مقاله پژوهشی

مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان

دوره 13، آذر 1393، 774-765

بررسی اثرات خارخاسک بر تغییرات هیستومورفومتریک بیضه در اثر مصرف اتانول در موش‌های صحرایی نر

ابراهیم پارسایی[1]، آرش اسفندیاری[2]، اصغر دهقان[3]

دریافت مقاله: 4/5/93        ارسال مقاله به نویسنده جهت اصلاح: 12/6/93    دریافت اصلاحیه از نویسنده: 27/7/93      پذیرش مقاله: 7/8/93

چکیده

زمینه و هدف: بنا بر گزارش‌های گذشته، گیاه خارخاسک میل و هورمون‌های جنسی را در جنس نر افزایش می‌دهد. هدف از این تحقیق بررسی اثرات جلوگیری‌کننده خارخاسک بر تغییرات هیستومورفومتریک بیضه در اثر تجویز اتانول در موش‌های صحرایی نر نژاد ویستار بوده است.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه تجربی پانزده سر موش صحرایی نر نژاد ویستار به سه گروه تقسیم شدند: 1- گروه کنترل 2- گروه آزمایشی 1 (دریافت‌کننده الکل به میزان 25/1 میلی‌لیتر بر کیلوگرم به صورت داخل صفاقی به مدت 30 روز) (5=N) 3- گروه آزمایشی 2 (دریافت‌کننده الکل 20 درصد به میزان 25/1 میلی‌لیتر بر کیلوگرم به صورت داخل صفاقی به مدت 30 روز و دریافت عصاره خارخاسک به میزان 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم 15 روز قبل از دریافت الکل به مدت 45 روز) (5=N).

یافته‌ها: نتایج نشان داد که ضخامت دیواره لوله‌های منی‌ساز، وزن بیضه‌ها، تعداد سلول‌های اسپرم‌ساز در گروه آزمایشی 1 کاهش یافتند. به علاوه، همه این پارامترها در گروه آزمایشی 2 نسبت به گروه آزمایشی 1 افزایش نشان داد. این کاهش پارامترها در گروه آزمایشی 1 نسبت به گروه کنترل دارای اختلاف معنی‌دار بود( 05/0 p£). اما همه پارامترها در گروه آزمایشی 2 بدون اختلاف معنی‌دار با گروه کنترل (05/0p³) و با اختلاف معنی‌دار با گروه آزمایشی 1( 05/0p£)، افزایش داشته است.

نتیجه‌گیری: می‌توان نتیجه‌گیری کرد خارخاسک احتمالاً از کاهش سلول‌های اسپرم‌ساز که به دنبال مصرف الکل ایجاد می‌شوند، جلوگیری می‌کند.

واژه‌های کلیدی: خارخاسک، هیستومورفومتریک، بیضه، اتانول

مقدمه

با افزایش میزان استفاده از گیاهان در درمان بیماری‌ها، نیاز به تحقیق برای به دست آوردن داده‌های علمی و بالینی راجع به خصوصیات دارویی و درمانی این گیاهان و مکانیسم عمل آنها بیشتر احساس می‌شود. اگرچه گیاهان دارویی به میزان زیاد و مؤثری در درمان بسیاری از بیماری‌ها در کشور‌های آسیایی و کمابیش در سرتاسر جهان مورد استفاده هستند، اما مکانیسم آنها در اکثر موارد ناشناخته مانده است.

