جلد 23، شماره 10 - ( 11-1403 )
جلد 23 شماره 10 صفحات 872-856 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Ethics code: IR.UMA.REC.1402.090
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Atadokht A, Beheshti Motlagh A. Structural Relationships of Substance Use Tendency in Adolescents Based on Sensory Processing Sensitivity and Cognitive Flexibility with the Mediating Role of Emotional Self-Control: A Descriptive Study. JRUMS 2025; 23 (10) :856-872
URL: http://journal.rums.ac.ir/article-1-7456-fa.html
URL: http://journal.rums.ac.ir/article-1-7456-fa.html
عطادخت اکبر، بهشتی مطلق علی. روابط ساختاری گرایش به مصرف مواد در نوجوانان بر اساس حساسیت پردازش حسی و انعطاف‌پذیری شناختی با نقش میانجی خودکنترلی هیجانی: یک مطالعه توصیفی. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان. 1403; 23 (10) :856-872
استاد، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
چکیده: (586 مشاهده)
زمینه و هدف: مصرف الکل و مواد در نوجوانان باعث مشکلات روان‌شناختی و تغییرات در مغز می‌شود. خودکنترلی هیجانی که شامل فرآیندهای شناختی، هیجانی و رفتاری است که فرد می‌تواند برای کنترل هیجانات خود به کار ببرد؛ بنابراین، این پژوهش با هدف تعیین گرایش به مصرف مواد بر اساس حساسیت پردازش حسی و انعطاف‌پذیری شناختی با نقش میانجی خودکنترلی هیجانی در نوجوانان انجام گرفت.
مواد و روش‌ها: روش این مطالعه توصیفی از نوع مدل‌یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش دانش‌آموزان مشغول به تحصیل در مدارس متوسطه اول و دوم در سال تحصیلی 1403-1402 بود که از میان آن‌ها 207 دانش‌آموز به روش نمونه‌گیری چند مرحلهای در پژوهش شرکت کردند. داده‌ها به‌وسیله پرسش‌نامه گرایش به مصرفFarjad (1385)، پرسش‌نامه حساسیت پردازش حسی Aron وAron (1977)، پرسش‌نامه انعطاف‌پذیری شناختی Dennis(2010) و خودکنترلی هیجانیTanji (2004) جمع‌آوری شد. داده‌ها با استفاده از مدل‌یابی ساختاری تجزیه و تحلیل شدند.
یافته‌ها: بین گرایش به مصرف مواد با حساسیت پردازش حسی (01/0>P؛ 39/0=r) در سطح 99 درصد همبستگی مثبت و معنی‌دار و با انعطاف‌پذیری شناختی (01/0>P؛ 35/0-=r) و خود کنترلی هیجانی (01/0>P؛ 38/0-=r) در سطح 99 درصد همبستگی منفی و معنی‌دار برقرار است. حساسیت پردازش حسی و انعطاف‌پذیری شناختی علاوه بر اثر مستقیم، به طور غیرمستقیم و از طریق خودکنترلی هیجانی نیز بر گرایش به مصرف مواد تأثیر می‌گذارند.
نتیجه‌گیری: مطالعه حاضر نشان داد که خودکنترلی هیجانی، انعطاف‌پذیری شناختی بالا و حساسیت حسی کم باعث کاهش گرایش به مصرف مواد می‌شود. به نظر می‌سد نوجوانان باید به احساسات و افکار خود شناخت پیدا کنند. از این رو تمرین‌های شناختی و ذهن‌آگاهی مفید است.
واژه‌های کلیدی: گرایش به مصرف، حساسیت پردازش حسی، انعطاف‌پذیری شناختی، خودکنترلی، نوجوانان
مواد و روش‌ها: روش این مطالعه توصیفی از نوع مدل‌یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش دانش‌آموزان مشغول به تحصیل در مدارس متوسطه اول و دوم در سال تحصیلی 1403-1402 بود که از میان آن‌ها 207 دانش‌آموز به روش نمونه‌گیری چند مرحلهای در پژوهش شرکت کردند. داده‌ها به‌وسیله پرسش‌نامه گرایش به مصرفFarjad (1385)، پرسش‌نامه حساسیت پردازش حسی Aron وAron (1977)، پرسش‌نامه انعطاف‌پذیری شناختی Dennis(2010) و خودکنترلی هیجانیTanji (2004) جمع‌آوری شد. داده‌ها با استفاده از مدل‌یابی ساختاری تجزیه و تحلیل شدند.
