مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان

مقاله پژوهشی

مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان

دوره 14، دی 1394، 852-841

اثرات آنتی‌دیابتی و آنتی‌لیپید پراکسیداتیو عصاره هیدروالکلی گیاه تلخه ((Acroptilon repens در موش‌های صحرایی نر

فاطمه نهتانی[1]، ایران پورابولی[2]

دریافت مقاله: 3/12/93       ارسال مقاله به نویسنده جهت اصلاح: 29/1/95     دریافت اصلاحیه از نویسنده11/7/94         پذیرش مقاله: 25/7/94

چکیده

زمینه و هدف: گزارش شده که گیاه تلخه دارای خاصیت آنتی‌اکسیدانی است. لذا در این مطالعه تجربی، اثرات آنتی‌دیابتی و آنتی‌لیپید پراکسیداتیو عصاره این گیاه بررسی شد.

مواد و روش‌ها: با تزریق استرپتوزوتوسین به میزان 60 میلی‌گرم بر کیلوگرم به صورت داخل صفاقی به موش‌های صحرایی نر، دیابت نوع I القا شد. 7 روز بعد از تزریق، در حیوانات ناشتا خون‌گیری انجام شد و موش‌هایی که سطح سرمی گلوکز آنها بیش از 250 میلی‌گرم بر دسی لیتر بود، دیابتی محسوب و به سه گروه تقسیم و به ترتیب عصاره هیدروالکلی گیاه تلخه به میزان 300 میلی‌گرم بر کیلوگرم، 5/0 میلی‌لیتر آب مقطر را به روش گاواژ و انسولین به میزان 4 واحد به صورت داخل عضلانی، به مدت 14 روز دریافت نمودند. در دو گروه از موش‌های نرمال نیز تجویز 14 روزه همان مقدار از عصاره و آب مقطر انجام شد. پس از طی دوره تیمار، سر حیوانات در حالت بیهوشی قطع و سطح سرمی گلوکز، تری گلیسریدها، کلسترول، لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL)، آلانین آمینوترانسفراز (ALT)، آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) و کراتینین به روش اسپکتروفتومتری تعیین شد. همچنین، میزان مالون‌دی‌آلدئید (MDA) به عنوان شاخص لیپید پراکسیداسیون درگلبول‌های قرمز تعیین شد..

یافته‌ها تجویز عصاره در موش‌های دیابتی به مدت 14 روز، بر سطح سرمی گلوکز اثر معنی‌داری نداشت (910/0=p)، ولی سطح سرمیHDL  را به طور معنی‌داری در مقایسه با گروه دیابتی دریافت کننده آب مقطر افزایش داد (029/0=p) همچنین سطح سرمی کلسترول، تری‌گلیسرید،ALT ، AST و کراتی‌نین (05/0=p) را نیز کاهش داد ولی تجویز عصاره در موش‌های نرمال اثری بر مقادیر سرمی فاکتورهای فوق نداشت همچنین تیمار موش‌های دیابتی با عصاره، میزان MDA را در گلبول‌های قرمز به طور معنی‌داری کاهش داد (002/0=p).

نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق نشان داد تجویز عصاره هیدروالکلی گیاه تلخه دارای خاصیت آنتی‌لیپید پراکسیداتیو و آنتی‌هیپرلیپیدمی بارز می‌باشد و تجویز آن عوارض نامطلوب کلیوی و کبدی نداشت و البته کاربرد درمانی آن نیاز به تحقیقات بیشتر دارد.

واژه‌های کلیدی: دیابت ملیتوس، گیاهان دارویی، مالون‌دی‌آلدهید، موش صحرایی

مقدمه

دیابت ملیتوس نتیجه متابولیسم ناکارآمد کربوهیدرات‌ها در بدن، به علت کمبود نسبی انسولین یا اختلال در اثربخشی انسولین می‌باشد. این بیماری با تغییراتی که در متابولیسم کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها و پروتئین‌ها ایجاد می‌کند، باعث افزایش گلوکز، لیپید‌ها، تری‌گلیسریدها و کلسترول خون می‌شود ]2-1 .[همچنین، بافت‌هایی همچون کلیه را مختل می‌کند و افزایش سطح کراتی‌نین سرم نشان دهنده آسـیـب کـلـیـوی و افـزایـش نـفـروپـاتـی در موش‌هـای صحرایی نر دیابتی است ]3[. دیابت ملیتوس و افزایش قند خون باعث پراکسیداسیون لیپیدها می‌شود. پراکسیداسیون لیپیدی غشا‌های زیستی یکی از مهم‌ترین شاخص‌های مورد مطالعه در استرس اکسیداتیو است و یکی ازمحصولات ثانویه پراکسیداسیون لیپیدی، مالون‌دی‌آلدئید (malondialdehyde; MDA) می‌باشد ]4[.

