مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان

چکیده

  زمینه و هدف: لیشمانیوز پوستی یکی از معضلات بهداشتی جهان به ویژه کشورهای گرمسیری و نیمه گرمسیری از جمله ایران به شمار می‌آید. تعداد موارد جدید سالانه آن به بیش از ۵/۱ میلیون نفر رسیده است. این بیماری به دو فرم اپیدمیولوژیکی در ایران گزارش شده است. نوع خشک (نوع شهری) که عامل آن لیشمانیا تروپیکا و نوع مرطوب (نوع روستایی)که عامل آن لیشمانیا ماژور می‌باشد. شهرستان بم یکی از کانون‌ها‌ی قدیمی این بیماری است که در جنوب شرقی ایران در فاصله ۱۸۵ کیلومتری از مرکز استان کرمان قرار گرفته است. جمعیت این شهرستان در سال ۱۳۸۲ معادل ۲۴۲۴۳۸ نفر ‌بود. نظر به این که با وقوع زلزله شرایط انتقال بیماری فراهم شده است، هدف از این مطالعه تعیین وضعیت بیماری در یک سال بعد از زلزله در مقایسه با موارد آن طی ۴ سال قبل از زلزله می‌باشد.

  مواد و روش‌ها‌: این مطالعه توصیفی می‌باشد که اطلاعات مربوط به بیماران مطابق فرم طراحی شده جمع‌آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. از آن جا که واحدی جهت تشخیص و درمان بیماران در مرکز بهداشت شهرستان بم ایجاد شده و خدمات مؤثری را ارایه می‌نماید، اکثریت بیماران به این مرکز مراجعه و خدمات درمانی دریافت می‌نمایند. به این ترتیب اطلاعات جمع‌آوری شده در دفاتر این مرکز ثبت و قابل اطمینان و دارای اعتبار می‌باشند.

  یافته‌ها‌: این بررسی نشان می‌دهد گرچه در مجموع بروز بیماری در سال‌ها‌ی ۷۹ لغایت ۸۳ اختلاف معنی‌داری نداشته ولی در ماه‌ها‌ی آذر، دی، بهمن و اسفند سال ۱۳۸۳ (سال بعد از زلزله) نسبت به ماه‌ها‌ی مشابه سال‌ها‌ی قبل افزایش داشته است (۰۰۵/۰ p< ). در طی پنج سال، سن ابتلا رو به افزایش بوده و این اختلاف در جنس مؤنث بیشتر صورت گرفته است و هیچ گونه اختلاف معنی‌داری بر حسب سال و محل زخم، تعداد زخم، محل زندگی و ملیت مشاهده نگردید.

  نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان می‌دهد گرچه با توجه به آندمیک بودن لیشمانیوز پوستی در منطقه و فراهم شدن شرایط انتقال آن در پی زلزله پنجم دی‌ماه ۱۳۸۲ افزایش ناگهانی موارد بیماری انتظار می‌رفت ولی احتمالاً اقدامات بهداشتی صورت گرفته مانع از بروز بیش از حد موارد جدید بیماری شده است.

  واژه‌ها‌ی کلیدی: لیشمانیوز جلدی، بم، زلزله

  چکیده

  زمینه و هدف: سالک (لیشمانیوز جلدی) یک عفونت پروتوزوئری است که به وسیله گونه‌های مختلفی از جنس لیشمانیا ایجاد می‌شود. زخم‌های ناشی از لیشمانیوز جلدی مرطوب اکثراً دارای ترشح بوده و به همین دلیل محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها، قارچ‌ها و سایر میکروارگانیسم‌ها می‌باشد که سبب عفونت ثانویه زخم می‌گردد. در این بررسی از آنزیم گلوکز اکسیداز جهت تخریب باکتری‌های جدا شده از زخم‌های لیشمانیوز جلدی استفاده شد.

  مواد و روش‌ها : این مطالعه آزمایشگاهی بر روی باکتری‌های جدا شده از عفونت‌های ثانویه زخم‌های لیشمانیوز جلدی ۵۰ بیمار مراجعه‌کننده به مرکز پوست صدیقه طاهره اصفهان انجام گرفت. در این تحقیق از آنزیم گلوکز اکسیداز ۱۰ کیلوگرم بر میلی‌لیتر در رقت‌های ۵/۰، ۲۵/۰، ۱۲۵/۰، ۰۶۲/۰، ۰۳۱/۰، ۰۱۵/۰، ۰۰۷/۰، ۰۰۳/۰ و ۰۰۱/۰ جهت بررسی اثرات ضد باکتریایی به کمک تکنیک‌های تعیین حداقل غلظت مهارکنندگی از رشد باکتری [M inimunm I nhibitory Concentration(MIC)] و انتشار دیسک استفاده شد.