یافته‌ها: بین گرایش به مصرف مواد با حساسیت پردازش حسی (01/0>P؛ 39/0=r) در سطح 99 درصد همبستگی مثبت و معنی‌دار و با انعطاف‌پذیری شناختی (01/0>P؛ 35/0-=r) و خود کنترلی هیجانی (01/0>P؛ 38/0-=r) در سطح 99 درصد همبستگی منفی و معنی‌دار برقرار است. حساسیت پردازش حسی و انعطاف‌پذیری شناختی علاوه بر اثر مستقیم، به طور غیرمستقیم و از طریق خودکنترلی هیجانی نیز بر گرایش به مصرف مواد تأثیر می‌گذارند.
نتیجه‌گیری: مطالعه حاضر نشان داد که خودکنترلی هیجانی، انعطاف‌پذیری شناختی بالا و حساسیت حسی کم باعث کاهش گرایش به مصرف مواد می‌شود. به نظر می‌سد نوجوانان باید به احساسات و افکار خود شناخت پیدا کنند. از این رو تمرین‌های شناختی و ذهن‌آگاهی مفید است.
واژه‌های کلیدی: گرایش به مصرف، حساسیت پردازش حسی، انعطاف‌پذیری شناختی، خودکنترلی، نوجوانان
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
روانپزشكي
دریافت: 1403/5/4 | پذیرش: 1403/10/11 | انتشار: 1403/12/4
دریافت: 1403/5/4 | پذیرش: 1403/10/11 | انتشار: 1403/12/4
فهرست منابع
1. Ismail R, Abdul Manaf M.R, Hassan M.R, Mohammed Nawi A, Ibrahim N, et al. Prevalence of drug and substance use among Malaysian youth: A nationwide survey. International Journal of Environmental Research and Public Health 2022; 19(8): 46-84.
2. Eaton S, Cornwell H, Hamilton-Giachritsis C, & Fairchild G. Resilience and young people’s brain structure, function and connectivity: a systematic review. Neuroscience & Biobehavioral Reviews 2022; (132): 936-56
3. Cohen JW, Ramphal B, DeSerisy M, Zhao Y, Pagliaccio D, Colcombe S, & et al. Relative brain age is associated with socioeconomic status and anxiety/depression problems in youth. Developmental Psychology 2024; 60(1): 199-209
4. Cervin M. Sensory processing difficulties in children and adolescents with obsessive-compulsive and anxiety disorders. Research on Child and Adolescent Psychopathology 2023; 51(2): 223-32.
5. Burgard SS, Liber JM, Geurts SM, Koning IM. Youth sensitivity in a pandemic: The relationship between sensory processing sensitivity, internalizing problems, COVID-19 and parenting. Journal of Child and Family Studies 2022; 31(6): 1501-10
6. Iimura S. Sensory-processing sensitivity and COVID-19 stress in a young population: The mediating role of resilience. Personality and Individual Differences 2022; (184), 111183.
7. May A.K, & Pitman M.M. The association between sensory processing sensitivity, the five-factor model and university adjustment amongst South African university students. Current Psychology 2023; 42(10): 7938-52.
8. Boer J.D. Adolescents’ Social Media Disorder in Relation to Sensory Processing Sensitivity: Examining the Role of Positive Parenting (Master's thesis); 2022.