گیاهان دارویی به طور سنتی و از مدت‌ها قبل در بسیاری از کشورها برای درمان دیابت استفاده می‌شوند. ارزانی، عوارض کمتر و اقبال عمومی ‌برای استفاده از گیاهان دارویی نسبت به مواد دارویی شیمیایی باعث شده است تا در سال‌های اخیر مطالعات در مورد گیاهان دارویی با هدف به دست آوردن یک منبع طبیعی برای کاهش قند خون گسترش یابد ]5[.

گیاه تلخه یا تلخه گیجه با نام علمی Acroptilon repens متعلق به خانواده Asteracea (خانواده کاسنی) می‌باشد. این گیاه علفی است و ساقه آن بسیار منشعب و دارای برگ‌های متراکم و گل‌های بنفش و صورتی راسی می‌باشد.

از نظر انتشار جغرافیایی، گیاه تلخه را می‌توان در مناطق نیمه خشک تا نیمه مرطوب ایران و نقاطی که کشت‌های آبی و یا غلات دیم یا بارندگی سالانه 250 تا 600 میلی‌‌متر وجود دارد و تقریباً در همه مناطق، مشاهده نمود و علاوه بر ایران در افغانستان، پاکستان، عراق و ترکمنستان نیز می‌روید ]6[. این گیاه، علف هرزی‌ چند ساله است که در مزارع گندم و ذرت می‌روید و مزه‌ای تلخ به آرد آن می‌بخشد و از طریق بذر و ریزوم تکثیر می‌یابد. مشخص شده است که گیاهA.repens  ترکیبات فیتوتوکسیک تولید می‌کند و با گیاهان دیگر رقابت می‌کند و گزارش شده است که عصاره ریشه A.repens مانع رشد گیاهان دیگر می‌شود ]7[.

در یک مطالعه اثر عصاره این گیاه بر فشار خون و انقباض قلبی بررسی شد و نتایج نشان داد عمل بالا برنده فشار خون توسط عصاره لااقل تا حدی مربوط به آزاد سازی نوراپی نفرین از ذخایر داخل گرانولی و ذخایر متحرک سیتوپلاسمی آن قبل از سیناپس‌ها می‌باشد و انقباضات زودرس بطنی ایجاد شده توسط عصاره گیاه، به علت اثر بالا برنده فشار خون آن می‌باشد ]8[.

در پژوهشی دیگر، از برگ و سرشاخه جوان A.repens جمع آوری شده در شهرستان شاهرود، اسانس و عصاره متانولی تهیه و توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC-MS) آنالیز شدند و نتایج نشان داد که در اسانسA. repens ، آنتراسن و در عصاره‌ متانولی آن، مورفینان 4 و 5 اپوکسی 3 اُل به عنوان ترکیبات شیمیایی یافت می‌شوند. همچنین، معلوم شد که عصاره متانولیA.repens  دارای خاصیت ضد باکتری قوی می‌باشد ]9[.

 ترکیبات فعال جداسازی شده از بخش هوایی این گیاه، 7,8- benzoflavone naphthoflavon و ایزومر5,6- beta- benzoflavone و naphthoflavone و نیز آلکالوئید 3- beta, 8- alpha- dihydroxy- 13- pyrrolidine ]10[ و همچنین، Bis (2- ethylhexyl) phthalate و 2,4 Bis (1,1- dimethylethyl phenol می‌باشند ]11[. چندین سزکوی ترپن لاکتون و فلاوون که دارای سمیت قابل توجهی هستند، از جنس A. repens جدا شده است ]13-12[. ترکیب سمی به نام 7,8- benzoflavone در ریشه این گیاه شناسایی شده است. از این گیاه سسکویی‌ترپن لاکتونی آکروپتلین استخراج شده است ]14[. همچنین گیاه تلخه حاوی ماده رپین می‌باشد و رپین اثرات نوروتوکسیک و سیتوتوکسیک دارد ]16-15[.

