جلد ۲۳، شماره ۲ - ( ۳-۱۴۰۳ )
جلد ۲۳ شماره ۲ صفحات ۱۵۶-۱۳۴ |
برگشت به فهرست نسخه ها
Ethics code: IR. RUMS.REC.1401.033
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Valizadegan S, Ahmadinia H, Vazirinegad R, Rezaeian M. Studying the Geographic Epidemiology of Suicide and Attempted Suicide in the Cities of Kohgiluyeh and Boyer Ahmad Province During 2017 to 2021. JRUMS 2024; 23 (2) :134-156
URL: http://journal.rums.ac.ir/article-1-7162-fa.html
URL: http://journal.rums.ac.ir/article-1-7162-fa.html
ولی زادگان صدیقه، احمدی نیا حسن، وزیری نژاد رضا، رضائیان محسن. بررسی اپیدمیولوژی جغرافیایی خودکشی و اقدام به آن در سطح شهرستانهای استان کهگیلویه و بویراحمد طی سالهای ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰: یک مطالعه مقطعی. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان. ۱۴۰۳; ۲۳ (۲) :۱۳۴-۱۵۶
استاداپیدمیولوژی، رئیس گروه اپیدمیولوژی و آمار زیستی دانشکده پزشکی رفسنجان،رفسنجان
متن کامل [PDF 1057 kb]
(۳۲۲ دریافت)
| چکیده (HTML) (664 مشاهده)
جدول 1- اطلاعات دموگرافیک موارد خودکشی در استان کهگیلویه و بویراحمد به تفکیک شهرستان طی سالهای 1400-1396
جدول 2- اطلاعات دموگرافیک موارد اقدام به خودکشی در استان کهگیلویه و بویراحمد به تفکیک شهرستان طی سالهای 1400-1396
جدول 3- توزیع فراوانی سابقه و روش خودکشی برحسب موارد خودکشی و اقدام به خودکشی در استان کهگیلویه و بویراحمد به تفکیک شهرستان طی سالهای 1400-1396
سال 1396 سال 1397
سال 1399 سال 1398
سال 1400
شکل1- میزان اقدام به خودکشی (در هر صد هزار نفر) در کل جمعیت استان کهگیلویه و بویراحمد طی سالهای 1396 تا 1400
سال 1396 سال 1397
سال 1398 سال
1399
سال 1400
شکل 2- میزان خودکشی (در هر صد هزار نفر) در کل جمعیت استان کهگیلویه و بویراحمد طی سالهای 1396 تا 1400
سال 1397 سال 1396
سال 1398 سال 1399
سال 1400
شکل 3- میزان اقدام به خودکشی (در هر صد هزار نفر) در جمعیت زنان استان کهگیلویه و بویراحمد طی سالهای 1396 تا 1400
سال 1396 سال 1397
سال 1398 سال 1399
سال 1400
شکل 4- میزان اقدام به خودکشی (در هر صد هزار نفر) در جمعیت مردان استان کهگیلویه و بویراحمد طی سالهای 1396 تا 1400
سال 1396 سال 1397
سال 1398 سال 1399
سال 1400
شکل 5- میزان خودکشی (در هر صد هزار نفر) در جمعیت مردان استان کهگیلویه و بویراحمد طی سالهای 1396 تا 1400
سال 1396 سال 1397
سال 1399 سال
1398
سال 1400
شکل 6- میزان خودکشی (در هر صد هزار نفر) در جمعیت زنان استان کهگیلویه و بویراحمد طی سالهای 1396 تا 1400
متن کامل: (۸۵۷ مشاهده)
مقاله پژوهشی
مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
دوره 23، اردیبهشت 1403، 156-134
بررسی اپیدمیولوژی جغرافیایی خودکشی و اقدام به آن در سطح شهرستانهای استان کهگیلویه و بویراحمد طی سالهای 1396 تا 1400: یک مطالعه مقطعی
صدیقه ولی‌‌زادگان[1]، حسن احمدی‌نیا[2]، رضا وزیری‌نژاد[3]، محسن رضائیان[4]
دریافت مقاله: 08/07/1402 ارسال مقاله به نویسنده جهت اصلاح: 20/08/1402 دریافت اصلاحیه از نویسنده: 19/02/1403 پذیرش مقاله: 22/02/1403
چکیده
زمینه و هدف: خودکشی و اقدام به آن یکی از مشکلات عمده بهداشت عمومی محسوب میشود و با توجه به عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، محیطی و فردی متفاوت است. لذا هدف مطالعه حاضر تعیین اپیدمیولوژی جغرافیایی خودکشی و اقدام به آن در یک دوره 5 ساله در سطح شهرستانهای استان کهگیلویه و بویراحمد بود.
مواد و روشها: در این مطالعه مقطعی، تمام افرادی که طی سالهای 1396 تا 1400 در شهرستانهای استان کهگیلویه و بویراحمد خودکشی (382 مورد) و اقدام به خودکشی (7039 مورد) داشتند، مورد بررسی قرار گرفتند. اطلاعات با چکلیست برنامه کشوری پیشگیری از خودکشی جمعآوری و میزان بروز استاندارد شده سنی برای شهرستانها محاسبه شد.
یافتهها: بیشترین موارد خودکشی شهرستانها در افراد سنین 15 تا 24 سال (50/76-80/30 درصد) و 25 تا 34 سال (50-90/5 درصد)، مجرد (100-20/46 درصد)، بیکار (90/52-54/23 درصد) و خانهدار (50/38-90/11 درصد) بود و همچنین بیشترین موارد اقدام به خودکشی نیز در افراد سنین 15 تا 24 سال (50/57-40/44 درصد)، 25 تا 34 سال (60/32-70/25 درصد)، مجرد (70/80-69/45 درصد)، بیکار (10/70-84/20 درصد)، و خانهدار (83/45-50/18 درصد) بود. مردان بیشترین فراوانی را در خودکشی و زنان بیشترین فراوانی را در اقدام به خودکشی داشتند.
نتیجهگیری: در همه شهرستانهای استان، اکثر افرادی که خودکشی و یا اقدام به آن داشتند در سنین 15 تا 34 سال و بیکار بودند. لذا لازم است که متولیان امر سلامت نسبت به غربالگری و ارجاع گروههای آسیبپذیر و همچنین ایجاد زمینههای اشتغال، تشکیل خانواده جوانان، آموزش مسائل بلوغ و دیگر مشکلات این گروه سنی توجه ویژهای داشته باشند.
واژههای کلیدی: اپیدمیولوژی، خودکشی، اقدام به خودکشی، کهگیلویه و بویراحمد
ارجاع: صدیقه ولی زادگان، حسن احمدی نیا، رضا وزیری نژاد، محسن رضائیان. بررسی اپیدمیولوژی جغرافیایی خودکشی و اقدام به آن در سطح شهرستان های استان کهگیلویه و بویراحمد طی سال های 1396 تا 1400. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، سال 1403، دوره 23 شماره 2، صفحات: 56-134.
مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
دوره 23، اردیبهشت 1403، 156-134
بررسی اپیدمیولوژی جغرافیایی خودکشی و اقدام به آن در سطح شهرستانهای استان کهگیلویه و بویراحمد طی سالهای 1396 تا 1400: یک مطالعه مقطعی
صدیقه ولی‌‌زادگان[1]، حسن احمدی‌نیا[2]، رضا وزیری‌نژاد[3]، محسن رضائیان[4]
دریافت مقاله: 08/07/1402 ارسال مقاله به نویسنده جهت اصلاح: 20/08/1402 دریافت اصلاحیه از نویسنده: 19/02/1403 پذیرش مقاله: 22/02/1403
چکیده
زمینه و هدف: خودکشی و اقدام به آن یکی از مشکلات عمده بهداشت عمومی محسوب میشود و با توجه به عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، محیطی و فردی متفاوت است. لذا هدف مطالعه حاضر تعیین اپیدمیولوژی جغرافیایی خودکشی و اقدام به آن در یک دوره 5 ساله در سطح شهرستانهای استان کهگیلویه و بویراحمد بود.
مواد و روشها: در این مطالعه مقطعی، تمام افرادی که طی سالهای 1396 تا 1400 در شهرستانهای استان کهگیلویه و بویراحمد خودکشی (382 مورد) و اقدام به خودکشی (7039 مورد) داشتند، مورد بررسی قرار گرفتند. اطلاعات با چکلیست برنامه کشوری پیشگیری از خودکشی جمعآوری و میزان بروز استاندارد شده سنی برای شهرستانها محاسبه شد.
یافتهها: بیشترین موارد خودکشی شهرستانها در افراد سنین 15 تا 24 سال (50/76-80/30 درصد) و 25 تا 34 سال (50-90/5 درصد)، مجرد (100-20/46 درصد)، بیکار (90/52-54/23 درصد) و خانهدار (50/38-90/11 درصد) بود و همچنین بیشترین موارد اقدام به خودکشی نیز در افراد سنین 15 تا 24 سال (50/57-40/44 درصد)، 25 تا 34 سال (60/32-70/25 درصد)، مجرد (70/80-69/45 درصد)، بیکار (10/70-84/20 درصد)، و خانهدار (83/45-50/18 درصد) بود. مردان بیشترین فراوانی را در خودکشی و زنان بیشترین فراوانی را در اقدام به خودکشی داشتند.
نتیجهگیری: در همه شهرستانهای استان، اکثر افرادی که خودکشی و یا اقدام به آن داشتند در سنین 15 تا 34 سال و بیکار بودند. لذا لازم است که متولیان امر سلامت نسبت به غربالگری و ارجاع گروههای آسیبپذیر و همچنین ایجاد زمینههای اشتغال، تشکیل خانواده جوانان، آموزش مسائل بلوغ و دیگر مشکلات این گروه سنی توجه ویژهای داشته باشند.
واژههای کلیدی: اپیدمیولوژی، خودکشی، اقدام به خودکشی، کهگیلویه و بویراحمد
مقدمه
خودکشی و اقدام به آن یکی از مشکلات عمده بهداشت عمومی و از مهمترین نگرانیهای سلامت روان در سطح جهانی است (1-3) که علاوه بر صدمات شخصی و خانوادگی، باعث ایجاد چالش‌های اجتماعی میشود (4). خودکشی پدیدهای چند بعدی و پیچیده است (6-5) که تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، محیطی و فردی میباشد و فراوانی آن در کشورهای مختلف متفاوت است (8-7) و 80 درصد از خودکشیها در کشورهای با درآمد کم و متوسط رخ می‌دهد (9). میزان مرگ و میر سالانه جهانی 7/10 در هر 100,000 نفر تخمین زده شده و خودکشی دومین عامل مرگ و میر زودرس در افراد 15 تا 29 ساله (پیش از تصادفات رانندگی) و سومین علت مرگ و میر در گروه سنی 15 تا 44 سال در سطح جهانی است (7).
طبق آخرین آمار رسمی اعلام شده از طرف سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱9 میزان استاندارد شده سنی خودکشی در جهان 9 نفر در هر 100,000 نفر جمعیت میباشد (10). همچنین، میزان مرگ ناشی از خودکشی در ایران 6 نفر در هر صد هزار نفر در سال 2023 گزارش شده است که طی سالهای اخیر روند افزایشی داشته و با اینکه خودکشی در ایران کمتر از سایر نقاط جهان است، اما خودکشی جوانان در ایران ۲ برابر میانگین جهانی است و ایران در میان کشورهای اسلامی در جایگاه سوم و در جهان جایگاه پنجاه و هشتم را دارد (11).
طبق آمار اخذ شده از سازمان پزشکی قانونی استان کهگیلویه و بویراحمد شاخص اقدام به خودکشی به ازای هر 100 هزار نفر 280 مورد اقدام به خودکشی و 16 مورد خودکشی بود. طبق گزارش کشوری در فروردین ماه سال 1400 استان ایلام با 8/13، کهگیلویه و بویراحمد با 7/13 در هر 100 هزار نفر، فوت به علت خودکشی در صدر جدول و بعد به ترتیب کرمانشاه، لرستان و گیلان جزء استانهای با خودکشی بالا بودند (11، 5). به طور کلی استان کهگیلویه و بویراحمد طی سالهای اخیر همچنان در صدر جدول استانهای با خودکشی بالا میباشد. با توجه به افزایش خودکشی در استان و از آنجایی که خودکشی تحت تأثیر عوامل فرهنگی و منطقهای است شناسایی الگوهای جغرافیایی آن میتواند به پیشگیری و کنترل این مشکل بهداشتی کمک کند (12).
گرچه مطالعات انجام گرفته به دفعات، عوامل مؤثر بر مرگ و میر را مورد بررسی قرار دادهاند، ولی بررسی نقش عوامل مرتبط با مکان که جایگاهی مهم در تحلیل بیماریها دارند کمتر مورد توجه قرار گرفته شده است (13). درک توزیع جغرافیایی و مکانی خودکشی میتواند برنامهریزی، اجرا و ارزیابی اقدامات پیشگیری از خودکشی را هموار سازد (16-14). شناخت این مناطق جغرافیایی و گروههای در معرض خطر منجر به انتخاب مناسب اقدامهای بهداشتی-درمانی، اجتماعی و کاهش عوامل خطرآفرین میشود (18، 17). بنابراین، هدف از انجام این مطالعه تعیین اپیدمیولوژی جغرافیایی خودکشی و اقدام به آن طی سالهای 1396 تا 1400 در شهرستانهای تابعه استان کهگیلویه و بویراحمد میباشد.
