مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان

سابقه و هدف: نتایج‌ مطالعات قبلی نشان داده‌اند که احتمالاً گلوکوکورتیکوئید‌ها بر تعدیل درد‌های حاد و مزمن‌ اثر می‌گذارند. هدف‌ پژوهش‌ حاضر بررسی‌ اثر استرس‌ حاد شنا و دگزامتازون‌ (به‌ عنوان‌‌ آگونیست‌ گیرنده‌ گلوکوکورتیکوئیدی‌ ) بردرد حاد، در دو روش ارزیابی درد(Tail flick و Hot plate) در موش‌ سوری‌ است‌ .

مواد و روش‌ها: دراین‌مطالعه تجربی‌ از 60 سر موش‌ سوری‌ نر از نژاد آلبینو در 6 گروه‌ 10 تایی‌ و با وزن‌ 25 تا30 گرم ‌در هر مدل ارزیابی درد استفاده‌گردید. دگزامتازون‌ با دوزهای‌ 5/0، 1 و 2 میلی‌گرم‌ به‌ ازای هرکیلوگرم‌ وزن،‌ یا هم‌ حجم‌ آن‌ اتانول 2 درصد و سالین‌ به‌ صورت‌ زیر جلدی30 دقیقه‌ قبل‌ از انجام‌آزمون‌ها به‌ همه‌ موش‌ها تزریق‌ شد. برای‌ ایجاد استرس‌ حیوان‌ها‌ یک‌ دقیقه‌ در آب ‌سرد (18 تا 22 درجه‌ سانتیگراد) شنا کردند. 3 دقیقه‌ بعد از استرس‌ و 33 دقیقه ‌بعد از تزریق‌ دگزامتازون‌، تمام‌ موش‌ها توسط هر دو روش ارزیابی درد مورد آزمون قرار گرفتند. ملاک‌ ارزیابی‌درد در آزمون‌
Tail flick، اندازه‌گیری‌ زمانی‌ بود که‌ حیوان‌ در اثر احساس‌ درد دم‌ خود را تکان‌ داده‌ و تابش‌ اشعه‌ قطع‌ می‌شود که‌ آن‌ را زمان‌ پاسخ‌ به‌ درد یا زمان ‌Latency می‌نامند. این‌ زمان‌ با حساسیت‌ دهم‌ ثانیه‌ توسط‌ دستگاه‌ به‌ ثبت‌ ‌رسید. در Hot plate نیز زمانی‌که حیوان‌ شروع‌ به‌ لیسیدن‌ پاهای‌ جلویی‌ و یا بالابردن‌ پاهای‌ عقبی‌ (پرش‌) می‌کرد به‌ عنوان‌ نقطه‌ پایان‌ و شاخص‌ درد در نظرگرفته‌ شده‌ است‌.

یافته‌ها: نتایج ‌ نشان‌ داد که‌ استرس‌ آب‌ سرد و دگزامتازون‌ با دوزهای‌ 5/0و 1 میلی‌گرم‌ در کیلوگرم به‌ طور معنی‌‌داری‌ پاسخ‌دهی‌ حیوان‌‌ها را به‌ محرک‌های‌ دردزا در هردو مدل‌ کاهش‌ داد (01/0p<). دگزامتازون با دوز 2 میلی‌گرم در کیلوگرم تأثیر معنی‌داری نداشت، در حالی‌که‌ اثرات‌ استرس‌ به‌ تنهایی‌ نسبت‌ به ‌دگزامتازون‌ بیشتر بود.

نتیجه‌گیری: یافته‌های‌ فوق‌ نشان‌ می‌دهد که‌ استرس‌ و فعال‌ شدن‌ گیرنده‌های‌گلوکوکورتیکوئیدی‌ سبب‌ کاهش‌ درد حاد (افزایش‌ بی‌ دردی‌) می‌شوند. برای‌ پی‌بردن‌ به‌ مکانیسم‌های‌ ضد دردی‌ استرس‌ و گلوکوکورتیکوئیدها لازم‌ است‌ مطالعات ‌و تحقیقات‌ بیشتری‌ انجام‌ گیرد.