جلد 20، شماره 7 - ( 7-1400 )
جلد 20 شماره 7 صفحات 746-733 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Gholami A, Asadi A, Abdolmaleki A, Zahri S. Evaluating the Efficiency of Selenium Nanoparticles in the Production of Decellularized Neural Scaffold and the Ability to Preserve Stem Cells Cultured on Them: A Laboratory Study. JRUMS 2021; 20 (7) :733-746
URL: http://journal.rums.ac.ir/article-1-5943-fa.html
URL: http://journal.rums.ac.ir/article-1-5943-fa.html
غلامی افسانه، اسدی اسداله، عبدالملکی آرش، زهری صابر. ارزیابی کارآیی نانوذرات سلنیوم در تولید داربست عصبی سلولزدایی شده و قابلیت حفظ سلولهای بنیادی کشت شده بر روی آنها: یک مطالعه آزمایشگاهی. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان. 1400; 20 (7) :733-746
محقق اردبیلی
متن کامل [PDF 638 kb]
(742 دریافت)
| چکیده (HTML) (1793 مشاهده)
شکل 1- بررسی خصوصیات به دست آمده از نانوذرات سلنیوم تصاویر SEM (A) و TEM (B). همان‌طور که در تصاویر دیده میشود، اندازه نانوذرات کمتر از 50 نانومتر بود و شکل آنها تقریبا کروی میباشد.
شکل 2- بررسی میزان حذف سلولی در عصب سیاتیک بعد از سلولزدایی با رنگآمیزی H&E تصاویر، نشان دهنده حذف سلولی کامل از عصب میباشد. تصویر A: نمونه کنترل تصویرB: داربست سلولزدایی شده
شکل 3- بررسی نمونههای عصب و داربست سلولزدایی شده توسط رنگ آمیزی DAPI . تصویر A نمونه کنترل. تصویر B داربست سلول زدایی شده. تصویر نشان دهنده حذف کامل هسته سلولها از داربست میباشد.
شکل4- بررسی حفظ رشتههای کلاژن در داربست با رنگ آمیزی ماسون تری کروم. بخشهای آبی رنگ نشان دهنده حضور رشتههای کلاژن میباشد. تصویر کنترل (A) و تصویر داربست سلول زدایی شده (B)
نمودار 2- نمودارها مقایسه بین حداکثر نیروی کشش تا نقطه شکست بین نمونه کنترل و داربست همچنین مقایسه میانگین حداکثر تغییر طول بین نمونههای کنترل و داربست را نشان میدهد، دادهها بهصورت میانگین ± انحراف استاندارد نمایش داده شده است. برای مقایسه دو گروه از آزمون t استیودنت استفاده گردید. علامت * اختلاف معنادار در مقایسه با گروه کنترل میباشد ((050/0p<*).
بهمنظور ارزیابی میزان زندهمانی سلولهای بنیادی مزانشیمی چربی کاشته شده بر روی داربستهای سلولزدایی شده از آزمون MTT استفاده شد. در این آزمون میزان جذب نوری هر نمونه ارتباط مستقیمی با تعداد سلولهای زنده موجود در نمونه دارد. آزمون MTT در بازههای زمانی 24، 48، 72 ساعت تیمار سلولهای بنیادی چربی با
غلظتهای 10 و 20 میکروگرم/ میلیلیترنانوذرات سلنیوم انجام پذیرفت. نتایج به دست آمده حاکی از قابلیت چسبندگی و تکثیر سلولها بر روی داربستها بود، همچنین نمایانگر این بود که این نانوذرات هیچ گونه سمیتی بر سلولهای بنیادی چربی نداشتهاند (نمودار 3).
نمودار 3- نمودار ارزیابی قابلیت زنده مانی سلولهای بنیادی چربی بر داربست در حضور نانوذره سلنیوم. نمودار نشان دهنده میزان زندهمانی گروههای آزمایش در طول موج 570 نانومتر میباشد. دادهها بهصورت میانگین ± انحراف استاندارد نمایش داده شده است. برای مقایسه بین گروهها از آزمون تعقیبی Tukey استفاده گردید.
بحث
عصب محیطی یک بافت شکننده و محافظت نشده است که به راحتی در اثر صدمات جسمی مختلف، از جمله حوادث رانندگی جادهای، سوانح ساختمانی، آسیبهای ورزشی و صدمات الکتریکی آسیب میبیند [16 ،1]. پس از آسیب، عصب محیطی توانایی ذاتی خاصی را برای ترمیم خود بدست میآورد با این حال، بهبود عملکرد عصب محیطی آسیب دیده همیشه راضی کننده نیست [17]. برای آسیب عصب محیطی با فواصل طولانی، بخیه زدن مستقیم عصب باعث ایجاد تنش بیش از حد و منجر به عدم ترمیم صحیح عصب میشود. بنابراین، برای پیوند در ناحیه شکاف ایجاد شده، به داربستهای عصبی نیاز است تا به استقرار تونل احیاء کننده کمک کند. از این رو، طراحی داربستی ایدهآل که محیطی مناسب برای چسبندگی و رشد آکسونهای در حال ترمیم فرآهم آورد هدفی کلیدی در علم مهندسی بافت عصبی است [18 ،5]. نانوذرات سلنیوم به دلیل خصوصیات منحصر به فرد فیزیکوشیمیایی و الکتریکی خود در سالهای اخیر مورد توجه بسیاری از محققین قرار گرفته است. این نانوذره شبه فلزی همچنین به واسطه خواص بیولوژیک مختلف خود هم‌چون خاصیت آنتی‌اکسیدانی، ضدمیکروبی، ضد بیوفیلمی و تقویت کنندگی سیستم ایمنی امروزه بهعنوان یکی از نانوذرات مهم در علوم پزشکی مورد توجه محققان این رشته نیز قرار گرفته است [20-19].
در این پژوهش نتایج آنالیزهای بافتی نشان داد که سلول زدایی به درستی انجام شده است و در داربستهای سلول زدایی شده عصب ساختار داربستها شامل اجزای ماتریکس خارج سلولی به طور قابل قبولی حفظ شدهاند. با توجه به این که کشش یکی از مهم‌ترین انواع تنش است که به خصوص به هنگام حرکت مفاصل بر اعصاب محیطی وارد میگردد، داربستهای مورد استفاده در ترمیم جراحات عصبی باید از استحکام کششی قابل قبولی برخوردار باشند از این رو نتایج تستهای بیومکانیکی در این پژوهش نیز نشان داد که ساختار و مقاومت مکانیکی داربستها نسبت به نمونه کنترل بطور مطلوبی حفظ شده است. همراستا با این پژوهش نتایج پژوهشهای پیشین نشان داد که تهیه داربستهای سلول زدایی شده توسط تکنیک Sondell اثرات مخربی را بر ماتریکس خارج سلولی داربست نمیگذارد و استحکام کششی آن به طور قابل قبولی حفظ میشود
[8-7].
