جستجو در مقالات منتشر شده
جلد ۸، شماره ۳ - ( ۹-۱۳۸۸ )
|
چکیده
زمینه و هدف: یون‌های فلزات سنگین در غلظتهای بسیار کم مورد نیاز باکتری‌ها میباشند، در حالی که اکثراً در غلظتهای بالا دارای سمیت هستند. در باکتری‌های روده‌ای نظیر اشرشیاکلی ، مقاومت هم‌زمان به چند یون فلزی به تنهایی و یا همراه با مقاومت به برخی آنتی‌بیوتیک‌ها دیده شده است. در این مطالعه میزان حساسیت چند سویه اشرشیاکلی که قبلاً حساسیت آنها نسبت به تلوریت پتاسیم آزمایش شده بود، نسبت به تعدادی از آنتی‌بیوتیک‌ها و فلزات سنگین به طور هم‌زمان بررسی گردید.
مواد و روشها : در این مطالعه آزمایشگاهی از روش انتشار آنتی‌بیوتیک در محیط کشت جهت اجرای مطالعه روی ۲۲ سویه اشرشیاکلی جدا شده از مجاری ادراری و فلور مدفوع نمونه های بالینی که آزمایش حساسیت به تلوریت پتاسیم آنها قبلاً انجام شده بود، (۵ سویه حساس، ۶ سویه نسبتاً مقاوم و ۱۱ سویه دارای مقاومت بالا) استفاده شد. مقاومت هم‌زمان نسبت به یون فلزات سنگین کادمیوم، جیوه، نقره و آنتی‌بیوتیک‌های آموکسی‌سیلین، تتراسیکلین و جنتامایسین مورد بررسی قرار گرفت. جهت اطمینان از زنده بودن و بررسی رشد این ۲۲ سویه اشرشیاکلی، از محیط فاقد یون فلزی و یا آنتی‌بیوتیک جهت کنترل رشد سویه‌ها استفاده شد. دادهها با روش آنالیز پروبیت تحلیل شدند .
یافتهها : MIC در مورد فلز نقره در تمام موارد مشابه بود و تفاوتی بین حساسیت به نقره و تلوریت پتاسیم مشاهده نشد. در سویههای با مقاومت بالا به تلوریت پتاسیم، مقاومت نسبت به فلز کادمیم بیشتر بود و MIC بالاتری مشاهده شد و اختلاف بین مقاومت به کادمیم و تلوریت پتاسیم در غلظتهای بالای تلوریت پتاسیم با غلظتهای کم آن، معنیدار بود (۰۰۸/۰= p ). در مورد فلزجیوه مقاومت بیشتری در سویههای با مقاومت بالا به تلوریت پتاسیم دیده شد (۰۰۸/۰= p ). در مورد مقاومت هم‌زمان بین یون‌های فلزی، آنتی‌بیوتیک‌های جنتامایسین، تتراسیکلین وآموکسی‌سیلین اختلاف معنیداری مشاهده نشد.
نتیجهگیری : با توجه به ارتباط معنیدار بین مقاومت هم‌زمان به جیوه وکادمیم ومقاومت به تلوریت پتاسیم می‌توان چنین برداشت کرد که احتمالاً یک مکانیسم واحد در ایجاد این مقاومت نقش دارد .
واژههای کلیدی : اشرشیاکلی، یون فلز سنگین، مقاومت به آنتی‌بیوتیک
جلد ۸، شماره ۳ - ( ۹-۱۳۸۸ )
زمینه و هدف: افزایش روزافزون مقاومت دارویی به آنتی‌بیوتیک‌ها و حساسیت به ترکیبات شیمیایی ضدمیکروبی از جمله دلایل رویکرد محققان برای یافتن ترکیبات واجد خاصیت ضدمیکروبی با منشاء گیاهی است. در این تحقیق اثرات ضدمیکروبی عصاره متانولی ۱۲ گیاه بنه، بادام کوهی، سس، ریش بز، شوره، ساماری، طوسک صحرایی، شنگ اسبی بیابانی، جوگندمک، صابونک، شیرتیغک و سیلن هرز بر روی ۶ گونه میکروب استافیلوکوک آرئوس، استافیلوکوک اپیدرمیدیس، اشرشیاکولی، کلبسیلاپنومونیه، سودوموناس آئروژینوزا و باسیلوس سابتیلیس به روش سیلندر پلیت مورد بررسی قرار گرفت.
مواد وروش‌ها: در این مطالعه آزمایشگاهی که در سال ۱۳۸۵ صورت گرفت، ابتدا عصاره متانولی گیاهان فوق به روش خیساندن تهیه شد. بعد از خشک کردن عصاره‌ها، با حل کردن آنها در مخلوط ۱:۱ متانول: دی‌متیل‌سولفوکسید، غلظتهای۵۰، ۲۵، ۵/۱۲، ۲۵/۶ و ۱۲۵/۳ میلی‌گرم در میلی‌لیتر تهیه گردید. محلول میکروب‌های استاندارد مورد آزمایش بعد از تهیه از محلول ذخیره اصلی به محیط کشت مولر- هینتون آگار تلقیح شد. بعد از انکوباسیون غلظتهای مختلف از عصاره‌ها و نفوذ عصاره‌ها به داخل محیط کشت، قطر هاله عدم رشد (بر حسب میلی‌متر) اندازهگیری شد. جنتامایسین به عنوان شاهد مثبت در نظر گرفته شد. برای تجزیه و تحلیل دادهها از آزمون t یکطرفه و ANOVA استفاده گردید.
یافتهها: از بین ۱۲ گیاه مورد مطالعه ۱۰ گیاه هاله عدم رشد از خود نشان دادند که بیشترین هاله ممانعت از رشد در غلظت ۵۰ میلی‌گرم بر میلی‌لیتر مربوط به عصاره بادام کوهی بر روی سوش استافیلوکوک اپیدرمیدیس بود که معادل ۳/۰±۱۹ میلی‌متر محاسبه گردید.
نتیجهگیری: عصاره متانولی گیاهان بنه، بادام کوهی و ریش بز از سایر گیاهان مورد آزمایش در پژوهش اثر ضد‌باکتریایی بیشتری نشان دادند که این فعالیت در مقایسه با داروی جنتامایسین قابل توجه بود. می‌توان گفت در صورت مطالعه روی سایر فراکسیون‌های موجود در عصاره‌های مختلف این سه گیاه (عصارهگیری با سایر حلال‌های آلی) امکان خالص‌سازی و استخراج ترکیبات واجد آثار آنتی‌بیوتیکی از این گیاهان وجود دارد.