9. Van den Boogert F, Klein K, Spaan P, Sizoo B, Bouman Y.H, Hoogendijk W.J, & et al. Sensory processing difficulties in psychiatric disorders: A meta-analysis. Journal of Psychiatric Research 2022; (151): 173-180
10. Smith C.A, & Konik J. Who is satisfied with life? Personality, cognitive flexibility, and life satisfaction. Current Psychology 2022; 41(12): 9019-26
11. Chen X, He J, & Fan X. Relationships between openness to experience, cognitive flexibility, self-esteem, and creativity among bilingual college students in the US. International Journal of Bilingual Education and Bilingualism 2022; 25(1): 342-54
12. Wu C. W, Chen WW, Jen C.H. Emotional intelligence and cognitive flexibility in the relationship between parenting and subjective well-being. Journal of Adult Development 2021; (28): 106-15
13. ASICI, E, Halil S. The mediating role of coping strategies in the relationship between cognitive flexibility and well-being. International Journal of Scholars in Education 2021; 4(1): 38-56
14. Amemiya R, Takahashi G, Rakwal R, Kahata M, Isono K, & Sakairi Y. Effects of yoga in a physical education course on attention control and mental health among graduate students with high sensory processing sensitivity. Cogent Psychology 2020; 7(1): 177-895
15. Heydari S, Hemmati Rad G. Evaluation of the Effectiveness of Emotional Self-Control Skills Training on Self-Esteem and Resilience in the Elderly of Karaj. Journal of Geriatric Nursing 2022; 8(3): 63-75. [Farsi]
16. Javaheri Mohamadi A, Keshavarz Afshar H, & Bagherzadeh S. Relationship between emotional self-control, alexithymia and educational emotional with academic burnout in students with learning disorder. Pajouhan Scientific Journal 2022; 20(1): 57-63. [Farsi]
17. Gholamrezayi H, Hosseinzadeh Moghadam N, Verdi A, Monajem S. The mediating role of emotional self-control in the relationship between infertility stress and marital exhaustion of infertile women in Birjand city. Iranian Journal of Rehabilitation Research 2022; 8(4): 9-17. [Farsi]
18. Tian L, Guo M, Lu Y, Liu L, Lu Y. Risk-taking behavior among male adolescents: the role of observer presence and individual self-control. Journal of Youth and Adolescence 2022; 51(11): 2161-72.
19. Hamama L, Hamama-Raz Y. Meaning in life, self-control, positive and negative affect: Exploring gender differences among adolescents. Youth & Society 2021; 53(5): 699-722
20. Li JB, Bi SS, Willems YE, Finkenauer C. The association between school discipline and self-control from preschoolers to high school students: a three-level meta-analysis. Review of Educational Research 2021; 91(1): 73-111.
21. Mirhosami Sh. Investigating the role of the family in the tendency of youth and teenagers to addiction, bachelor's thesis 2008; Payam Noor university. [Farsi]
22. Aron EN, Aron A. Sensory-processing sensitivity and its relation to introversion and emotionality. Journal of Personality and Social Psychology 1997; 73(2): 345.
23. Amiri S, Eissazadegan A, Baqubi Ab, Abdollahi M. Investigating individual differences in emotional memory according to the sensitivity of processing sensory stimuli, two scientific quarterly .Journals of Social Cognition 2014; 2(12): 112-98. [Farsi]
24. Dennis JP, Vander Wal JS. The cognitive flexibility inventory: Instrument development and estimates of reliability and validity. Cognitive therapy and research 2010; 34(3): 241-53.
25. Kohandani M, and Abu Al-Maali al-Husseini Kh. Factor structure and psychometric properties of the Persian version of cognitive flexibility questionnaire by Dennis, Vanderwaal and Jillon, Psychological methods and models 2016; 8(3): 53-70. [Farsi]
26. Tangney JP, Baumeister RF, Boone A.L. High Self-Control Predicts Good Adjustment, Less Pathology, Better Grades, and Interpersonal Success. Journal of Personality 2004: 271-324
27. Zengin G, Huri M. The sensory processing patterns of individuals with schizophrenia with comorbid substance use disorder. Journal of Substance Use 2023; 28(4): 579-87
28. Salimi H, Alipour G, Miri N, Kermanshahi F. Investigating the correlation between sensory processing sensitivity and aphasia with addiction in female students living in Qazvin Medical Sciences Dormitory. Journal of Qom University of Medical Sciences 2016; 11(1): 68-78. [Farsi]
29. Sadoughi Z, Agilarofaei M, Rasulzadeh Tabatabai S. Factor analysis of a person with high sensory processing sensitivity scale: the relationship of sensory processing sensitivity components with depression and anxiety. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology (thought and behavior) 1387; 14(1 (52)): 85-9. [Farsi]
30. Woodward JJ, Braunscheidel K.M. The effects of the inhalant toluene on cognitive function and behavioral flexibility: a review of recent findings. Addiction Neuroscience 2023; (5): 100059.