علی‌رغم این اثرات مضر،A. repens  دارای خاصیت ضد تب نیز می‌باشد ]17[ و همچنین در گزارشی ذکر شده است که عصاره گیاه A. repens  دارای اثر مهاری روی آنزیم آلفا گلوکوزیداز می‌باشد ]18[. لذا می‌تواند مانع جذب گلوکز از روده گردیده و در درمان دیابت و هیپر گلیسمی ناشی از آن مفید باشد. همچنین، در تست‌های in vitro عصاره تلخه خاصیت آنتی‌اکسیدانی نشان داد ]19[ و تجویز این عصاره با دوز‌‌های 100 و 300 میلی‌گرم بر کیلوگرم، نیم ساعت قبل از تست تحمل گلوکز در موش‌های نرمال، نشان داد که دوز 300 میلی‌گرم بر کیلوگرم آن در دقیقه نود از تست، باعث کاهش معنی‌داری در میزان سطح سرمی گلوکز موش‌های صحرایی می‌گردد ]19[. لذا در تکمیل مطالعه قبلی، اثر همین دوز (300 میلی‌گرم بر کیلوگرم) از عصاره هیدروالکلی  A. repens بر سطح سرمی گلوکز، لیپیدها و شاخص‌های عملکرد کلیه و کبد (ALT، AST و کراتی‌نین) در موش‌های دیابتی و نرمال همچنین، اثر عصاره بر میزان پراکسیداسیون لیپیدی در موش‌های دیابتی بررسی گردید.

مواد و روش‌ها

در این مطالعه تجربی که در سال 1392 انجام شد، از 30 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار در محدوده وزنی 200 تا 250 گرم استفاده شد. این موش‌های صحرایی در شرایط 12 ساعت تاریکی و 12 ساعت روشنایی در درجه حرارت 2 ± 24 درجه سانتی‌گراد و رطوبت نسبی 55 درصد با دسترسی کامل به آب و غذا در حیوان خانه گروه زیست شناسی دانشگاه شهید باهنر کرمان نگه‌داری شدند به طوری که و قوانین اخلاقی مربوط به نگه داری و کار با این حیوانات در آزمایشگاه رعایت شد.

برای تهیه عصاره، بخش‌های هوایی گیاه شامل گل، برگ و سرشاخه‌هایA. repens  در مهر ماه سال 1392 از منطقه بافت در استان کرمان جمع‌آوری گردید و توسط گیاه شناسان گروه زیست‌شناسی دانشگاه شهید باهنر کرمان شناسایی و مورد تأیید قرار گرفت. سپس این بخش‌ها خشک و توسط آسیاب الکتریکی پودر شد، حدود 50 گرم از این پودر به مدت 24 ساعت در متانول 80 درصد خیسانده شد و سپس در قیف پرکولاسیون ریخته شد و عصاره گیری به روش پرکولاسیون انجام شد ]20[. حلال عصاره حاصله با دستگاه Rotary evaporator (مدل SB1100، ساخت شرکت Eyela در کشور ژاپن) حذف و در نهایت در آون 40 درجه سانتی‌گراد خشک گردید. این عصاره در آب مقطر با دوز مورد نظر تهیه و استفاده شد.

استرپتوزوتوسین (STZ) در بافر سیترات 01/0 ملار تازه تهیه شده حل شده و با دوز 60 میلی‌گرم بر کیلوگرم به صورت داخل صفاقی تزریق شد. 7 روز بعد، حیوانات ناشتا (12 ساعت بی غذایی داشتند) با اتر به طور سطحی بیهوش و میزان قند خون با خونگیری از گوشه چشم ]21[ توسط دستگاه گلوکومتر (مدل Accu check، ساخت شرکت Roch در کشور آلمان) اندازه گیری شد ]22[. افزایش قند خون به میزان بیش از 250 میلی‌گرم بر دسی لیتر، نمایانگر ابتلای حیوانات به دیابت بود ]23[.