از طرف دیگر تولید‌مثل فرآیندی است که در پستانداران تحت تأثیر عوامل مختلف قرار گرفته و در طی آن محورهای عصبی و هورمونی متعددی فعالیت دارند. به دلیل اهمیت تولیدمثل و اختلالاتی که در آن رخ می‌دهد در طول تاریخ از روش‌های گوناگونی برای تنظیم باروری و درمان نازایی استفاده شده است. در این میان استفاده از گیاهان خوراکی و دارویی کاربرد بیشتری داشته است و در برخی موارد با موفقیت‌هایی همراه بوده است. همچنین آثار تخریبی و سمی مصرف الکل نیز از دیرباز مورد توجه محققین بوده است. در این راستا مطالعات نشان داده است که مصرف الکل در سیستم تولید مثلی ایجاد نارسایی کرده و موجب مرگ سلول‌های جنسی و کاهش تعداد اسپرم و مورفولوژی ناقص اسپرم، پاره شدن غشاء میتوکندری، و تغییرات ساختاری دستگاه گلژی در غدد ضمیمه جنسی و کاهش معنی‌دار سطح سرمی تستوسترون می‌شود [5-1]. از طرف دیگر، گیاه خارخاسک دارای اثرات کاهش قند خون، کاهش کلسترول و تری‌گلیسیرید خون، افزایش توده عضلانی، خاصیت آنتی‌باکتریالی و قارچی و افزایش هورمون محرک ملانوسیت می‌باشد [10-6]. همچنین عصاره خارخاسک باعث افزایش سطح سرمی تستوسترون و دی‌هیدروتستوسترون شده و در نتیجه سبب افزایش میل جنسی [11]، افزایش آندروژن‌ها و میل جنسی [12]، افزایش فشار خون سرخرگی و فشار خون داخل آلت تناسلی نر و باعث افزایش نعوذ و رفتار جنسی [13] و کاهش فاصله جفت‌گیری می‌شود [14]. از طرفی مطالعه هیستولوژیک و مورفومتریک لوله‌های منی‌ساز اثرات مثبت خارخاسک بر روی اسپرم‌سازی، افزایش ضخامت لوله‌های منی‌ساز و افزایش تعداد این سلول‌ها را اثبات می‌کند [16-15]. با توجه به اثرات مخرب الکل بر بیضه‌ها و همچنین اثرات مثبت خارخاسک بر دستگاه تناسلی نر و عدم وجود تحقیق در مورد تأثیر خارخاسک بر روی اثرات تخریبی الکل، بر آن شدیم که با تزریق اتانول و عصاره خارخاسک تغییرات احتمالی سلولی و بافتی را بر روی بافت بیضه و به طور خاص روی لوله‌های منی‌ساز بوسیله میکروسکوپ نوری بررسی نماییم.