مواد و روشها
این تحقیق از نظر روششناسی، توصیفی-مقطعی میباشد که با هدف تعیین اپیدمیولوژی خودکشی و اقدام به آن و برخی از عوامل دموگرافیک مؤثر بر آن در شهرستانهای تابعه استان کهگیلویه و بویراحمد به صورت سرشماری طی سالهای 1396 لغایت 1400 صورت گرفت. این مطالعه توسط کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان با کد IR.RUMS.REC.1401.033 تأیید شده است.
استان کهگیلویه و بویراحمد از نظر موقعیت جغرافیایی در جنوب غربی ایران واقع شده و از شمال به استانهای اصفهان و چهار‌محال و بختیاری، از شرق با استان فارس، از جنوب با استان فارس و بوشهر و از غرب با استان خوزستان همسایه است. این استان شامل نه شهرستان (بعضی از شهرستانها دارای چند شهر می‌باشند): بویراحمد (کبگیان، لوداب، مارگون)، گچساران کهگیلویه (مرکزی کهگیلویه، سوق، چاروسا، دیشموک)، دنا (مرکزی دنا، پاتاوه)، بهمئی (بهمئی گرمسیر، مرکزی بهمئی)، چرام (سرفاریاب، مرکزی چرام)، لنده (مرکزی لنده، موگرمون)، باشت (مرکزی باشت، بوستان) و مارگون میباشد. با توجه به اینکه شهرستان مارگون از ابتدای سال 1400 از شهرستان بویراحمد تفکیک و به عنوان یک شهرستان مستقل گردید، بنابراین اطلاعات در سطح 8 شهرستان بررسی شد. از نظر آب و هوایی این استان به دو منطقه سردسیری و گرمسیری تقسیم میشود. منطقه سردسیری شامل شهرستان بویر احمد، دنا و بقیه مناطق گرمسیری میباشد (19).
جامعه آماری مورد بررسی شامل تمامی موارد خودکشی و اقدام به آن که به واحدهای بهداشتی-درمانی (اورژانس بیمارستانها و پزشکی قانونی) شهرستانهای استان کهگیلویه و بویراحمد از ابتدای سال 1396 تا پایان سال 1400 ارجاع شدهاند، میباشد. اطلاعات افراد خودکشی کرده به تفکیک هر شهرستان توسط کارشناسان بهداشت روان در شهرستانها طی چکلیستی که از سال 1388 در واحد بهداشت روان معاونت بهداشتی کشور طراحی گردیده، به صورت ماهانه تکمیل میگردد و توسط واحد سلامت روان شهرستانها به واحد سلامت روان استان ارسال میگردد.
این چکلیست به طور کلی دارای دو بخش میباشد: قسمت اول چکلیست، اطلاعات جمعیتشناختی افرد شامل سن، جنسیت، شغل، سطح تحصیلات، وضعیت تأهل و محل سکونت میباشد. بخش دوم اطلاعات مربوط به سایر متغیرهای مربوط به خودکشی و اقدام به آن که شامل سابقه اقدام به خودکشی در فرد، سابقه بیماری جسمی و روانی در فرد، روش خودکشی، فصل، سال و نتیجه اقدام به خودکشی میباشد. پس از کسب موافقتهای لازم از سازمانهای متولی با مراجعه به واحد سلامت روان مرکز بهداشت استان، اطلاعات مربوط به خودکشی و اقدام به آن گردآوری شد و پس از اطمینان از صحت اطلاعات جمعآوری شده، دادهها با استفاده از نرمافزارهای SPSS نسخه 22 و Arc-GIS نسخه 2/10 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. جهت گزارش توصیفی دادهها، از جداول آماری استفاده شد، دادههای کیفی به صورت تعداد و درصد و دادههای کمی به صورت میانگین و انحراف معیار گزارش شد. جهت مقایسه میزان بروز سالانه در بین شهرستانها از فرمول زیر جهت محاسبه میزان بروز استاندارد شده سنی (Age-standardized incidence rate) استفاده شد (میزان بروز استاندارد شده سنی به روش مستقیم و با استفاده از جمعیت استاندارد جهانی محاسبه گردید) (20).
a i 
= میزان بروز اختصاصی سنی i= اولین گروه سنی
w i 
= جمعیت معیار A= آخرین گروه سنی
به دلیل اینکه دسترسی به آمار سالانه غیر ممکن بود، برای هر شهرستان، میزانهای خودکشی و اقدام به خودکشی در هر صد هزار نفر بر اساس سرشماری جمعیت سال 1395 (21) محاسبه شد (چون دقیقترین و آخرین آمار ثبت شده و قابل دسترس در سامانه آمار ایران بود)، و به منظور ترسیم نقشههای توزیع جغرافیایی شهرستانهای تابعه استان کهگیلویه و بویراحمد از لحاظ میزان خودکشی و اقدام به خودکشی از نرم‌افزار GIS (Geographical Information System) استفاده گردید. برای موارد اقدام به خودکشی در هر نقشه، شهرستانهای با میزان کمتر از 50 نفر با رنگ سبز تیره، 50 تا 99/99 نفر سبز کمرنگ، 100 تا 99/149 نفر رنگ نارنجی، 150 تا 99/199 نفر رنگ زرد، و بیشتر از 200 نفر با رنگ قرمز نشان داده شدهاند. برای موارد خودکشی، شهرستانهای با مقادیر کمتر از 10 نفر با رنگ سبز تیره، 00/10 تا 99/19 نفر با رنگ سبز کمرنگ، 00/20 تا 99/29 نفر به رنگ زرد، 00/30 تا 99/39 نفر رنگ نارنجی، و بیشتر از 40 نفر با رنگ قرمز نشان داده شدهاند (همه موارد در 100 هزار نفر محاسبه شد).
نتایج
طی سالهای 1396 تا 1400، 382 مورد خودکشی و 7039 مورد اقدام به خودکشی در شهرستانهای استان کهگیلویه و بویراحمد رخ داده بود. بیشترین درصد موارد خودکشی و اقدام به خودکشی به ترتیب در گروههای سنی 15 تا 24 و 25 تا 34 سال و کمترین درصد موارد در گروه سنی 55 سال و بالاتر گزارش شد. در همه شهرستانها به جزء شهرستان باشت و بهمئی مردان بیشترین فراوانی را در خودکشی و زنان بیشترین فراوانی (به جزء شهرستان بویراحمد) را در اقدام به خودکشی داشتند. بیشتر موارد اقدام به خودکشی مربوط به افراد مجرد (به جزء شهرستان بهمئی)، و ساکن شهر (به جزء دنا، باشت) بود. در همه شهرستانها بیشترین موارد اقدام به خودکشی و خودکشی دارای سطح تحصیلات دبیرستان و دیپلم بودند. در شهرستانهای بویراحمد، کهگیلویه، گچساران، لنده و چرام بیشترین موارد اقدام به خودکشی مربوط به افراد بیکار و خانهدار بودند ولی در شهرستانهای بهمئی، دنا و باشت بیشترین موارد خودکشی مربوط به افراد خانهدار و بیکار بود (جداول 1 و 2).
بر اساس جدول 1، در شهرستانهای بویراحمد، کهگیلویه، دنا، بهمئی، لنده و چرام بیشترین موارد خودکشی در روستا و در شهرستانهای باشت و گچساران در شهر رخ داده بود. همچنین به غیر از شهرستان باشت در همه شهرستانها در طی سالهای مورد بررسی افراد مجرد بیشترین فراوانی را در خودکشی داشتند.
خودکشی و اقدام به آن یکی از مشکلات عمده بهداشت عمومی و از مهمترین نگرانیهای سلامت روان در سطح جهانی است (1-3) که علاوه بر صدمات شخصی و خانوادگی، باعث ایجاد چالش‌های اجتماعی میشود (4). خودکشی پدیدهای چند بعدی و پیچیده است (6-5) که تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، محیطی و فردی میباشد و فراوانی آن در کشورهای مختلف متفاوت است (8-7) و 80 درصد از خودکشیها در کشورهای با درآمد کم و متوسط رخ می‌دهد (9). میزان مرگ و میر سالانه جهانی 7/10 در هر 100,000 نفر تخمین زده شده و خودکشی دومین عامل مرگ و میر زودرس در افراد 15 تا 29 ساله (پیش از تصادفات رانندگی) و سومین علت مرگ و میر در گروه سنی 15 تا 44 سال در سطح جهانی است (7).
طبق آخرین آمار رسمی اعلام شده از طرف سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱9 میزان استاندارد شده سنی خودکشی در جهان 9 نفر در هر 100,000 نفر جمعیت میباشد (10). همچنین، میزان مرگ ناشی از خودکشی در ایران 6 نفر در هر صد هزار نفر در سال 2023 گزارش شده است که طی سالهای اخیر روند افزایشی داشته و با اینکه خودکشی در ایران کمتر از سایر نقاط جهان است، اما خودکشی جوانان در ایران ۲ برابر میانگین جهانی است و ایران در میان کشورهای اسلامی در جایگاه سوم و در جهان جایگاه پنجاه و هشتم را دارد (11).
طبق آمار اخذ شده از سازمان پزشکی قانونی استان کهگیلویه و بویراحمد شاخص اقدام به خودکشی به ازای هر 100 هزار نفر 280 مورد اقدام به خودکشی و 16 مورد خودکشی بود. طبق گزارش کشوری در فروردین ماه سال 1400 استان ایلام با 8/13، کهگیلویه و بویراحمد با 7/13 در هر 100 هزار نفر، فوت به علت خودکشی در صدر جدول و بعد به ترتیب کرمانشاه، لرستان و گیلان جزء استانهای با خودکشی بالا بودند (11، 5). به طور کلی استان کهگیلویه و بویراحمد طی سالهای اخیر همچنان در صدر جدول استانهای با خودکشی بالا میباشد. با توجه به افزایش خودکشی در استان و از آنجایی که خودکشی تحت تأثیر عوامل فرهنگی و منطقهای است شناسایی الگوهای جغرافیایی آن میتواند به پیشگیری و کنترل این مشکل بهداشتی کمک کند (12).
گرچه مطالعات انجام گرفته به دفعات، عوامل مؤثر بر مرگ و میر را مورد بررسی قرار دادهاند، ولی بررسی نقش عوامل مرتبط با مکان که جایگاهی مهم در تحلیل بیماریها دارند کمتر مورد توجه قرار گرفته شده است (13). درک توزیع جغرافیایی و مکانی خودکشی میتواند برنامهریزی، اجرا و ارزیابی اقدامات پیشگیری از خودکشی را هموار سازد (16-14). شناخت این مناطق جغرافیایی و گروههای در معرض خطر منجر به انتخاب مناسب اقدامهای بهداشتی-درمانی، اجتماعی و کاهش عوامل خطرآفرین میشود (18، 17). بنابراین، هدف از انجام این مطالعه تعیین اپیدمیولوژی جغرافیایی خودکشی و اقدام به آن طی سالهای 1396 تا 1400 در شهرستانهای تابعه استان کهگیلویه و بویراحمد میباشد.
مواد و روشها
این تحقیق از نظر روششناسی، توصیفی-مقطعی میباشد که با هدف تعیین اپیدمیولوژی خودکشی و اقدام به آن و برخی از عوامل دموگرافیک مؤثر بر آن در شهرستانهای تابعه استان کهگیلویه و بویراحمد به صورت سرشماری طی سالهای 1396 لغایت 1400 صورت گرفت. این مطالعه توسط کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان با کد IR.RUMS.REC.1401.033 تأیید شده است.
استان کهگیلویه و بویراحمد از نظر موقعیت جغرافیایی در جنوب غربی ایران واقع شده و از شمال به استانهای اصفهان و چهار‌محال و بختیاری، از شرق با استان فارس، از جنوب با استان فارس و بوشهر و از غرب با استان خوزستان همسایه است. این استان شامل نه شهرستان (بعضی از شهرستانها دارای چند شهر می‌باشند): بویراحمد (کبگیان، لوداب، مارگون)، گچساران کهگیلویه (مرکزی کهگیلویه، سوق، چاروسا، دیشموک)، دنا (مرکزی دنا، پاتاوه)، بهمئی (بهمئی گرمسیر، مرکزی بهمئی)، چرام (سرفاریاب، مرکزی چرام)، لنده (مرکزی لنده، موگرمون)، باشت (مرکزی باشت، بوستان) و مارگون میباشد. با توجه به اینکه شهرستان مارگون از ابتدای سال 1400 از شهرستان بویراحمد تفکیک و به عنوان یک شهرستان مستقل گردید، بنابراین اطلاعات در سطح 8 شهرستان بررسی شد. از نظر آب و هوایی این استان به دو منطقه سردسیری و گرمسیری تقسیم میشود. منطقه سردسیری شامل شهرستان بویر احمد، دنا و بقیه مناطق گرمسیری میباشد (19).