موش‌های دیابتی در 3 گروه 6 تایی تقسیم و به این شرح تیمار شدند: 1- موش‌های دیابتی که به مدت 14 روز تحت گاواژ با عصاره هیدروالکلی گیاه تلخه به میزان 300 میلی‌گرم بر کیلوگرم (در حجم نیم میلی‌لیتر) قرار گرفتند، 2- موش‌های دیابتی که روزانه 5/0 میلی لیتر آب مقطر به مدت 14 روز به روش گاواژ دریافت نمودند، 3- موش‌های دیابتی که به مدت 14 روز به آنها انسولین به میزان روزانه 4 واحد به صورت داخل عضلانی تزریق شد.

علاوه بر گروه‌های دیابتی، دو گروه موش‌های نرمال یا سالم هم در این مطالعه استفاده شدند شامل: 1- موش‌های نرمال که تجویز 14 روزه عصاره تلخه به میزان 300 میلی‌گرم بر کیلوگرم در آن‌ها صورت گرفت و 2- موش‌های سالم که آب مقطر به همان حجم عصاره (5/0 میلی‌لیتر) به مدت 14 روز دریافت نمودند. تعداد 6 سر موش در هر گروه (5 گروه) مطالعه شد.

بعد از پایان دوره 14 روزه، در حالت ناشتا، حیوانات با گاز ₂CO بیهوش گردیده و سر آنها توسط گیوتین قطع، و از آنها خون‌گیری انجام گردید. سرم تمام نمونه‌های خون جمع آوری شده توسط سانتریفیوژ (مدل 5430، شرکت Eppendorf، کشور آلمان) با دور rpm 3200 به مدت 15 دقیقه، جدا گردید و در دمای 20- درجه سانتی‌گراد جهت اندازه‌گیری گلوکز، کلسترول، تری‌گلیسرید، کراتی‌نین، ALT،  ASTوHDL نگه داری شد ]24[. اندازه گیری گلوکز، کلسترول، تری گلیسرید، کراتی‌نین، ALT،   ASTو HDL با کیت‌های مربوطه (شرکت پارس آزمون، ایران) به روش اسپکتروفتومتری با دستگاه اتوآنالیزور (مدل RA-1000، ساخت شرکت Technicon در کشور فرانسه) انجام شد.

برای سنجش میزان لیپید پراکسیداسیون، در پایان دوره 14 روزه، حدود 5 میلی‌لیتر خون در لوله‌های حاوی EDTA جمع آوری شد و پس از سانتریفیوژ ( g3000، 15 دقیقه، 4 درجه سآنتی‌گراد)، گلبول‌های قرمز جدا شد. سپس سه بار با بافر فسفات سالین این سلول‌ها شست و شو داده شدند و با H₂O₂ (44/0 مولار)  همولیز گردیدند و یک سوسپانسیون 50 درصد از سلول‌ها تهیه شد. سپس تری‌کلرو استیک اسید(TCA)  اضافه گردید و پس از سانتریفیوژ (g 1500، 10 دقیقه، 4 درجه سانتی‌گراد)‌، تیو‌باربیتوریک اسید یک درصد  (TBA)اضافه و در بن‌ماری (ساخت شرکت Labnet، کشور آمریکا) در دمای 95 درجه سانتی‌گراد به مدت 15 دقیقه قرار داده شد و سپس سریعاً سرد گردید. جذب نمونه‌ها توسط دستگاه اسپکتروفتومتر در مقابل بلانک با طول موج 532 نانومتر خوانده شد و با در نـظـر گـرفـتـن ضـریـب جـذب مـولـی مالون دی‌آلدئید، مـیـزانMDA  در گلبول‌های قرمز خون در گروه‌های مختلف محاسبه شد ]25[.

نرم‌افزار SPSS نسخه 16 برای آنالیز داده‌ها استفاده گردید. داده‌ها به صورت انحراف معیار ± میانگین گزارش شد. با توجه به مستقل بودن گروه‌ها و نرمال بودن توزیع داده‌ها بر اساس آزمون کولموگروف-اسمیرنوف، مقایسه بین میانگین داده‌ها در گروه‌های مختلف توسط تحلیل واریانس یک طرفه(One-way ANOVA) و آزمون تعقیبی TUKEY انجام و 05/0=α به عنوان سطح معنی‌داری در نظر گرفته شد.