همچنین نتایج بدست آمده از تست MTT بعد از 24، 48، 72 ساعت تیمار سلولهای بنیادی چربی با غلظتهای 10، 20 میکروگرم/ میلیلیتر نشان داد که این نانوذرات هیچگونه سمیت معناداری بر سلولهای بنیادی چربی نداشتهاند و باعث افزایش رشد و زندهمانی سلولها بر روی داربستهای تهیه شده میگردند. در این راستا پژوهشهای پیشین نشان دادند که سلنیوم دارای ویژگیهایی از جمله خاصیت دارویی، آنتی اکسیدانی، پرواکسیدانی، متعادل کردن تکثیر سلولی، افزایش خنثی سازی عوامل سرطانزا، مهار تهاجم سلولی و رگزایی تومورها میباشد که نقش حفاظتی در برابر مراحل گوناگون سرطان دارد [22-21، 15].
در تحقیقات انجام شده توسط Yazdi و همکاران نتایج نشان داد که استفاده از نانوذرات سلنیوم در موشهای مبتلا به سرطان پستان در کل روزهای هفته به مدت دو هفته قبل از القاء تومور و سه هفته بعد از آن قادر است طول عمر موشها را افزایش داده و عملکرد سیستم ایمنی را در مقابل رشد تومور از طریق اثرات آنتی اکسیدانی نانوذره تقویت نمایند ]23[. همچنین در پژوهش دیگری نشان داده شد که نانوذرات سلنیوم اثر بخشی بالاتر و سمیت کم‌تری در مقایسه با اشکال دیگر سلنیوم مانند سلنیت، سلنومیتیونین و سلنوسیستئین دارند [24]. نتایج این پژوهش نیز اثر بخش بالا و سمیت پایین نانوذرات را تأیید کردند. نتایج این پژوهش نشان داد که نانوذرات سلنیوم باعث افزایش رشد و همچنین زنده مانی سلولها بر روی داربستها گردید که میتواند به عنوان یک محرک رشد سلولی باشد، در ارتباط با این نتایج یک پژوهش حیوانی مطالعات نشان داد که داربست کیتوزان حاوی سلنیوم سبب بهبود عملکرد حرکتی عصب سیاتیک در موشهای صحرایی دچار آسیب عصب سیاتیک در مقایسه با گروه کنترل فاقد سلنیوم گردید [25]. از محدودیتهای این مطالعه میتوان به عدم بررسی اثرات نانوذره در مدلهای جانوری آسیب سیستم عصبی اشاره کرد از این رو میتوان برای مطالعات آتی از این داربستهای تهیه شده همراه با نانوذره سلنیوم در مدل آسیب عصب استفاده نمود.
نتیجهگیری
در داربستهای تحت تیمار با نانوذرات سلنیوم قابلیت زیست پذیری داربست و زندهمانی سلولهای بنیادی چربی نسبت به گروه کنترل حفظ شده است و همچنین نانوذرات سلنیوم هیچگونه سمیت معناداری بر سلولهای بنیادی چربی نداشتهاند. از این رو، برای تأیید این یافتهها به تحقیقات بیش‌تری نیاز است.
ﺗﺸﮑﺮ و ﻗﺪرداﻧﯽ
ایﻦ مقاله مستخرج از پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه محقق اردبیلی میباشد که مورد حمایت مالی ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﭘﮋوﻫﺸﯽ دانشگاه محقق اردبیلی قرار گرفته اﺳﺖ و ﻧﻮیﺴﻨﺪﮔﺎن ﻻزم ﻣﯽداﻧﻨﺪ ﮐﻪ از ایﻦ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﮐﻤﺎل ﻗﺪرداﻧﯽ و ﺗﺸﮑﺮ را ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺑﯿﺎورﻧﺪ.
[1]- کارشناس ارشد، گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
متن کامل: (1281 مشاهده)
مقاله پژوهشی
مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
دوره 20، مهر 1400، 746-733
ارزیابی کارآیی نانوذرات سلنیوم در تولید داربست عصبی سلولزدایی شده و قابلیت حفظ سلولهای بنیادی کشت شده بر روی آنها: یک مطالعه آزمایشگاهی
افسانه غلامی[1]، اسداله اسدی[2]، آرش عبدالملکی[3]،[4]، صابر زهری[5]
دریافت مقاله: 30/1/00 ارسال مقاله به نویسنده جهت اصلاح: 26/2/00 دریافت اصلاحیه از نویسنده: 19/4/00 پذیرش مقاله: 23/4/00
چکیده
زمینه و هدف: سلنیوم یک عنصر کمیاب است و نانوذره آن دارای فعالیت ضد میکروبی بوده و به دلیل سمیت کم و عملکرد بیولوژیکی عالی دارای کاربردهای زیادی در مهندسی بافت میباشد. هدف از این تحقیق تعیین تأثیر نانوذرات سلنیوم در برهمکنش سلولهای بنیادی بر داربست سلولزدایی شده عصب سیاتیک موش صحرایی بود.
ﻣﻮاد و روشﻫﺎ: در این مطالعه آزمایشگاهی تأثیر نانوذرات سلنیوم در برهمکنش سلولهای بنیادی بر داربستهای سلولزدایی شده عصب سیاتیک موش صحرایی با استفاده از تکنیک سلولزدایی ساندل داربستهای سلولزدایی شده تهیه و در محلول بافر نمکی فسفات حاوی آنتی بیوتیک نگهداری شد. ارزیابی بیومکانیکی و بافت شناسی داربستها به وسیله میکروسکوپ نوری مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله بعد کشت سلولهای بنیادی چربی بر روی داربست انجام گرفت و میزان زندهمانی سلولها در حضور نانوذرات سلنیوم از طریق آزمون سمیت شناسی (MTT) [3-(4, 5-dimethylthiazol-2-yl)-2, 5-diphenyltetrazolium bromide] سنجیده شد. تجزیه و تحلیل دادهها با آنالیز واریانس یکطرفه و آزمون تعقیبی Tukey انجام شد.
یافتهها: آزمون تست کششی نشان داد که بعد از سلولزدایی اجزای ماتریکس خارج سلولی نظیر کلاژن، لامنین و الاستین در داربست حفظ شده است. همچنین محتوی DNA به طور معناداری در گروه داربست کاهش یافت (*P<0.01). نتایج آزمونMTT ، نشان داد که نانوذرات سلنیوم هیچگونه سمیتی بر سلولهای بنیادی کشت شده بر روی داربست ندارد.