جامعه آماری مورد بررسی شامل تمامی موارد خودکشی و اقدام به آن که به واحدهای بهداشتی-درمانی (اورژانس بیمارستانها و پزشکی قانونی) شهرستانهای استان کهگیلویه و بویراحمد از ابتدای سال 1396 تا پایان سال 1400 ارجاع شدهاند، میباشد. اطلاعات افراد خودکشی کرده به تفکیک هر شهرستان توسط کارشناسان بهداشت روان در شهرستانها طی چکلیستی که از سال 1388 در واحد بهداشت روان معاونت بهداشتی کشور طراحی گردیده، به صورت ماهانه تکمیل میگردد و توسط واحد سلامت روان شهرستانها به واحد سلامت روان استان ارسال میگردد.
این چکلیست به طور کلی دارای دو بخش میباشد: قسمت اول چکلیست، اطلاعات جمعیتشناختی افرد شامل سن، جنسیت، شغل، سطح تحصیلات، وضعیت تأهل و محل سکونت میباشد. بخش دوم اطلاعات مربوط به سایر متغیرهای مربوط به خودکشی و اقدام به آن که شامل سابقه اقدام به خودکشی در فرد، سابقه بیماری جسمی و روانی در فرد، روش خودکشی، فصل، سال و نتیجه اقدام به خودکشی میباشد. پس از کسب موافقتهای لازم از سازمانهای متولی با مراجعه به واحد سلامت روان مرکز بهداشت استان، اطلاعات مربوط به خودکشی و اقدام به آن گردآوری شد و پس از اطمینان از صحت اطلاعات جمعآوری شده، دادهها با استفاده از نرمافزارهای SPSS نسخه 22 و Arc-GIS نسخه 2/10 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. جهت گزارش توصیفی دادهها، از جداول آماری استفاده شد، دادههای کیفی به صورت تعداد و درصد و دادههای کمی به صورت میانگین و انحراف معیار گزارش شد. جهت مقایسه میزان بروز سالانه در بین شهرستانها از فرمول زیر جهت محاسبه میزان بروز استاندارد شده سنی (Age-standardized incidence rate) استفاده شد (میزان بروز استاندارد شده سنی به روش مستقیم و با استفاده از جمعیت استاندارد جهانی محاسبه گردید) (20).
= میزان بروز اختصاصی سنی i= اولین گروه سنی = جمعیت معیار A= آخرین گروه سنیبه دلیل اینکه دسترسی به آمار سالانه غیر ممکن بود، برای هر شهرستان، میزانهای خودکشی و اقدام به خودکشی در هر صد هزار نفر بر اساس سرشماری جمعیت سال 1395 (21) محاسبه شد (چون دقیقترین و آخرین آمار ثبت شده و قابل دسترس در سامانه آمار ایران بود)، و به منظور ترسیم نقشههای توزیع جغرافیایی شهرستانهای تابعه استان کهگیلویه و بویراحمد از لحاظ میزان خودکشی و اقدام به خودکشی از نرم‌افزار GIS (Geographical Information System) استفاده گردید. برای موارد اقدام به خودکشی در هر نقشه، شهرستانهای با میزان کمتر از 50 نفر با رنگ سبز تیره، 50 تا 99/99 نفر سبز کمرنگ، 100 تا 99/149 نفر رنگ نارنجی، 150 تا 99/199 نفر رنگ زرد، و بیشتر از 200 نفر با رنگ قرمز نشان داده شدهاند. برای موارد خودکشی، شهرستانهای با مقادیر کمتر از 10 نفر با رنگ سبز تیره، 00/10 تا 99/19 نفر با رنگ سبز کمرنگ، 00/20 تا 99/29 نفر به رنگ زرد، 00/30 تا 99/39 نفر رنگ نارنجی، و بیشتر از 40 نفر با رنگ قرمز نشان داده شدهاند (همه موارد در 100 هزار نفر محاسبه شد).
نتایج
طی سالهای 1396 تا 1400، 382 مورد خودکشی و 7039 مورد اقدام به خودکشی در شهرستانهای استان کهگیلویه و بویراحمد رخ داده بود. بیشترین درصد موارد خودکشی و اقدام به خودکشی به ترتیب در گروههای سنی 15 تا 24 و 25 تا 34 سال و کمترین درصد موارد در گروه سنی 55 سال و بالاتر گزارش شد. در همه شهرستانها به جزء شهرستان باشت و بهمئی مردان بیشترین فراوانی را در خودکشی و زنان بیشترین فراوانی (به جزء شهرستان بویراحمد) را در اقدام به خودکشی داشتند. بیشتر موارد اقدام به خودکشی مربوط به افراد مجرد (به جزء شهرستان بهمئی)، و ساکن شهر (به جزء دنا، باشت) بود. در همه شهرستانها بیشترین موارد اقدام به خودکشی و خودکشی دارای سطح تحصیلات دبیرستان و دیپلم بودند. در شهرستانهای بویراحمد، کهگیلویه، گچساران، لنده و چرام بیشترین موارد اقدام به خودکشی مربوط به افراد بیکار و خانهدار بودند ولی در شهرستانهای بهمئی، دنا و باشت بیشترین موارد خودکشی مربوط به افراد خانهدار و بیکار بود (جداول 1 و 2).
بر اساس جدول 1، در شهرستانهای بویراحمد، کهگیلویه، دنا، بهمئی، لنده و چرام بیشترین موارد خودکشی در روستا و در شهرستانهای باشت و گچساران در شهر رخ داده بود. همچنین به غیر از شهرستان باشت در همه شهرستانها در طی سالهای مورد بررسی افراد مجرد بیشترین فراوانی را در خودکشی داشتند.
جدول 1- اطلاعات دموگرافیک موارد خودکشی در استان کهگیلویه و بویراحمد به تفکیک شهرستان طی سالهای 1400-1396
| چرام | لنده | بهمئی | باشت | دنا | گچساران | کهگیلویه | بویراحمد | سطوح متغیر | متغیر |
| (17=n) | (2=n) | (11=n) | (13=n) | (17=n) | (42=n) | (84=n) | (196=n) | ||
| (درصد) تعداد | (درصد) تعداد | (درصد) تعداد | (درصد) تعداد | (درصد) تعداد | (درصد) تعداد | (درصد) تعداد | (درصد) تعداد |
||
| 0 | 0 | (10/9) 1 |
0 | (90/5) 1 |
(50/9) 4 |
(10/7) 6 |
(10/3) 6 |
کمتر از 15 | سن (سال) |
| (10/47) 8 |
(00/50) 1 |
(60/63) 7 |
(80/30) 4 |
(50/76)13 | (70/35) 15 |
(40/46) 39 | (30/41) 81 |
24-15 | |
| (40/29) 5 |
(00/50) 1 |
(30/27) 3 |
(20/46) 6 |
(90/5) 1 |
(70/16) 7 |
(80/29)25 | (70/34) 68 |
34-25 | |
| (90/5) 1 |
0 | 0 | (70/7) 1 |
0 | (80/23) 10 |
(70/10)9 | (20/11) 22 |
44-35 | |
| (60/17) 3 |
0 | 0 | (38/15) 2 |
(76/11) 2 | (28/14) 6 | (95/5) 5 |
(69/9) 19 |
45 و بالاتر | |
| (94/52) 9 |
(50) 1 |
(46/45) 5 |
(53/61) 8 |
(36/82) 14 |
(29/64) 27 |
(48/40) 34 |
(24/62) 122 |
مرد | جنست |
| (06/47) 8 |
(50) 1 |
(54/54) 6 |
(47/38) 5 |
(64/17) 3 |
(71/35) 15 |
(52/59) 50 |
(76/37) 74 |
زن | |
| (80/58)10 | (100) 2 |
(80/81) 9 |
(20/46) 6 |
(40/82)14 | (30/64)27 | (10/57)48 | (00/52) 102 | مجرد | وضعیت تأهل |
| (20/41) 7 |
0 | (20/18) 2 |
(80/53) 7 |
(60/17) 3 |
(60/28)12 | (50/40)34 | (30/41) 81 |
متأهل | |
| 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | (14/7) 3 | (38/2) 2 |
(63/6) 13 |
مطلقه، بیوه و غیره | |
| (80/11) 2 |
0 | 0 | (70/7) 1 |
(90/5) 1 |
(40/2) 1 |
(70/10) 9 |
(60/3) 7 |
بیسواد | سطح تحصیلات |
| 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | (80/4) 4 |
(60/3) 7 |
ابتدایی | |
| (80/11) 2 |
0 | (10/9) 1 |
0 | (90/5) 1 |
(40/21) 9 |
(10/7) 6 |
(10/6) 12 |
راهنمایی | |
| (40/29) 5 |
(0/100) 2 |
(80/81) 9 |
(20/46) 6 |
(50/79) 13 |
(60/47) 20 |
(50/65) 55 | (20/61) 120 |
دبیرستان و دیپلم | |
| (10/47) 8 |
0 |
(10/9) 1 |
(20/46) 6 |
(80/11) 2 |
(60/28) 12 |
(90/11) 10 |
(50/25) 50 |
فوق دیپلم | |
| (50/23) 4 |
(00/50) 1 |
(50/45) 5 |
(20/69) 9 |
(40/29) 5 |
(50/59) 25 |
(30/39) 33 |
(90/44) 88 |
شهر | محل سکونت |
| (50/76)13 | (00/50) 1 |
(50/54) 6 |
(80/30) 4 |
(60/70) 12 |
(50/40) 17 |
(70/60) 51 |
(10/55) 108 |
روستا | |
| (90/52) 9 |
0 | (40/36) 4 |
(80/30) 4 |
(54/23) 4 |
(95/30) 13 |
(60/47) 84 |
(92/45) 90 |
بیکار | شغل |
| (50/23) 4 |
0 | (40/36) 4 |
(50/38) 5 |
(64/17) 3 |
(90/11) 5 |
(30/33)28 | (35/17) 34 |
خانهدار | |
| (80/11) 2 |
(00/50) 1 |
0 | (70/7) 1 |
(88/5) 1 |
(67/16) 7 |
(20/1) 1 |
(07/3) 6 |
کارمند | |
| (90/5) 1 |
(00/50) 1 |
0 | (70/7) 1 |
(52/23) 4 |
(42/21) 9 |
(40/2) 2 |
(07/19) 37 |
کارگر و آزاد | |
| (90/5) 1 |
0 | (30/27)3 | (40/15) 2 |
(41/29) 5 |
(29/14) 6 |
(50/15) 13 |
(79/14) 29 |
دانشآموز و دانشجو |
| چرام | لنده | بهمئی | باشت | دنا | گچساران | کهگیلویه | بویراحمد | سطوح متغیر | متغیر |
| (184=n) | (95=n) | (72=n) | (203=n) | (261=n) | (1144=n) | (1065=n) | (4015=n) | ||
| (درصد) تعداد | (درصد) تعداد | (درصد) تعداد | (درصد) تعداد | (درصد) تعداد | (درصد) تعداد | (درصد) تعداد | (درصد) تعداد | ||
| (20/8) 15 |
(20/4) 4 |
(60/5) 4 |
(90/3) 8 |
(10/6) 16 |
(80/4) 55 |
(30/5) 56 |
(40/4) 175 |
کمتر از 15 | سن (سال) |
| (50/49) 91 |
(60/52)50 | (40/44)32 | (20/51)104 | (90/52)138 | (40/49)565 | (00/49)522 | (50/57)2308 | 24-15 | |
| (60/32) 60 |
(30/26)25 | (60/30)22 | (50/32)66 | (40/28) 74 |
(90/30)353 | (50/31)335 | (70/25) 1030 |
34-25 | |
| (60/7) 14 |
(50/10) 10 |
(30/15) 11 |
(90/8) 18 |
(20/9) 24 |
(10/11)127 | (70/9) 103 |
(80/8) 352 | 44-35 | |
| (17/2) 4 |
(32/6) 6 |
(20/4) 3 |
(44/3) 7 |
(44/3) 9 |
(84/3) 44 |
(60/4) 49 |
(73/3) 150 |
45 و بالاتر | |
| (57/44) 82 |
(73/34) 33 |
(11/36) 26 |
(56/29) 60 |
(70/38) 101 |
(43/41) 474 |
(93/37) 404 |
(83/50) 2041 |
مرد | جنسیت |
| (43/55) 102 |
(27/65) 62 |
(89/63) 46 |
(44/70) 143 |
(30/61) 160 |
(56/58) 670 |
(07/62) 661 |
(17/49) 1974 |
زن | |
| (50/68) 126 |
(30/65)62 | (80/45)33 | (60/57) 117 |
(50/65)171 | (30/66) 759 |
(10/63) 672 |
(70/69) 2779 |
مجرد | وضعیت تأهل |
| (80/28) 53 |
(70/33)32 | (40/51) 37 |
(40/39) 80 |
(70/33) 88 |
(50/32) 372 |
(20/36) 386 |
(20/30) 1212 |
متأهل | |
| (72/2) 5 |
(10/1) 1 |
(78/2) 2 |
(96/2) 6 |
(77/0) 2 |
(14/1) 13 |
(93/0) 7 |
(15/0) 6 |
مطلقه، بیوه و غیره | |
| (80/3) 7 |
(20/3) 3 |
(90/6) 5 |
(00/3) 6 |
(90/1) 5 |
(00/1) 12 |
(40/5) 58 |
(50/00) 20 |
بیسواد | سطح تحصیلات |
| 0 | (20/4) 4 |
0 | (90/8) 18 |
(40/3) 9 |
(70/1) 19 |
(90/2) 31 |
(95/0) 38 |
ابتدایی | |
| (20/9) 17 |
(30/6) 6 |
(40/1) 1 |
(50/2) 5 |
(60/14) 38 | (80/3) 43 |
(70/11) 125 |
(01/12) 482 |
راهنمایی | |
| (10/70) 129 |
(90/77) 74 | (30/83) 60 |
(60/62) 127 |
(10/57) 149 |
(90/64) 743 | (10/64) 683 |
(33/59) 2382 | دبیرستان و دیپلم | |
| (80/16) 31 |
(40/8) 8 |
(30/8) 6 |
(20/22) 45 | (00/23) 60 |
(30/28) 324 |
(70/15) 167 |
(58/26) 1067 |
فوق دیپلم | |
| 0 | 0 | 0 | (00/1) 2 |
0 | (30/0) 3 |
(10/0) 1 |
(65/0) 26 |
لیسانس و بالاتر | |
| (00/62) 114 |
(40/67) 64 |
(10/68) 49 |
(80/48) 99 |
(20/35) 92 |
(60/88) 1014 |
(70/66) 710 |
(20/57) 2297 |
شهر | محل سکونت |
| (00/38) 70 |
(60/32) 31 |
(90/31) 23 |
(20/51) 104 |
(80/64) 169 |
(40/11) 130 |
(30/33) 355 |
(80/42) 1718 |
روستا | |
| (10/70) 129 |
(42/28)27 | (84/20)15 | (07/28)57 | (25/35)92 | (16/23) 265 |
(31/55) 589 |
(16/56) 2215 |
بیکار | شغل |
| (50/18) 34 |
(21/24)23 | (83/45)33 | (34/44)90 | (78/36)96 | (10/20) 229 |
(20/26) 279 |
(24/24) 973 |
خانهدار | |
| (60/1) 3 |
(22/4) 4 | (38/1) 1 |
(99/0) 2 |
(90/6) 18 | (75/8) 100 |
(94/0) 10 | (57/0) 23 |
کارمند | |
| (80/3) 7 |
(00/20)19 | (33/8) 6 |
(84/10)22 | (81/8) 23 |
(68/30) 351 |
(94/3) 42 |
(43/7) 298 | کارگر و آزاد | |
| (00/6) 11 |
(15/23)22 | (61/23) 17 |
(76/15)32 | (88/11)31 | (78/16) 192 |
(61/13) 145 |
(60/12) 506 |
دانشآموز و دانشجو |
در تمامی شهرستانها در گروه خودکشی، رایجترین روش مورد استفاده حلقهآویز و در گروه اقدام به خودکشی، استفاده از دارو
رایجترین روش بوده است (جدول 3).