مواد و روش‌ها

در این مطالعه تجربی، 15 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار (70-60 روزه)، با وزن 250-200 گرم از مرکز حیوانات آزمایشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون تهیه گردیدند. حیوانات به طور کلی در شرایط 12 ساعت نور و 12 ساعت تاریکی و دمای 2±23 درجه سانتی‌گراد قرار گرفته و آب و غذا آزادانه در دسترس داشتند. در تمام مراحل آزمایش اصول کار با حیوانات آزمایشگاهی بر پایه قانون مراقبت و کار کردن با حیوانات آزمایشگاهی از کمیته اخلاق کار پژوهش در دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون رعایت گردید. بعد از چک کردن سلامت حیوانات به طور اتفاقی به سه گروه 5 تایی به قرار: 1- گروه کنترل (دریافت‌کننده آب و غذای فشرده) 2- گروه آزمایشی 1 (مصرف‌کننده اتانول (Merk-Germany)، داخل صفاقی به میزان 25/1 میلی‌لیتر بر کیلوگرم به مدت 30 روز) [17]، 3- گروه آزمایشی2 (مصرف‌کننده اتانول به میزان 25/1 میلی‌لیتر بر کیلوگرم به مدت 30 روز و همچنین مصرف عصاره خارخاسک به میزان 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم (به مدت 45 روز که از 15 روز قبل از مصرف اتانول، خارخاسک به صورت داخل صفاقی (با حل کردن آن در آب دو بار تقطیر شده) تزریق آن شروع و تا پایان دوره آزمایشی هر روز تزریق گردید) [18]. حیوانات تقسیم شده در قفس‌های پلی‌کربنات با سقف مشبک استیل نگهداری می‌شدند. بعد از انجام شرایط آزمایشی طراحی شده، حیوانات با تزریق کتامین هیدروکلراید به میزان 80 میلی‌گرم بر کیلوگرم و زایلوزین به میزان 10 میلی‌گرم بر کیلوگرم به صورت داخل صفاقی بیهوش و از طریق شکاف عرضی ناحیه پایینی شکم، بیضه‌های آنها بیرون آورده شده و ابتدا در ظروف حاوی آب مقطر انداخته تا خون و بافت‌های اضافی آن جدا شده و آنگاه با گاز استریل خشک و با ترازوی دیجیتال با دقت 001/0 گرم وزن شده و سپس در فرمالین 10% ثابت شده و پس از قالب‌گیری از آنها مقاطع میکروسکوپی به ضخامت 5 میکرومتر تهیه و با رنگ‌آمیزی هماتوکسیلین- ائوزین رنگ شدند. سپس اسلایدهای بافت‌شناسی با استفاده از دوربین مخصوص (Dino-Eye-AM 423) مورد بررسی هیستومورفومتریک در لوله‌های منی‌ساز با سطح مقطع یکسان قرار گرفتند. همچنین جهت شمارش سلول‌های اسپرماتوژنز و لیدیگ در هر لام، ابتدا تراکم لوله‌های اسپرم‌ساز و هیستومورفولوژی آنها مورد بررسی قرار گرفت و آنگاه از هر لام 5 لوله اسپرم‌ساز با سطح مقطع یکسان از نواحی مختلف مقطع به طور اتفاقی انتخاب و سلول‌های مورد نظر شمارش شد و میانگین تعداد آنها ثبت گردید. تهیه عصاره گیاه خارخاسک به وسیله آسیاب میوه گیاه (تهیه شده از شرکت گل دارو) و تهیه 100 گرم پودر آن و قرار دادن این پودر در 80 میلی‌لیتر هیدروالکل 70% و گذاشتن آن در دستگاه پرکولاسیون به مدت3روز در دمای آزمایشگاه، انجام گردیده و آنگاه توسط دستگاه بن ماری حلال آن جداسازی شده و سپس در دستگاه دسیکاتور در شرایط خلا خشک شده و 10 گرم عصاره خشک به دست آمد. نتایج با استفاده از برنامه کامپیوتری SPSS نسخه 16 و تست آماری One Way ANOVA و تست تکمیلی ‌TUKEY در سطح معنی‌دار 05/0p£ مورد بررسی آماری قرار گرفت.

نتایج

بررسی هیستولوژیک و مورفومتریک بیضه نشان داد لوله‌های منی‌ساز و تراکم سلول‌ها در دیواره این لوله‌ها در گروه کنترل حالت نرمال داشت (شکل 1).

شکل 1- فتومیکروگراف مقطع عرضی لوله منی‌ساز در گروه کنترل، اسپرماتوگونی (SP)، اسپرماتوسیت اولیه(PS)، اسپرماتید (SPR). تراکم سلول‌ها حالت نرمال دارند. رنگ‌آمیزی هماتوکسیلین- ائوزین. بزرگنمایی750×

با بررسی میانگین و انحراف معیار وزن بیضه راست و چپ، تعداد سلول‌های اسپرماتوگونی، اسپرماتویست اولیه، اسپرماتید و لیدیگ مشاهده گردید، پارامترهای مورد نظر در گروه آزمایشی 1 نسبت به گروه کنترل کاهش داشته و در گروه آزمایشی 2 که مصرف عصاره خارخاسک قبل و در حین مصرف الکل داشتند، پارامترهای فوق افزایش یافته و به سمت حالت نرمال سوق پیدا کرده‌اند (جدول 1).

جدول 1- میانگین و انحراف معیار وزن بیضه راست و چپ، تعداد سلول های اسپرماتوگونی، اسپرماتویست اولیه، اسپرماتید و لیدیگ در گروه های کنترل،آزمایشی 1، آزمایشی 2 .تجزیه و تحلیل داده ها توسط تست آماری One Way ANOVA و تست تکمیلی TUKEY انجام گرفته است.

