Volume 23, Issue 6 (10-2024)                   JRUMS 2024, 23(6): 478-481 | Back to browse issues page

XML Persian Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rezaeian M. Getting to Know the Social Determinants and Individual Risk Factors Model for Suicide and Self-Harm. JRUMS 2024; 23 (6) :478-481
URL: http://journal.rums.ac.ir/article-1-7537-en.html
Getting to Know the Social Determinants and Individual Risk Factors Model for Suicide and Self-Harm
Mohsen Rezaeian
Abstract:   (598 Views)
سخن سردبیر
Editorial
مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
دوره 23، شهریور 1403، 481-478




آشنایی با مدل تعیین کننده‌های اجتماعی و عوامل خطر فردی برای خودکشی و خودآزاری


Getting to Know the Social Determinants and Individual Risk Factors Model for Suicide and Self-Harm



محسن رضائیان[1]

Mohsen Rezaeian


خودکشی و خودآزاری از مشکلات پیچیده بهداشت و سلامت عمومی در هر جامعه هستند. شناخت دقیق این دو مسئله به هم پیوسته و عوامل خطر فردی و تعیین کننده‌های اجتماعی آن‌ها، می‌تواند نقش بسزایی در پیشگیری و کنترل این دو پدیده، ایفاء نماید. در سخنان سردبیری قبلی، نگاهی به این دو مشکل بهداشت عمومی و برنامه‌های ملی برای پیشگیری از آن‌ها، داشته‌ایم )9-1(. هدف از نگارش این سخن سردبیری، آشنا ساختن خوانندگان فرهیخته مجله دانشگاه با مدل تعیین کننده‌های اجتماعی و عوامل خطر فردی برای خودکشی و خودآزاری، همراه با نقد کوتاهی بر آن، می‌باشد.
پیرکیز (Pirkis) و همکاران در مقاله خود )10(، تصویری از این مدل را ارائه کرده‌اند (شکل 1). آن‌ها توضیح می‌دهند که شکل اولیه این این مدل برای شناخت تعیین کننده‌های اجتماعی سلامت، در سال 2010 میلادی توسط Solar و Irwin و در کمیسیون تعیین کننده‌های اجتماعی سلامت سازمان جهانی بهداشت، تهیه و تدوین شده است )11(. البته، قبل از آن نیز توسط دانشمندان دیگر، مدل‌های بهداشت عمومی دیگری ارائه شده بودند که در آن‌ها، تعیین کننده‌های اجتماعی و عوامل خطر فردی خودکشی و خودآزاری، مورد توجه قرار گرفته بودند )14-12(.
همان‌طور که شکل 1 نشان می‌دهد، مدل، به ترتیب از سمت راست دارای سه پنل به شرح زیر است: پنل اول در برگیرنده تعیین کننده‌های اجتماعی، پنل دوم در برگیرنده عوامل خطر فردی و پنل سوم در برگیرنده پیامدهای دو پنل قبلی، یعنی خودکشی و خودآزاری می‌باشد. برای آن‌که با این مدل بهتر آشنا شویم بهتر است نگاهی دقیق‌تر به اجزاء پنل اول و دوم داشته باشیم.


عوامل خطر اجتماعی–جمعیت شناختی
عوامل جمعیت شناختی (شامل سن، جنس، هویت جنسی، گرایش جنسی، قومیت و میراث فرهنگی)
 موقعیت اجتماعی اقتصادی (نظیر آموزش، اشتغال، شغل و در آمد)
 