واژههای کلیدی: عصاره، ضد‌میکروب، سیلندر- پلیت
جلد ۹، شماره ۴ - ( ۸-۱۳۸۹ )
چکیده
زمینه و هدف: (IGF-۱) Insulin-like Growth Factor-۱ نوعی پروتئین پلی‌پپتیدی است که ۹۰% در کبد ساخته میشود . سیروز کبدی وضعیتی همراه با کاهش IGF-۱ است و با پیشرفت بیماری احتمالاً سطح IGF-۱ کاهش بیشتری می‌یابد هدف این مطالعه تعیین میزان همبستگی بین IGF-۱ و شدت بیماری کبدی بر اساس معیارهای Child-Pugh و MELD-Score ( Model for End Stage Liver Disease ) بوده است.
مواد و روشها: در این مطالعه توصیفی- مقطعی، تعداد ۱۰۰ بیمار مبتلا به سیروز کبدی که در سال‌های ۱۳۸۶ و ۱۳۸۷ به درمانگاه گوارش بیمارستان امام خمینی تهران مراجعه کرده بودند، مورد بررسی قرار گرفتند. برای بیماران آزمایشات IGF-۱ ، شمارش سلول‌های خونی، آنزیمهای کبدی، آلکالین فسفاتاز، آلبومین سرم، کراتینین خون و بیلی‌روبین توتال و مستقیم سرم انجام شد. همچنین سونوگرافی کبد و طحال و آندوسکوپی برای واریس، آسیت و آنسفالوپاتی انجام گردید. سپس و MELD شدت آسیب کبدی و همبستگی IGF-۱ با معیارهای Child- Pugh و MELD مشخص گردید.
یافتهها: میانگین سنی شرکت‌کنندگان در این مطالعه ۱۵±۴/۴۴ سال و میانگین IGF-۱ برابر با ۵۱/۹۱± ۹۵/۹۲ نانوگرم در دسی‌لیتر بود. ۱۴ بیمار (۱۴%) دارای IGF-۱ در حد طبیعی و ۸۶ بیمار (۸۶%) دارای IGF-۱ غیرطبیعی بودند. در تمام بیماران ضریب همبستگی میان IGF-۱ و MELD برابر با ۳۱۷/۰ - (۰۰۱/۰= p ) و ضریب همبستگی میان IGF-۱ و Child- Pugh برابر با ۴۷۸/۰ - (۰۰۱/۰ p< ) بوده است.
نتیجهگیری: یافتههای این مطالعه نشان داد که IGF-۱ یک شاخص برای نشان دادن شدت بیماری سیروز کبدی است و می‌توان از این شاخص برای تعیین شدت بیماری در بیمارانی که امکان نمونه‌برداری وجود ندارد، استفاده نمود.
واژههای کلیدی: IGF-۱ ، سیروز کبدی، Child- Pugh ، MELD
جلد ۱۱، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۹۱ )
زمینه و هدف: قارچ Phellinus که انتشار گسترده‌ای در دنیا دارد متعلق به خانواده Hymenochaetacea با بیش از ۳۵۹ گونه با خواص دارویی مختلف میباشد. مطالعه حاضر با توجه به اهمیت موضوع و کمبود تحقیقات پیرامون گونه‌های Phellinus ایرانی انجام پذیرفت.
مواد و روشها: این مطالعه پژوهشی – کاربردی در تابستان و پاییز سال ۱۳۸۷ جمع‌آوری و شناسایی گونه مذکور با استفاده از خصوصیات ماکرومورفولوژیکی و میکرومورفولوژیکی، روابط میزبانی ، پراکنش انجام گرفت. سپس عصارهگیری، جهت بررسی خواص آنتی‌اکسیدانتی عصاره متانولی تام و عصاره‌های فرکشنی (کلروفورمی، بوتانولی و آبی) آن به دو روش تخریب رادیکالهای آزاد DPPH و قدرت آنتی‌اکسیدانتی کاهش یون‌های فریک (Ferric reducing antioxidant power) انجام شد. همچنین مقدار کل ترکیبات فنولی به روش Folin-Ciocalteu سنجیده شدند .
یافتهها: نتایج نشان می‌دهد که در هر دو آزمون آنتی‌اکسیدانتی، عصاره متانولی تام و به خصوص جزء بوتانولی آن فعالیت قابل‌ملاحظه‌ای در تخریب رادیکالهای آزاد و کاهش یون‌های فریک داشته است. غلظتهای مؤثر از عصاره‌های مختلف (متانولی تام، کلروفورمی، بوتانولی و آبی) که ۵۰% رادیکالهای آزاد را تخریب میکنند ( IC۵۰ )، به ترتیب۰۷/۲ ± ۸۷/۳۰، ۵۶/۲ ± ۸۷، ۳۲/۰ ± ۹۸/۱۱ و ۹۴/۰ ± ۶۷/۲۲۹ میکروگرم بر میلی‌لیتر بودند .
نتیجهگیری: نتایج این مطالعه نشان‌دهنده خواص آنتی‌اکسیدانی قوی عصاره‌های مختلف به ویژه عصاره بوتانولی قارچ دارویی Phellinus torulosus میباشند. فعالیت آنتی‌اکسیدانی این قارچ با توجه به سهولت دسترسی و همچنین هزینه بسیار پایین‌تر در مقایسه با سایر منابع طبیعی و مصنوعی موجود برای مواد آنتی‌اکسیدانی، قابل‌توجه بوده و توجیه اقتصادی چشم‌گیری دارد.
واژههای کلیدی: Phellinus ، خواص آنتی‌اکسیدان، ترکیبات فنولی، قارچ‌های دارویی، بومی ایران
جلد ۱۵، شماره ۱۲ - ( ۱۲-۱۳۹۵ )
چکیده
زمینه و هدف: افرادی که ویژگی ترس از مسخره شدن را دارند، همواره نگران‌اند که دیگران آنها را مسخره کنند یا به آنها بخندند. این سوءتعبیر از خنده‌های دیگران روی تعامل اجتماعی این افراد تأثیر منفی می‌گذارد؛ بنابراین ارزیابی این متغیر به‌منظور اهداف پژوهشی و درمانی ضرورت دارد. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی روایی و پایایی مقیاس ترس از مسخره شدن در دانشجویان دانشگاه اصفهان در سال ۱۳۹۴ انجام شد.
