مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان

خلاصه

سابقه و هدف: امروزه نقش هورمون‌های تیروییدی در تکامل طبیعی مغز انسان و سایر حیوانات موضوعی انکار‌ناپذیر و شناخته شده است. در این رابطه ادعا شده است که ناکارآیی این هورمون‌ها در دوران پیش از تولد باعث تغییرات تکاملی غیرقابل انکاری در روند شکل‌گیری مغز می‌شود. بنابراین در این پژوهش سعی گردیده است تا نقش احتمالی این هورمون‌ها با استفاده از هیپوتیروییدی مادری بر تغییرات مورفومتریک نقاط سیناپسی یاخته‌های پیرامیدال قشر مغز نوزادان موش مورد مطالعه قرار گیرند.

مواد و روش‌ها: این پژوهش به صورت تجربی، بر روی 24 سر موش نژاد Balb/C در دو گروه تجربی و کنترل صورت گرفت. مادران گروه تجربی با بهره گیری از 05/0% پروپیل تیواوراسیل (PTU) که به آب آشامیدنی حیوانات اضافه گردید تیروییدکتومی شیمیایی شدند و گروه کنترل بصورت دست نخورده باقی ماندند. نمونه‌های هر دو گروه با موش‌های نر هم نژاد آمیزش داده شدند. سپس مغز نوزادان 20 روزه متعلق به هر دو گروه مورد آماده‌سازی بافتی و رنگ آمیزی اختصاصی گلژی قرار گرفت و روند سیناپس‌زایی و تکامل دندریتی نورون‌های پیرامیدال در آن‌ها با استفاده از آزمون t-test مقایسه گردید.

یافته‌ها: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که میانگین کلی خارهای دندریتی نوزادان مربوط به گروه تجربی (45/0±08/31) در مقایسه با گروه کنترل (55/0±88/39) دارای کاهش معنی‌داری است (05/0p<). هم‌چنین میانگین کلی فاصله خارهای شمارش شده در نمونه های تجربی (86/0±78/3) نسبت به کنترل (05/1±57/2) نیز به شکل معنی‌داری افزایش یافته است (005/0p<).

نتیجه‌گیری: نتایج حاصل دلالت بر این موضوع می‌نمایند که هورمون‌های تیروییدی در تکامل و بلوغ نورون‌های مغزی دارای نقش کلیدی هستند تا آنجا که کاسته شدن از ترشح طبیعی این هورمون‌ها در مادران باردار، تکامل و روند سیناپس‌زایی نورونی را در نسل بعد می‌تواند تحت تاثیر قرار دهد.

واژه‌های کلیدی: هیپوتیروییدی مادری، سیناپس‌زایی، یاخته‌‌های پیرامیدال، خارهای دندریتی