عوامل خطر فردی
سایر عوامل خطر
عوامل زمینه‌ای (نظیر وقایع زندگی توام با استرس، مواجهه با خودکشی، دسترسی به روش‌های خودکشی، فقدان حمایت‌های خانواده و تروما شامل ترومای بین نسلی)
عوامل بالینی (نظیر بیماری‌های روانی، استفاده از الکل و مواد، سابقه قبلی خودآزاری و بیماری‌های جسمی مزمن)
عوامل وابسته به شخصیت (نظیر تکانشگری، تأثیر پذیری و سبک مقابله‌ای)
 عوامل ژنتیکی/خانوادگی (نظیر سابقه خانوادگی خودکشی)
عوامل عصبی-زیستی (نظیر DNA و متیلاسیون)
تعیین کننده‌های اجتماعی
سیاست‌های کلان اقتصادی  (نظیر سیاست‌های مالیاتی)
سیاست‌های عمومی (نظیر سیاست‌هایی که مصرف الکل در جامعه را کاهش می‌دهد)
سیاست‌های اجتماعی (نظیر سیاست‌هایی که مربوط به خانه دار شدن و یا بازار فعال کار می‌باشد)
چارچوب مربوط به قوانین و مقررات (نظیر قوانین مربوط به در اختیار داشتن سلاح گرم)
 ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی (نظیر استعمار، نژادپرستی، تبعیض، نگاه و نگرش به برقراری ارتباط در مورد خودکشی و خودآزاری)
پوشش مراقبت‌های بهداشتی و پاسخگویی و توان این نظام (نظیر مراقبت‌های عمومی و لیست انتظار)
همبستگی اجتماعی و سرمایه اجتماعی
خودکشی
خودآزاری
























شکل 1- مدل تعیین کننده‌های اجتماعی و عوامل خطر فردی برای خودکشی و خودآزاری (10)

پنل اول، تعیین کننده‌های اجتماعی را در هفت دسته به ترتیب زیر قرار می‌دهد: سیاست‌های کلان اقتصادی  (نظیر سیاست‌های مالیاتی)، سیاست‌های عمومی (نظیر سیاست‌هایی که مصرف الکل در جامعه را کاهش می‌دهد)، سیاست‌های اجتماعی (نظیر سیاست‌هایی که مربوط به خانه دار شدن و یا بازار فعال کار می‌باشد)، چارچوب مربوط به قوانین و مقررات (نظیر قوانین مربوط به در اختیار داشتن سلاح گرم)، ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی (نظیر استعمار، نژادپرستی، تبعیض، نگاه و نگرش به برقراری ارتباط در مورد خودکشی و خودآزاری)، پوشش مراقبت‌های بهداشتی و پاسخگویی و توان این نظام (نظیر مراقبت‌های عمومی و لیست انتظار) و بالاخره، همبستگی اجتماعی و سرمایه اجتماعی.
در پنل دوم نیز، عوامل خطر به دو دسته‌ی عوامل خطر اجتماعی – جمعیت شناختی و سایر عوامل خطر، تقسیم می‌شوند. عوامل جمعیت شناختی (شامل سن، جنس، هویت جنسی، گرایش جنسی، قومیت و میراث فرهنگی) و موقعیت اجتماعی اقتصادی (نظیر آموزش، اشتغال، شغل و در آمد)، زیر مجموعه‌های عوامل خطر اجتماعی – جمعیت شناختی هستند. سایر عوامل خطر نیز به پنج دسته و شرح مقابل تقسیم می‌شوند: عوامل زمینه‌ای (نظیر وقایع زندگی توام با استرس، مواجهه با خودکشی، دسترسی به روش‌های خودکشی، فقدان حمایت‌های خانواده و تروما شامل ترومای بین نسلی)، عوامل بالینی (نظیر بیماری‌های روانی، استفاده از الکل و مواد، سابقه قبلی خودآزاری و بیماری‌های جسمی مزمن)، عوامل وابسته به شخصیت (نظیر تکانشگری، تأثیر پذیری و سبک مقابله‌ای)، عوامل ژنتیکی/خانوادگی (نظیر سابقه خانوادگی خودکشی) و عوامل عصبی - زیستی (نظیر DNA و متیلاسیون).
ارتباط بین اجزاء این مدل در پنل های سه گانه نیز با استفاده از پیکان‌های دوسر نشان می‌دهد که ارتباط متقابلی مابین تعیین کننده‌های اجتماعی در پنل اول، هم با عوامل خطر اجتماعی – جمعیت شناختی و هم با سایر عوامل خطر در پنل دوم، وجود دارد. همچنین، ارتباط متقابلی ما بین عوامل خطر اجتماعی – جمعیت شناختی با سایر عوامل خطر در پنل دوم، وجود دارد. بالاخره، در عین حالی‌که یک ارتباط متقابل مابین پنل دوم و سوم وجود دارد، اجزا پنل دوم به طور مستقیم باعث رخداد پیامد خودکشی و خودآزاری می‌گردند.
بدون شک در این مدل، تمامی عوامل خطر خودکشی و خودآزاری احصاء نشده است. برای مثال، جای خالی تحریم‌های اقتصادی، جنگ، درگیرهای نظامی و بلایای طبیعی در پنل اول به شدت مشهود است. همچنین، به نظر می‌رسد که عنوان پنل اول، به جای تعیین کننده‌های اجتماعی، باید به تعیین کننده‌های اجتماعی- اقتصادی یا تعیین کننده‌های زمینه‌ای، تغییر یابد. همچنین، در پنل دوم و به جای عنوان عوامل خطر اجتماعی – جمعیت شناختی بهتر بود از عنوان تعیین کننده‌های اجتماعی – جمعیت شناختی، استفاده شود. اما با این وجود، این مدل می‌تواند برای تمامی کسانی که در حوزه پیشگیری از خودکشی و خودآزاری فعالیت می‌نمایند، درک مفهومی بسیار عمیقی را از تعیین کننده‌های گوناگون زمینه‌ای، اجتماعی، اقتصادی، جمعیت شناختی و عوامل خطر فردی آن‌ها، ایجاد نماید.