رایجترین روش بوده است (جدول 3).
جدول 3- توزیع فراوانی سابقه و روش خودکشی برحسب موارد خودکشی و اقدام به خودکشی در استان کهگیلویه و بویراحمد به تفکیک شهرستان طی سالهای 1400-1396
| چرام | لنده | بهمئی | باشت | دنا | گچساران | کهگیلویه | بویراحمد | سطوح متغیر | متغیر |
| (درصد) تعداد | (درصد) تعداد | (درصد) تعداد | (درصد) تعداد | (درصد) تعداد | (درصد) تعداد | (درصد) تعداد | (درصد) تعداد | ||
| (90/5) 1 |
(00/50) 1 |
0 | (10/23) 3 |
(90/5) 1 |
(90/11) 5 |
(40/21) 18 |
(30/17) 34 |
دارو | روش خودکشی در موارد خودکشی |
| (90/5) 1 |
0 | 0 | (70/7) 1 |
(60/17)3 | (50/9) 4 |
(0)0 | (80/13) 27 |
سم | |
| 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | (40/2) 2 |
(60/3) 7 |
مواد مخدر | |
| (80/11)2 | 0 | (10/9)1 | 0 | (60/17)3 | (30/14)6 | (10/7) 6 |
(60/5) 11 |
سلاح گرم | |
| 0 | 0 | 0 | (70/7) 1 |
0 | (40/2) 1 |
0 | (50/0) 1 |
سلاح سرد | |
| (80/11)2 | 0 | (10/9) 1 |
0 | (90/5) 1 |
0 | (60/22)19 | (10/6) 12 |
خودسوزی | |
| (70/64)11 | (00/50) 1 |
(70/72)8 | (50/61) 8 |
(10/47)8 | (80/54)23 | (20/45)38 | (00/50) 98 |
حلق آویز کردن | |
| 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | (20/1) 1 |
0 | پرتاب از بلندی | |
| 0 | 0 | (10/9) 1 |
0 | (90/5) 1 |
(10/7) 3 |
0 | (10/3) 6 |
غرق شدن | |
| (30/60) 111 |
(70/73) 70 | (90/38) 28 | (30/80) 163 |
(80/80) 211 |
(10/80) 916 |
(20/86) 918 |
(40/83) 3347 |
دارو | روش خودکشی در موارد اقدام به خودکشی |
| (00/19) 35 |
(5/9) 90 |
(60/5) 4 |
(40/7) 15 | (50/6) 17 |
(00/4) 46 |
0 | (50/2) 101 |
سم | |
| (40/5) 10 |
(20/4) 4 |
0 | 0 | (10/3) 8 |
(70/1) 19 |
(70/4) 50 |
(30/11) 452 |
مواد مخدر | |
| 0 | 0 | (80/2) 2 |
0 | (40/0) 1 |
(20/0) 2 |
(10/0) 1 |
0 | سلاح گرم | |
| (70/2) 5 |
(30/5) 5 |
(90/6) 5 |
(90/5) 12 |
(20/4) 11 |
(60/4) 53 |
(70/0) 7 |
(10/0) 4 |
سلاح سرد | |
| (10/1) 2 |
0 | (90/6) 5 |
(5/0) 1 |
(40/0) 1 |
(10/0) 1 |
(80/0) 8 |
(20/0) 7 |
خودسوزی | |
| (80/3) 7 |
(10/1) 1 |
(70/34) 25 | (00/2) 4 |
(80/3) 10 |
(40/2) 27 |
(80/3) 41 |
(00/2) 79 |
حلقآویز کردن | |
| 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | (70/0) 7 |
0 | پرتاب از بلندی | |
| (60/7) 14 |
(30/6) 6 |
(20/4) 3 |
(90/3) 8 |
(80/0) 2 |
(00/7) 80 |
(10/3) 33 |
(60/0) 25 |
غرق شدن | |
| (30/3) 6 |
(20/4) 4 |
(70/34)25 | (70/16) 34 | (00/10)26 | (50/32) 372 |
(90/3)42 | (30/23) 931 |
دارد | سابقه اقدام به خودکشی در موارد اقدام |
| (70/96) 178 |
(80/95)91 | (30/65)47 | (30/83) 169 |
(00/90) 235 |
(50/67) 772 |
(10/96) 1023 |
(70/76) 3060 |
ندارد | |
| (90/5) 1 |
0 | 0 | 0 | (90/5) 1 |
(40/52)22 | (90/11)10 | (70/32)64 | دارد | سابقه اقدام به خودکشی در موارد خودکشی |
| (10/94)16 | (100) 2 |
(100) 11 | (100) 13 |
(10/94)16 | (60/47)20 | (10/88)74 | (30/67) 132 |
ندارد |
در جدول 4، میزان بروز استاندارد شده سنی موارد خودکشی و اقدام به خودکشی به تفکیک جنسیت در شهرستانهای استان، طی سالهای 1396 تا 1400 گزارش شده است. بعضی از شهرستانها مانند بویراحمد و گچساران روند افزایشی، بعضی مانند کهگیلویه روند کاهشی و بعضی هم مانند دنا، باشت، بهمئی، لنده و چرام نوسان داشته و روند یکنواختی نداشتند. بر اساس میزانهای استاندارد شده سنی شهرستان بویراحمد با میانگین 64/260 مورد در هر 100 هزار نفر در رتبه نخست موارد اقدام به خودکشی و بعد از آن به ترتیب شهرستانهای باشت (03/198)، کهگیلویه (46/186)، گچساران (32/184)، دنا (63/118)، چرام (48/107)، لنده (44/77) و بهمئی (14/36) قرار داشتند. در طی سال¬های مورد بررسی، زنان بیشترین موارد اقدام به خودکشی را به خود اختصاص داده بودند (برای محاسبه میانگین خودکشی و اقدام به خودکشی در هر شهرستان، درصد به دست آمده در هر سال مورد بررسی (1396 تا 1400) با هم جمع و بر 5 تقسیم شد.
به‌طور کلی میانگین اقدام به خودکشی در تمامی شهرستانها در طی سالهای مورد بررسی 14/146 مورد در هر 100 هزار نفر بود. همچنین بر اساس اطلاعات موجود در جدول 4، بررسی موارد خودکشی در شهرستانهای استان در طی سال¬های 1396 تا 1400، شهرستانهای گچساران، کهگیلویه و بهمئی روند افزایشی داشتند، شهرستانهای بویراحمد، دنا، باشت، لنده و چرام دارای روند یکنواختی نبودند. شهرستان گچساران از لحاظ میانگین میزان بروز استاندارد شده سنی موارد خودکشی در طی سال¬های مورد مطالعه با میانگین 04/39 دارای رتبه نخست بود و بعد به ترتیب شهرستانهای چرام 84/19، کهگیلویه 26/14، بویراحمد 45/12، باشت 47/12، دنا 76/8، بهمئی 58/5، لنده 68/1 در هر100 هزار نفر موارد خودکشی داشته‌اند. میانگین خودکشی در تمامی شهرستانها در طی سالهای مورد بررسی 26/14 در هر 100 هزار نفر جمعیت برآورد شد به طور کلی در تمامی شهرستانها (به جزء شهرستان گچساران سال 1396 و 1397، شهرستان کهگیلویه سال 1396، شهرستان دنا سال 1397 و شهرستان بهمئی سال 1399) در طی سالهای مورد بررسی، مردان بیشترین موارد خودکشی را به خود اختصاص داده بودند (برای محاسبه میانگین خودکشی و اقدام به خودکشی هر شهرستان، درصد به دست آمده در هر سال (1396 تا 1400) مورد بررسی با هم جمع و بر 5 تقسیم شد).
به‌طور کلی میانگین اقدام به خودکشی در تمامی شهرستانها در طی سالهای مورد بررسی 14/146 مورد در هر 100 هزار نفر بود. همچنین بر اساس اطلاعات موجود در جدول 4، بررسی موارد خودکشی در شهرستانهای استان در طی سال¬های 1396 تا 1400، شهرستانهای گچساران، کهگیلویه و بهمئی روند افزایشی داشتند، شهرستانهای بویراحمد، دنا، باشت، لنده و چرام دارای روند یکنواختی نبودند. شهرستان گچساران از لحاظ میانگین میزان بروز استاندارد شده سنی موارد خودکشی در طی سال¬های مورد مطالعه با میانگین 04/39 دارای رتبه نخست بود و بعد به ترتیب شهرستانهای چرام 84/19، کهگیلویه 26/14، بویراحمد 45/12، باشت 47/12، دنا 76/8، بهمئی 58/5، لنده 68/1 در هر100 هزار نفر موارد خودکشی داشته‌اند. میانگین خودکشی در تمامی شهرستانها در طی سالهای مورد بررسی 26/14 در هر 100 هزار نفر جمعیت برآورد شد به طور کلی در تمامی شهرستانها (به جزء شهرستان گچساران سال 1396 و 1397، شهرستان کهگیلویه سال 1396، شهرستان دنا سال 1397 و شهرستان بهمئی سال 1399) در طی سالهای مورد بررسی، مردان بیشترین موارد خودکشی را به خود اختصاص داده بودند (برای محاسبه میانگین خودکشی و اقدام به خودکشی هر شهرستان، درصد به دست آمده در هر سال (1396 تا 1400) مورد بررسی با هم جمع و بر 5 تقسیم شد).