نتیجهگیری: قابلیت زیستسازگاری داربست و زندهمانی سلولهای بنیادی تحت تیمار با نانوذرات سلنیوم نسبت به گروه کنترل تفاوت قابل ملاحظهای نداشت. بنابراین میتواند به عنوان یک فاکتور تقویت کننده برای افزایش کارآیی داربستها به منظور کاربرد در ترمیم ضایعات عصبی مورد ارزیابی قرار گیرد.
واژههای کلیدی: نانوذرات سلنیوم، سلول بنیادی، داربست سلولزدایی شده، ترمیم، مهندسی بافت
مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
دوره 20، مهر 1400، 746-733
ارزیابی کارآیی نانوذرات سلنیوم در تولید داربست عصبی سلولزدایی شده و قابلیت حفظ سلولهای بنیادی کشت شده بر روی آنها: یک مطالعه آزمایشگاهی
افسانه غلامی[1]، اسداله اسدی[2]، آرش عبدالملکی[3]،[4]، صابر زهری[5]
دریافت مقاله: 30/1/00 ارسال مقاله به نویسنده جهت اصلاح: 26/2/00 دریافت اصلاحیه از نویسنده: 19/4/00 پذیرش مقاله: 23/4/00
چکیده
زمینه و هدف: سلنیوم یک عنصر کمیاب است و نانوذره آن دارای فعالیت ضد میکروبی بوده و به دلیل سمیت کم و عملکرد بیولوژیکی عالی دارای کاربردهای زیادی در مهندسی بافت میباشد. هدف از این تحقیق تعیین تأثیر نانوذرات سلنیوم در برهمکنش سلولهای بنیادی بر داربست سلولزدایی شده عصب سیاتیک موش صحرایی بود.
ﻣﻮاد و روشﻫﺎ: در این مطالعه آزمایشگاهی تأثیر نانوذرات سلنیوم در برهمکنش سلولهای بنیادی بر داربستهای سلولزدایی شده عصب سیاتیک موش صحرایی با استفاده از تکنیک سلولزدایی ساندل داربستهای سلولزدایی شده تهیه و در محلول بافر نمکی فسفات حاوی آنتی بیوتیک نگهداری شد. ارزیابی بیومکانیکی و بافت شناسی داربستها به وسیله میکروسکوپ نوری مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله بعد کشت سلولهای بنیادی چربی بر روی داربست انجام گرفت و میزان زندهمانی سلولها در حضور نانوذرات سلنیوم از طریق آزمون سمیت شناسی (MTT) [3-(4, 5-dimethylthiazol-2-yl)-2, 5-diphenyltetrazolium bromide] سنجیده شد. تجزیه و تحلیل دادهها با آنالیز واریانس یکطرفه و آزمون تعقیبی Tukey انجام شد.
یافتهها: آزمون تست کششی نشان داد که بعد از سلولزدایی اجزای ماتریکس خارج سلولی نظیر کلاژن، لامنین و الاستین در داربست حفظ شده است. همچنین محتوی DNA به طور معناداری در گروه داربست کاهش یافت (*P<0.01). نتایج آزمونMTT ، نشان داد که نانوذرات سلنیوم هیچگونه سمیتی بر سلولهای بنیادی کشت شده بر روی داربست ندارد.
نتیجهگیری: قابلیت زیستسازگاری داربست و زندهمانی سلولهای بنیادی تحت تیمار با نانوذرات سلنیوم نسبت به گروه کنترل تفاوت قابل ملاحظهای نداشت. بنابراین میتواند به عنوان یک فاکتور تقویت کننده برای افزایش کارآیی داربستها به منظور کاربرد در ترمیم ضایعات عصبی مورد ارزیابی قرار گیرد.
واژههای کلیدی: نانوذرات سلنیوم، سلول بنیادی، داربست سلولزدایی شده، ترمیم، مهندسی بافت
مقدمه
علیرغم وجود شواهدی که نشان میدهد پتانسیل رشد آکسون پس از آسیب عصب محیطی وجود دارد، بازگرداندن بافت آسیب دیده در شکافهای طولانی هنوز هم یک مشکل بالینی است. امروزه مهندسی بافت عصبی بهعنوان یکی از روشهای نوین در درمان آسیبهای طولانی بین دو انتهای عصب میباشد، که توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است [2-1]. موفقیت مهندسی بافت عصبی عمدتاً تحت تأثیر ترکیب، ریزساختار و همچنین خصوصیات مکانیکی داربستهای تهیه شده میباشد [3]. در آسیبهای اعصاب محیطی که منجر به قطع کامل عصب میشود فرآیند ترمیم بسیار ضعیف بوده و نیاز به مداخله پزشکی است. هدف اصلی تکنیکهای ترمیمی، هدایت مناسب آکسونهای در حال ترمیم به سمت انتهای دیستال عصب آسیب دیده و اندامهای هدف است [5-4]. امروزه در کلینیک یکی از روشهای درمانی به منظور ترمیم اعصاب آسیب دیده استفاده از اتوگرافتهای عصبی میباشد که به روش استاندارد طلایی نیز معروف است [6]. با اینحال، نظر به محدودیتهای فراوان اتوگرافتهای عصبی، پژوهشگران حوزه ترمیم اعصاب و مهندسی بافتهای عصبی به دنبال روشهای جایگزینی هستند که ضمن کارآیی درمانی بالا محدودیتهای پیوند اتوگرافت را نداشته باشند [8-7]. داربستهای سلولزدایی شده به دلیل عدم وجود ایمونوژنیسیته و همچنین حفظ فاکتورهای مهم ماتریکس خارج سلولی و قابلیت رگزایی بالا بستر سه بعدی مناسبی را برای چسبندگی و رشد آکسونهای در حال ترمیم بهسوی اندامهای هدف فراهم میآورند [9 ،1]. در این راستا، Gayour و همکاران روشی ارائه کرده‌اند که در آن با استفاده از دترجنتهای یونی داربستهای عصبی فاقد سلولی تهیه میگردد که در عین فقدان خواص ایمونوژنیسیته، بهطور قابل قبولی از رشد آکسونها و مهاجرت سلولهای شوآن در مدلهای حیوانی پشتیبانی میکند [10]. از طرفی یکی از ویژگیهای ضروری برای داربستهای زیستی دارا بودن استحکام مکانیکی کافی است تا بتواند در برابر تنشهای ناشی از حرکت اندامها و فشار وارده بر بافتهای بدن مقاومت کند [8].