References
  1. Rezaeian M. Suicidal Behavior and its Prevention: Emergence of Suicidal Thoughts and Planning for its Implementation. JRUMS 2024; 22 (9): 909-10.
  2. Rezaeian M. Suicidal Behavior and Its Prevention: Attempted Suicide and Suicide. JRUMS 2024; 22 (10): 1017-18.
  3. Rezaeian M. Suicidal Behavior and its Prevention: the Necessity of Using Multi-Components Strategies for Prevention. JRUMS 2024; 22 (11): 1131-32
  4. Rezaeian M. Suicidal behavior and its prevention: an introduction to the strategy of the European Alliance against Depression. JRUMS 2024; 22 (12); 1235-36.
  5. Rezaeian M. Suicidal Behavior and Its Prevention: Getting to Know Zero Suicide Strategy. JRUMS 2024; 23 (1); 1-2
  6. Rezaeian M. Suicidal Behavior and Its Prevention: Getting to Know LifeSpan Strategy JRUMS 2024; 23 (2): 88-9.
  7. Rezaeian M. Introducing the National Suicide Prevention Program in Iran. JRUMS 2024; 23 (3): 188-90.
  8. Rezaeian M. Pathology of Iran's National Suicide Prevention Program. JRUMS 2024; 23 (4): 275-7
  9. Rezaeian M. Suicidal Behavior and Its Prevention: A Proposed Multi-Components Strategy for Iran.  JRUMS 2024; 23 (5): 374-6.
  10. Pirkis J, Gunnell D, Hawton K, Hetrick S, Niederkrotenthaler T, Sinyor M, Yip PSF, Robinson J. A Public Health, Whole-of-Government Approach to National Suicide Prevention Strategies. Crisis 2023; 44(2):85-92.
  11. Solar O, Irwin A. A conceptual framework for action on the social determinants of health. Geneva: World Health Organization. 2010.
  12. Mościcki EK. Identification of suicide risk factors using epidemiologic studies. Psychiatr Clin North Am 1997; 20(3): 499-517.
  13. Silverman MM, Felner RD. Suicide prevention programs: issues of design, implementation, feasibility, and developmental appropriateness. Suicide Life Threat Behav 1995; 25(1): 92-104.
  14. Silverman MM, Maris RW. The prevention of suicidal behaviors: an overview. Suicide Life Threat Behav 1995; 25(1): 10-21.