نتایج

نتایج نشان داد که تجویز عصاره با دوز 300 میلی‌گرم بر کیلوگرم به مدت 14 روز به موش‌های صحرایی دیابتی باعث تغییر معنی‌داری در سطح سرمی گلوکز نسبت به گروه دیابتی دریافت کننده آب مقطر نشد (910/0=p). ولی تزریق انسولین به مدت 14 روز باعث کاهش معنی‌داری در سطح سرمی گلوکز نسبت به گروه دیابتی دریافت کننده آب مقطر گردید (001/0=p). همچنین، تجویز عصاره و انسولین باعث کاهش معنی‌دار در سطح سرمی کلسترول و تری‌گلیسرید (002/0=p)،ALT  (020/0=p)، AST (006/0=p) و کراتی‌نین (013/0=p) در موش‌های صحرایی دیابتی نسبت به گروه دیابتی دریافت کننده آب مقطر شد. در ضمن تجویز عصاره باعث افزایش معنی‌داری در سطح سرمی HDL (029/0=p) در موش‌های صحرایی دیابتی نسبت به گروه دیابتی دریافت کننده آب مقطر گردید (جدول 1).

در موش‌های صحرایی سالم دریافت کننده عصاره به میزان 300 میلی‌گرم بر کیلوگرم به مدت 14 روز، نسبت به موش‌های صحرایی سالم تیمار شده با آب مقطر، تغییر معنی‌داری در سطح سرمی فاکتورهای سرمی فوق، مشاهده نشد و تجویز عصاره هم در موش‌های صحرایی سالم و هم دیابتی سبب افزایش آنزیم‌های کبدی و یا کراتی‌نین سرم بعنوان مارکر‌های عملکرد کبد و کلیه نگردید لذا اثر سمی بر این اندام‌ها نداشت (05/0p>) (جدول 1).

مقایسه میزان MDA در سلول‌های قرمز خون در موش‌های صحرایی دیابتی با موش‌های صحرایی سالم نشان دهنده افزایش معنی‌دار MDA پس از ایجاد دیابت می‌باشد (006/0=p) و تجویز عصاره با دوز 300 میلی‌گرم بر کیلوگرم به مدت 14 روز باعث کاهش معنی‌داری (002/0=p) در میزان MDA در موش‌های دیابتی نسبت به گروه دیابتی دریافت کننده آب مقطر شد (جدول 1).

جدول 1- مقایسه میانگین برخی فاکتور‌های بیوشیمیایی سرم و میزان مالون دی‌آلدهید در سلول‌های قرمز خون در گروه‌های مختلف موش‌های صحرایی نر

نتایج به صورت انحراف معیار ± میانگین گزارش شده است (6=n). HDL : لیپوپروتئین با چگالی بالا، ALT : آلانین آمینو ترانسفراز،  AST: آسپارتات آمینوترانسفراز.

05 /0p< * , 01/0 p< **و 001 /0p< ***نشان دهنده اختلاف معنی‌دار با گروه سالم .

05 /0p< †، 01/0p< ††، 001 /0p< ††† نشان دهنده اختلاف معنی‌دار با گروه دیابتی می‌باشد (آنالیز واریانس یک‌طرفه و آزمون مقایسات چندگانه TUKEY).

بحث

نتایج این مطالعه نشان داده دیابت نوع I باعث افزایش معنی‌دار سطح سرمی گلوکز، تری‌گلیسرید، کلسترول، ALT، AST و کراتی‌نین می‌شود و همچنین، باعث افزایشMDA  در سلول‌های قرمز خون و کاهش معنی‌دار سطح سرمی HDL می‌شود.

تحقیقات نشان می‌دهد که القای دیابت با تزریق STZ باعث افزایش معنی‌داری در سطح سرمی گلوکز، کلسترول، تری‌گلیسیرید گردیده ]26[ و میزان HDL کاهش می‌یابد ]27[. غلظت تری‌گلیسیرید در بیماران دیابتی به علت کاهش در فعالیت آنزیم لیپوپروتئین لیپاز پلاسما، افزایش می‌یابد ]2[.

