaction, communication, self-disclosure, and sexual anxiety. Master Thesis. Faculty of Education and Psychology. Shahid Chamran University of Ahwaz. 2015; pp 56. [Farsi]
38. Lee J, Miller A. Effects of self-and partner’s online disclosure on relationship intimacy and satisfaction. PLoS ONE 2019; 14(3): e0212186.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
