مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان

Editorial

مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان

دوره 13، مهر 1393، 580-579

معرفی شبکه بهبود کیفیت و شفافیت پژوهش‌های سلامت

Introducing the Enhancing the Quality and Transparency of Health Research Network

محسن رضائیان[1]

M. Rezaeian

در چهار سخن سردبیری شماره‌های پیشین، خوانندگان، داوران و نویسندگان فرهیخته مجله را با چهار دستورالعمل مهم در چاپ و انتشار انواع مقالات علمی یعنی بیانیه کانسورت (CONSORT statement)[1]، بیانیه پریزما(PRISMA statement) [2]، بیانیه استروب((STROBE statement [3] و بیانیه استارد((STARD statement[4] آشنا کردیم. این بیانیه‌ها که هر یک توسط تیمی از محققین و دانشمندان مرتبط به رشته تحریر در آمده‌اند به ترتیب، حاوی دستور‌العمل‌هایی برای چگونه گزارش نمودن نتایج کارآزمایی‌های تصادفی شده، مطالعات مروری، مطالعات مشاهده‌ای و مطالعات مربوط به دقت در آزمون‌های تشخیصی می‌باشند.

از میان این بیانیه‌ها، بیانیه‌ کانسورت که برای اولین بار در سال 1996 میلادی منتشر شد قدیمی‌ترین دستورالعمل موجود می‌باشد. در فاصله‌ سال‌های 1996 تا سال 2013 میلادی، تعداد دستورالعمل‌های منتشر شده محدود به چهار مورد فوق نبود، بلکه این تعداد با رشدی تصاعدی به عدد 200 رسید تا پژوهشگران را در گزارش انواع مطالعات موجود راهنمایی نمایند.

افزایش روزافزون این بیانیه‌ها، نیاز مبرم به یک شبکه علمی را به منظور کنترل و تأیید آن‌ها ایجاد می‌کرد. از همین‌رو، شبکه "اکوآتور" یا شبکه بهبود کیفیت و شفافیت پژوهش‌های سلامت Enhancing the Quality and Transparency of Health Research (the EQUATOR) Network با آدرس اینترنتی (http://www.equator.network.org) تشکیل شد تا عهده‌دار این وظیفه مهم گردد [5].

این شبکه، دستورالعمل‌های چاپ و انتشار مقالات علمی را شامل بیانیه‌هایی می‌داند که با استفاده از سیاهه (Checklist) و نمودار جریانی (Flow diagram) حداقل گویه‌های مورد نیاز برای بیان شفاف مطالعات مربوط به سلامت را دربر گرفته باشند. در عین حال، استفاده از این بیانیه‌ها نباید منجر به محدودیت در خلاقیت نویسندگان گردد.

خوانندگان، داوران و نویسندگان محترم مجله دانشگاه با مراجعه به وبگاه این شبکه نه تنها می‌توانند با آخرین دستورالعمل‌های مربوط به انتشار و چاپ مقالات علمی در حوزه سلامت آشنا شوند، بلکه با مثال‌هایی نیز آشنا می‌‌گردند که چگونگی استفاده از این دستورالعمل‌ها را در فرایند داوری مقالات نشان می‌دهند.

References

[1] Rezaeian M. How to Report Randomised Trial Studies. J Rafsenjan Univ Med Sci 2013 12 (5): 331-2

[2] Rezaeian M. How to report systematic reviews and meta- analyses. J Rafsenjan Univ Med Sci 2013 12(2) :87-88

[3] Rezaeian M. How to Report Observational Studies. J Rafsenjan Univ Med Sci 2013 12 (6) :415-6.

[4] Rezaeian M. How to report studies relevant to diagnostic accuracy. J Rafsenjan Univ Med Sci 2013 12(9) :679-80

[5] Vandenbroucke JP. STREGA, STROBE, STARD, SQUIRE, MOOSE, PRISMA, GNOSIS, TREND, ORION, COREQ, QUOROM, REMARK, CONSORT: for whom does the guideline toll? J Clin Epidemiol 2009 62(6): 594-6.