فریبا حکم‌اللهی، حسن رفعتی، حسین ریاحی، محمدحسین حکیمی، هاجر حیدری، فاطمه حقیرالسادات، مصطفی عظیم‌زاده، عبدالرضا فروتن، سعیدعلی موسی‌زاده،
جلد ۱۱، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۹۱ )
زمینه و هدف: قارچ Phellinus که انتشار گسترده‌ای در دنیا دارد متعلق به خانواده Hymenochaetacea با بیش از ۳۵۹ گونه با خواص دارویی مختلف می‌باشد. مطالعه حاضر با توجه به اهمیت موضوع و کمبود تحقیقات پیرامون گونههای Phellinus ایرانی انجام پذیرفت.
مواد و روش‌ها: این مطالعه پژوهشی – کاربردی در تابستان و پاییز سال ۱۳۸۷ جمع‌آوری و شناسایی گونه مذکور با استفاده از خصوصیات ماکرومورفولوژیکی و میکرومورفولوژیکی، روابط میزبانی ، پراکنش انجام گرفت. سپس عصاره‌گیری، جهت بررسی خواص آنتی‌اکسیدانتی عصاره متانولی تام و عصاره‌های فرکشنی (کلروفورمی، بوتانولی و آبی) آن به دو روش تخریب رادیکالهای آزاد DPPH و قدرت آنتی‌اکسیدانتی کاهش یون‌های فریک (Ferric reducing antioxidant power) انجام شد. همچنین مقدار کل ترکیبات فنولی به روش Folin-Ciocalteu سنجیده شدند .
یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که در هر دو آزمون آنتی‌اکسیدانتی، عصاره متانولی تام و به خصوص جزء بوتانولی آن فعالیت قابل‌ملاحظه‌ای در تخریب رادیکالهای آزاد و کاهش یون‌های فریک داشته است. غلظت‌های مؤثر از عصاره‌های مختلف (متانولی تام، کلروفورمی، بوتانولی و آبی) که ۵۰% رادیکالهای آزاد را تخریب می‌کنند ( IC۵۰ )، به ترتیب۰۷/۲ ± ۸۷/۳۰، ۵۶/۲ ± ۸۷، ۳۲/۰ ± ۹۸/۱۱ و ۹۴/۰ ± ۶۷/۲۲۹ میکروگرم بر میلی‌لیتر بودند .
نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان‌دهنده خواص آنتی‌اکسیدانی قوی عصاره‌های مختلف به ویژه عصاره بوتانولی قارچ دارویی Phellinus torulosus می‌باشند. فعالیت آنتی‌اکسیدانی این قارچ با توجه به سهولت دسترسی و همچنین هزینه بسیار پایین‌تر در مقایسه با سایر منابع طبیعی و مصنوعی موجود برای مواد آنتی‌اکسیدانی، قابل‌توجه بوده و توجیه اقتصادی چشم‌گیری دارد.
واژه‌های کلیدی: Phellinus ، خواص آنتی‌اکسیدان، ترکیبات فنولی، قارچ‌های دارویی، بومی ایران