*: دارای اختلاف معنی‌دار در سطح معنی‌دار 05/0 p£

به علاوه بررسی مورفومتریک ضخامت دیواره لوله‌های منی‌ساز نشان می‌دهد میانگین و انحراف معیار ضخامت این دیواره در گروه‌های کنترل، آزمایشی 1 و آزمایشی 2 به ترتیب 86/4±44/77، 3/8±44/49 و 76/4±78/77 بودند. با بررسی آماری پارامتر‌ها چنین برداشت شد، کاهش وزن بیضه‌های راست و چپ، کاهش سلول‌های اسپرم‌ساز و کاهش ضخامت دیواره لوله‌های منی‌ساز در گروه مصرف‌کننده اتانول نسبت به گروه کنترل دارای اختلاف معنی‌دار بود (05/0p£)، اما کاهش سلول‌های لیدیگ در گروه آزمایشی 1 و افزایش آن در گروه آزمایشی 2 با گروه کنترل فاقد اختلاف معنی‌دار بود (05/0p³). افزایش کلیه پارامترها در گروه مصرف کننده خارخاسک باعث شده بود که پارامترهای مورد نظر در سطح گروه کنترل تغییر کنند و با این گروه فاقد اختلاف معنی‌دار شوند (05/0p³). بررسی هیستولوژی لوله‌های اسپرم‌ساز نشان داد که مصرف الکل در گروه آزمایشی 1 باعث ایجاد واکوئل در دیواره لوله‌های اسپرم‌ساز شده و همچنین تراکم سلول‌های اسپرماتوژنز در این گروه کم و کم شدن تعداد اسپرماتیدها در این گروه کاملاً مشهود بود (شکل 2)، اما، این در حالی است که گروه آزمایشی 2 که هم زمان با مصرف الکل تحت درمان با خارخاسک قرار گرفته بودند، واکوئل‌ها تقریباً از بین رفته بود و تراکم سلول‌های اسپرم‌ساز در دیواره لوله‌های منی‌ساز تا حدودی حالت نرمال پیدا کرده بودند (شکل 3).

شکل 2                                                                                                                                                                                    شکل 3

شکل 2- فتومیکروگراف مقطع عرضی لوله منی‌ساز در گروه دریافت‌کننده الکل، اسپرماتوگونی (SP)، اسپرماتوسیت اولیه (PS)، سلول‌های بینابینی (LC)، واکوئل‌ها (.(V کاهش تراکم سلول‌ها در دیواره لوله‌های منی‌ساز و وجود واکوئل‌ها در دیواره مشهود است. رنگ‌آمیزی هماتوکسیلین- ائوزین. بزرگنمایی750×

شکل 3- فتومیکروگراف مقطع عرضی لوله منی‌ساز در گروه مصرف‌کننده الکل- خارخاسک، اسپرماتوگونی (SP)، اسپرماتوسیت اولیه (PS)، اسپرماتید (SPR)، سلول‌های بینابینی (LC ). تراکم سلول‌ها تقریباً نرمال شده است. رنگ‌آمیزی هماتوکسیلین- ائوزین. بزرگنمایی750×

بحث

در این تحقیق تغییرات سلولی و بافتی لوله‌های منی‌ساز تحت تأثیر اتانول و عصاره خارخاسک بررسی شد. تجویز اتانول به میزان 25/1 میلی‌لیتر بر کیلوگرم باعث کاهش ضخامت دیواره لوله‌های منی‌ساز، کاهش تعداد سلول‌های اسپرماتوگونی، اسپرماتویست اولیه، اسپرماتید، لیدیگ و همچنین باعث کاهش وزن بیضه‌های راست و چپ شد. البته بعد از تجویز عصاره خارخاسک کلیه پارامترهای مورد نظر افزایش یافتند.