سلولهای بنیادی بافت چربی به دلیل فراوان بودن و در دسترس بودن بهطور گسترده برای تحقیقات بالینی مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین، کاربرد درمانی آنها در مطالعات بالینی و تجربی به خوبی نشان داده شده است [11-9]. این سلولها ظرفیت تمایز به چندین رده سلولی را دارند از این رو دارای پتانسیل لازم برای کاربرد در پزشکی ترمیمی می‌باشند [12].
ظهور فناوری نانو در سه دهه گذشته با گشودن بسیاری از درهای پنهان در پاتوفیزیولوژی بیماری و گزینههای درمان، درک کشف و توسعه دارو را تغییر داده است [2-1]. انواعی از نانوساختارها بهعنوان عوامل درمانی موفق و حامل‌های دارویی خاص استفاده شده است. پزشکی نانو کاربرد تکنیکها و روشهای مبتنی بر فناوری نانو در تحقیقات پزشکی و اقدامات بالینی برای درمان، تشخیص، نظارت و کنترل سیستمهای بیولوژیکی است. نانوذرات بسیاری از مشکلات فارماکوکینتیک مرتبط با بسیاری از داروها را در انواع مختلف بیماریها حل میکنند [14-13]. در این میان نانوذرات سلنیوم (Selenium nanoparticles) به دلیل قابلیت دسترسی بالا و کاهش اثرات سمی، به طور گسترده مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج نشان می‌دهندکه نانوذرات سلنیوم میتوانند بهعنوان یک آنتی‌اکسیدان با کاهش خطر سمیت سلولی، عمل کنند. تعداد زیادی از گزارشها کاربردهای زیست پزشکی منحصر به فرد نانوذرات سلنیوم را از جمله فعالیت آنتی اکسیدانی، ضدالتهابی و ضددیابتی نشان میدهد [19-15]. از این رو، هدف از پژوهش حاضر تعیین تأثیر نانوذرات سلنیوم در برهمکنشهای بین سلولهای بنیادی بافت چربی بر داربستهای سلولزدایی عصب سیاتیک موش صحرایی بود.
مواد و روشها
این مطالعه آزمایشگاهی در آزمایشگاه تحقیقاتی نانوزیست فناوری دانشگاه محقق اردبیلی از اردیبهشت ماه سال 1397 تا آذر ماه سال 1398 انجام شد. این مطالعه دارای کد اخلاقی به شماره (IR. UMA.REC.1397.195) میباشد.
نانوذرات سلنیوم از شرکت نانوپیشگام ایرانیان خریداری شد. به منظور ارزیابی خصوصیات و ویژگیهای ساختاری نانوذرات از تصاویر میکروسکوپی Scanning electron microscope (SEM) و Transmission electron microscopy (TEM) استفاده گردید.
برای تهیهی داربست عصبی سلولزدایی شده نخست عصب سیاتیک پانزده موش صحرایی نر نژاد ویستار برداشته شد، حیوانات توسط مخلوط کتامین و زایلازین با تزریق داخل صفاقی بیهوش شده، موهای پوست ناحیه کمر و پا (ران) تراشیده شد و بهدنبال آن با کنار زدن لایههای عضلانی قطعات عصب سیاتیک از محل بالای سه شاخه شدن به طول 15 میلی متر برداشته شد و پاک‌سازی بافتهای زائد در محلول نمکی بافر فسفات انجام گرفت و بافت به قطعات یک سانتی برش داده شد. در روش سلولزدایی ساندل به طور مختصر قطعات عصب سیاتیک 7 ساعت در آب مقطر دیونیزه و سپس 12 ساعت در محلول تریتون 100-X و 24 ساعت در محلول سدیم دزوکسی کولات قرار داده شد و مراحل فوق بار دیگر تکرار شد. در آخر بعد از شستشو قطعات عصب سلولزدایی شده در بافر نمکی فسفات 10 میلی مولار محتوی پنی سیلین/ جنتامایسین با 2/7pH= در شرایط دمایی 4 درجه سانتی‌گراد نگهداری شدند ]7[.
مطالعه بافت شناسی برای تعیین کیفیت حذف سلولها و لایه میلین و همینطور میزان پیوستگی ساختار آندونوریوم پایه، حفظ ترکیب ساختمانی و مولکولی بافت انجام می‌پذیرد. بعد از فیکس کردن اعصاب توسط فرمالین 10 درصد به مدت 2 تا 4 ساعت فرآیند آبگیری به منظور جلوگیری از چروکیدگی و خراب شدن ساختار قطعات عصب توسط اتانول انجام پذیرفت و بعد از مرحلهی قالبگیری برای ورود به مرحلهی رنگآمیزی برشهای بافتی نازک توسط دستگاه میکروتوم (مدل 1512 شرکت Leitz ساخت آلمان) به ضخامت 5 تا 10 میکرومتر تهیه شد. سپس مرحله پارافین زدایی مقاطع بافتی توسط زایلین و آبگیری توسط اتانول با درجات نزولی صورت گرفت. در ادامه از رنگآمیزی هماتوکسیلین-ائوزین، رنگآمیزی (DAPI) 4′,6-Diamidino-2-phenylindole و رنگآمیزی ماسون‌تری کروم به منظور ارزیابی نمونههای بافتی استفاده شد ]8[.
در سلولزدایی داربست علاوه بر حذف کامل سلولی حذف مواد ژنتیکی نیز مطرح میباشد. از این جهت برای اثبات درستی سلول-زدایی و همینطور بررسی میزانDNA در داربست و نمونه کنترل از استخراجDNA با استفاده از کیت استخراج خریداری شده از شرکت سیناژن (سیناژن، ایران) استفاده گردید ]5-2[.
برای بررسی استحکام بیومکانیکی و قابلیت کشش داربست، از دستگاه تست کشش (مدل SANTAMساخت ایران) استفاده شد. بهطور خلاصه پس از فیکس کردن نمونههای داربست و کنترل به طول 1 سانتیمتر به گیره‌های دستگاه آزمون کششی با تانسیون mm/s 1/0 مورد ارزیابی قرار گرفته و تا حد پاره شدن نمونه ادامه یافت ]2[.
سلولهای بنیادی بافت چربی از انیستیتو پاستور خریداری شدند، پس از کشت و پاساژ سلولی در پاساژ 4 سلولها پس از آنکه به تراکم سلولی 80 درصد رسیدند تریپسینه و سپس سانتریفیوژ (مدل Rotina 380 ساخت آلمان) گردید. پس از شمارش سلولها بوسیله لام نئوبار سلولها به روش تزریق با سرنگ همیلتون در سه نقطه در داربست کشت شد. در نهایت میزان زنده مانی سلولها در گروههای آزمایشی پس از کشت سلولها در بازه زمانی 24، 48 و72 ساعت توسط آزمون MTT مورد ارزیابی قرار گرفت ]5-2[.