جدول 4- میزان بروز استاندارد شده سنی (در هر 100 هزار نفر) موارد خودکشی و اقدام به خودکشی در شهرستانهای استان به تفکیک جنسیت طی سالهای 1396 تا 1400
| شهرستان | متغیر | 1396 | 1397 | 1398 | 1399 | 1400 | میانگین | |
| بویراحمد | اقدام به خودکشی | زن | 89/255 | 20/217 | 93/220 | 78/266 | 84/345 | 33/261 |
| مرد | 96/222 | 60/422 | 23/199 | 51/236 | 10/386 | 48/293 | ||
| کل | 76/200 | 61/233 | 29/241 | 57/251 | 98/375 | 64/260 | ||
| خودکشی | زن | 05/7 | 94/1 | 34/4 | 59/26 | 17/14 | 82/10 | |
| مرد | 76/7 | 39/6 | 09/6 | 91/26 | 73/23 | 18/14 | ||
| کل | 41/7 | 96/3 | 23/5 | 73/26 | 95/18 | 45/12 | ||
| گچساران | اقدام به خودکشی | زن | 13/2 | 50/225 | 99/242 | 60/235 | 68/440 | 38/229 |
| مرد | 05/2 | 38/203 | 55/188 | 62/108 | 92/263 | 30/153 | ||
| کل | 09/2 | 97/209 | 68/210 | 13/161 | 74/337 | 32/184 | ||
| خودکشی | زن | 13/2 | 70/23 | 17/17 | 84/48 | 49/54 | 27/29 | |
| مرد | 05/2 | 42/19 | 54/33 | 00/74 | 29/123 | 46/48 | ||
| کل | 09/2 | 53/22 | 09/25 | 04/61 | 46/84 | 04/39 | ||
| کهگیلویه | اقدام به خودکشی | زن | 84/400 | 07/141 | 63/201 | 83/224 | 58/113 | 39/216 |
| مرد | 89/302 | 47/225 | 79/102 | 82/96 | 46/58 | 29/157 | ||
| کل | 52/351 | 95/182 | 75/151 | 35/160 | 74/85 | 46/186 | ||
| خودکشی | زن | 82/23 | 67/5 | 37/17 | 72/17 | 41/20 | 99/16 | |
| مرد | 32/26 | 0 | 50/3 | 32/16 | 17/12 | 66/11 | ||
| کل | 05/25 | 80/2 | 43/10 | 74/16 | 27/16 | 26/14 | ||
| دنا | اقدام به خودکشی | زن | 72/91 | 99/117 | 74/173 | 48/216 | 45/78 | 68/135 |
| مرد | 03/71 | 85/188 | 79/104 | 77/100 | 37/121 | 36/117 | ||
| کل | 88/76 | 61/137 | 85/130 | 33/159 | 98/88 | 73/118 | ||
| خودکشی | زن | 0 | 99/20 | 0 | 35/3 | 0 | 87/4 | |
| مرد | 0 | 15/10 | 84/18 | 39/11 | 82/21 | 44/12 | ||
| کل | 0 | 48/15 | 91/9 | 34/7 | 06/11 | 76/8 | ||
| باشت | اقدام به خودکشی | زن | 69/6 | 17/511 | 07/84 | 79/243 | 61/440 | 26/257 |
| مرد | 60/5 | 12/230 | 35/106 | 46/148 | 26/172 | 56/132 | ||
| کل | 10/6 | 85/350 | 09/165 | 90/170 | 23/297 | 03/198 | ||
| خودکشی | زن | 0 | 69/6 | 80/14 | 82/18 | 23/5 | 54/45 | |
| مرد | 0 | 65/27 | 73/18 | 12/24 | 66/12 | 63/16 | ||
| کل | 0 | 35/17 | 83/16 | 28/19 | 87/8 | 47/12 | ||
| بهمئی | اقدام به خودکشی | زن | 69/9 | 80/83 | 20/94 | 88/20 | 86/32 | 29/48 |
| مرد | 54/9 | 36/38 | 05/47 | 63/13 | 35/32 | 19/28 | ||
| کل | 61/9 | 05/55 | 32/71 | 32/12 | 41/32 | 14/36 | ||
| خودکشی | زن | 51/5 | 27/3 | 0 | 69/9 | 22/9 | 54/5 | |
| مرد | 46/5 | 58/8 | 0 | 0 | 92/10 | 99/4 | ||
| کل | 49/5 | 10/6 | 0 | 81/4 | 0/10 | 58/5 | ||
| لنده | اقدام به خودکشی | زن | 81/103 | 38/86 | 99/108 | 62/93 | 67/118 | 29/102 |
| مرد | 68/104 | 46/19 | 80/58 | 42/42 | 79/58 | 83/56 | ||
| کل | 18/104 | 84/51 | 70/74 | 50/67 | 00/89 | 44/77 | ||
| خودکشی | زن | 0 | 0 | 40/10 | 0 | 0 | 08/2 | |
| مرد | 0 | 0 | 20/6 | 0 | 0 | 24/1 | ||
| کل | 0 | 0 | 40/8 | 0 | 0 | 68/1 | ||
| چرام | اقدام به خودکشی | زن | 03/385 | 13/67 | 70/47 | 62/68 | 97/89 | 69/131 |
| مرد | 52/377 | 94/30 | 77/20 | 39/50 | 76/41 | 27/104 | ||
| کل | 47/355 | 90/48 | 93/33 | 20/37 | 91/61 | 48/107 | ||
| خودکشی | زن | 35/25 | 13/67 | 0 | 49/25 | 0 | 59/23 | |
| مرد | 79/25 | 94/30 | 0 | 37/18 | 52/5 | 12/16 | ||
| کل | 44/25 | 90/48 | 0 | 06/22 | 81/2 | 84/19 | ||
بر اساس شکل 1 که میزان اقدام به خودکشی را در استان به تفکیک سال‌ها و شهرستانهای مورد بررسی در هر 100 هزار نفر نشان می¬دهد، در سال 1396 شهرستانهای بویراحمد (کبگیان، لوداب، مارگون)، کهگیلویه (مرکزی کهگیلویه، سوق، چاروسا، دیشموک) و چرام (مرکزی چرام، سرفاریاب) در وضعیت قرمز (بیشتر از 200 مورد در هر 100 هزار نفر) بودند. سال 1397 و 1400 شهرستان های بویراحمد (کبگیان، لوداب، مارگون)، باشت (مرکزی باشت، بوستان) و گچساران دارای وضعیت قرمز و همچنین در سال 1398 وضعیت اقدام به خودکشی در شهرستان بویراحمد (کبگیان، لوداب، مارگون) و گچساران قرمز بود و در سال 1399 تنها شهرستان بویراحمد (کبگیان، لوداب، مارگون) در وضعیت قرمز قرار داشت.
شکل 2، میزان خودکشی به تفکیک سال‌ها و شهرستانهای استان در هر 100 هزار نفر را نشان می‌دهد. در سال 1396 تنها شهرستان کهگیلویه (مرکزی کهگیلویه، سوق، چاروسا، دیشموک) در وضعیت نارنجی (30 تا 40 مورد در هر 100 هزار نفر) قرار داشت. در سال 1399 شهرستانهای بویراحمد (کبگیان، لوداب، مارگون)، و چرام (مرکزی چرام، سرفاریاب) در وضعیت زرد (20 تا 30 مورد خودکشی در هر 100 هزار نفر) قرار داشتند. در سال 1400 تنها شهرستان بویراحمد (کبگیان، لوداب، مارگون)، در وضعیت زرد قرار داشت وضعیت بقیه شهرستانها سبز بود.
شکل 2، میزان خودکشی به تفکیک سال‌ها و شهرستانهای استان در هر 100 هزار نفر را نشان می‌دهد. در سال 1396 تنها شهرستان کهگیلویه (مرکزی کهگیلویه، سوق، چاروسا، دیشموک) در وضعیت نارنجی (30 تا 40 مورد در هر 100 هزار نفر) قرار داشت. در سال 1399 شهرستانهای بویراحمد (کبگیان، لوداب، مارگون)، و چرام (مرکزی چرام، سرفاریاب) در وضعیت زرد (20 تا 30 مورد خودکشی در هر 100 هزار نفر) قرار داشتند. در سال 1400 تنها شهرستان بویراحمد (کبگیان، لوداب، مارگون)، در وضعیت زرد قرار داشت وضعیت بقیه شهرستانها سبز بود.
سال 1396 سال 1397
|
سال 1399
|
|
میزان اقدام به خودکشی (در هر صد هزار نفر) در کل جمعیت
استان سال 1396 تا 1400  |
سال 1400
شکل1- میزان اقدام به خودکشی (در هر صد هزار نفر) در کل جمعیت استان کهگیلویه و بویراحمد طی سالهای 1396 تا 1400
|
میزان خودکشی (در هر صد هزار نفر) در کل جمعیت استان سال 1396 تا 1400
 |
1399سال 1400
شکل 2- میزان خودکشی (در هر صد هزار نفر) در کل جمعیت استان کهگیلویه و بویراحمد طی سالهای 1396 تا 1400
شکل 3، میزان اقدام به خودکشی در جمعیت زنان استان به تفکیک سال‌ها و شهرستانهای مورد بررسی در هر 100 هزار نفر زن را بررسی میکند. بر اساس راهنمای نقشه در سال 1396 شهرستانهای کهگیلویه (مرکزی کهگیلویه، سوق، چاروسا، دیشموک) و چرام (مرکزی چرام، سرفاریاب) در وضعیت قرمز می‌باشند (بیش از 200 نفر زن در هر 100 هزار نفر زن). در سال 1397، 1398 و 1400 شهرستانهای بویراحمد (کبگیان، لوداب، مارگون)، باشت (مرکزی باشت، بوستان) و گچساران در وضعیت قرمز قرار داشتند، هم¬چنین در سال 1399 شهرستانهای بویراحمد، دنا (پاتاوه، مرکزی دنا) و گچساران در وضعیت قرمز بودند.
بر اساس شکل 4 که میزان اقدام به خودکشی در جمعیت مردان استان به تفکیک سال‌ها و شهرستانهای تابعه استان، در هر 100 هزار نفر مرد را مورد بررسی قرار داده است. در سال 1396، شهرستانهای بویراحمد (کبگیان، لوداب، مارگون)، کهگیلویه (مرکزی کهگیلویه، سوق، چاروسا، دیشموک) و چرام (مرکزی چرام، سرفاریاب) در وضعیت قرمز قرار داشتند (بیش از 200 مورد در هر 100 هزار نفر مرد)
در سال 1397 بویراحمد (کبگیان، لوداب، مارگون)، باشت (مرکزی باشت، بوستان) و گچساران در وضعیت قرمز، شهرستانهای دنا (پاتاوه، مرکزی دنا) و کهگیلویه (مرکزی کهگیلویه، سوق، چاروسا، دیشموک) در وضعیت زرد و بقیه شهرستانها در وضعیت سبز بودند. سال 1399 و 1398 تنها شهرستان بویراحمد (کبگیان، لوداب، مارگون)، در وضعیت قرمز بود، همچنین در سال 1400 علاوه بر شهرستان بویراحمد، شهرستان گچساران هم در وضعیت قرمز قرار داشت.
بر اساس شکل 4 که میزان اقدام به خودکشی در جمعیت مردان استان به تفکیک سال‌ها و شهرستانهای تابعه استان، در هر 100 هزار نفر مرد را مورد بررسی قرار داده است. در سال 1396، شهرستانهای بویراحمد (کبگیان، لوداب، مارگون)، کهگیلویه (مرکزی کهگیلویه، سوق، چاروسا، دیشموک) و چرام (مرکزی چرام، سرفاریاب) در وضعیت قرمز قرار داشتند (بیش از 200 مورد در هر 100 هزار نفر مرد)
در سال 1397 بویراحمد (کبگیان، لوداب، مارگون)، باشت (مرکزی باشت، بوستان) و گچساران در وضعیت قرمز، شهرستانهای دنا (پاتاوه، مرکزی دنا) و کهگیلویه (مرکزی کهگیلویه، سوق، چاروسا، دیشموک) در وضعیت زرد و بقیه شهرستانها در وضعیت سبز بودند. سال 1399 و 1398 تنها شهرستان بویراحمد (کبگیان، لوداب، مارگون)، در وضعیت قرمز بود، همچنین در سال 1400 علاوه بر شهرستان بویراحمد، شهرستان گچساران هم در وضعیت قرمز قرار داشت.