El-Sokkary GH گزارش کردند که اثرات سمی الکل مستقیماً بر ساختار سلولی بیضه است [19]. همچنین Zhu و همکاران نیز نشان دادند که تجویز اتانول سبب آپوپتوز اسپرماتوسیت‌ها و اسپرماتوگونی‌ها می‌گردد [20]. که این یافته‌ها با روند کاهشی نتایج در تعداد سلول‌ها و ضخامت دیواره لوله‌های منی‌ساز مطابقت دارد. به علاوه با توجه به اثرات خارخاسک بر روی افزایش تستوسترون و افزایش میل جنسی [13-11]، افزایش ضخامت لوله‌های اسپرم‌ساز در موش‌های بالغ و نا بالغ [16] و همچنین جلوگیری از مرگ سلولی و تخریب غشای میتوکندری [21]، نتایج مثبت حاصل از مصرف عصاره خارخاسک هم زمان با مصرف اتانول قابل تفسیر می‌باشد. به علاوه الکل سبب استرس اکسیداتیو و کاهش استروئیدها [22]، جلوگیری از تبدیل ‌دهیدرواپی آندروسترون و آندروستندیون به تستوسترون، به وسیله کاهش 17- بتا هیدروکسی استروئید دهیدروژناز و 3- بتا هیدروکسی استروئید دهیدروژناز[23]، کاهش معنی‌دار گلوتاتیون در اثر استرس اکسیداتیو [24] و کاهش سوپر اکسید دیسموتاز و گلوتاتیون پراکسیداز در اثر استرس اکسیداتیو [26-25] می‌شود. با توجه به کاهش تراکم سلول‌های دیواره لوله‌های منی‌ساز و کاهش تعداد سلول‌های اسپرماتوژنیک به نظر می‌رسد روند استرس اکسیداتیو در بیضه‌ها در اثر الکل ایجاد شده و از طرف دیگر این روند کاهشی در تراکم و تعداد سلول‌ها می‌تواند در اثر افزایش آنزیم سیتوکروم P450 کبدی باشد که سبب تحریک مرگ سلولی و بافتی می‌گردد [28-27]. در مطالعه حاضر کاهش وزن بیضه‌ها در گروه مصرف‌کننده الکل مشاهده گردید، که می‌تواند نشانه کاهش ساخت استروئید‌ها باشد [29]. اما با افزایش وزن بیضه‌ها در گروه مصرف کننده خارخاسک احتمال افزایش ساخت استروئید‌ها در اثر درمان با خارخاسک وجود دارد. از طرف دیگر الکل موجب کاهش هورمون لوتئینی و محرک فولیکولی می‌شود [30]، اما افزایش این دو هورمون در اثر خارخاسک دیده شده است [18] که می‌تواند باعث تحریک اسپرم‌سازی و افزایش ترشح تستوسترون شود. با مصرف خارخاسک همراه با اثرات کاهشی الکل بر تراکم و تعداد سلول‌های اسپرم‌ساز مشاهده گردید که این روند کاهشی جبران شده و به سمت طبیعی سوق پیدا کرده است که می‌تواند به علت خاصیت آنتی‌اکسیدانی، افزایش آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز، تستوسترون، گلوتاتیون پراکسیداز و گلوتاتیون ردوکتاز باشد [18]. از سوی دیگر دیوسین موجود در خارخاسک از طریق افزایش سطوح تستوسترون آزاد و
تنظیم استروژن، پروژسترون و پرگنانولون باعث افزایش توانایی جنسی می‌شود. این گیاه همچنین دارای پروتودیوسین‌ها و ساپونین (فروستانول) بوده، که موجب افزایش تستوسترون و هورمون لوتیینی شده، که به نوبه خود سبب افزایش روند اسپرم‌سازی می‌گردد [31].