تحقیقات نشان داده است که سـطـوح کـراتـیـ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نـین در موش‌هـای صحرایی دیـابـتـی بـا نـفـروپـاتـی، بیشتر از موش‌هـای صحرایی نرمال است ]28[ و همچنین مشخص شده است که دیابت باعث پراکسیداسیون لیپید‌ها و افزایش MDA می‌شود ]4[ که همه این موارد با نتایج مطالعه اخیر همخوانی دارد.

در این مطالعه نشان داده شد که تجویز 14 روزه عصارهA. repens  در موش‌های نرمال و دیابتی اثر معنی‌داری بر گلوکز خون نداشت در حالی که میزان کلسترول و تری‌گلیسرید، کراتینین و آنزیم‌های کبدی را در موش‌های دیابتی کاهش و HDL را افزایش داد. همچنین، عصاره میزان پراکسیداسیون لیپیدی را کاهش داد.

در مطالعات نشان داده شده است که تجویز عصارهA. repens  به میزان 300 میلی‌گرم بر کیلوگرم، نیم ساعت قبل از آزمون تحمل گلوکز در موش‌های نرمال، در دقیقه نود از آزمون تحمل گلوکز، باعث کاهش معنی‌داری در میزان سطح سرمی گلوکز موش‌های صحرایی می‌گردد. همچنین، در همان مطالعه با استفاده از تست‌های
in vitro به منظور سنجش خاصیت آنتی‌اکسیدانی عصاره، با استفاده از روش‌های DPPH (1,1- diphenyl- 2- picrylhydrazyl) و FRAP (Ferric reducing antioxidant power) نشان داده شد که عصاره تلخه خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد ]19[.

گزارش شده است که آلکالوئید‌های مستخرج از گیاهان خاصیت هیپوگلیسمیک داشته و این خاصیت به دلیل توانایی آنها در مهار آلفا‌گلوکوزیداز و کاهش انتقال گلوکز از اپیتلیوم روده است ]29[. در گزارشی ذکر شده است که عصاره گیاهA. repens  دارای اثر مهاری روی آنزیم آلفا گلوکوزیداز می‌باشد ]18[ اما نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که تجویز 14 روزه این عصاره با دوز 300 میلی‌گرم بر کیلوگرم، اثر معنی‌داری بر سطح سرمی گلوکز خون نداشت که ممکن است به علت اثر ضعیف عصاره این گیاه در مهار آنزیم آلفا گلوکوزیداز باشد.

مشاهده شده است که ترکیبات فنلی قادر به کاهش محتوای لیپید‌های پلاسما به غیر از HDL هستند ]30[. ضمناً ترکیبات فلاوونی اثرات مهاری بر استرس اکسیداتیو دارند ]31[، لذا این عصاره در بافت کلیه و کبد موش‌های دیابتی با کاهش استرس اکسیداتیو سبب بهبود شاخص‌های عملکردی این اندام‌ها گردیده است. گزارشاتی وجود دارد که نشان می‌دهد فلاونوئید‌ها باعث مهار پراکسیداسیون لیپیدی می‌شوند ]34-32[. این ترکیبات، به عنوان آنتی‌اکسیدان‌های قوی در برابر رادیکال‌های آزاد و همچنین، جاذب رادیکال‌های آزاد توصیف شده‌اند و این فعالیت آنها، به توانایی آنها در دادن اتم هیدروژن نسبت داده شده است ]35[. وجود فلاونوئیدها در این عصاره، می‌تواند توجیه گر خاصیت آنتی‌اکسیدانی و آنتی‌لیپید پراکسیداتیو آن باشد. پیشنهاد می‌شود که در تحقیقات بعدی، بررسی بافت شناسی بر روی بافت‌های کبد، کلیه و حتی بافت بیضه پس از تجویز این عصاره گیاهی صورت گیرد. البته استفاده از عصاره این گیاه برای مقاصد درمانی نیاز به مطالعات تکمیلی‌‌و همه جانبه دارد.

نتیجه‌گیری

بنابر نتایج این مطالعه، تجویز 14 روزه عصاره هیدروالکلی گیاه تلخه در موش‌های دیابتی، اثر هیپوگلیسمیک نداشت ولی دارای خاصیت آنتی‌هیپرلیپیدمی و آنتی‌لیپیدپراکسیداتیو بارزی بود. همچنین، تجویز این عصاره در این مدت، سبب عوارض نامطلوب کبدی و یا کلیوی نشد.