سال 1397 سال 1396
سال 1398 سال 1399
|
میزان اقدام به خودکشی (در هر صد هزار نفر) در جمعیت زنان استان سال 1396 تا 1400
|
سال 1400
شکل 3- میزان اقدام به خودکشی (در هر صد هزار نفر) در جمعیت زنان استان کهگیلویه و بویراحمد طی سالهای 1396 تا 1400
سال 1396 سال 1397
سال 1398 سال 1399
|
میزان اقدام به خودکشی (در هر صد هزار نفر) در جمعیت مردان استان سال1396تا 1400
|
سال 1400
شکل 4- میزان اقدام به خودکشی (در هر صد هزار نفر) در جمعیت مردان استان کهگیلویه و بویراحمد طی سالهای 1396 تا 1400
شکل 5، میزان خودکشی در جمعیت مردان استان به تفکیک سالهای مورد بررسی و شهرستانهای تابعه استان را نشان می‌دهد. این شکل حاکی از آن است که در سال 1396 تنها شهرستان بهمئی (بهمئی گرمسیر، مرکزی بهمئی) و کهگیلویه (مرکزی کهگیلویه، سوق، چاروسا، دیشموک) به ترتیب در وضعیت قرمز (بیشتر از 40 مورد خودکشی در هر 100 هزار نفر مرد) و نارنجی (حدود 30 تا 40 مورد خودکشی در هر 100 هزار نفر مرد) قرار دارند، وضعیت بقیه شهرستانها سبز بود. در سال 1397 و 1398 همه شهرستانها در وضعیت سبز بودند. در سال 1399 تنها شهرستان بویراحمد (کبگیان، لوداب، مارگون) و چرام (مرکزی چرام، سرفاریاب) به ترتیب در وضعیت نارنجی و زرد قرار داشتند، و در سال 1400 تنها شهرستان بویراحمد (کبگیان، لوداب، مارگون) در وضعیت زرد و بقیه شهرستانها دارای وضعیت سبز بودند.
|
میزان خودکشی (در هر صد هزار نفر) در جمعیت مردان استان، سال 1396 تا 1400
|
سال 1396 سال 1397
سال 1398 سال 1399
سال 1400
شکل 5- میزان خودکشی (در هر صد هزار نفر) در جمعیت مردان استان کهگیلویه و بویراحمد طی سالهای 1396 تا 1400
هم¬چنین، شکل 6 که میزان خودکشی در جمعیت زنان استان به تفکیک سالهای مورد بررسی و شهرستانهای تابعه استان را بررسی میکند نشان دهنده آن است که تنها شهرستان کهگیلویه (مرکزی کهگیلویه، سوق، چاروسا، دیشموک) در سال 1396 در وضعیت نارنجی و شهرستان چرام (مرکزی چرام، سرفاریاب) سال 1399 در وضعیت زرد قرار داشتند، بقیه سال‌ها شهرستانها در وضعت سبز تیره و سبز روشن بودند.
سال 1396 سال 1397
سال 1399 سال
1398|
میزان خودکشی (در هر صد هزار نفر) در جمعیت زنان استان سال 1396 تا 1400
|
سال 1400
شکل 6- میزان خودکشی (در هر صد هزار نفر) در جمعیت زنان استان کهگیلویه و بویراحمد طی سالهای 1396 تا 1400
بحث
نتایج مطالعه حاضر طی سالهای مورد بررسی در 8 شهرستان استان کهگیلویه و بویراحمد نشان داد بیشترین میزان اقدام به خودکشی به ترتیب در شهرستانهای بویراحمد، باشت، کهگیلویه، گچساران، دنا، چرام، لنده و بهمئی رخ داده است. شهرستانهای بویراحمد و گچساران روند افزایشی و شهرستان کهگیلویه روند کاهشی داشتند. شهرستان های دنا، باشت، بهمئی، لنده و چرام روند یکنواختی نداشتند.
همچنین بیشترین موارد خودکشی به ترتیب در شهرستانهای گچساران، چرام کهگیلویه، بویراحمد، باشت، دنا، بهمئی و لنده رخ داده بود. به طور کلی روند موارد خودکشی در شهرستانهای استان طی سالهای مورد بررسی افزایشی میباشد. نتایج مطالعه Qian و همکارانش نشان داد در مناطق با محرومیت بیشتر، احتمال بالاتری برای خودکشی وجود دارد (22). یافتههای مطالعه Zeraat Kish و همکاران و مطالعه Mohammadi و همکارش نشان داد، استان کهگیلویه و بویراحمد در رده استانهای محروم قرار دارد (24-23). همچنین، نتایج برخی مطالعات نشان دادهاند در کشورهایی با وضعیت اجتماعی-اقتصادی بهتر، میزان خودکشی کمتر است (26-25). بنابراین، دور از انتظار نیست که موارد خودکشی در برخی شهرستانهای استان رو به افزایش باشد.
با توجه به نتایج این مطالعه در تمامی شهرستانها در طی سالهای مورد بررسی، بیشترین موارد خودکشی و اقدام به آن در گروه سنی 15 تا 34 سال گزارش گردید که با نتایج سایر مطالعات همسو میباشد (30-27، 7). شاید به این دلیل باشد که این گروه سنی نسبت به سایر گروهها بیشتر در معرض عوامل و تغییراتی در وضعیت زندگی خود از قبیل بحران دوران بلوغ، تحصیلات، شغل، ازدواج و غیره هستند و مهارت برخورد با این تغییرات و حل مشکلات ناشی از آن‌ها را ندارند. بنابراین بیشتر در معرض خطر خودکشی و اقدام به آن قرار می‌گیرند
(32، 31).
یافتههای این بررسی نشان داد که در شهرستان بویراحمد بیشترین موارد خودکشی و اقدام به خودکشی در مردان رخ داده بود. در سایر شهرستانها بیشترین موارد خودکشی را مردان و بیشترین موارد اقدام به خودکشی را زنان به خود اختصاص داده بودند که با نتایج سایر مطالعات صورت گرفته همسو میباشد (6، 27، 34-33). همچنین، یافتههای مطالعه Bachmann نشان داد که خودکشی در مردان سه برابر بیشتر از زنان است، ولی اقدام به خودکشی در زنان تا 30 برابر بیشتر از خودکشی است (7).
نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که طی سالهای مورد بررسی در همه شهرستانها، بیشترین شیوه اقدام به خودکشی با استفاده از دارو بوده است و موارد خودکشی بیشتر از روش حلقه آویز استفاده کرده بودند که با نتایج مطالعات صورت گرفته همخوانی دارد (35، 30، 29، 6، 5). یافتههای مطالعه Veisani و همکاران نشان داد که در ایران 9/14 درصد خودکشی به روش حلقهآویز بود و در منطقه مدیترانه شرقی 7/39 درصد موارد از روش حلقهآویز استفاده کرده بودند که بالاترین درصد را در بین روشهای خودکشی به خود اختصاص داده بود (36). بعضی از مطالعات، قطع روابط اجتماعی و مشکلات مالی را به عنوان عوامل مؤثر در انتخاب روش خودکشی گزارش کردهاند (30، 36). در این مطالعه بیشترین میزان خودکشی در مردان گزارش شده است و نتایج برخی مطالعات نشان دادند که اقدام به خودکشی در زنان بیشتر، اما میزان خودکشی در مردان بیشتر گزارش شده است، میتوان نتیجه گرفت که مردان با جدیت بیشتری نسبت به زنان اقدام به خودکشی میکنند (36)، و ترجیح میدهند از روشهای خشن و غیر قابل برگشت استفاده کنند.
از آنجایی که بیشترین موارد اقدام کننده به خودکشی در بین زنان و با استفاده از دارو بوده است که شاید به علت داشتن روحیه حساس و آسیبپذیر بودن آنان نسبت به مردان، ترجیح میدهند از روش قابل برگشت، بدون درد و در دسترس استفاده کنند (37). شاید اکثر موارد اقدام به خودکشی قصدشان از بین بردن خود نباشد، بلکه برای جلب توجه، ترساندن دیگران، حل مشکلات خود و غیره باشد.
نتایج مطالعه حاضر نشان داد که بیشترین موارد خودکشی در شهرستانهای بویراحمد، دنا کهگیلویه و چرام در مناطق روستایی و در شهرستان گچساران و باشت بیشترین موارد در مناطق شهری رخ داده است. در شهرستانهای بهمئی و لنده در شهر و روستا تقریباً یکسان بود. در بررسی موارد اقدام به خودکشی به جزء در شهرستان دنا و باشت که بیشترین موارد اقدام به خودکشی در روستا ساکن بودند، در بقیه شهرستانها (بویراحمد کهگیلویه، گچساران، بهمئی، لنده و چرام) بیشترین موارد اقدام به خودکشی در شهر اقامت داشتند. یافتههای مطالعه Eftekhariو همکارش نشان داد که حدود یک سوم افراد مناطق روستایی استان کهگیلویه و بویراحمد زیر خط فقر قرار داشتند (38). مطالعه Muazni و همکارش نشان داد که کهگیلویه و بویر احمد، از جمله استانهایی بود که کیفیت زندگی شهری در آن پایین بود (39)، و بعضی مطالعات ارتباط بین محرومیت و کیفیت زندگی و خودکشی را تایید کردهاند (14، 40). بنابراین، میتوان انتظار داشت که خودکشی و اقدام به آن در شهرها و روستاهای استان رو به افزایش باشد.
طبق یافتههای این مطالعه در همه شهرستانهای استان خودکشی و اقدام به آن در بین افراد مجرد نسبت به سایر گروهها بیشتر بوده است که با نتایج سایر مطالعات همسو می باشد (40، 33، 29، 6)، و این نتایج، تئوری Durkheim (41) که بیان میکند "خودکشی در افراد ازدواج کرده کمتر است" را تقویت میکند و همچنین برخی مطالعات نشان دادند که ازدواج میتواند در برابر خودکشی ایمنی ایجاد کند (40). یافته های برخی مطالعات نشان دادهاند، خودکشی در افراد متأهل بیشتر از افراد مجرد بوده است (42، 31). به هر حال رابطه تأهل و تجرد و خودکشی و اقدام به آن بسیار پیچیده است و به عوامل مختلفی بستگی دارد که مستلزم تحقیقات بیشتری در این زمینه است (43).
همچنین، یافتههای این مطالعه مبین آن است که افراد بیکار و بدون شغل و همچنین زنان خانهدار بیشترین موارد خودکشی و اقدام به آن را به خود اختصاص داده بودند که با برخی مطالعات همخوانی داشت (32، 30، 29). مطالعات صورت گرفته، رابطه مستقیم بین بیکاری و افکار خودکشی را تأیید کردهاند (45، 44، 40)، و نشان دادند به ازای هر درصد افزایش در بیکاری، میزان خودکشی تقریباً 6/0 درصد افزایش مییابد (46). همچنین، Bachmann و Karnecki و همکاران در مطالعات خود گزارش کردند که درآمد کم، بیکاری و فقر شرایطی را به وجود می آورد که ممکن است منجر به خودآزاری یا خودکشی شود (9، 7).
نتایج مطالعه حاضر نشان داد بیشترین افرادی که خودکشی و اقدام به آن کرده بودند دارای سطح تحصیلات دبیرستان و دیپلم بودند و کمترین درصد افراد خودکشی کرده و اقدام کننده به خودکشی در همه شهرستانها مربوط به سطح تحصیلات لیسانس و بالاتر بود. اکثر مطالعات صورت گرفته تاییدکننده این نکته هستند (30-28، 32، 39) که ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر (سطح لیسانس و بالاتر) میتواند یکی از اقدامهای مؤثر در پیشگیری از خودکشی باشد.
از محدودیتهای پژوهش حاضر میتوان به عدم وجود سیستم جامع ثبت اطلاعات موارد خودکشی در بیمارستانهای شهرستانهای استان اشاره کرد و از طرف دیگر به دلیل نبود بیمارستان در بعضی از شهرستانها (باشت، بهمئی، چرام و لنده) و مراجعه به سایر شهرستانها و استانهای همجوار، باعث کم‌گزارشدهی در شهرستانهای مبدا و بیش گزارشدهی در شهرستانهای مقصد میشود. از آنجایی که خودکشی به عنوان یک انگ اجتماعی محسوب میشود و از طرف دیگر عدم پوشش بیمه در خصوص موارد اقدام به خودکشی شامل استفاده از قرص، دارو و مواد مخدر یا استعمال، استنشاق و یا هر ماده قابل خوردن جهت خودکشی به عنوان مسمومیت دارویی در بیمارستانها ثبت میشود. از این رو ممکن است بعضی موارد از دست برود که پیشنهاد میگردد نسبت به تأسیس و راهاندازی بیمارستان در شهرستانهای فاقد بیمارستان و همچنین طراحی سامانه ثبت موارد خودکشی در بیمارستانهای استان و پوشش بیمهای موارد اقدام به خودکشی اقدامات لازم صورت گیرد.
از دیگر محدودیتهای مطالعه حاضر، عدم دسترسی به جمعیت سالانه استان و شهرستانها بود. لذا ما مجبور شدیم جمعیت آخرین سرشماری ثبت شده در سامانه آمار ایران که مربوط به سال 1395 بود را در نظر بگیریم که باعث بیش گزارشدهی یا کم گزارشدهی میشد. لذا برای پیشگیری از این مشکل پیشنهاد میشود که مسئول آمار در معاونت بهداشتی دانشگاه آمار هر سال را در ابتدای فروردین از سامانه سیب استخراج نماید و یا با مکاتبه با وزارت، آمار پایان هر سال به سامانه سیب اضافه گردد.