نتیجه‌گیری

با توجه به نتایج به دست آمده از این تحقیق می‌توان بیان کرد الکل باعث اثرات تخریبی بر ساختار سلولی لوله‌های منی‌ساز در اثر اکسیداتیو استرس شده و مصرف عصاره خارخاسک با افزایش آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی می‌تواند این اثرات مخرب را تا حدودی جبران کند. البته جهت تأیید این یافته‌ها اندازه‌گیری آنزیم‌های مربوطه جهت مطالعات آینده پیشنهاد می‌گردد.

تشکر و قدردانی

به جهت حمایت‌های مالی و تجهیزاتی، از حوزه معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون تقدیر و تشکر می‌نمائیم.

References

[1] Eid NA, Shibata MA, Ito Y, Kusakabe K, Hammad H, Otsuki Y. Involvement of fas system and active caspases in apoptotic signally in testicular germ cells of ethanol-treated rats. Int J Androl 2002; 25(3): 159-67.

[2] Florek E, Marszalek A. An experimental study of the influences of tobacco smoke on fertility and reproduction. Hum Exp Toxicol 1999; 18(4): 272-8.

[3] Villalta J, Ballescà JL, Nicolás JM, Martínez de Osaba MJ, Antúnez E, et al. Testicular function in asymptomatic chronic alcoholics: relation to ethanol intake. Alcohol Clin Exp Res 1997; 21(1): 128-33.

[4] Gomes IC, Cagnon VH, Carvalho CA, De Luca IM. Stereology and ultrastructure of the seminal vesicle of C57/BL/6J mice following chronic alcohol ingestion. Tissue Cell 2002; 34(3): 177-86.

[5] Fávaro WJ, Cagnon VH Immunolocalization of androgen and oestrogen receptors in the ventral lobe of rat (Rattusnorvegicus) prostate after long-term treatment with ethanol and nicotine. Int J Androl 2008; 31(6): 609-18.

[6] Li M, Qu W, Wang Y, Wan H, Tian C. Hypoglycemic effect of saponin from Tribulus Terrestris. Zhong Yao Cai 2002; 25(6): 420-2.

[7] Chu S, Qu W, Pang X, Sun B, Huang X. Effects of saponin from Tribulus Terrestris on hyperlipidemia. Zhong Yao Cai 2003; 26(5): 341-4.

[8] El-Tantawy WH, Hassanin LA. Hypoglycemic and hypolipidemic effects of alcoholic extract of Tribulus alatus in streptozotocininduced diabetic rats: a comparatire study with T. terrestris (Caltrop). Indian J Exp Biol 2007; 45(9): 785-90.

[9] Rogerson S, Riches CJ, Jennings C, Weatherby RP, Meir RA,  Gradisnik SM. The effects of five weeks of Tribulus Terrestris supplementation on muscle strength and body composition during preseason training in elite rugby league players. J Strength Cond Res 2007; 21(2): 348-53.

[10] Yang L, Lu Jw, An J, Jian X. Effect of Tribulus Terrestris extract on melanocyte-stimulation hormone expression in mouse hair follicles. Nan Fang Yi Ke Du Xue Xue Bao 2006; 26(12): 7777-9.

[11] Gauthaman k, Ganesan AP. The hormonal Effects of Tribulus Terrestris and its role in the management of male erectile dysfunction- an evaluation using primates. Phytomedicine 2008; 15 (7-2): 44-54.

[12] El-Tantawy WH, Temraz A, El-Gindi OD. Free serum testosterone level in male rats treated with Tribulus Alatus extracts. Int Braz J Urol 2007; 33(4): 554-8

[13] Park, SW., Lee, Ch., Shin, DH., Bang, NS. And Lee, SM. Effects of SA1, a herbal formulation, on sexual behavior and penile erection. Biol pharm Bull 2006; 29(7): 1383-6.

[14] Gauthaman K, Ganesan AP, Prasad RN. Sexual effects of productive (Tribulus Terrestris) extract (protodioscin): an evaluation using a rat model. J Altern Complement Med 2003; 9(2): 257-65.