31. Tanhan F, Özok Hİ, Kaya A,Yıldırım M. Mediating and moderating effects of cognitive flexibility in the relationship between social media addiction and phubbing. Current Psychology 2023: 1-12
32. Devine D, Ogletree AM, Shah P, & Katz B. Internet addiction, cognitive, and dispositional factors among US adults. Computers in Human Behavior Reports 2022; (6): 100180.
33. Sadeghi M, and Karimi F. Effectiveness of psychological capital intervention on cognitive flexibility and resilience of addicted people. Addiction Research 2017; 12(48 (Special Issue 1)): 83-101. [Farsi]
34. Zhang A, Xiong S, Peng Y, Zhang B. Perceived stress and mobile phone addiction among college students: The roles of self-control and security. Frontiers in Psychiatry 2022; (13): 1005062.
35. Hafez Afefe Barakat A, Mohammed Ibrahim Z. Effectiveness of Psychological Intervention on Self-Efficacy, Self-Control, and Coping among Patients with Substance Abuse Disorders. Egyptian Journal of Health Care 2022; 13(3): 574-91.
36. Shekarchi R, Akbari M, Ahmadian H, Yarahamdi Y. The effectiveness of the self-control training program on reducing addiction readiness in students. Pediatric Nursing 1400; 8(2): 71-80. [Farsi]
37. Fan Z, Chen M, Li Y. Self-control and problematic internet use in college students: the chain mediating effect of rejection sensitivity and loneliness. Psychology Research and Behavior Management 2022; 459-470
38. Jeon MS, & Bae EB. Emotions and sensory processing in adolescents: the effect of childhood traumatic experiences. Journal of Psychiatric Research 2022; (151):136-43.
39. Trå HV, Volden F, Watten R.G. High Sensitivity: Factor structure of the highly sensitive person scale and personality traits in a high and low sensitivity group. Two gender—Matched studies. Nordic Psychology 2022; 75(4): 328-50.
40. Khormai F, and Zabihi M. The relationship between sensory processing sensitivity and emotional cognitive self-regulation with the mediation of moral attitudes. Iranian Journal of Medical Ethics and History 2019; 13(1): 142-54. [Farsi]
41. Sagar ME. Predictive Role of Cognitive Flexibility and Self-Control on Social Media Addiction in University Students. International Education Studies 2021; 14(4): 1-10.
42. Bürgler S, Hoyle RH, Hennecke M. Flexibility in using self-regulatory strategies to manage self-control conflicts: The role of metacognitive knowledge, strategy repertoire, and feedback monitoring. European Journal of Personality 2021; 35(6): 861-80.
43. Thériault-Couture F, Matte-Gagné C, Dallaire S, Brendgen M, Vitaro F, Tremblay R. E, & Boivin M. Child cognitive flexibility and maternal control: A first step toward untangling genetic and environmental contributions. The Journal of Genetic Psychology 2023; 184(1): 55-69.
44. Ishaghi J, Hamidreza J, and Akbari h. Determining the effect size of psychological flexibility and self-control in marital adjustment of married employees of Saman Al-Aima Hospital in Mashhad. Disability Studies 1400; 11(1 (seq. 19)): 180-8. [Farsi]
45. Habibi A, Kolahi B. Structural Equation Modeling and Factor Analysis. Jahad Daneshgahi Tehran Second Edition 1401.[Farsi].
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