تحلیل‌های آماری توسط نرم‌افزار SPSS نسخه 16 انجام شد. نتایج دادهها بصورت میانگین ± انحراف استاندارد ارائه شده است. جهت تحلیل واریانس از آزمون آنالیز واریانس یکطرفه (one-way ANOVA) استفاده شد و برای مقایسه میانگین بین گروهها از آزمون تعقیبی Tukey استفاده شد. همگنی واریانسها با آزمون Levene و نرمال بودن دادهها با آزمون ناپارامتریک Kolmogorov-Smirnov مورد بررسی قرار گرفت. سطح معناداری در آزمونها 05/0 در نظر گرفته شد.
نتایج
نتایج حاصل ازSEM نشان داد که نانوذرات سلنیوم تقریباً هماندازه بوده و قطر تقریبی آنها بین 10 تا 45 نانومتر بود. از نظر مورفولوژی نیز نانوذرات سلنیوم تقریباً کروی بودند (شکل A1). همچنین بررسی ریزساختاری نانوذرات حاصل از آنالیز TEM حاکی از آن بود که اندازه نانوذرات سلنیوم کمتر از 50 نانومتر و شکل آنها تقریباً کروی بود (شکل B1).
علیرغم وجود شواهدی که نشان میدهد پتانسیل رشد آکسون پس از آسیب عصب محیطی وجود دارد، بازگرداندن بافت آسیب دیده در شکافهای طولانی هنوز هم یک مشکل بالینی است. امروزه مهندسی بافت عصبی بهعنوان یکی از روشهای نوین در درمان آسیبهای طولانی بین دو انتهای عصب میباشد، که توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است [2-1]. موفقیت مهندسی بافت عصبی عمدتاً تحت تأثیر ترکیب، ریزساختار و همچنین خصوصیات مکانیکی داربستهای تهیه شده میباشد [3]. در آسیبهای اعصاب محیطی که منجر به قطع کامل عصب میشود فرآیند ترمیم بسیار ضعیف بوده و نیاز به مداخله پزشکی است. هدف اصلی تکنیکهای ترمیمی، هدایت مناسب آکسونهای در حال ترمیم به سمت انتهای دیستال عصب آسیب دیده و اندامهای هدف است [5-4]. امروزه در کلینیک یکی از روشهای درمانی به منظور ترمیم اعصاب آسیب دیده استفاده از اتوگرافتهای عصبی میباشد که به روش استاندارد طلایی نیز معروف است [6]. با اینحال، نظر به محدودیتهای فراوان اتوگرافتهای عصبی، پژوهشگران حوزه ترمیم اعصاب و مهندسی بافتهای عصبی به دنبال روشهای جایگزینی هستند که ضمن کارآیی درمانی بالا محدودیتهای پیوند اتوگرافت را نداشته باشند [8-7]. داربستهای سلولزدایی شده به دلیل عدم وجود ایمونوژنیسیته و همچنین حفظ فاکتورهای مهم ماتریکس خارج سلولی و قابلیت رگزایی بالا بستر سه بعدی مناسبی را برای چسبندگی و رشد آکسونهای در حال ترمیم بهسوی اندامهای هدف فراهم میآورند [9 ،1]. در این راستا، Gayour و همکاران روشی ارائه کرده‌اند که در آن با استفاده از دترجنتهای یونی داربستهای عصبی فاقد سلولی تهیه میگردد که در عین فقدان خواص ایمونوژنیسیته، بهطور قابل قبولی از رشد آکسونها و مهاجرت سلولهای شوآن در مدلهای حیوانی پشتیبانی میکند [10]. از طرفی یکی از ویژگیهای ضروری برای داربستهای زیستی دارا بودن استحکام مکانیکی کافی است تا بتواند در برابر تنشهای ناشی از حرکت اندامها و فشار وارده بر بافتهای بدن مقاومت کند [8].
سلولهای بنیادی بافت چربی به دلیل فراوان بودن و در دسترس بودن بهطور گسترده برای تحقیقات بالینی مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین، کاربرد درمانی آنها در مطالعات بالینی و تجربی به خوبی نشان داده شده است [11-9]. این سلولها ظرفیت تمایز به چندین رده سلولی را دارند از این رو دارای پتانسیل لازم برای کاربرد در پزشکی ترمیمی می‌باشند [12].
ظهور فناوری نانو در سه دهه گذشته با گشودن بسیاری از درهای پنهان در پاتوفیزیولوژی بیماری و گزینههای درمان، درک کشف و توسعه دارو را تغییر داده است [2-1]. انواعی از نانوساختارها بهعنوان عوامل درمانی موفق و حامل‌های دارویی خاص استفاده شده است. پزشکی نانو کاربرد تکنیکها و روشهای مبتنی بر فناوری نانو در تحقیقات پزشکی و اقدامات بالینی برای درمان، تشخیص، نظارت و کنترل سیستمهای بیولوژیکی است. نانوذرات بسیاری از مشکلات فارماکوکینتیک مرتبط با بسیاری از داروها را در انواع مختلف بیماریها حل میکنند [14-13]. در این میان نانوذرات سلنیوم (Selenium nanoparticles) به دلیل قابلیت دسترسی بالا و کاهش اثرات سمی، به طور گسترده مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج نشان می‌دهندکه نانوذرات سلنیوم میتوانند بهعنوان یک آنتی‌اکسیدان با کاهش خطر سمیت سلولی، عمل کنند. تعداد زیادی از گزارشها کاربردهای زیست پزشکی منحصر به فرد نانوذرات سلنیوم را از جمله فعالیت آنتی اکسیدانی، ضدالتهابی و ضددیابتی نشان میدهد [19-15]. از این رو، هدف از پژوهش حاضر تعیین تأثیر نانوذرات سلنیوم در برهمکنشهای بین سلولهای بنیادی بافت چربی بر داربستهای سلولزدایی عصب سیاتیک موش صحرایی بود.
مواد و روشها
این مطالعه آزمایشگاهی در آزمایشگاه تحقیقاتی نانوزیست فناوری دانشگاه محقق اردبیلی از اردیبهشت ماه سال 1397 تا آذر ماه سال 1398 انجام شد. این مطالعه دارای کد اخلاقی به شماره (IR. UMA.REC.1397.195) میباشد.