[15] Karimi Jashni H, Malekzadeh Shirvani S, Hoshmand F. The effect of the Tribulus Terrestris extract on spermatogenesis in the rat. J Jahrom Univ Med Sci 2012; 9(4): 8-13.

[16] Esfandiari A, Dehghani DR. Histomorphpmetrical study of seminiferous tubule in rats after used tribulus terresteris. J Cell Animal Biology 2010; 4(5): 68-72.

[17] Spear-Smith J, Brien JF, Grafe M, Allrich R, Reynolds JD. Chronic ethanol exposure during late gestation produces behavioral anomalies in neonatal lambs. Neurotoxicol Teratol 2002; 22: 205-12.

[18] Sharma P, Huq AU, Singh R. Cypermethrin induced reproductive toxicity in male Wistar rats: protective role of Tribulus terrestris. J Environ Biol 2013; 34(5): 857-62.

[19] El-Sokkary GH. Quantitative study on the effects of chronic ethanol administration the testis of adult male rats. Neuroendocrinol Lett 2001; 22(2): 93-9  

[20] Zhu Q, Meisinger J, Emanuele NV, Emanuele MA, LaPaglia N, Van Thiel DH. Ethanol exposure enhances apoptosis within the testes. Alcohol Clin Exp Res 2000; 24(10): 1550-6.

[21] Liu XM, Huang QF, Zhang YL, Lou JL, LiuHS, Zheng H. Effects of tribulus terresteris L. suponion on upoptosis of cortical neurons induced by hypoxia- reoxygenation in rats. Zhong Xi Yi Jie He Xue Bao 2008; 6(1) : 45-50.

[22] Maneesh M, Dutta S, Chakrabarti A, Vasudevan DM. Experimental therapeutic intervention with alpha tocopherol in ethanol induced testicular injuries in rats. Indian J Clin Biochem 2007; 22(1): 138-42.

[23] Nieschlag E, Hehre HM. Testosterone action deficiency substitution. Berlin, Heidelberg, New York: Springler-Verlag 1990; 1-22.

[24] Mari M, Nieto N, Cederbaum AI. CYP2E1-dependent toxicity and up regulation of antioxidant genes. J Biomed Sci 2001; 8: 52-5.

[25] Kumar GP, Seerwani N, Laloraya M, Nivasarkar M, Verma S, Singh A. Superoxide dismutase as a regulatory switch in mammalian testes. Biochem Biophys Res Commun 1990; 173: 302-8.

[26] Fernandez-Checha J C, Gracia-Ruitz C, Ootkens M, Kaplowitz N. Impaired uptake of glutathione by hepatic mitochondria from chronic ethanol-fed rats; tracer kinetic studies in vitro and in vivo and susceptibility to oxidative stress. J Clin Invest 1991; 87: 397-405.

[27] Moran FM, Ford JJ, Corbin CJ, Mapes SM, Njar VC, Brodie AM, et al. Regulation of microsomal P450, redox partner proteins, and steroidogenesis in the developing testes of the neonatal pig. Endocrinology 2002; 143: 3361-9.

[28] Niemela O, Parkkila S, Pasanen M, Viitala K, Villanueva JA, Halsted CH. Induction of cytochrome P450 enzymes and generation of proteinaldehyde adducts are associated with sex-dependent sensitivity to alcoholinduced liver disease in micropigs. Hepatology 1999; 30: 1011-7.

[29] Tamura T, Halsted CH. Folate turnover in chronically alcoholic monkeys. J Lab Clin Med 1983; 101: 623-8.

[30] Mailankot M, Jayalekshmi H, Chakrabarti A, Vasudevan DM. Effect of exogenous L-ornithine L-aspartate on ethanol induced testicular injury in Wistar rats. Indian J Clin Biochem 2009; 24(1): 94-7.

[31] Xu YJ, Xie SX, Zhao HF, Han D, Xu TH, Xu DM. Studies on the chemical constituents from Tribulus terrestris. Yao Xue Xue Bao 2001; 36(10): 750-3.