مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان

زمینه و هدف: هورمون‌های استرو ی یدی و تخمدانی اثرات کوتاه مدت و یا طولانی مدت بر روی مغز دارند. پروژسترون می‌تواند تغییرات ساختمانی و عملی بر روی نورون‌های هیپوکمپ داشته باشد و چون در صرع حدس زده می‌شود میزان نورون‌ها بعلت مرگ سلولی کم می‌شود لذا در این مطالعه اثر پروژسترون بر روی تعداد نورون‌های هرمی ناحیه CA3 هیپوکمپ بررسی شد.

مواد و روش‌‌ها : در این مطالعه تجربی 45 سر موش صحرایی نر به 5 گروه تقسیم شدند یک گروه به عنوان گروه سالم و بقیه به طور تصادفی به چهار گروه زیر تقسیم شدند : در گروه اول ، گروه شاهد که با 50 َ میلی‌گرم بر کیلوگرم پنتیلن تترازول ( PTZ ) به صورت داخل صفاقی صرع مدل کیندلینگ در آن‌ها ایجاد گردید. گروه دوم گروه حلال که نیم ساعت قبل از تزریق PTZ ، 50 میلی‌گرم برکیلوگرم حلال پروژسترون (روغن کنجد) به صورت ip دریافت کرد. گروه سوم و چهارم گروه پروژسترون که به ترتیب 25 و 50 میلی‌گرم بر کیلوگرم پروژسترون به صورت داخ ل صفاقی نیم ساعت قبل از تزریق PTZ دریافت نمودند. تزریق PTZ هر 48 ساعت یک بار تکرار و بعد از هر بار تزریق حیوان‌ها به مدت 20 دقیقه و طی دوازده جلسه، میزان مرگ و میر، مراحل پیشرفت صرع و مدت زمان ماندن در فاز 5 مورد بررسی قرار گرفت . هر زمان حیوان سه بار متوالی در فاز 5 قرار می‌گرفت حیوان صرعی تلقی شده و جهت مطالعه بافت شناسی حیوان با اتر بی ‌ هوش و سپس مغز حیوان با روش پرفیوژن و با فرمالین 10% ثابت و پس از پاساژ و بلوک ‌ گیری، برش‌های سریال 10 میکرونی تهیه و با روش‌های H&E و کریزال و ی ولت رنگ ‌ آمیزی و سپس با لنز‌های م و رفومتریک نورون‌های ‌ هرمی سالم ناحیه CA3 هیپوکمپ در واحد میلی ‌ مترمربع شمارش ‌ گردید.

یافته‌ها: نتایج این پژوهش نشان داد که تزریق پروژسترون با دوزهای 25 و 50 میلی ‌ گرم برکیلوگرم میانگین مدت زمان فاز 5 را از 2/175 ثانیه در گروه شاهد به ترتیب به 1/123 و 1/113 ثانیه در گروه ‌های پروژسترون کاهش داد که بین گروه ‌هایی پروژسترون و شاهد اختلاف معنی‌داری به ترتیب با 05/0 p < و 01/0 p < مشاهده شد. علاوه بر این کابرد PTZ جهت ایجاد صرع مدل کیندلینگ موجب کاهش نورون‌ها از 8 ± 3/178 در گروه سالم به 2/14 ± 2/123 در گروه شاهد شد (05/0 p < ) . میانگین تعداد نورون‌ها در گروه پروژسترون با دوز 25 و 50 میلی ‌ گرم به ترتیب 5/10 ± 3/137 و 5/8 ± 145 بود که در مقایسه با گروه شاهد گروه پروژسترون با دوز 50 میلی ‌ گرم اختلاف معنی ‌ داری را نشان داد (05/0 p < ) .

نتیجه ‌ گیری: نتایج این مطالعه نشان ‌د ا د که در گروه‌‌هایی که پروژسترون دریافت کرده ‌ اند مرگ نورونی ناشی از PTZ به طور معنی‌داری نسبت به گروه شاهد کاهش می‌یابد و به نظر می ‌ رسد که بین مرگ و میر نورونی و طول مدت فاز 5 در گروه دریافت کننده پروژسترون ارتباط وجود دارد .

واژه‌های کلیدی: پروژسترون ، نورون‌های CA3 هیپوکمپ ، کیندلینگ شیمیایی ، مورفومتری