نانوذرات سلنیوم از شرکت نانوپیشگام ایرانیان خریداری شد. به منظور ارزیابی خصوصیات و ویژگیهای ساختاری نانوذرات از تصاویر میکروسکوپی Scanning electron microscope (SEM) و Transmission electron microscopy (TEM) استفاده گردید.
برای تهیهی داربست عصبی سلولزدایی شده نخست عصب سیاتیک پانزده موش صحرایی نر نژاد ویستار برداشته شد، حیوانات توسط مخلوط کتامین و زایلازین با تزریق داخل صفاقی بیهوش شده، موهای پوست ناحیه کمر و پا (ران) تراشیده شد و بهدنبال آن با کنار زدن لایههای عضلانی قطعات عصب سیاتیک از محل بالای سه شاخه شدن به طول 15 میلی متر برداشته شد و پاک‌سازی بافتهای زائد در محلول نمکی بافر فسفات انجام گرفت و بافت به قطعات یک سانتی برش داده شد. در روش سلولزدایی ساندل به طور مختصر قطعات عصب سیاتیک 7 ساعت در آب مقطر دیونیزه و سپس 12 ساعت در محلول تریتون 100-X و 24 ساعت در محلول سدیم دزوکسی کولات قرار داده شد و مراحل فوق بار دیگر تکرار شد. در آخر بعد از شستشو قطعات عصب سلولزدایی شده در بافر نمکی فسفات 10 میلی مولار محتوی پنی سیلین/ جنتامایسین با 2/7pH= در شرایط دمایی 4 درجه سانتی‌گراد نگهداری شدند ]7[.
مطالعه بافت شناسی برای تعیین کیفیت حذف سلولها و لایه میلین و همینطور میزان پیوستگی ساختار آندونوریوم پایه، حفظ ترکیب ساختمانی و مولکولی بافت انجام می‌پذیرد. بعد از فیکس کردن اعصاب توسط فرمالین 10 درصد به مدت 2 تا 4 ساعت فرآیند آبگیری به منظور جلوگیری از چروکیدگی و خراب شدن ساختار قطعات عصب توسط اتانول انجام پذیرفت و بعد از مرحلهی قالبگیری برای ورود به مرحلهی رنگآمیزی برشهای بافتی نازک توسط دستگاه میکروتوم (مدل 1512 شرکت Leitz ساخت آلمان) به ضخامت 5 تا 10 میکرومتر تهیه شد. سپس مرحله پارافین زدایی مقاطع بافتی توسط زایلین و آبگیری توسط اتانول با درجات نزولی صورت گرفت. در ادامه از رنگآمیزی هماتوکسیلین-ائوزین، رنگآمیزی (DAPI) 4′,6-Diamidino-2-phenylindole و رنگآمیزی ماسون‌تری کروم به منظور ارزیابی نمونههای بافتی استفاده شد ]8[.
در سلولزدایی داربست علاوه بر حذف کامل سلولی حذف مواد ژنتیکی نیز مطرح میباشد. از این جهت برای اثبات درستی سلول-زدایی و همینطور بررسی میزانDNA در داربست و نمونه کنترل از استخراجDNA با استفاده از کیت استخراج خریداری شده از شرکت سیناژن (سیناژن، ایران) استفاده گردید ]5-2[.
برای بررسی استحکام بیومکانیکی و قابلیت کشش داربست، از دستگاه تست کشش (مدل SANTAMساخت ایران) استفاده شد. بهطور خلاصه پس از فیکس کردن نمونههای داربست و کنترل به طول 1 سانتیمتر به گیره‌های دستگاه آزمون کششی با تانسیون mm/s 1/0 مورد ارزیابی قرار گرفته و تا حد پاره شدن نمونه ادامه یافت ]2[.
سلولهای بنیادی بافت چربی از انیستیتو پاستور خریداری شدند، پس از کشت و پاساژ سلولی در پاساژ 4 سلولها پس از آنکه به تراکم سلولی 80 درصد رسیدند تریپسینه و سپس سانتریفیوژ (مدل Rotina 380 ساخت آلمان) گردید. پس از شمارش سلولها بوسیله لام نئوبار سلولها به روش تزریق با سرنگ همیلتون در سه نقطه در داربست کشت شد. در نهایت میزان زنده مانی سلولها در گروههای آزمایشی پس از کشت سلولها در بازه زمانی 24، 48 و72 ساعت توسط آزمون MTT مورد ارزیابی قرار گرفت ]5-2[.
تحلیل‌های آماری توسط نرم‌افزار SPSS نسخه 16 انجام شد. نتایج دادهها بصورت میانگین ± انحراف استاندارد ارائه شده است. جهت تحلیل واریانس از آزمون آنالیز واریانس یکطرفه (one-way ANOVA) استفاده شد و برای مقایسه میانگین بین گروهها از آزمون تعقیبی Tukey استفاده شد. همگنی واریانسها با آزمون Levene و نرمال بودن دادهها با آزمون ناپارامتریک Kolmogorov-Smirnov مورد بررسی قرار گرفت. سطح معناداری در آزمونها 05/0 در نظر گرفته شد.
نتایج
نتایج حاصل ازSEM نشان داد که نانوذرات سلنیوم تقریباً هماندازه بوده و قطر تقریبی آنها بین 10 تا 45 نانومتر بود. از نظر مورفولوژی نیز نانوذرات سلنیوم تقریباً کروی بودند (شکل A1). همچنین بررسی ریزساختاری نانوذرات حاصل از آنالیز TEM حاکی از آن بود که اندازه نانوذرات سلنیوم کمتر از 50 نانومتر و شکل آنها تقریباً کروی بود (شکل B1).
شکل 1- بررسی خصوصیات به دست آمده از نانوذرات سلنیوم تصاویر SEM (A) و TEM (B). همان‌طور که در تصاویر دیده میشود، اندازه نانوذرات کمتر از 50 نانومتر بود و شکل آنها تقریبا کروی میباشد.
نتایج حاصل از رﻧﮓآﻣﯿﺰی ﻫﻤﺎﺗﻮﮐﺴﯿﻠﯿﻦ / ائوزیﻦ (H&E) نشان داد که در دارﺑﺴﺖﻫﺎی ﺳﻠﻮل زدایﯽ ﺷﺪه هیچگونه ﻫﺴﺘﻪ ﺳﻠﻮﻟﯽ دیﺪه ﻧﻤﯽﺷﻮد اﻣﺎ در نمونه کنترل ﻫﺴﺘﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﻗﺎﺑﻞ مشاهده است که نشان دهنده حذف کامل سلولها در فرآیند سلول زدایی بود (شکل 2).