تشکر و قدردانی

نویسندگان بر خود لازم می‌دانند از آقای دکتر سید منصور میر تاج الدینی و آقای سعید سلطانی‌نژاد برای همکاری در شناسایی و جمع‌آوری گیاه قدردانی نمایند.

References

[1] Mamdouh M, Meki MA. Oxidative stress in streptozotocin–induced diabetic rats: Effect of Garlic oil and melatonin. Comp Biochem Phys A 2003; 135(4): 539-47.

[2] Ravi K, Rajasekaran S, Subramanian S. Antihypoglycemic effect of Eugenia jambolana seed kernels on streptozotocin–induced diabetes in rats. Food Chem Toxicol 2005; 43(9): 1433-9.

[3] Makino H, Tanaka I, Mukoyama M, Sugawara A, Mori K, Muro S, et al. Prevention of diabetic nephropathy in rats by prostaglandin E receptor EP1-selective antagonist. J Am Soc Nephrol 2002; 13(7): 1757-65.

[4] Nwanjo HU, Okafor MC, Oze GO. Anti-lipid peroxidative Activity of Gongronema latifolium in streptozotocin–induced diabetic rats. Niger J Physiol Sci 2006; 21(1-2): 61-5.

[5] Upendra-Rao M, Sreenivasulu M, Chengaiah B, Jaganmohan K, Madhusudhana C. Herbal Medicines for Diabetes Mellitus: A Review. Inter J Pharm Tech Res 2010; 2(3): 1883-92.

[6] Mozaffarian V. A Dictionary of Iranian plant names, Iran, Tehran, Farhange Moaser, Fifth edn., 2007. p. 13. [Farsi]

[7] Musiyaka VK, Gvozdyak IN, Kalinin FL, Mel'nichuk YuP, Kamenchuk OP, Petasyuk NV, et al. Plant growth inhibitors in extracts from roots and callus tissues of Acroptilon picris. Fiziologiya I Biokhimiya Kul’turnykhRastenij 1993; 25(4): 368-75.

[8] Sayah F. Cardiovascular effects of Acroptilon repens (Compositae) on dog and rat. MD thesis, Shiraz University of Medical Sciences, 1954. [Farsi]

[9] Yousefi A. Preparation of essence and plant extract from Datura stramonium and Acroptilon repens and their active phytochemical constituents. MSc thesis, Payam Noor University of Tehran, 2010. [Farsi]

[10] Zhan ZJ, Hou XR. Sesquiterpenoid alkaloid from Acroptilon repens. Taylor & Francis Online 2008; 22(3): 222-6.

[11] Nadaf M, Nasrabadi M, Halimi M, Yazdani Z, Javanshir A, Ramazani S, et al. Identification of Non-Polar Chemical Compounds Acroptilon repens Growing in Iran by GC-MS. Middle-East J Sci Res 2013; 17(5): 590-2.

[12] Mallabaev A, Saitbaeva IM, Sidyakin GP. Components of Acroptilon repens. Khim Prir Soedin 1982; 18(1): 117.

[13] Stevens KL. Sesquiterpene lactones from Centaurea repens. Phytochemistry 1982; 21(5): 1093-8.

[14] Evstratova RI, Kiseleva EY, Sheichenko VI, Rybalko KS. The structure of acroptilin, a sesquiterpene lactone from Acroptilon repens. Chem Nat Compd 1971; 7(3): 262-4.

[15]

[16] Tunalier Z, Candan NT, Demirci B, Baser, KHC. The essential oil composition of Acroptilon repens (L.) DC of Turkish origin. Flavour Frag J 2006; 21(3): 462-4.

[17] Pino JA, Mesa J, Munoz Y, Marti MP, Marbot R. Volatile components from mango (Mangifera indica L.) cultivars. J Agric Food Chem 2005; 53(6): 2213-23.

[18] Gholamhoseinian A, Fallah H, Sharifi-far F, Mirtajaddini M. The inhibitory effect of some Iranian plants extracts on the Alpha Glucosidase. Iran J Basic Med Sci 2008; 11(1): 1-9.