مواد و روشها: مطالعه حاضر از نوع مقطعی و اعتبارسنجی بود که در سال ۱۳۹۴ در شهر اصفهان انجام پذیرفت. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویانی بود که در سال ۱۳۹۴ در دانشگاه اصفهان مشغول به تحصیل بودند. از بین این افراد ۱۵۰ نفر (۸۳ پسر و ۶۷ دختر) به شیوه نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. برای بررسی روایی مقیاس از روش‌های روایی محتوا، همگرا، تشخیصی، همبستگی گویه‌ها با نمره کل و تحلیل عوامل استفاده شد. پایایی مقیاس به به‌وسیله روش‌های همسانی درونی و پایایی تنصیفی بررسی گردید.
یافتهها: بین پرسشنامه ترس از ارزیابی منفی و مقیاس ترس از مسخره شدن همبستگی مثبت و معنیداری وجود داشت (۰۱/۰p=، ۴۹/۰r=). نتایج آزمون T نشان داد که این مقیاس به‌خوبی بین دانشجویان و همشیرهای کودکان دارای اوتیسم تمایز قائل میشود. ضریب همبستگی گویه‌ها با نمره کل در تمام موارد معنیدار و در دامنه ۴۶/۰ تا ۷۴/۰ قرار داشت. همچنین تحلیل عوامل حکایت از وجود یک عامل داشت. همسانی درونی مقیاس با استفاده از ضریب آلفا برابر با ۸۸/۰ بود. ضریب تنصیفی برای نیمه اول دادهها برابر با ۸۱/۰ و برای نیمه دوم دادهها برابر با ۸۲/۰ و همبستگی بین دو نیمه ۶۵/۰ بود. بین میانگین نمرات دختران و پسران در مقیاس ترس از مسخره شدن، تفاوت معناداری وجود نداشت (۱۴۲/۰p=).
نتیجهگیری: یافتههای پژوهش بیانگر این است که نسخه فارسی مقیاس ترس از مسخره شدن از روایی و پایایی لازم برخوردار است و می‌توان از آن به‌عنوان ابزاری مطلوب جهت ارزیابی ترس از مسخره شدن در ایران استفاده نمود.
واژههای کلیدی: ترس از مسخره شدن، مقیاس، روایی، پایایی، اصفهان
جلد ۱۶، شماره ۱۰ - ( ۱۱-۱۳۹۶ )
چکیده
زمینه و هدف: دسترسی به شبکه‌های اجتماعی مجازی پدیده‌ای رو به گسترش است و هر روز شمار بیشتری از نوجوانان در زمره کاربران این شبکه‌ها قرار می‌گیرند. پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه ابعاد شخصیت دانش‌آموزان و استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی انجام گردید.
مواد و روشها: طرح تحقیق این مطالعه از انواع همبستگی است. جامعه مورد بررسی دانش‌آموزان متوسطه دوم در اداره آموزش و پرورش ناحیه ۴ شیراز بود. حجم نمونه دانش‌آموزان ۶۲ نفر بود که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند و پرسشنامه ویژگی‌های شخصیتی نئو (فرم کوتاه) و پرسشنامه شبکه‌های اجتماعی مجازی که توسط محققین ساخته شده بود، اجرا گردید. جهت انجام تحلیل‌های آماری از ضریب همبستگی و رگرسیون چندگانه به روش گام به گام استفاده شد.
یافتهها: یافتههای این مطالعه نشان داد دانش‌آموزانی که دارای شخصیت روان آزردگی هستند وابستگی بیشتری به استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی را نیز تجربه میکنند. این رابطه درسطح ۰۱/۰ و با ضریب همبستگی ۳۶۱/۰ معنادار بود. همچنین، دانش‌آموزانی که دارای شخصیت توافق‌پذیری هستند وابستگی بیشتری را به استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی نشان داده اند. این رابطه درسطح ۰۵/۰ و با ضریب همبستگی ۲۶۰/۰ معنادار بود. بعد روان آزردگی ۱۳/۰از واریانس مربوط به کیفیت استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی را تبیین نمود.
نتیجهگیری: نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که از ابعاد مختلف شخصیت، تنها ویژگی شخصیتی روان آزردگی می‌تواند کیفیت استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی را پیش بینی نماید.
واژههای کلیدی : شخصیت، شبکه‌های اجتماعی، دانش‌آموزان
جلد ۱۷، شماره ۷ - ( ۸-۱۳۹۷ )
زمینه و هدف: خصوصیات ویژه فیزیکوشیمیایی نانوذرات سلنیوم باعث شده است که اخیراً توجه ویژهای به معرفی سویههای میکروبی مولد نانوذرات سلنیوم صورت گیرد. هدف از مطالعه حاضر معرفی سویه اکتینومیست مولد نانوذرات سلنیوم، تعیین خصوصیات نانوذرات و بررسی اثر سمیت سلولی آن بر رده سلولی سرطان سینه (MCF-۷) میباشد.
مواد و روشها: در این مطالعه آزمایشگاهی ابتدا سویه مولد نانوذرات سلنیوم از نمونههای خاک جداسازی گردید. سویه منتخب سپس به کمک تستهای بیوشیمیایی، مورفولوژیک و تعیین توالی ژن ۱۶S rDNA شناسایی شد. سپس طیف UV-Visible، عکس میکروسکوپ الکترونی(Transmission electron microscope) TEM ، الگوی پراکنش اندازه ذرهای، طیف EDX (Energy-dispersive X-ray) و FTIR (Fourier-transform infrared) نانوذرات سلنیوم تعیین گردید. جهت بررسی اثر سمیت سلولی نانوذرات سلنیوم از روش رنگ سنجی بر پایه MTT (Methylthiazolyldiphenyl-tetrazolium bromide) استفاده گردید که در این روش ابتدا درصد زندهمانی محاسبه و سپس میزان IC۵۰ (Half inhibitory concentration) مربوطه محاسبه گردید.
یافتهها: باکتری منتخب به عنوان استرپتومایسس لاواندوله FSHJ۹ شناسایی گردید. عکسهای TEM نشان دادند که نانوذرات کروی اندازه ذرهای ۱۲۳-۲۸ نانومتر دارند. طیف FTIR آنها نشان داد که گروه عاملی خاصی بر روی سطح نانوذرات حضور ندارد. نتایج سمیت سلولی نانوذرات نشان داد که IC۵۰ نانودرات سلنیوم )۲۳/۴۲±۱/۷۷ میکروگرم در میلی‌لیتر( در مقایسه با IC۵۰ سدیم سلنیت )۵۳/۴۱±۰/۳ میکروگرم در میلی‌لیتر( بیشتر است.