Citation: Rezaeian M. Getting to Know the Social Determinants and Individual Risk Factors Model for Suicide and Self-harm.  J Rafsanjan Univ Med Sci 2024; 23 (6): 478-81. [Farsi]
ارجاع: رضائیان م. آشنایی با مدل تعیین کننده‌های اجتماعی و عوامل خطر فردی برای خودکشی و خودآزاری. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، سال 1403، دوره 23 شماره 6، صفحات: 481-478.

 
[1]- استاد گروه آموزشی اپیدمیولوژی و آمار زیستی، دانشکده بهداشت، مرکز تحقیقات محیط کار، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، رفسنجان، ایران
    کد پستی: 7718175911، تلفن: 31315243-034، پست الکترونیکی: moeygmr2@yahoo.co.uk، ارکید:  0000-0003-3070-0166
Keywords: Individual Risk Factors, Suicide, Self-Harm
Full-Text [PDF 212 kb]   (235 Downloads) |   |   Full-Text (HTML)  (212 Views)  
Type of Study: Research | Subject: مديريت و اطلاع رساني پزشكي
Received: 2024/10/20 | Accepted: 2024/10/19 | Published: 2024/10/19
References
1. Rezaeian M. Suicidal Behavior and its Prevention: Emergence of Suicidal Thoughts and Planning for its Implementation. JRUMS 2024; 22 (9): 909-10.
2. Rezaeian M. Suicidal Behavior and Its Prevention: Attempted Suicide and Suicide. JRUMS 2024; 22 (10): 1017-18.
3. Rezaeian M. Suicidal Behavior and its Prevention: the Necessity of Using Multi-Components Strategies for Prevention. JRUMS 2024; 22 (11): 1131-32
4. Rezaeian M. Suicidal behavior and its prevention: an introduction to the strategy of the European Alliance against Depression. JRUMS 2024; 22 (12); 1235-36.
5. Rezaeian M. Suicidal Behavior and Its Prevention: Getting to Know Zero Suicide Strategy. JRUMS 2024; 23 (1); 1-2
6. Rezaeian M. Suicidal Behavior and Its Prevention: Getting to Know LifeSpan Strategy JRUMS 2024; 23 (2): 88-9.
7. Rezaeian M. Introducing the National Suicide Prevention Program in Iran. JRUMS 2024; 23 (3): 188-90.
8. Rezaeian M. Pathology of Iran's National Suicide Prevention Program. JRUMS 2024; 23 (4): 275-7
9. Rezaeian M. Suicidal Behavior and Its Prevention: A Proposed Multi-Components Strategy for Iran. JRUMS 2024; 23 (5): 374-6.
10. Pirkis J, Gunnell D, Hawton K, Hetrick S, Niederkrotenthaler T, Sinyor M, Yip PSF, Robinson J. A Public Health, Whole-of-Government Approach to National Suicide Prevention Strategies. Crisis 2023; 44(2):85-92.
11. Solar O, Irwin A. A conceptual framework for action on the social determinants of health. Geneva: World Health Organization. 2010.
12. Mościcki EK. Identification of suicide risk factors using epidemiologic studies. Psychiatr Clin North Am 1997; 20(3): 499-517.
13. Silverman MM, Felner RD. Suicide prevention programs: issues of design, implementation, feasibility, and developmental appropriateness. Suicide Life Threat Behav 1995; 25(1): 92-104.
14. Silverman MM, Maris RW. The prevention of suicidal behaviors: an overview. Suicide Life Threat Behav 1995; 25(1): 10-21.
Add your comments about this article : Your username or Email:
CAPTCHA
Send email to the article author

Rights and permissions
Creative Commons License This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences

Designed & Developed by : Yektaweb