نتیجهگیری
با توجه به نتایج مطالعه حاضر، در سطح همه شهرستانهای استان، بیشترین میزان اقدام به خودکشی در شهرستانهای بویراحمد و باشت و بیشترین میزان خودکشی در شهرستانهای گچساران و چرام، و کمترین میزان خودکشی و اقدام به آن در شهرستانهای لنده و بهمئی بود. بیشترین فراوانی موارد خودکشی و اقدام به آن در سطح همه شهرستانها در سنین نوجوانی و جوانی و در افراد بیکار و بدون شغل، خانهدار و همچنین در افراد مجرد و با سطح تحصیلات دیپلم و پایین‌تر از مقطع لیسانس قابل توجه بود. بنابراین متولیان امر سلامت در سطح همه شهرستانهای استان نسبت به غربالگری و ارجاع گروههای آسیبپذیر و همچنین ایجاد زمینههای اشتغال، تشکیل خانواده جوانان، آموزش مسائل بلوغ و دیگر مشکلات این
گروه سنی جهت کاهش این آسیب توجه ویژهای داشته باشند.
تشکر و قدردانی
بدینوسیله از مدیران و کارشناسان واحد بهداشت روان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کهگیلویه و بویراحمد که در جمعآوری اطلاعات، مساعدت و همکاری لازم نمودند، تشکر و قدردانی به عمل میآید.
تعارض در منافع: مقاله هیچگونه تعارض منافعی نداشت.
حامی مالی: این مطالعه هیچ بودجهای نداشت.
ملاحظات اخلاقی (کد اخلاقی): این مطالعه توسط کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان با کد IR.RUMS.REC.1401.033 تأیید شده است.
مشارکت نویسندگان:
- طراحی ایده: صدیقه ولی زادگان
- روش کار: صدیقه ولی زادگان
- جمع آوری داده ها: صدیقه ولی زادگان
- تجزیه و تحلیل داده ها: حسن احمدی نیا
- نظارت: محسن رضائیان
- مدیریت پروژه: محسن رضائیان
- نگارش- پیش نویس اصلی: صدیقه ولی زادگان
- نگارش- بررسی و ویرایش: محسن رضائیان، حسن احمدی نیا
نتایج مطالعه حاضر طی سالهای مورد بررسی در 8 شهرستان استان کهگیلویه و بویراحمد نشان داد بیشترین میزان اقدام به خودکشی به ترتیب در شهرستانهای بویراحمد، باشت، کهگیلویه، گچساران، دنا، چرام، لنده و بهمئی رخ داده است. شهرستانهای بویراحمد و گچساران روند افزایشی و شهرستان کهگیلویه روند کاهشی داشتند. شهرستان های دنا، باشت، بهمئی، لنده و چرام روند یکنواختی نداشتند.
همچنین بیشترین موارد خودکشی به ترتیب در شهرستانهای گچساران، چرام کهگیلویه، بویراحمد، باشت، دنا، بهمئی و لنده رخ داده بود. به طور کلی روند موارد خودکشی در شهرستانهای استان طی سالهای مورد بررسی افزایشی میباشد. نتایج مطالعه Qian و همکارانش نشان داد در مناطق با محرومیت بیشتر، احتمال بالاتری برای خودکشی وجود دارد (22). یافتههای مطالعه Zeraat Kish و همکاران و مطالعه Mohammadi و همکارش نشان داد، استان کهگیلویه و بویراحمد در رده استانهای محروم قرار دارد (24-23). همچنین، نتایج برخی مطالعات نشان دادهاند در کشورهایی با وضعیت اجتماعی-اقتصادی بهتر، میزان خودکشی کمتر است (26-25). بنابراین، دور از انتظار نیست که موارد خودکشی در برخی شهرستانهای استان رو به افزایش باشد.
با توجه به نتایج این مطالعه در تمامی شهرستانها در طی سالهای مورد بررسی، بیشترین موارد خودکشی و اقدام به آن در گروه سنی 15 تا 34 سال گزارش گردید که با نتایج سایر مطالعات همسو میباشد (30-27، 7). شاید به این دلیل باشد که این گروه سنی نسبت به سایر گروهها بیشتر در معرض عوامل و تغییراتی در وضعیت زندگی خود از قبیل بحران دوران بلوغ، تحصیلات، شغل، ازدواج و غیره هستند و مهارت برخورد با این تغییرات و حل مشکلات ناشی از آن‌ها را ندارند. بنابراین بیشتر در معرض خطر خودکشی و اقدام به آن قرار می‌گیرند
(32، 31).
یافتههای این بررسی نشان داد که در شهرستان بویراحمد بیشترین موارد خودکشی و اقدام به خودکشی در مردان رخ داده بود. در سایر شهرستانها بیشترین موارد خودکشی را مردان و بیشترین موارد اقدام به خودکشی را زنان به خود اختصاص داده بودند که با نتایج سایر مطالعات صورت گرفته همسو میباشد (6، 27، 34-33). همچنین، یافتههای مطالعه Bachmann نشان داد که خودکشی در مردان سه برابر بیشتر از زنان است، ولی اقدام به خودکشی در زنان تا 30 برابر بیشتر از خودکشی است (7).
نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که طی سالهای مورد بررسی در همه شهرستانها، بیشترین شیوه اقدام به خودکشی با استفاده از دارو بوده است و موارد خودکشی بیشتر از روش حلقه آویز استفاده کرده بودند که با نتایج مطالعات صورت گرفته همخوانی دارد (35، 30، 29، 6، 5). یافتههای مطالعه Veisani و همکاران نشان داد که در ایران 9/14 درصد خودکشی به روش حلقهآویز بود و در منطقه مدیترانه شرقی 7/39 درصد موارد از روش حلقهآویز استفاده کرده بودند که بالاترین درصد را در بین روشهای خودکشی به خود اختصاص داده بود (36). بعضی از مطالعات، قطع روابط اجتماعی و مشکلات مالی را به عنوان عوامل مؤثر در انتخاب روش خودکشی گزارش کردهاند (30، 36). در این مطالعه بیشترین میزان خودکشی در مردان گزارش شده است و نتایج برخی مطالعات نشان دادند که اقدام به خودکشی در زنان بیشتر، اما میزان خودکشی در مردان بیشتر گزارش شده است، میتوان نتیجه گرفت که مردان با جدیت بیشتری نسبت به زنان اقدام به خودکشی میکنند (36)، و ترجیح میدهند از روشهای خشن و غیر قابل برگشت استفاده کنند.
از آنجایی که بیشترین موارد اقدام کننده به خودکشی در بین زنان و با استفاده از دارو بوده است که شاید به علت داشتن روحیه حساس و آسیبپذیر بودن آنان نسبت به مردان، ترجیح میدهند از روش قابل برگشت، بدون درد و در دسترس استفاده کنند (37). شاید اکثر موارد اقدام به خودکشی قصدشان از بین بردن خود نباشد، بلکه برای جلب توجه، ترساندن دیگران، حل مشکلات خود و غیره باشد.
نتایج مطالعه حاضر نشان داد که بیشترین موارد خودکشی در شهرستانهای بویراحمد، دنا کهگیلویه و چرام در مناطق روستایی و در شهرستان گچساران و باشت بیشترین موارد در مناطق شهری رخ داده است. در شهرستانهای بهمئی و لنده در شهر و روستا تقریباً یکسان بود. در بررسی موارد اقدام به خودکشی به جزء در شهرستان دنا و باشت که بیشترین موارد اقدام به خودکشی در روستا ساکن بودند، در بقیه شهرستانها (بویراحمد کهگیلویه، گچساران، بهمئی، لنده و چرام) بیشترین موارد اقدام به خودکشی در شهر اقامت داشتند. یافتههای مطالعه Eftekhariو همکارش نشان داد که حدود یک سوم افراد مناطق روستایی استان کهگیلویه و بویراحمد زیر خط فقر قرار داشتند (38). مطالعه Muazni و همکارش نشان داد که کهگیلویه و بویر احمد، از جمله استانهایی بود که کیفیت زندگی شهری در آن پایین بود (39)، و بعضی مطالعات ارتباط بین محرومیت و کیفیت زندگی و خودکشی را تایید کردهاند (14، 40). بنابراین، میتوان انتظار داشت که خودکشی و اقدام به آن در شهرها و روستاهای استان رو به افزایش باشد.
طبق یافتههای این مطالعه در همه شهرستانهای استان خودکشی و اقدام به آن در بین افراد مجرد نسبت به سایر گروهها بیشتر بوده است که با نتایج سایر مطالعات همسو می باشد (40، 33، 29، 6)، و این نتایج، تئوری Durkheim (41) که بیان میکند "خودکشی در افراد ازدواج کرده کمتر است" را تقویت میکند و همچنین برخی مطالعات نشان دادند که ازدواج میتواند در برابر خودکشی ایمنی ایجاد کند (40). یافته های برخی مطالعات نشان دادهاند، خودکشی در افراد متأهل بیشتر از افراد مجرد بوده است (42، 31). به هر حال رابطه تأهل و تجرد و خودکشی و اقدام به آن بسیار پیچیده است و به عوامل مختلفی بستگی دارد که مستلزم تحقیقات بیشتری در این زمینه است (43).
همچنین، یافتههای این مطالعه مبین آن است که افراد بیکار و بدون شغل و همچنین زنان خانهدار بیشترین موارد خودکشی و اقدام به آن را به خود اختصاص داده بودند که با برخی مطالعات همخوانی داشت (32، 30، 29). مطالعات صورت گرفته، رابطه مستقیم بین بیکاری و افکار خودکشی را تأیید کردهاند (45، 44، 40)، و نشان دادند به ازای هر درصد افزایش در بیکاری، میزان خودکشی تقریباً 6/0 درصد افزایش مییابد (46). همچنین، Bachmann و Karnecki و همکاران در مطالعات خود گزارش کردند که درآمد کم، بیکاری و فقر شرایطی را به وجود می آورد که ممکن است منجر به خودآزاری یا خودکشی شود (9، 7).
نتایج مطالعه حاضر نشان داد بیشترین افرادی که خودکشی و اقدام به آن کرده بودند دارای سطح تحصیلات دبیرستان و دیپلم بودند و کمترین درصد افراد خودکشی کرده و اقدام کننده به خودکشی در همه شهرستانها مربوط به سطح تحصیلات لیسانس و بالاتر بود. اکثر مطالعات صورت گرفته تاییدکننده این نکته هستند (30-28، 32، 39) که ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر (سطح لیسانس و بالاتر) میتواند یکی از اقدامهای مؤثر در پیشگیری از خودکشی باشد.
از محدودیتهای پژوهش حاضر میتوان به عدم وجود سیستم جامع ثبت اطلاعات موارد خودکشی در بیمارستانهای شهرستانهای استان اشاره کرد و از طرف دیگر به دلیل نبود بیمارستان در بعضی از شهرستانها (باشت، بهمئی، چرام و لنده) و مراجعه به سایر شهرستانها و استانهای همجوار، باعث کم‌گزارشدهی در شهرستانهای مبدا و بیش گزارشدهی در شهرستانهای مقصد میشود. از آنجایی که خودکشی به عنوان یک انگ اجتماعی محسوب میشود و از طرف دیگر عدم پوشش بیمه در خصوص موارد اقدام به خودکشی شامل استفاده از قرص، دارو و مواد مخدر یا استعمال، استنشاق و یا هر ماده قابل خوردن جهت خودکشی به عنوان مسمومیت دارویی در بیمارستانها ثبت میشود. از این رو ممکن است بعضی موارد از دست برود که پیشنهاد میگردد نسبت به تأسیس و راهاندازی بیمارستان در شهرستانهای فاقد بیمارستان و همچنین طراحی سامانه ثبت موارد خودکشی در بیمارستانهای استان و پوشش بیمهای موارد اقدام به خودکشی اقدامات لازم صورت گیرد.
از دیگر محدودیتهای مطالعه حاضر، عدم دسترسی به جمعیت سالانه استان و شهرستانها بود. لذا ما مجبور شدیم جمعیت آخرین سرشماری ثبت شده در سامانه آمار ایران که مربوط به سال 1395 بود را در نظر بگیریم که باعث بیش گزارشدهی یا کم گزارشدهی میشد. لذا برای پیشگیری از این مشکل پیشنهاد میشود که مسئول آمار در معاونت بهداشتی دانشگاه آمار هر سال را در ابتدای فروردین از سامانه سیب استخراج نماید و یا با مکاتبه با وزارت، آمار پایان هر سال به سامانه سیب اضافه گردد.
نتیجهگیری
با توجه به نتایج مطالعه حاضر، در سطح همه شهرستانهای استان، بیشترین میزان اقدام به خودکشی در شهرستانهای بویراحمد و باشت و بیشترین میزان خودکشی در شهرستانهای گچساران و چرام، و کمترین میزان خودکشی و اقدام به آن در شهرستانهای لنده و بهمئی بود. بیشترین فراوانی موارد خودکشی و اقدام به آن در سطح همه شهرستانها در سنین نوجوانی و جوانی و در افراد بیکار و بدون شغل، خانهدار و همچنین در افراد مجرد و با سطح تحصیلات دیپلم و پایین‌تر از مقطع لیسانس قابل توجه بود. بنابراین متولیان امر سلامت در سطح همه شهرستانهای استان نسبت به غربالگری و ارجاع گروههای آسیبپذیر و همچنین ایجاد زمینههای اشتغال، تشکیل خانواده جوانان، آموزش مسائل بلوغ و دیگر مشکلات این
گروه سنی جهت کاهش این آسیب توجه ویژهای داشته باشند.