نتیجهگیری: نتایج این مطالعه نشان داد که استرپتومایسس لاواندوله FSHJ۹ قادر است نانوذرات سلنیوم را تولید کند. این نانوذرات احتمالاً پس از انجام مطالعات تکمیلی‌میتوانند کاربردهایی از جمله به عنوان مکمل در رژیم غذایی انسان و دام پیدا کند.
واژههای کلیدی: نانوذرات سلنیوم، بیوسنتز، استرپتومایسس، سمیت سلولی، رده سلولی MCF-۷
جلد ۱۹، شماره ۲ - ( ۲-۱۳۹۹ )
چکیده
زمینه و هدف: سرطان به‌عنوان یکی از معضلات عمده سلامت، یکی از علتهای اصلی مرگ و میر در سطح جهان میباشد. مشتقات گزانتین از جمله تئوبرومین، یک دسته از ترکیبات مؤثر در کنترل سرطان میباشند. در این مطالعه یک‌سری مشتقات جدید فنوکسی اتیل تئوبرمین با استخلاف در موقعیت N۱ طراحی و فعالیت سمیت سلولی آنها ارزیابی شد. همچنین، مطالعات داکینگ مولکولی جهت پیشبینی مکانیسم احتمالی آنها انجام شد.
مواد و روشها: در این مطالعه آزمایشگاهی، ابتدا، ترکیبات ۲، ۳ و a-l۵ سنتز شدند. سمیت سلولی تمام ترکیبات جدید سنتز شده با روش رنگ سنجی بر پایه MTT (Methylthiazolyldiphenyl-tetrazolium bromide)، علیه ۴ رده سلولی سرطانی انسان مورد مطالعه قرار گرفتند. نرم افزار Autodock برای تعیین انرژیهای اتصال این ساختارها بر روی آنزیمهای تتراهیدروفولات ردوکتاز انسانی، اکتو-'۵-نوکلئوتیداز انسانی (e۵NT) و فسفودی استراز انسانی استفاده شد. دادهها با استفاده از آنالیز واریانس یکطرفه تجزیه و تحلیل شدند.
یافتهها: نتایج حاصل از مطالعات داکینگ، انرژی اتصال پذیری قابل قبولی (kcal/mol ۴۲/۸-) را در برابر e۵NT نشان داد. نتایج حاصل از بررسی سمیت سلولی نشان داد که بیشترین اثر سمیت سلولی علیه سلول A۵۴۹ و MCF-۷ رخ داده است (ترکیب e۵ به ترتیب با IC۵۰ برابر با ۶۵/۸۶ و ۰۹/۱۶۱ میکرومولار).
نتیجهگیری: نتایج مطالعات داکینگ مولکولی، انرژی اتصال قابل قبولی در برابر آنزیم اکتو-۵'-نوکلئوتیداز نشان داد. در میان مشتقات سنتز شده، ترکیب a۵ با پایینترین سطح ΔG (kcal/mol ۴۲/۸-) به عنوان بهترین مهارکننده این آنزیم انتخاب شد. اثرات مناسب سمیت سلولی در غلظتهای مختلف ترکیبات سنتز شده بر روی ردههای سلولی MCF۷ و A۵۴۹ مشاهده شد.
واژههای کلیدی: سمیت سلولی، مدل سازی مولکولی، مشتقات تئوبرومین، سنتز
جلد ۱۹، شماره ۶ - ( ۶-۱۳۹۹ )
زمینه و هدف: کراتین کیناز میتوکندری در گرمازایی مستقل از پروتئین غیر جفت کننده نقش دارد. تصور میشود، این عامل بر اثر تغذیه و ورزش متأثر شود. هدف از این پژوهش تعیین اثر مصرف طولانی مدت غذای پرچرب و تمرین ورزشی منظم هوازی بر بیان ایزوفرمهای یک و دو کراتین کیناز میتوکندری (CKmt۱,۲) در بافت چربی سفید موش سوری بود.
مواد و روشها: در این مطالعه تجربی، ۲۸ سر موش سوری نر (C۵۷BL/۶ ) در چهار گروه کنترل (۷ سر)، غذای پرچرب (۷ سر)، تمرینی (۷ سر) و غذای پرچرب- تمرینی (۷ سر) تقسیم شدند. موشهای گروههای غذای پرچرب به مدت ۱۲ هفته، با غذای پرچرب (۴۰ درصد) تغذیه شدند. موشهای گروههای تمرینی، به مدت شش هفته، تحت تمرین تداومی قرار گرفتند. برای اندازهگیری بیان نسبی ژنهای CKmt۱ و CKmt۲ از روش Real time PCR استفاده شد. برای تحلیل آماری دادهها از آزمون ANOVA دو طرفه استفاده شد.
یافتهها: نتایج این مطالعه نشان داد که غذای پرچرب (۳۲۴/۰ (P=و تمرین ورزشی (۱۳۶/۰ (P=تأثیر معنیداری در بیان ژن CKmt۱ ندارد. با این حال، بیان ژن CKmt۲ بر اثر غذای پرچرب، کاهش معنیدار (۰۴۳/۰ (P=و بر اثر تمرین ورزشی افزایش معنیداری (۰۰۱/۰ (P=نسبت به گروه پرچرب داشت.
نتیجهگیری: یافتههای این مطالعه دلالت بر این دارند که مصرف طولانی مدت غذای پرچرب و تمرین منظم به ترتیب از طریق کاهش و افزایش بیان کراتین کیناز میتوکندری احتمالاً میتوانند گرمازایی غیرلرزشی در بافت چربی سفید را متأثر سازند.
