مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان

چکیده

زمینه و هدف: تری‌ترپن‌ها می‌توانند اثر ضد التهابی داشته باشند. هدف از این مطالعه بررسی میزان مهارکنندگی مشتق سیکلوآرتانی تری‌ترپن‌های استخراج شده از گیاه فرفیون با نام‌های "سیکلوآرتان-24-متیلن-3-اُل (1)، سیکلوآرتان-23-ان-3و25-دی اُل (2)، سیکلوآرتان-23-ان-25-متواکسی-3- اُل (3) و سیکلوآرتان-24-ان-3-اُل (4)" بر فعالیت آنزیم سیکلواکسیژناز-1 می‌باشد.

مواد و روش‌ها: این مطالعه از نوع تجربی است. آنزیم سیکلواکسیژناز-1 از سلول‌های خونی (پلاکت و سلول‌های مونو-نوکلئار) توسط روش فیکول-پک استخراج شد. میزان مهار‌کنندگی تری‌ترپن‌ها (در غلظت‌های لگاریتمی ‌1، 10 و 100 میلی‌لیتر/میکروگرم) بر اساس فعالیت پراکسیدازی آنزیم سیکلواکسیژناز-1 به روش نقطه پایانی مورد ارزیابی قرار گرفت. اثر سایتوتوکسیسیتی هر ترکیب بر رده سلولی اُل-929، با اندازه‌گیری مرگ و میر سلولی (MTT) مطالعه شد.

یافته‌ها: ترکیبات 1، 2 و 4 در غلظت‌های (1، 10 و 100 میلی‌لیتر/میکروگرم) "به ترتیب" با میزان50IC برابر با، 65/9، 51/16، 22/9 (میلی‌لیتر/میکروگرم) اثر مهارکنندگی قابل قبولی بر آنزیم را در مقایسه با ترکیب کنترل، مهار کننده اختصاصی سیکلواکسیژناز-1 (SC-560)، از خود نشان دادند. ترکیب 3 در مقایسه با ترکیبات دیگر اثر مهارکنندگی ضعیفی بر آنزیم سیکلواکسیژناز-1 از خود نشان داد (100 میلی‌لیتر/میکروگرم <50IC .(تأثیر سمیت ترکیبات بر مرگ و میر سلول‌های اُل-929 در مقایسه با دوکسوروبیسین نشان داد که ترکیبات 1، 2، 3 و 4 دارای اثر توکسیک با 50IC  به ترتیب برابر با 88/64، 47/64، 60< و 23/66 میکروگرم/ میلی‌لیتر هستند.

نتیجه‌گیری: تری‌ترپن‌های نوع سیکلوآرتان گیاه فرفیون می‌توانند خاصیت مهار‌کنندگی آنزیم سیکلواکسیژناز-1 از خود نشان دهند. مطالعه سایتوتوکسیسیتی نشان می‌دهد که احتمالاً از این ترکیبات در غلظت‌های کم می‌توان برای درمان بیماری‌های ناشی از افزایش فعالیت این آنزیم استفاده کرد.

واژه‌های کلیدی: تری‌ترپن، سیکلواکسیژناز-1، سیکلوآرتان، التهاب، رده سلولی اُل-929