  یافته‌ها : نتایج نشان داد که باکتری‌های مورد بررسی جدا شده از زخم‌ها (اشریشیا کلای، پروتئوس ولگاریس، سودوموناس آئروجینوزا، استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس و کورینه باکتریوم گزروزیس) نسبت به آنزیم گلوکز اکسیداز در رقت‌های مختلف حساسیت زیادی نشان دادند.

  نتیجه‌گیری : آنزیم گلوکز اکسیداز اثر مهاری بر باکتری‌های گرم مثبت و گرم منفی جدا شده از زخم‌های لیشمانیوز دارد. بنابراین، ممکن است بتوان از این آنزیم در درمان عفونت‌های ثانویه باکتریای زخم‌های لیشمانیوز استفاده نمود.

  واژه‌های کلیدی : لیشمانیوز جلدی، عفونت‌های ثانویه، آنزیم گلوکز اکسیداز، MIC ، انتشار دیسک

چکیده

زمینه و هدف: لیشمانیوز جلدی (سالک) یک بیماری مورد غفلت قرار گرفته است که بدشکلی و اسکار ناشی از آن عملکرد اجتماعی و روانی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. این مطالعه با هدف تعیین برخی اختلالات روان‌پزشکی در بیماران بهبود یافته از لیشمانیوز جلدی در شهرستان رفسنجان در سال ۱۳۹۳ انجام شد.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی - مقطعی تعداد ۱۶۰ نفر از بیماران بهبود یافته از لیشمانیوز جلدی دارای پرونده بهداشتی در شهرستان رفسنجان مورد بررسی قرار گرفتند. اطلاعات با استفاده از چک لیست استاندارد کشوری بیماران مبتلاء به لیشمانیوز، پرسش‌نامه افسردگی Beck، مقیاس اضطراب Hamilton و پرسشنامه خودکشی Beck از طریق مصاحبه جمع‌آوری گردید. داده‌ها با استفاده از آزمون ناپارامتری Kruskal-Wallis، آزمون مجذور کای و ضریب همبستگی Spearman تجزیه و تحلیل شد.

یافته‌ها: میانگین سنی افراد ۸۲/۱۴±۰۱/۳۱ سال و اکثر آنها (۹/۵۶%) مرد بوده و ۹/۸۱% آنها ساکن روستا بودند. اکثر افراد به نوع روستایی سالک مبتلاء بوده و ۵۰% آنها فاقد اسکار بودند. از بین افراد دارای اسکار، نیمی از آنها در صورت و نیم دیگر در سایر نقاط بدن (تنه، دست و پا) اسکار داشتند. اضطراب، افسردگی و افکار خودکشی به ترتیب بیشترین نمرات را داشت و به طور معناداری نمرات اختلالات مذکور در افراد دارای اسکار نسبت به افراد فاقد اسکار بیشتر بود (۰۵۰/۰p<).

نتیجه‌گیری: به طور کلی نتایج نشان‌دهنده شیوع بالای اضطراب، افسردگی و افکار خودکشی در افراد بهبود یافته دارای اسکار است که ضرورت بررسی این اختلالات و انجام مداخلات روان درمانی در جهت بهبود وضعیت روانی این افراد را آشکار می‌سازد.

واژه‌های کلیدی: اضطراب، افسردگی، افکار خودکشی، سالک، لیشمانیوز جلدی

چکیده

زمینه و هدف: لیشمانیوز، مشکلات بهداشتی جهانی با اندمیسیته بالا در کشورهای درحال‌توسعه مانند ایران به وجود آورده است. عوارض جانبی داروها، مقاومت دارویی و نبود واکسن مؤثر و مطمئن سبب توجه به ترکیبات جدید مؤثر ازجمله گیاهان دارویی مانند گیاه خرفه شده است. بنابراین، هدف از این مطالعه معرفی یک گیاه طبی سنتی به نام خرفه است که می‌تواند به‌عنوان یک منبع ارزشمند از عوامل دارویی جدید علیه لیشمانیوز جلدی مورد توجه قرار بگیرد.