واژههای کلیدی: چاقی، غذای پرچرب، گرمازایی، بافت چربی سفید، موش سوری
جلد ۲۰، شماره ۵ - ( ۵-۱۴۰۰ )
نامه به سردبیر
مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجاندوره ۲۰، مر داد ۱۴۰۰، ۶۱۰-۶۰۷
اثرات اقتصادی بیماری کووید -۱۹ در بودجه و اعتبارات عمومی مراکز دانشگاهی
The Economic Effects of Covid-۱۹ Disease on Budget in Academic Centers
محمدرضا فروتنی[۱]
دریافت مقاله: ۲۱/۰۲/۱۴۰۰ ارسال مقاله به نویسنده جهت اصلاح: ۲۶/۰۲/۱۴۰۰ دریافت اصلاحیه از نویسنده: ۰۱/۰۳/۱۴۰۰ پذیرش مقاله: ۰۴/۰۳/۱۴۰۰
همه گیری بیماری کووید-۱۹ در کشورها و مناطق مختلف دنیا؛ دارای اثرات متفاوتی است ]۲-۱[. این اثرات را می‌توان از جنبه‌های مختلف، حتی در حوزه گردشگری نیز مورد بررسی قرار داد ]۳[. این اثرات در مراکز بهداشتی- درمانی و کارکنان و دانشجویان آنها دارای اهمیت خاص است ]۵- ۴[. رد پای این همه‌گیری حتی در سطح مدارس نیز ویژگی‌هایی خاصی دارد ]۶[. درحوزه اطلاع‌رسانی، اثرات گسترده تر بوده و ماندگاری بیشتری را از خود به جا گذاشته است ]۷[. این اثرات در حیطه دین و دینداری نیز مطرح بوده و عقاید مختلفی را به دنبال داشته است ]۸[. بررسی و پیش آگهی از این اثرات می‌تواند در افزایش تاب آوری مراکز درمانی و بهداشتی خدمت رسان به جامعه مفید باشد.
آثار ناشی از همه‌گیری بیماری کووید -۱۹، در طی حدود پانزده ماهه گذشته؛ در زیر مجموعه‌های مختلف به این صورت میباشد. در بخش هزینه‌ها و اعتبارات عمومی- جاری، حدود ۱۵-۱۲ درصد از اعتبارات جاری، صرف هزینه‌های مرتبط با این بیماری شده است. خرید لوازم و تجهیزات حفاظت فردی، رفع کمبودهای جاری بخش‌ها، تجهیز مراکز به دستگاه‌ها و لوازم مرتبط با مراقبت از بیمار، بخشی از این هزینه‌ها را شامل میشود ]۹[.
از طرفی، کمک‌های مالی دولت که به منظور جبران خسارات به مراکز درمانی و بیمارستان‌ها پرداخت شده است را بایستی به این هزینه‌ها را اضافه نمود. این درحالی است که درآمد اختصاصی مراکز درمانی به شدت تحت تأثیر این بیماری قرار گرفته و کاهش یافته است ]۹[.
هزینه‌ها در بخش نیروی انسانی که شامل جذب نیروهای جدید موقت، پرداخت ساعات اضافه کاری به پرسنل شاغل و البته تهیه لوازم حفاظت فردی برای این افراد را می توان نام برد. هزینه‌های پنهان و غیرقابل محاسبه ناشی از عدم حضور پرسنل بخش پشتیبانی (به منظور کاهش حضور افراد) و همچنین عدم حضور پرسنل به علت ابتلاء به این بیماری و جایگزین نمودن افراد دیگر را بایستی به هزینه بخش نیروی انسانی اضافه نمود.
خرید تجهیزات وملزوماتی که فقط برای شرایط اضطراری کاربرد دارند (به عنوان مثال: دستگاه اکسیژن ساز اضافی) و در شرایط عادی نمی‌توانند مورد استفاده قرار گیرند، منابع مالی محدود مراکز دانشگاهی را به معنای تمام می‌بلعند. البته به این معنی نیست که وجود چنین دستگاهی که می‌تواند حتی جان "یک انسان" را نجات بخشد را کالای غیر ضرور قلمداد کرد، اما در بررسی چالش‌های ناشی از بیماری مذکور، این موارد بایستی مدنظر قرار گیرد.
توسعه بخش‌ها و هزینه نگهداری از آنها، با منابع مالی محدود و نیازهای نامحدود، همخوانی نخواهد داشت و تبعات این‌گونه توسعه‌ها؛ در آینده ای نزدیک، آثار خود را نشان خواهد داد ]۹[.
مهم‌ترین و موثرترین و شاید ماندگارترین اثر ناشی از این همه گیری را بایستی، آثار روانی این پاندمی نام برد. البته این آثار را می توان با مدیریت خوب و مؤثر، تحت کنترل در آورد و درجهت کنترل بیماری از آن استفاده کرد ]۱۰[. یکی از این آثار روانی، انگ اجتماعی آلوده بودن به این ویروس است ]۱۱[.
با توجه به این‌که مشخصات و جنبه های مختلف بیماری تاکنون ناشناخته مانده و داروی مفید و مؤثری نیز به طور قطع معرفی نشده است، این نکات ابهام و عدم هدایت افکار عمومی، موجب ایجاد نگرانی و رفتارهای هیجانی در جامعه شده است ]۱۲[.
در کنار این آثار، بایستی اثرات ناشی از قرنطینه و ماندن افراد در خانه را نیز اضافه نمود که حتی می‌تواند در رژیم غذایی افراد نیز تأثیر سوء داشته باشد ]۱۳[.
به نظر می‌رسد بیماری کووید-۱۹ آمده است که بماند و به عنوان یکی از بیماری‌های نوپدید جایگاه خود را در جوامع مختلف حفظ و ارتقاء بخشد. با این دیدگاه، شاید بتوان عمیق‌تر به موضوع نگریست و از نگاه سطحی و گذرا پرهیز نمود و در کنار برنامه های ضربتی و مقطعی، به فکر استراتژی‌های میان مدت و بلند مدت نیز بود.
Reference
۱.
[۲] Safarahang R. A transtheoretical critique of the ontological foundations of government governance in health policy-making to control the COVIDE-۱۹ pandemic (Case study of Iran). Research Letter of Political Science ۲۰۲۰; ۱۵(۲): ۱۸۳-۲۲۴.
[۳] Hassan Pour M, Shahi T, Arjang Mehr D. Structural model of crisis management for Iran's tourism supply sector; Case study: COVID – ۱۹ Pandemic. Tourism Management Studies ۲۰۲۰; ۱۵(۰): ۵۹-۸۹.
[۴] Garosi E, Khosravi Danesh M, Mazloumi A. Nurses and Coronavirus: Challenges and Consequences. Iran Occupational Health ۲۰۲۰; ۱۷(۱): ۱-۶.
[۵] Mirkazehi Rigi Z, Dadpisheh S, Sheikhi F, Balouch V, Kalkali S. Challenges and Strategies to deal with COVID-۱۹ from the perspective of physicians and nurses in southern of Sistan and Baluchestan, Iran. Journal Mil Med ۲۰۲۰; ۲۲(۶): ۵۹۹-۶۰۶.