[19] Khooshebast Elham. Evaluate antioxidant, antidiabetic, and antiapoptotic activities of the methanolic extract of Sophora alopecuroides, MSc thesis, Shahid Bahonar University of Kerman, 2012. pp. 46-67. [Farsi]

[20] Chattopadhyay RR. Possible mechanism of antihyperglycemic effect of Azadirachta indica leaf extract: Part V. J Ethnopharmacol 1999; 67(3): 373-6.

[21] Raza H, Prabu SK, Robin MA, Avadhani NG. Elevated mitochondrial cytochrome P450 2E1 and glutathione S-transferase A4-4 in streptozotocin-induced diabetic rats: tissue-specific variations and roles in oxidative stress. Diabetes 2004; 53(1): 185-94.

[22] Ghys T, Goedhuys W, Spincemaille K, Gorus F, Gerlo E. Plasma –equivalent glucose at the point of care: evaluation Of Roche Accu-Check Inform® and Abbott Precision PCx® glucose meters. Clin Chim Acta 2007; 386 (1,2): 63-8.

[23] Tsvetkov P, Popov A, Petrischev N, Denisova N, Shamtsyan M. Study of antidiabetic and cholesterol lowering effects of submerge mycellia of higher basidiomycetes. J Biotechnol 2008; 136: S721-2.

[24] Noor A, Gunasekaran A, Manickam S. Antidiabetic activity of Aloe vera and histology of organs in Streptozotocin induced diabetic rats. Current Sci 2008; 94(8): 1070-6.

[25] Stocks J, Dormandy TL. The autoxidation of human red cell lipids induced by hydrogen peroxide. Br J Hematol 1971; 20(1): 95-111.

• 26] Eidi A, Eidi M, Esmaeili E. Antidiabetic effect of garlic (Allium sativum L.) in normal and streptozotocin-induced diabetic rats. Phytomedicine 2006; 13(9-10): 624-9.

[27] Rathman W, Williamson DF, Gunter EW, Byers T. Regulation of serum uric acid to mortality ischemic heart disease. Am J Epidemiol1995; 141(7): 637-44.

[28] Sun SZ, Wang Y, Li Q, Tian YJ, Liu MH, Yu YH. Effects of benazepril on renal function and kidney expression of matrix metalloproteinase-2 and tissue inhibitor of metalloproteinase-2 in diabetic rats. Chin Med J 2006; 119(10): 814-21.

[29] Pan GY, Huang ZJ, Wang GJ, Fawcett JP, Liu XD, Zhao XC, et al. The antihyperglycemic activity of berberine arises from a decrease of glucose absorption. Planta Med 2003; 69(7): 632-6.

[30] Gorinstein S, Leontowicz H, Leontowicz M, Drzewiecki J, Jastrzębski Z, Tapia MS, et al. Red Star Ruby (Sunrise) and blond qualities of Jaffa grapefruits and their influence on plasma lipid levels and plasma antioxidant activity in rats fed with cholesterol-containing and cholesterol-free diets. Life Sci 2005; 77(19): 2384-97.

[31] Khaki AA, Khaki A, Nouri M, Ahmadi-Ashtiani HR, Rastegar H, Rezazadeh S, et al. Evaluation of quercetin on liver apoptosis in streptozotocin induced diabetic rat. J Med Plants 2009; 8(5): 70-8.

[32] Chebil L, Humeau C, Falcimaigne A, Engasser J, Ghoul M. Enzymatic acylation of flavonoids. Process Biochem2006; 41(11): 2237-51.

[33] Tsuchiya H. Structure-dependent membrane interaction of flavonoids associated with their bioactivity. Food Chem2010; 120(4): 1089-96.

[34] Williams RJ, Spencer JPE, Rice-Evans C. Serial review: Flavonoids and isoflavonones (Phytoestrogens): Absorption, Metabolism and Bioactivity. Free Radical Bio Med 2004; 36(7): 838-49.

[35] Pal RS, Ariharasivakumar G, Girhepunjhe K, Upadhay A. In-vitro antioxidative activity of phenolic and flavonoids compounds extracted from seeds of Abrus precatorius. Int J Pharm Pharm Sci 2009; 1(2): 136-40.