شکل 2- بررسی میزان حذف سلولی در عصب سیاتیک بعد از سلولزدایی با رنگآمیزی H&E تصاویر، نشان دهنده حذف سلولی کامل از عصب میباشد. تصویر A: نمونه کنترل تصویرB: داربست سلولزدایی شده
رنگ DAPI نوعی رنگ فلورسنت است که با اتصال به نواحی غنی از بازهای آدنین و تیمین بر روی رشتههای DNA، هسته سلولها را به رنگ آبی در میآورد ]10[. به همین دلیل از این رنگ آمیزی جهت بررسی کیفیت حذف سلولها از اعصاب سلولزدایی شده استفاده گردید. همان‌گونه که در شکل 3 مشاهده میشود، مقاطع عرضی اعصاب سلولزدایی شده بهوسیله DAPI رنگ نگرفته که نشان دهنده حذف کامل سلولها از اعصاب سلولزدایی شده است.
شکل 3- بررسی نمونههای عصب و داربست سلولزدایی شده توسط رنگ آمیزی DAPI . تصویر A نمونه کنترل. تصویر B داربست سلول زدایی شده. تصویر نشان دهنده حذف کامل هسته سلولها از داربست میباشد.
ﺣﻔﻆ ﻣﺎﺗﺮیﮑﺲ ﺧﺎرج ﺳﻠﻮﻟﯽ در داربستهای زیستی اهمیت ویژهای دارد زیرا ﺑﺴﺘﺮ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ را ﺑﺮای ﮐﺸﺖ و ﺑﺮرﺳﯽ رﻓﺘﺎر ﺳﻠﻮﻟﯽ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﮐﻨﺪ ]7[. نتایج حاصل از رنگآمیزی ماسون تری کروم نشان داد که در طی سلولزدایی رشتههای کلاژن در ماتریکس خارج سلولی بطور نسبی حفظ شدهاند (شکل 4).
شکل4- بررسی حفظ رشتههای کلاژن در داربست با رنگ آمیزی ماسون تری کروم. بخشهای آبی رنگ نشان دهنده حضور رشتههای کلاژن میباشد. تصویر کنترل (A) و تصویر داربست سلول زدایی شده (B)
بهمنظور نشان دادن درستی سلولزدایی انجام شده و بررسی میزانDNA در نمونه داربست و کنترل از استخراجDNA استفاده گردید. غلظتDNA در عصب طبیعی و داربست، تفاوت معناداری در داربست سلولزدایی شده نشان داد که بیانگر افت غلظتDNA داربست نسبت به غلظت عصب کنترل میباشد (*P<0.01) که نشان دهنده حذف حداکثری محتوی DNA در داربست تهیه شده میباشد (نمودار 1).
نمودار 1- محتوای DNA در نمونه عصب کنترل و داربست سلولزدایی شده، دادهها به صورت میانگین ± انحراف استاندارد نمایش داده شده است. برای مقایسه دو گروه از آزمون t استیودنت استفاده گردید. علامت * اختلاف معنادار (*P<0.05) در مقایسه با گروه کنترل میباشد.
نتایج بهدست آمده از آزمون کشش و اندازهگیری تغییر طول ناشی از اعمال نیروی کششی نشان دهنده اختلاف آماری معنادار (*P<0.05) در میانگین حداکثر نیروی مورد نیاز همچنین میزان افزایش طول تا نقطه شکست در نمونه عصب سالم و داربست سلولزدایی شده میباشد (نمودار 2).
نمودار 1- محتوای DNA در نمونه عصب کنترل و داربست سلولزدایی شده، دادهها به صورت میانگین ± انحراف استاندارد نمایش داده شده است. برای مقایسه دو گروه از آزمون t استیودنت استفاده گردید. علامت * اختلاف معنادار (*P<0.05) در مقایسه با گروه کنترل میباشد.
نتایج بهدست آمده از آزمون کشش و اندازهگیری تغییر طول ناشی از اعمال نیروی کششی نشان دهنده اختلاف آماری معنادار (*P<0.05) در میانگین حداکثر نیروی مورد نیاز همچنین میزان افزایش طول تا نقطه شکست در نمونه عصب سالم و داربست سلولزدایی شده میباشد (نمودار 2).
نمودار 2- نمودارها مقایسه بین حداکثر نیروی کشش تا نقطه شکست بین نمونه کنترل و داربست همچنین مقایسه میانگین حداکثر تغییر طول بین نمونههای کنترل و داربست را نشان میدهد، دادهها بهصورت میانگین ± انحراف استاندارد نمایش داده شده است. برای مقایسه دو گروه از آزمون t استیودنت استفاده گردید. علامت * اختلاف معنادار در مقایسه با گروه کنترل میباشد ((050/0p<*).
بهمنظور ارزیابی میزان زندهمانی سلولهای بنیادی مزانشیمی چربی کاشته شده بر روی داربستهای سلولزدایی شده از آزمون MTT استفاده شد. در این آزمون میزان جذب نوری هر نمونه ارتباط مستقیمی با تعداد سلولهای زنده موجود در نمونه دارد. آزمون MTT در بازههای زمانی 24، 48، 72 ساعت تیمار سلولهای بنیادی چربی با
غلظتهای 10 و 20 میکروگرم/ میلیلیترنانوذرات سلنیوم انجام پذیرفت. نتایج به دست آمده حاکی از قابلیت چسبندگی و تکثیر سلولها بر روی داربستها بود، همچنین نمایانگر این بود که این نانوذرات هیچ گونه سمیتی بر سلولهای بنیادی چربی نداشتهاند (نمودار 3).
نمودار 3- نمودار ارزیابی قابلیت زنده مانی سلولهای بنیادی چربی بر داربست در حضور نانوذره سلنیوم. نمودار نشان دهنده میزان زندهمانی گروههای آزمایش در طول موج 570 نانومتر میباشد. دادهها بهصورت میانگین ± انحراف استاندارد نمایش داده شده است. برای مقایسه بین گروهها از آزمون تعقیبی Tukey استفاده گردید.