تشکر و قدردانی
بدینوسیله از مدیران و کارشناسان واحد بهداشت روان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کهگیلویه و بویراحمد که در جمعآوری اطلاعات، مساعدت و همکاری لازم نمودند، تشکر و قدردانی به عمل میآید.
تعارض در منافع: مقاله هیچگونه تعارض منافعی نداشت.
حامی مالی: این مطالعه هیچ بودجهای نداشت.
ملاحظات اخلاقی (کد اخلاقی): این مطالعه توسط کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان با کد IR.RUMS.REC.1401.033 تأیید شده است.
مشارکت نویسندگان:
- طراحی ایده: صدیقه ولی زادگان
- روش کار: صدیقه ولی زادگان
- جمع آوری داده ها: صدیقه ولی زادگان
- تجزیه و تحلیل داده ها: حسن احمدی نیا
- نظارت: محسن رضائیان
- مدیریت پروژه: محسن رضائیان
- نگارش- پیش نویس اصلی: صدیقه ولی زادگان
- نگارش- بررسی و ویرایش: محسن رضائیان، حسن احمدی نیا
[1]- دانشجوی کارشناسی ارشد اپیدمیولوژی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، رفسنجان، رفسنجان، ایران
[2]- استادیار گروه آموزشی اپیدمیولوژی و آمارزیستی، دانشکده بهداشت، مرکز تحقیقات محیط کار، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، رفسنجان، ایران
[3]- استاد گروه آموزشی اپیدمیولوژی و آمارزیستی ، دانشکده پزشکی، مرکز تحقیقات محیط کار، رفسنجان. دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، رفسنجان، ایران
[4]- (نویسنده مسئول) استاد، گروه اپیدمیولوژی و آمار زیستی، دانشکده بهداشت، مرکز تحقیقات محیط کار، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، رفسنجان، ایران
کد پستی: 7718175911، تلفن: 31315243-034، پست الکترونیکی: moeygmr2@yahoo.co.uk
کد پستی: 7718175911، تلفن: 31315243-034، پست الکترونیکی: moeygmr2@yahoo.co.uk
نوع مطالعه: توصيفي |
موضوع مقاله:
آمار و اپيدميولوژي
دریافت: 1402/7/8 | پذیرش: 1403/3/13 | انتشار: 1403/4/1
دریافت: 1402/7/8 | پذیرش: 1403/3/13 | انتشار: 1403/4/1
فهرست منابع
1. Alami A, Nejatian M, Elaheh L-M, Jafari A. Epidemiology of suicide/suicide attempt and its association with individual, family, and social factors in eastern part of Iran: a historical cohort study. Iranian Journal of Public Health 2019; 48(8): 1469.
2. Mansourian M, Taghdisi MH, Khosravi B, Ziapour A, Özdenk GD. A study of Kurdish women’s tragic self-immolation in Iran: a qualitative study. Burns 2019; 45(7): 1715-22.
3. Nazarzadeh M, Bidel Z, Ranjbaran M, Hemmati R, Pejhan A, Asadollahi K, et al. Fatal suicide and modelling its risk factors in a prevalent area of Iran. Archives of Iranian Medicine 2016; 19(8).
4. Gvion Y, Apter A. Suicide and Suicidal Behavior. Public Health Reviews 2012; 34(2): 9.
5. Darabi F, Ahmadinia H, Rezaeian M, Barati M, Setvati Z. Epidemiology of Suicide and Some Related Demographic Factors in Asadabad City During 2017 to 2021: A Cross-Sectional Study. J Rafsanjan Univ Med Sci 2023; 22(2).
6. Zarenezhad M, Gorgi Z, Sheikh Fathollahi M, Gholamzadeh S, Ghadipasha M, Rezaeian M. Epidemiological Survey of Suicide in Fars Province in the south of Iran during 2003 to 2011. J Rafsanjan Univ Med Sci 2015; 13(12): 1129-40.
7. Bachmann S. Epidemiology of suicide and the psychiatric perspective. IJERPH 2018; 15(7): 1425.
8. Hoven CW, Mandell DJ, Bertolote JM. Prevention of mental ill-health and suicide: Public health perspectives. European Psychiatry 2010; 25(5): 252-6.
9. Karnecki K, Gos T, Steiner J, Mańkowski D, Kaliszan M. Epidemiology of suicide in the Tri-City metropolitan area in Poland in 2010–2019. European archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience 2023; 273(4): 911-20.
10. Organization WHO. Suicide worldwide in 2019: global health estimates. 2021.
11. https://www.etemadonline.com. infographic-section-11/573356-infographic-a-look-at-the-suicide-situation -in- Iran-in-the-world 2021.
12. Gorgi Z, Sheikh FM, Vazirinejad R, Rezaeian M. Geographical epidemiology of suicide and suicide attempts during the years 2010-2013 in Fars Province, Iran. JOHE 2014; 3(4): 224-232.
13. Ngui AN, Apparicio P, Moltchanova E, Vasiliadis H-M. Spatial analysis of suicide mortality in Québec: spatial clustering and area factor correlates. Psychiatry Research 2014; 220(1-2): 20-30.
14. Ghaleiha A. Epidemiologic survey of suicide attempters hospitalized in Hamadan Sina Hospital in 2001-2002. UMSHA Press 2007; 13(4): 58-63. [Farsi]
15. Ghaedamini Asadabadi R, Tofighi S, Ghaedamini H, Azizian F, Amerieon A, Shokri M. A review of some infectious diseases distribution based on geographic information system (GIS) in the area of Chahar Mahal and Bakhtiari. Journal of Police Medicine 2012; 1(2): 113-124.
16. Joyce K. “To me it's just another tool to help understand the evidence”: Public health decision-makers’ perceptions of the value of geographical information systems (GIS). Health & Place 2009; 15(3): 831-40.
17. Cliff A. Analysing geographically-related disease data. Sage Publications Sage CA: Thousand Oaks, CA; 1995: pp 93-101.
18. Shakri MT, Dadpour B, Vafainejad R, Aghajani H, Hadianfar A, Yousefi R, et al. Investigating the epidemiologic and geographic pattern of suicide attempts in Mashhad. MJMS 2021; 63(6): 3053-65. [Farsi]
19. Mohsen A, Kheybari VG, Azimy E. Investigating the capabilities of tourism climate in Kohgiluyeh and Boyer Ahmad provinces. IJURR 2021; 12 (Number 3 (24 in a row)): 79-96.
20. Consonni D, Coviello E, Buzzoni C, Mensi C. A command to calculate age-standardized rates with efficient interval estimation. The Stata Journal 2012; 12(4): 688-701.
21. Iran SCo. http://www.amareiran.org/index.php/m-dlat/khwdkshy/494-rwndh-hay-tshkyl-shdh-dr-mwrdaqdam- nyrwyantzamy-jmhwry-aslamy-ayran-brhsb-jns-w-sn-1375-1393. Reviewed 30 (November 2022).
22. Qian J, Zeritis S, Larsen M, Torok M. The application of spatial analysis to understanding the association between area-level socio-economic factors and suicide: a systematic review. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology 2023: 1-17.
23. Zeraat Kish SY, Karimi M, Marwaridi M. Evaluation of the human development index in the villages of Kohgiluyeh and Boyer Ahmad provinces. Public policy Making in Management 2015; (number 1 (21 spring 2015)): 43-53.
24. Mohammadi G, Zanganeh M. Spatial analysis of housing quality in urban areas of the country. SDGE 2021; 3(4): 87-98. [Farsi]
25. Rezaeian M, Dunn G, St Leger S, Appleby L. Do hot spots of deprivation predict the rates of suicide within London boroughs? Health & Place 2007; 13(4): 886-893.
26. Rezaeian M, Dunn G, St Leger S, Appleby L. Ecological association between suicide rates and indices of deprivation in the north west region of England: the importance of the size of the administrative unit. JECH 2006; 60(11): 956-61.
27. Milad M. Investigating factors of suicide and attempted suicide in Kermanshah province. Scientific-Legal Quarterly 2016; third period-autumn: 99-117. [Farsi]
28. Farahbakhsh M, Asgari MN, Aslrahimi V, Hemmati A, Iranzad I, Azizi H. Socio-demographic status and 12 years trend of completed suicide in East Azerbaijan Province, Iran, during the period 2007–2018. Middle East Current Psychiatry 2021; 28: 1-6. [Farsi]
29. Gorgi Z, Sheikh Fathollahi M, Askarizadeh M, Rezaeian M. Epidemiology of suicide and attempted suicide in the cities covered by Shiraz University of Medical Sciences during the years 2008-2011. Scientific Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences 2014; 13(7): 597-608. [Farsi]
30. Rezaeian M, Sharifirad GR, Foroutani MR, Moazam N. Suicide and attempted suicide in Ilam, Iran; risk factors and the directions of function. Journal of Health System Research 2011; 6(1): 0. [Farsi]
31. Pishbin S, Vaziri Nejad R, Khalili P, Ahmadinia H, Arabi M, Rezaian M. Epidemiology of complete suicide and suicide attempt in the townships covered by Mazandaran University of Medical Sciences during the years 2012 to 2016: A cross-sectional study. J Rafsanjan Univ Med Sci 2021; 19(10): 1105-22. [Farsi]
32. Hossein SS, Mohammad HKS, Hamed BG, Nader T, Mohammadreza Y, Gholamreza M, et al. Epidemiological survey of attempted suicide among patients admitted to Hazrat Rasoul hospital in Tehran 2007-2011. Iranian Journal of Forensic Medicine 2017; 23(1): 7-15. [Farsi]
33. Mirahmadizadeh A, Rezaei F, Mokhtari AM, Gholamzadeh S, Baseri A. Epidemiology of suicide attempts and deaths: a population-based study in Fars, Iran (2011–2016). Journal of Public Health March 2020; 42(1): e1–e11.
34. Afroozi SZ, Khafri S, Manouchehri A, Emami M, Alizadeh H, Moudi S, et al. Epidemiological trend of suicide in north of Iran from 2011 to 2018 with a focus on joinpoint regression. Caspian Journal of Internal Medicine 2023; 14(2): 170.
35. kashfi SM, Yazdan Kh, Jihouni Khani M, Motamedi A, Babaei Hyderabadi A, Wojdani M, et al. Investigating the risk factors and causes of suicide attempts in patients referred to hospitals covered by Shiraz University of Medical Sciences. JSUMS 2016; 23(4): 634-63. [Farsi]
36. Veisani Y, Faramarzi S, Khazaei S. The Rate, Trends, and Lethality of Common Violent Suicide Attempt Methods in Iran, a Systematic Review and Meta-Analysis. Erciyes Medical Journal/Erciyes Tip Dergisi 2021; 43(4).
37. Saberi ZM, Ghorbani R, Mousavi S. Epidemiologic study on suicide attempt in affiliated hospitals of Semnan University of medical sciences. Koomesh [Internet]. 2005; 6(4): 311-7. Available from: https://sid.ir/paper/37359/en. [Farsi]
38. Eftekhari SF, Karami A. Investigating factors affecting poverty in the rural areas of Kohgiluyeh and Boyer Ahmad. Agricultural Economics 2014; 8(1): 139-56. [Farsi]
39. Muazni A, Alizadeh A. Investigating the quality of urban life: a model for measuring and ranking the provinces of Iran using cluster analysis. Iranian Journal of Sociology 2012; 13(3): 149-74. [Farsi]
40. Pirai A, Shahkalahi Z, Salehinia H. Epidemiological study of attempted suicide and the underlying factors of suicide in Kohgiloye city. Journal of Isfahan Medical School 2014; 32(305): 1706-17. [Farsi]
41. Durkheim E. Suicide. Tehran: Allameh Tabatabai University; 2014. 224 p.
42. Farid Pak N, Farkhani M. Epidemiological study of suicide in the cities covered by Mashhad University of Medical Sciences. Beyhaq 2016; 21(1): 21-39. [Farsi]
43. Kinyanda E, Hjelmeland H, Musisi S. Deliberate self-harm as seen in Kampala, Uganda: A case-control study. Social psychiatry and Psychiatric Epidemiology 2004; 39: 318-325.
44. Wadood A, Karim R, Hussain A, Rana M, Hossain G. Risk factors of suicidality among married adults: A cross-sectional survey in Rajshahi City, Bangladesh. Plos one 2021; 16(5): e0251717.
45. Fergusson DM, Boden JM, Horwood LJ. Unemployment and suicidal behavior in a New Zealand birth cohort: a fixed effects regression analysis Crisis 2007; 28(2): 95-101.
46. Lee EHM, Hui CLM, Chan PY, Chang WC, Chan SKW, Chen EYH. Suicide rates, psychiatric hospital bed numbers, and unemployment rates from 1999 to 2015: a population-based study in Hong Kong. American Journal of Psychiatry 2018; 175(3): 285-6.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