[۶] Mohammadi M, Keshavarzi F, Naseri Jahromi R, Naseri Jahromi R, Hesampoor Z, Mirghafari F, et al. Analyzing the Parents' Experiences of First course Elementary School Students from the Challenges of Virtual Education with Social Networks in the Time of Coronavirus Outbreak. ۲۰۲۰.
[۷] Ashrafi-Rizi H, Kazaempour Z. The Challenges of Information Services related to the COVID-۱۹ Crisis. Journal Mil Med ۲۰۲۰; ۲۲(۲): ۲۰۷-۹.
[۸] Chitsaz MJ. Corona and Religiosity: Analyses and Challenges. Social Impact Assessment (special issue of the consequences of the outbreak of Corona-Covid virus ۱۹) ۲۰۲۰(۲): ۱۶۲-۵۱.
[۹] Moradi T, Dehghani M, Droudy R, Shajaripour M, Joo MM. General Framework of the Comprehensive Program "Health Insurance during Covid-۱۹ and beyond". Iran: National Center for Health Insurance Research ۲۰۲۰ NCHIR-۹۹- ۰۰۲ -۰۴.
[۱۰] Ghasemi M, Keshtegar A, Mohammadzadeh Z. Good Governance and Public Value Management in the Face of COVID-۱۹. Quarterly Journal of Management Strategies in Health System ۲۰۲۰.
[۱۱] Shahshahani MS. The Importance of Paying Attention to Social Stigma After Coronavirus (Covid-۱۹) (Letter to the Editor). Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences ۲۰۲۰; ۱۹(۶): ۶۵۹-۷.
[۱۲] Khammarnia M, Peyvand M, Setoodehzadeh F. Global epidemic of the coronavirus and the impact of political and economic sanctions against Iran. Payesh ۲۰۲۰; ۱۹(۴): ۴۶۹-۷۱.
[۱۳] Sheykhangafshe FB, Chookami ES, Hossienkhanzadeh AA. Eating Disorders during Coronavirus ۲۰۱۹ (COVID-۱۹): A Letter to the Editor. Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences ۲۰۲۰; ۱۹(۷): ۷۶۵-۷۰
- - دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی لارستان
جلد ۲۱، شماره ۵ - ( ۶-۱۴۰۱ )
مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
دوره ۲۱، مرداد ۱۴۰۱، ۵۹۲-۵۸۹
لزوم بازگشایی دانشگاه‌ها پس از بیماری کووید-۱۹
محمدرضا فروتنی [۱]
دریافت مقاله: ۲۰/۰۴/۱۴۰۱ ارسال مقاله به نویسنده جهت اصلاح: ۲۵/۰۴/۱۴۰۱ دریافت اصلاحیه از نویسنده: ۳۰/۰۴/۱۴۰۱ پذیرش مقاله: ۰۱/۰۵/۱۴۰۱
مقدمه
اواخر سال ۲۰۱۹ بیماری جدیدی تحت عنوان کووید-۱۹ از کشور چین آغاز شد و به سرعت اغلب نقاط دنیا را فرا گرفت [۱]. براساس اعلام سازمان جهانی بهداشت، این بیماری عفونی تنفسی، توسط یک کروناویروس جدید ایجاد شده بود [۲] ویروس های خانواده کرونا ویروس طی سال های گذشته، بیماری های متعددی از جمله بیماری سارس و بیماری مرس را ایجاد کرده بودند و می‌توانست برای سلامت جوامع بشری یک تهدید جدی باشد[۳] بیماری کووید-۱۹؛ اغلب فعالیت‌های جوامع بشری را تحت تأثیر خود قرار داده است [۴]. این فعالیت‌ها، گاهی در حوزه روانی و کسب و کار نیز تأثیر خود را القاء کرده است [۵]. از جمله مواردی که به شدت تحت تأثیر این رویداد قرار گرفته است؛ نحوه آموزش فراگیران در محیط دانشگاهی است [۶]. بیماری کرونا حتی در بودجه و اعتبارات عمومی دانشگاه‌ها نیز تأثیر اقتصادی خود را به جا گذاشته است [۷]. با شدت گرفتن بیماری، تصمیم مسئولین بر ادامه فرآیند آموزش فراگیران در فضای مجازی بود.استفاده از آموزش مجازی با شدت گرفتن بیماری و لزوم قرنطینه و رعایت فاصله اجتماعی به امری اجتناب ناپذیر برای جلوگیری از توقف آموزش تبدیل شد؛ اما دست اندرکاران را با چالش های جدید روبرو کرد [۸]. در این فرآیند؛ آموزش دانشجویان از طریق سامانه‌های مختلف انجام گرفت که علاوه بر ارائه دروس به صورت فایل‌های ضبط شده؛ امکان بارگذاری تکالیف را نیز برای مدرسین فراهم می‌آورد. در هرصورت آموزش مجازی دارای معایب و مزایای خاص خود است [۹]. تعیین یک موضوع و تکلیف خاص برای فراگیران؛ دانشجویان را بر آن می‌دارد که انجام تکالیف خود را به صورت نسخه برداری و بازگرداندن (copy Paste) انجام دهند. به عبارت دیگر؛ انجام تکلیف اغلب موارد توسط یک یا دو نفر انجام می‌گیرید و بقیه فراگیران این مطالب را به عنوان عملکرد شخصی خود در سامانه بارگذاری میکنند. به عنوان نمونه؛ ارائه تکلیف درسی در واحد میکروب شناسی در پنج رشته مختلف تحصیلی دانشجویان دانشکده علوم پزشکی لارستان انجام گرفت. ماهیت اصلی این واحد درسی در همه گروه‌ها؛ تاحدود زیادی یکسان بود و سرفصل‌ها در اغلب رشته‌های تحصیلی همپوشانی داشتند. به همین دلیل؛ تکالیف درسی تعیین شده نیز در اغلب موارد یکسان بود. این تکالیف حداقل در یک رشته تحصیلی می‌بایستی یکسان درنظر گرفته می‌شد؛ تا ارزیابی دانشجویان دچار مشکل نگردد. لذا از ابتدای نیم سال تحصیلی جدید، ارائه تکالیف به صورت هفتگی یا ماهیانه در نظر گرفته شد. بررسی بازخورد دانشجویان نشان می‌داد که گاهی فراگیران، حتی جملات برداشت شده از دیگران را یک‌بار نیز روخوانی نکرده و عین مطالب را به عنوان تکلیف درسی خود ارائه می‌دادند. وجود اشتباه‌های علمی و نگارشی در تکالیف ارائه دهندگان مشهود بود. زیرا این خطا و اشتباه را اغلب فراگیران به صورت مشابه تکرار می‌کردند.