بحث
عصب محیطی یک بافت شکننده و محافظت نشده است که به راحتی در اثر صدمات جسمی مختلف، از جمله حوادث رانندگی جادهای، سوانح ساختمانی، آسیبهای ورزشی و صدمات الکتریکی آسیب میبیند [16 ،1]. پس از آسیب، عصب محیطی توانایی ذاتی خاصی را برای ترمیم خود بدست میآورد با این حال، بهبود عملکرد عصب محیطی آسیب دیده همیشه راضی کننده نیست [17]. برای آسیب عصب محیطی با فواصل طولانی، بخیه زدن مستقیم عصب باعث ایجاد تنش بیش از حد و منجر به عدم ترمیم صحیح عصب میشود. بنابراین، برای پیوند در ناحیه شکاف ایجاد شده، به داربستهای عصبی نیاز است تا به استقرار تونل احیاء کننده کمک کند. از این رو، طراحی داربستی ایدهآل که محیطی مناسب برای چسبندگی و رشد آکسونهای در حال ترمیم فرآهم آورد هدفی کلیدی در علم مهندسی بافت عصبی است [18 ،5]. نانوذرات سلنیوم به دلیل خصوصیات منحصر به فرد فیزیکوشیمیایی و الکتریکی خود در سالهای اخیر مورد توجه بسیاری از محققین قرار گرفته است. این نانوذره شبه فلزی همچنین به واسطه خواص بیولوژیک مختلف خود هم‌چون خاصیت آنتی‌اکسیدانی، ضدمیکروبی، ضد بیوفیلمی و تقویت کنندگی سیستم ایمنی امروزه بهعنوان یکی از نانوذرات مهم در علوم پزشکی مورد توجه محققان این رشته نیز قرار گرفته است [20-19].
در این پژوهش نتایج آنالیزهای بافتی نشان داد که سلول زدایی به درستی انجام شده است و در داربستهای سلول زدایی شده عصب ساختار داربستها شامل اجزای ماتریکس خارج سلولی به طور قابل قبولی حفظ شدهاند. با توجه به این که کشش یکی از مهم‌ترین انواع تنش است که به خصوص به هنگام حرکت مفاصل بر اعصاب محیطی وارد میگردد، داربستهای مورد استفاده در ترمیم جراحات عصبی باید از استحکام کششی قابل قبولی برخوردار باشند از این رو نتایج تستهای بیومکانیکی در این پژوهش نیز نشان داد که ساختار و مقاومت مکانیکی داربستها نسبت به نمونه کنترل بطور مطلوبی حفظ شده است. همراستا با این پژوهش نتایج پژوهشهای پیشین نشان داد که تهیه داربستهای سلول زدایی شده توسط تکنیک Sondell اثرات مخربی را بر ماتریکس خارج سلولی داربست نمیگذارد و استحکام کششی آن به طور قابل قبولی حفظ میشود
[8-7].
همچنین نتایج بدست آمده از تست MTT بعد از 24، 48، 72 ساعت تیمار سلولهای بنیادی چربی با غلظتهای 10، 20 میکروگرم/ میلیلیتر نشان داد که این نانوذرات هیچگونه سمیت معناداری بر سلولهای بنیادی چربی نداشتهاند و باعث افزایش رشد و زندهمانی سلولها بر روی داربستهای تهیه شده میگردند. در این راستا پژوهشهای پیشین نشان دادند که سلنیوم دارای ویژگیهایی از جمله خاصیت دارویی، آنتی اکسیدانی، پرواکسیدانی، متعادل کردن تکثیر سلولی، افزایش خنثی سازی عوامل سرطانزا، مهار تهاجم سلولی و رگزایی تومورها میباشد که نقش حفاظتی در برابر مراحل گوناگون سرطان دارد [22-21، 15].
در تحقیقات انجام شده توسط Yazdi و همکاران نتایج نشان داد که استفاده از نانوذرات سلنیوم در موشهای مبتلا به سرطان پستان در کل روزهای هفته به مدت دو هفته قبل از القاء تومور و سه هفته بعد از آن قادر است طول عمر موشها را افزایش داده و عملکرد سیستم ایمنی را در مقابل رشد تومور از طریق اثرات آنتی اکسیدانی نانوذره تقویت نمایند ]23[. همچنین در پژوهش دیگری نشان داده شد که نانوذرات سلنیوم اثر بخشی بالاتر و سمیت کم‌تری در مقایسه با اشکال دیگر سلنیوم مانند سلنیت، سلنومیتیونین و سلنوسیستئین دارند [24]. نتایج این پژوهش نیز اثر بخش بالا و سمیت پایین نانوذرات را تأیید کردند. نتایج این پژوهش نشان داد که نانوذرات سلنیوم باعث افزایش رشد و همچنین زنده مانی سلولها بر روی داربستها گردید که میتواند به عنوان یک محرک رشد سلولی باشد، در ارتباط با این نتایج یک پژوهش حیوانی مطالعات نشان داد که داربست کیتوزان حاوی سلنیوم سبب بهبود عملکرد حرکتی عصب سیاتیک در موشهای صحرایی دچار آسیب عصب سیاتیک در مقایسه با گروه کنترل فاقد سلنیوم گردید [25]. از محدودیتهای این مطالعه میتوان به عدم بررسی اثرات نانوذره در مدلهای جانوری آسیب سیستم عصبی اشاره کرد از این رو میتوان برای مطالعات آتی از این داربستهای تهیه شده همراه با نانوذره سلنیوم در مدل آسیب عصب استفاده نمود.
نتیجهگیری
در داربستهای تحت تیمار با نانوذرات سلنیوم قابلیت زیست پذیری داربست و زندهمانی سلولهای بنیادی چربی نسبت به گروه کنترل حفظ شده است و همچنین نانوذرات سلنیوم هیچگونه سمیت معناداری بر سلولهای بنیادی چربی نداشتهاند. از این رو، برای تأیید این یافتهها به تحقیقات بیش‌تری نیاز است.
ﺗﺸﮑﺮ و ﻗﺪرداﻧﯽ
ایﻦ مقاله مستخرج از پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه محقق اردبیلی میباشد که مورد حمایت مالی ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﭘﮋوﻫﺸﯽ دانشگاه محقق اردبیلی قرار گرفته اﺳﺖ و ﻧﻮیﺴﻨﺪﮔﺎن ﻻزم ﻣﯽداﻧﻨﺪ ﮐﻪ از ایﻦ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﮐﻤﺎل ﻗﺪرداﻧﯽ و ﺗﺸﮑﺮ را ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺑﯿﺎورﻧﺪ.
[2]- (نویسنده مسئول) دانشیار، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
تلفن: 31505187-045، دورنگار: 31505187-045، پست الکترونیکی: asad.asady@gmail.com
تلفن: 31505187-045، دورنگار: 31505187-045، پست الکترونیکی: asad.asady@gmail.com
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
زيست شناسي
دریافت: 1400/1/24 | پذیرش: 1400/4/23 | انتشار: 1400/7/26
دریافت: 1400/1/24 | پذیرش: 1400/4/23 | انتشار: 1400/7/26
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