مواد و روش‌ها: این مطالعه که از نوع آزمایشگاهی است، در بهار سال ۱۳۹۴ و در شهر اصفهان انجام گرفت. ابتدا عصاره متانولی به روش خیساندن آماده و به روش گازکروماتوگرافی جرمی، تعیین ترکیب شد. پروماستیگوت‌های لیشمانیا ماژور ابتدا در محیط کشت اشنایدر و سپس در فاز ثابت در محیط کشتRPMI-۱۶۴۰  کشت داده شدند. سپس با استفاده از روش رنگ‌سنجیMTT  (متیل‌تیازولیل تترازولیوم)، فعالیت بیولوژیکی عصاره الکلی گیاه خرفه در مقایسه با گلوکانتیم علیه پروماستیگوت‌های لیشمانیا ماژور مورد ارزیابی قرار گرفت و داده‌ها به‌وسیله نرم‌افزار SPSS۱۶ و با استفاده از آزمون آماری Tukey و آزمون t تجزیه‌وتحلیل شدند. نتایج مطالعه میکروسکوپی نیز به‌صورت عکس و جدول ارائه گردید.

یافته‌ها: IC_۵۰ برای عصاره الکلی گیاه خرفه علیه پروماستیگوت‌های لیشمانیا ماژور استاندارد بعد از ۲۴، ۴۸ و ۷۲ ساعت به ترتیب ۶۹۰، ۲۷۰ و ۱۴۰ میکروگرم بر میلی‌لیتر و علیه پروماستیگوت‌های ایزوله بالینی ۱۱۶۰، ۳۸۵ و ۱۴۰ میکروگرم بر میلی‌لیتر به دست آمد. IC_۵۰ برای گلوکانتیم نیز برابر با ۲۷، ۱۲ و ۸ میکروگرم بر میلی‌لیتر و ۲۶، ۱۹ و ۱۱ میکروگرم بر میلی‌لیتر به دست آمد. بین IC۵۰ عصاره و داروی گلوکانتیم بعد از ۲۴، ۴۸ و ۷۲ ساعت اختلاف معناداری وجود داشت (۰۵/۰p<). چروکیدگی سلولی، گرد شدن، متراکم شدن سیتوپلاسم و کوچک‌تر شدن در سلول‌های تیمار شده مشاهده گردید. وجود آلکالوئیدها و فلاوونوئیدها در عصاره الکلی تشخیص داده شد.

نتیجه‌گیری: با توجه به این‌که عصاره الکلی گیاه مورد آزمون دارای اثرات ضدلیشمانیایی قابل‌توجهی در شرایط آزمایشگاهی بود، لزوم انجام آزمایش‌های بیشتر برای ارزیابی اثر آن روی این انگل در مدل حیوانی نیز احساس می‌شود.

واژه‌های کلیدی: ترکیبات ضدلیشمانیایی، لیشمانیوز جلدی، متیل تیازولیل تترازولیوم

چکیده

زمینه و هدف: بیماری لیشمانیازیس از مهم‌ترین بیماری‌های ناقل-زاد مشترک بین انسان و حیوان است که توسط گونه‌های پشه‌خاکی به انسان انتقال می‌یابد. مطالعه حاضر با هدف تعیین گونه پشه‌خاکی‌های شهرستان زیرکوه و تعیین گونه انگل لیشمانیا در پشه‌خاکی‌های این شهرستان با روش RFLP-PCR انجام شد.

مواد و روش‌ها: صید پشه‌خاکی‌ها در تابستان ۱۳۹۴ با استفاده از تله چسبان انجام شد و نمونه‌های ماده صیدشده، ابتدا مونته شده و تعیین گونه شدند. پس از شناسایی پشه‌خاکی‌ها، DNA انگل جدا شد و سپس با استفاده از تکثیر ژن ITS-۱ و با استفاده از روش RFLP-PCR اقدام به شناسایی انگل موجود در پشه‌خاکی‌ها گردید.

یافته‌ها: در این مطالعه از مجموع ۴۶۰ عدد پشه‌خاکی جمع‌آوری‌شده، ۳۸۰ پشه‌خاکی مربوط به مناطق حیوانی و ۸۰ پشه‌خاکی مربوط به مناطق انسانی بودند. از مجموع ۱۱۰ پشه‌خاکی ماده، Phlebotomus sergenti با فراوانی ۴۲/۵۹% و Sergentomyia sintoni با فراوانی ۲۵/۷% گونه غالب منطقه گزارش شدند، همچنین در قسمت جداسازی انگل از پشه‌خاکی‌ها، یک مورد پشه‌خاکی Ph. sergenti آلوده به انگل شناسایی شد که با استفاده از تکنیک RFLP-PCR و روش هضم آنزیمی، انگل Leishmania tropica تشخیص داده شد.

نتیجه‌گیری: با توجه به حضور انگل L. tropica در منطقه و آلودگی پشه‌خاکی‌های Ph. sergenti به این انگل، شبکه بهداشت این شهرستان باید مراقبت‌های لازم در جهت کنترل بیماری لیشمانیازیس جلدی را مدنظر قرار دهد.

واژه‌های کلیدی: پشه‌خاکی، لیشمانیا، لیشمانیوز جلدی، زیرکوه