بنظر می‌رسد که ارائه دروس به صورت مجازی، فراگیران را حتی از حداقل فعالیت و فراگیری نیز دور کرده است و ادامه این روند می‌تواند، صدمات جبران ناپذیری به آموزش کشور وارد نماید، به طوری که در برخی مطالعات که نظرات والدین را جویا شده‌اند، از جمله معایبی که ذکر کرده اند، ناکارآمدی تکالیف درسی است [۱۰]. استفاده از روش‌های تلفیقی آموزش مجازی و الزام دانشجویان به حضور در کلاس مجازی تاحدودی مشکل را به صورت موقت برطرف خواهد کرد [۱۱]. آزمون های مجازی و مشکلات متعدد این فرآیند، از جمله تقلب در آن ؛ به عنوان یکی از عوامل تهدیدکننده یادگیری در دانشجویان مطرح است [۱۲] استفاده از آموزش مجازی نیز به اشکال و روش‌های مختلف وجود دارد که بایستی با بررسی دقیق آنها، نمونه‌ای که با فضای آموزشی ایران سازگاری بیشتری دارد، انتخاب و مورد استفاده قرار گیرد [۱۳]. با آرام‌تر شدن روند بیماری کووید-۱۹ و فراهم کردن شرایط خوابگاهی مناسب؛ لزوم بازگشت به فضای آموزشی و آموزش چهره به چهره؛ بیش از پیش احساس شده و الزام آور خواهد بود..
References
[۲] Agharezaee N, Forouzesh F. SARS-COV-۲: history, genetics, and treatment. Journal of Arak University of Medical Sciences ۲۰۲۰; ۲۳(۵): ۶۶۶-۸۵.
[۳] Hojabr Rajeooni A, Mehrbod P. Molecular Structure of SARS-CoV-۲ Virus and the Proposed Related Drugs. Journal of Arak University of Medical Sciences ۲۰۲۰;۲۳(۵):۶۱۴-۳۱.
[۴] Khammarnia M, Setoodezadeh F. Intensifying health challenges in low-income provinces: The impact of the Corona pandemic. Journal of Jiroft University of Medical Sciences ۲۰۲۱; ۸(۱): ۵۴۳-۴.
[۵] ALIAKBARI DEHKORDI M, Eisazadeh F, Aghjanbaglu S. Psychological Consequences of Patients with Coronavirus (COVID-۱۹): A Qualitative Study. Iranian Journal of Health Psychology ۲۰۲۰; ۲(۲ (۴) #r۰۰۹۵۳):-.
[۶] Shahsavari Isfahani S, Mosallanejad L, Sobhanian S. The effect of virtual and traditional methods on students learning and competency - based skillS. Hormozgan Medical Journal ۲۰۱۰; ۱۴(۳).
[۷] Foroutani MR. The Economic Effects of Covid-۱۹ Disease on Budget in Academic Centers. Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences ۲۰۲۱; ۲۰(۵): ۶۰۷-۱۰.
[۸] Moosavi S, Gholamnejad H, Hassan Shiri F, Ghofrani Kelishami F, Raoufi s. Challenges of Virtual education During the Pandemic of COVID-۱۹: A Qualitative Research. Iran Journal of Nursing ۲۰۲۲; ۳۵(۱۳۵): ۹۴-۱۰۵.
[۹] Shams M, Rezvanian F. The analysis of advantages and disadvantages of virtual statistics and mathematics education. Popularization of Science ۲۰۲۱; ۱۲(۱): ۶۲-۷۶.
[۱۰] Mohammadi M, Keshavarzi F, Naseri Jahromi R, Naseri Jahromi R, Hesampoor Z, Mirghafari F, et al. Analyzing the Parents' Experiences of First course Elementary School Students from the Challenges of Virtual Education with Social Networks in the Time of Coronavirus Outbreak ۲۰۲۰.
۱۱] Azad Dosfani Z, Kareshki H, Amin Yazdi SA, Abdkhodaei MS. The effectiveness of social network-based blended learning in comparison with face-to-face education and social network-based education on student self-efficacy and academic achievement. New Educational Approaches ۲۰۲۱; ۱۶(۱): ۷۱-۸۸.
[۱۲] Araghiyanmojarad F, Jouybari L, Jouybari L, Yaghobi T. Virtual exam fraud and prevention strategies. Iranian Journal of Medical Education ۲۰۲۱; ۲۱(۰): ۲۸۱-۲.
[۱۳] Ataran M. Virtual University: RE-Reading Existing Narrations. J RES Planning Higher Education ۲۰۰۷; ۱۳(۱): ۴۳.
[۱]- مربی دانشکده علوم پزشکی لارستان، کد ارکید: ۲۸۸۴-۴۷۷۷۶-۰۰۰۲-۰۰۰۰
تلفن: ۵۲۲۴۰۳۰۸-۰۷۱، دورنگار: ۵۲۲۴۰۳۰۸-۰۷۱، پست الکترونیکی: foroutani۱۳۴۹@gmail.com
جلد ۲۴، شماره ۱ - ( ۱-۱۴۰۴ )
انگل‌ها و بیماری‌های انگلی همچنان به عنوان یکی از مشکلات و معضلات بهداشتی جوامع بشری مطرح هستند. تغییرات آب و هوایی، گستردگی و سهولت روابط بین جوامع انسانی باعث افزایش روزافزون این دسته از بیماری‌ها شده است (۱). تلاش انسان‌ها برای غلبه بر این بیماری‌ها تا جایی پیش رفته است که از مدل‌های هوش مصنوعی برای تشخیص آزمایشگاهی و درمان بیماری‌ها استفاده کرده است (۲). اما این بیماری‌ها همچنان مشکلات بهداشتی را برای جوامع بشری و حتی حیوانات دارند. از طرفی، تغییرات بیولوژیکی محیط طبیعی اطراف انسان‌ها و تغییرات اکوسیستم، موجب ایجاد بیماری‌های نوپدید و گاه بازپدید شده است. بر این اساس، دستیابی به دانش و اطلاعاتی که بتواند به افراد کمک کند تا این بیماری‌ها را شناخته و راه‌های پیشگری از آن را بدانند، مستلزم مطالعه کتب مفید و جامع در این زمینه است.
