مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان

چکیده

زمینه و هدف: وجود رنگ در منابع آب و پساب از مشکلات زیست محیطی بسیاری از جوامع است که باید به طریقی حذف گردد. فرآیند جذب سطحی و استفاده از جاذب‌های ارزان قیمت یکی از روش‌هایی است که در سال‌های اخیر توجهات زیادی را به خود جلب کرده است. بنابراین هدف از انجام این مطالعه، حذف رنگ راکتیو اورنج 16 از محلول‌های آبی توسط ساقه آفتابگردان اصلاح شده با کلرید آمونیوم 4 گانه (C₆H₁₅CL₂NO) با استفاده از روش سطح پاسخ بر مبنای مدل باکس بنکن (Box–Behnken) می‌باشد.

مواد و روش‌ها: این تحقیق یک مطالعه آزمایشگاهی است. برای این منظور آزمایشات ناپیوسته به منظور ارزیابی اثر متغیرهای مستقل شامل pH، غلظت رنگ، مقدار جاذب و زمان تماس انجام گردید. برای انجام آزمایشات از روش سطح پاسخ بر مبنای مدل Box–Behnken به منظور ارزیابی اثرات متقابل این متغیرها استفاده شد. از آنالیز واریانس یک طرفه برای تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شد.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که راندمان جذب با افزایش زمان تماس و مقدار جاذب و با کاهش pH و غلظت رنگ، افزایش می‌یابد. بیشترین و کمترین درصد حذف به ترتیب 90% و 21% می‌باشد. با توجه به مقدار بالایR²  (7/95%) و R² متعادل شده (6/90%) در مدل سطح پاسخ می‌توان گفت مدل انتخاب شده برای تحلیل داده‌ها مناسب می‌باشد. آنالیز واریانس یک طرفه (001/0p<) نشان داد مدل خطی بهترین مدل برای تعیین برهم‌کنش متغیرهای مطالعه می‌باشد.

نتیجه‌گیری: روش سطح پاسخ می‌تواند برای بهینه‌سازی حذف رنگ مؤثر باشد و ساقه آفتابگردان اصلاح شده می‌تواند در تصفیه رنگ به کار گرفته شود.

واژه‌های کلیدی: جذب سطحی، رنگ راکتیو اورنج 16، ساقه آفتابگردان اصلاح شده، روش سطح پاسخ، مدل باکس‌‌بنکن