کتاب انگل‌های انسانی با زیر عنوان تشخیص، درمان و پیشگیری (Human Parasites: Diagnosis, Treatment, Prevention, ۲nd edition) توسط تنها نویسنده این کتابHeinz Mehlhorn در سال ۲۰۲۳ به زبان انگلیسی به رشته تحریر درآمده است (۳). نویسنده کتاب، استاد گروه انگل‌شناسی دانشگاه هاین هینریش دوسلدورف آلمان میباشد. این کتاب برگرفته از ویراست هشتم نسخه آلمانی (Die Parasiten des Menschen) آن است که در سال ۲۰۱۶ چاپ شده است. براساس مشخصات کتاب‌شناختی، متن اصلی کتاب ۴۳۰ صفحه و صفحات ابتدایی بدون شماره ۱۷ صفحه است. کتاب توسط انتشاراتSpringer Cham و در سال ۲۰۲۳ میلادی چاپ شده است. شابک چاپی و الکترونیک کتاب Print ISBN: ۹۷۸-۳-۰۳۱-۴۱۷۰۴-۷ E-book ISBN: ۹۷۸-۳-۰۳۱-۴۱۷۰۵-۴ قید شده است.
کتاب دارای ۵ فصل است. در فصل ابتدایی به ارتباط انگل و انسان پرداخته است. سایر فصول شامل طبقه‌بندی، تک یاخته‌ها، انگل‌های کرمی و بندپایان است. در این کتاب هرکدام از انگل‌ها در ۱۱ ویژگی تعریف شده‌اند که شامل نام‌های انگل، گستره جفرافیایی آن، مرفولوژی و بیولوژی انگل، علائم بیماری، تشخیص، راه‌های انتقال عفونت، راه‌های پیشگیری، دوره کمون، علائم اولیه، علائم بالینی و در نهایت راه‌های درمان را ذکر کرده است.
کتاب دارای ۶ تصویر سیاه و سفید و ۲۱۷ تصویر رنگی است. علاوه برآن در هر بررسی انگل، تعداد ۶۰ سؤال برای کمک به سنجش دانش نظری خوانندگان طراحی شده است که میتوانند آن را به صورت دیجیتال از طریق اپلیکیشن فلاش‌کارت‌های انتشارات اشپرینگر استفاده کنند. همچنین محققین میتوانند به صورت رایگان به اطلاعات جانبی از طریق سایت اسپرینگر دسترسی داشته باشند. نسخه چاپی این کتاب به همراه دسترسی به اطلاعات برخط، با همکاری بیش از ۵۰ محقق از سراسر دنیا تهیه شده است.
فصل اول کتاب که به «پدیده پارازیتیسم» پرداخته است، چگونگی ایجاد بیماری‌ها و همچنین نحوه سازگاری انگل با محیط طبیعی را شرح می‌دهد. علاوه بر آن، آسیب‌شناسی انگل، نحوه تشخیص و سازگاری انگل با محیط را بررسی می‌کند. فصل دوم، به طبقه‌بندی کلی انگل‌ها اشاره می‌کند. همچنین استقرار انگل در اندام‌های مختلف بدن انسان را شرح می‌دهد. فصل سوم تک یاخته‌های مهاجم را مورد بررسی قرارداده و انگل‌های مهمی مانند ژیاردیا، تریکوموناس‌ها، پلاسمودیم، لیشمانیا و .... را شرح داده و هرکدام از انگل‌ها را با ۱۱ ویژگی آنها ( نام، گستره جغرافیایی و ...) مورد بررسی قرار می‌دهد. فصل چهارم به انگل‌های کرمی اشاره دارد و آنها را در سه دسته؛ ترماتودها (کرم‌های برگی‌شکل)، سستودها (کرم‌های نواری‌شکل) و نماتودها شرح می‌دهد. در فصل ۵ در دو بخش جداگانه، درباره ماهیان خونخوار و خفاش‌های خونخوار بحث شده است. همچنین به بررسی بندپایان و انواع کنه‌ها، مایت و حشرات‌ها پرداخته و راه‌های کنترل آنها را توضیح می‌دهد. در انتهای هر فصل منابع و نحوه دسترسی به منابع تکمیلی را نیز ذکر می‌نماید. در پایان با طرح سؤالاتی دانش فراگیران را مورد بررسی قرار می‌دهد.
این کتاب هرچند به بررسی تعدای زیادی از بیماری‌های انگلی پرداخته است اما این بررسی تعداد زیاد بیماری‌ها باعث شده به کلی‌گویی پرداخته و از ذکر جزییات هرکدام از بخش‌ها امتناع ورزند. به عبارت دیگر در یک نگاه کلی، این کتاب می‌تواند برای آحاد مردم و افرادی‌که نیازمند دستیابی به اطلاعات جمعی هستند، مفید فایده باشد. اما فراگیرانی مانند، دانشجویان پزشکی و پرستاران که نیازمند دانش چگونگی تشخیص، مراقبت و درمان بیماران هستند، نمی‌تواند پاسخگو باشد. دانشجویان علوم آزمایشگاهی نیز بایستی با دقت بیشتری با مورفولوژی انگل‌ها آشنا شده تا بتوانند به تشخیص افتراقی آزمایشگاهی این انگل‌ها پی ببرند.
در مجموع این کتاب می‌تواند به علاقه‌مندان شناخت انگل‌های انسانی کمک کند. همچنین برای دانشجویان رشته‌های بیولوژی، پزشکی، داروسازی و علوم آزمایشگاهی، می‌تواند تا حدودی مفید باشد. علاوه برآن، برای افرادی که قصد بازدید و یا زندگی در مناطق آندمیک بیماری‌ها را دارند، اطلاعات اساسی و پایه درحوزه پیشگیری و کنترل ابتلاء از بیماری‌ها را ارائه می‌دهد
| صفحه ۱ از ۱ |
پایگاه های مرتبط
کلمات کلیدی
آمار و اپيدميولوژي, فيزيولوژي, انكولوژي, فيزيك پزشكي, زنان, چشم پزشكي,ارتوپدي, توانبخشي و فيزيوتراپي, قلب و عروق, جراحينظرسنجی
کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان می باشد.
طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق
© 2025 CC BY-NC 4.0 | Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences
Designed & Developed by : Yektaweb